Katalog

5 HAZİRAN 2023 PAZARTESİ HABER 9 (2) Seçimden sonra Yanlış tasarımın eçim bitti. Karşı devrimin bedeli oyun kurgusu kabul Sedilerek yapılmıştı. O eçime ilişkin önemli bulduğum birkaç Shususa değineceğim. kazandı. Cumhuriyetin yüzüncü Öncelikle adil olmayan bir seçimdi. Öyle yılında siyaset bilimciler ki artık güvenilir bir seçim yapılabileceğine de yorumlayacaklardır. Biz ilişkin güvenim kalmadı. Bunun biraz ekonomiye bakalım. İş bilinen sebepleri arasında, kolaylıkla dünyasından bir yetkili geçen verilen vatandaşlıklar, yerinde nüfus ay CNN’de (Int. İngilizce) şöyle sayımı yapılmaması, parmak boyası uygulamasının kaldırılması, devletle iktidar diyordu: “Biz bir ‘emerging partisinin birleşmesini saymak mümkün. market’iz ve ciddi döviz açığımız Bunları çoğaltabiliriz. Küçük bir kesit var.” aktarayım. İkinci tur öncesinde jandarma genel komutanının Şenoba’yı ziyaret O şimdi asker! görüntülerini gönderen arkadaşımın Bazı otoların arkasında böyle sorusuna, çok masumane bir şekilde, yazardı! Merkez bankalarının ilgilinin o bölgede görev yaptığını, Hazım Babat’ı ziyaretinin de normal olduğunu göbek adı “rezerv bankası”dır. yazdım ama faaliyet belli ki seçimle Toplumun, Meclis iradesiyle d eğerli iktisatçı Hakan Özyıldız’ın çalışması: Merkez Bankası rezerv durumu. bağlantılıydı. onlara emanet ettiği değerli Bilinmeyen sebepleri kanıt gerektirdiği varlıkların (rezervlerin) finansal için saymak yersiz olur. Zaten esas düşük 36.4, orta-yüksek geldi, atlamayalım: Çin’in o katma yönetimi onların temel görevidir. yazmak istediğim de iki liderin yaptığı 25.4 ve yüksek sadece 3.1! değer içindeki payı 2004’te 8.60 yanlış tasarımdır. ABD’de devletin (Federal Reserve (“Yüksek” 1970’lerde biraz iken, 2021’de 29.76’ya erişmiş. Kılıçdaroğlu’nun toplumun farklı Bank-FED), Çin’de halkın daha yukarıdaydı, devletin Döviz rezervi ise 1989’da 3 kesimlerini birleştirme ve demokratik (People’s Bank of China), bizde sanayi kuruluşlarına aitti.) milyar dolarlarda (3.7) iken, 2023 bir platform oluşturma ve buradan de Cumhuriyetin (Cumhuriyet parlamenter sisteme geçiş arayışını tu Son 20 yılda tek (evet, tek!) Mart’ında 3 trilyon dolarlara Merkez Bankası) merkez kaka edemeyiz. Ancak olmayacak duaya değişim düşükten orta- (3.183.8) gelmiş. bankaları önce bunun için vardır. âmin dendiğini belirtmek zorundayız. düşük sektörlere doğru. Ayda 300 milyar dolar Kılıçdaroğlu ile Akşener, en başta Birinci görevi yerine getirirlerse da mı benim işim?” İşte, Niçin? Çünkü orası emek- ihracat yapar, ki bizim yıllık konuşup karara bağlamaları gereken yine onların görevi olan para “market”imizin “100 bin dolarlık yoğun (düşük maliyet) ve sektör ihracatımızdan fazladır. Ayrıca adayı, en geç tarihte belirlediler. Üstelik politikasında da inandırıcı, soru”su. kârlılığının ötekilere göre çok hızlı bu köşede eleştirdiğim gibi bunu hatalı bir net uluslararası yatırım pozisyonu güvenilir olurlar. şekilde yaptılar. arttığı alan olmuştur! Sanayici için (varlıklar-yükümlülükler) da Bakalım. 2016 sonlarında Sanayi mi? Kılıçdaroğlu’nun adaylığı yanlıştı. Seçim hedef teknolojik gelişme değil, 2.5 trilyon dolardır. Son 20 toplumun emaneti rezervler sürecinde gösterdiği performansa saygı Biliyoruz canım... kârlılığın (orta-düşükte, 2009’dan yılda dünyaya çıkarak çok duymam ayrı bir boyuttur. eriyor. “Taşıma suyla” (“swap”la), Rezervleri yaratmak, artırmak 2021’e yüzde 582) artışıdır. Berrak şey öğrenen, öğrenmiş olması Madem aday olacaktı, en başta bunun yani başka merkez bankalarından genç nüfuslu 80 milyonluk ülkede sonuç. gereken sanayiciler ne düşünür, kararı verilmeliydi. Ama beş yardımcıyla kısa vadeli borçlanarak “rezerv öncelikle sanayinin işidir. Kalıcı, değil, tek yardımcı Akşener olmalıydı. Üç, bu yapıda katma değer bilmiyoruz. yönetimi” başlıyor. Yani, bize Böyle bir yönetsel yapının kabul edilmesi gerçek rezervin kaynağı orasıdır. (milyar dolar olarak) artmıyor. Yukarıda “Eğri oturup doğru ait olmayan varlıklar üç aylığına tuhaftır. Sanayileşme ise toplumda derinde 2003’ten (“market”e yağan dolar konuşalım” dedik. Merkez Kurulan masanın kompozisyonu da (bilanço dışı işlemle) gelip yattığını hissedebileceğimiz yağmuru ile) 2011’e kadar 38’den bankacıdan sonra, bunu sanayici yanlıştı. İki eski AKP’linin (Babacan- gidiyor. Ve rezervler erirken haklı arzudur. (Oğlum mühendis 66’ya çıkıyor. Sonra yatay seyirle için de yineleyelim. Bu “ekonomik Davutoğlu) varlığı, hükümeti “eksi rezerv” diye bir terim olsun, kızım okusun doktor 70, 80, 90 düzeylerinde hafifçe eleştirebilmek için seçim stratejisinin oyun” için bize akıl verip tempo dillendiriliyor, alınan kısa vadeli olsun, bunun ifadesidir.) Son önemli bir parçası olabilecek FETÖ’nün dalgalanıyor. Oralarda kalıyor. ayarlayacak bir “koç”umuz yok borç adeta bir “varlık stoku” palazlandırılması, Suriye politikası ve 200 yılın dünyasında büyük yapı muydu? Vardı. Seçmişiz. sayılıyor! Bankamız dört dörtlük sığınmacılar sorunu, TSK’ye kurulan değişikliğinin lokomotifi sanayi 27 Ocak 2011 tarihli Resmi kumpas konularında kendini silahsız Merkez Bankası sayılıyor. Ve oldu. İcatların, buluşların pratiği Gazete’de “Türkiye Sanayi bıraktı. Açılım da dahil edildiğinde iktidarın son veriler 60 milyar doları aşan ile donandı, girişimci cesaretiyle Stratejisi Belgesi, AB aşil topuğuna basma şansı ortadan “eksi”yi (ekonomik anlamda, hız kazandı. Toplumlara kalktı. Aksine Erdoğan bu konulardaki Üyeliğine Doğru” başlıklı “kullanılabilir rezerv yok”u) sorumluluğunu altılı masanın kucağına damgasını vurdu. Onları yeni belge AB ile uyumlu gösteriyor. Swap’ı 1920’lerde bıraktı. Geçmişte FETÖ bağlantısı olan bilgiyle tanıştırdı. İlerlemeyi sanayi politikalarının Bank of England’ı rahatlatarak kimi adayların milletvekili listelerinde öğretti. sektör önceliklerini açık yer bulmaları da rakibe hizmet olarak FED yarattı. Sonra, 1960’ta FED Türkiye’nin son 20 yıllık seçik veriyordu: Otomotiv, yansıdı... bu kez doların “altın” fiyatını fotoğrafına bakalım. Elimizde Hatta öyle ki masayı terör sevici hale makine, elektronik, beyaz -1 ons=35 dolar- tutabilmek bilgiyle, ehliyetli analiz getirdi. Şantaj video etkisini gösterdi. eşya, tekstil, giyim, gıda... için, kapitalizmin öteki merkez karaman’da Bazı PKK terör örgütü liderlerinin kimi kapasitesiyle yoğrulmuş Pisti ve koşu temposunu bankalarına ite kaka “dolarla montaj oto mesajlarıyla belli merkezlerle işbirliği bir çalışma var. Okuyanı “koç” AB veriyor. Vizyon izdihamı. yaptığı zannına kapıldım. Bunlar kesinlikle swap” yaptırdı. Ama tutamadı. düşündürecektir. Oktay ise belgede “Avrasya’nın bilinçliydi. 2008’deki “Büyük Çöküş”ten Küçükkiremitçi ile Ömür Genç’in üretim üssü olmak” diye HDP oylarına talip olunması ve onları sonra ise FED bu kez “Bankerler 2023 Sanayi Kongresi için 2021’de “COVID’in sermayeye küstürmemek kaygısı, kimi abartılı çiziliyor. AB’nin kolonizasyon Avrupa”sını ayakta tutmak için hazırlayıp 15 Nisan’da sundukları söylemler bunlara eklendi. Bu konuda doping”i ile 126’ya zıplıyor. stratejisinde, onun “market”i Avrupa merkez bankalarına Mansur Yavaş’ın çıkışları yetersiz kaldı. çalışma: İmalat sanayisinin son 20 Dört, sermayenin kutsal tutkusu statüsüne terfi ederek başka Kimlik merkezli güvenlik kaygısı egemen swap ikram etti. Kapitalizmin yılı. Ayrıntılarıyla bakalım. sanayideki emek tablosundan coğrafyalarda “üretim üssü” oldu. İki tur arasında Kılıçdaroğlu’nun bazı “büyük”leri aralarında bunları Bir, Türkiye imalat sanayisi okunur: Ucuz, daha ucuz, daha olmak! Bu açıklanınca “üye olduk” tepkileri de abartılıydı. yaparlar. Ama dolarla işleyen, sektörler yapısını 20 yılda da ucuz emek. İmalat sanayisinde FETÖ’nün yurtdışı beslemeleri 15 Mayıs diye havai fişekler atılmıştı. dolar kıtlaşınca işleri hemen değiştirmemiştir. Büyükten ortalama ücret gitgide azalıp tarihli uçak biletlerinin fotoğraflarını sosyal Bir sanayici-işadamı derneği çatallaşan “emerging market” medyada paylaştıklarında kimse de çıkıp, küçüğe doğru, üretim paylarında düşük ve orta-düşük teknolojili başkanı Doğu ile Batı arasında Türkiye ekonomisi o ligde “Bağımsız Türk yargısı önünde hesap ilk beş, 2003’te gıda, tekstil, giyim, sektör ücretleri düzeyine oturuyor. “ara yüz” olacağımızı söylemiş, vermek isteyen buyursun” hatırlatması oynamıyor! Ondan bundan swap ana metal, otomotiv; 2021’de Yani, zamanla düşüyor. 2009’da bir iktidar sözcüsü de gençlere yapmadı. aramaya çıkıyor. sadece giyim çıkmış metal üretimi 506 dolar iken, 2020’de 389’a Sığınmacılar konusunda iki büyük “aklınızı matematik, programlama Son yıllarda bir de “anormalin girmiş. Üretim yapısı ithalatla iniyor. Aynı sürede Türkiye’nin hataya tanıklık ettik. İlki Suriye politikasına gibi şeylerle yormayın. Biz icat artık normal kabul edilme işliyor. Yüksek ithal paylarındaki kişi başına geliri de düşüyor ama başından beri karşı çıkılsa da sığınmacılar yapamayız” demişti. Sermaye ile fenomeni” var. Doların konusunda kararlı tutum takınılmadı. ilk beş de aynı: 2003’te imalatta ücret daha çok düşüyor! siyaset arasında bütünlük tamdı. İkincisi seçmen niteliği kazanan sığınmacı kıtlaşmasıyla bir sürpriz daha: kimyasallar, makine, ana metal, Nasıl razı oluyor emekçiler buna? Bugünkü “eksi rezerv”le, “dolarlı sayısı konusunda gerçeklerden kopuk Dolarlar akıyor ama kayda otomotiv, elektronik; 2021’de ana Soruya burada girmeyelim. bavullar”la şekillenen “emerging açıklamalar yapıldı. Bu, ciddiyet sorununa geçmiyor. Nasıl? Kapitalizmimiz metalle makine yer değiştirmiş! O Beş, yapısal dönüşüm bir yana işaret eder! market” modelimize oralardan mı içeri-dışarı dolar akışını kadar. 20 yılda en ufak sektörel öncelik Erdoğan kendisine düşmanlık geliyoruz? bavullarla çözüyor. Kayıtlı İki, günümüzde teknoloji edenleri etrafında toplamayı becerirken farklılığı getirmeyen imalat Bu modelin sanayi kurgusu işlemler yerine “bavullar”. Kılıçdaroğlu yakınındaki insanları yanında konuşmak moda. Sanayici de sanayisi ülkede döviz rezervi yeterli döviz üretemez. tutamadı. İki lider Memleket Partisi’ne, Merkez Bankası’nın düzenlediği bu muhabbette vardır. Herkes yaratabilir mi? İhracatla? İhracatta Anlamalıyız. Hep daha çok Zafer Partisi’ne, Adalet Partisi’ne, dış dünya ile işlemler (ödemeler biliyor, yüksek teknoloji ileri bilgi 2003’teki “beşli”, giyim, tekstil, döviz ister, “içer”, kendi kendini Bağımsız Türkiye Partisi’ne, Doğru dengesi) hesaplarında istisnai, getirir, sanayiyi şekillendirir, oto, ana metal, gıdaydı. Şimdi Parti’ye çok daha erkenden kucak sürdürür. Borçla. Toplumu ihmal edilebilir küçüklükte kayıt ona hız ve yeni yapı kazandırır. tekstilin yerini makine aldı. Oyun açmalıydı. sanayileşmenin topyekûn dışı tutarlar için bir kalem vardır: İkinci tur öncesi Zafer Partisi’yle yapılan Peki, 20 yılda bizim sanayici değişmedi. Bu yapı, bırakalım değişimine, karakterine mutabakatta yazılı olanlar zaten devleti “Net Hata Noksan.” Maşallah, son teknoloji muhabbeti yapmış da döviz fazlası hayalini, dış ticarette uzak mesafede tutar. Siyaset kuran CHP’nin varlık sebebiydi. Bu yıllarda 20 milyar dolardan aşağı üretimde teknolojiyi hakkıyla döviz açığını gitgide büyüttü! topluluğunu, siyaset “oyunu”nu konularda mutabakat yapılması tuhaf bir düşmüyor. konuşturmuş mu? Biraz sayılarla Dünya imalat sanayisi katma düzenler. Ve halk onun ürününe duruma işaret etti. Ancak eğri oturup doğru bakalım. Üretimin teknoloji yapısı değeri içinde Türkiye’nin payı da Kimse alınan yüzde 48 oyu başarı “gerçek sanayi” gibi bakar. konuşulursa, Merkez Bankası 2003’te yüzde 41.9 düşük, 30.3 2004’te 0.95’ti, 2021’de 1.10 oldu. olarak göstermesin! Ortada açık bir 1936’da günün İktisat Vekili Celal başarısızlık var. 2014 cumhurbaşkanı dönüp şunu soracaktır (sormazsa orta-düşük, 24.3 orta-yüksek O kadar. Bayar, “Sanayileşmeyi hususi seçim sonucuna göre Erdoğan yüzde olmaz!): “Peki kardeşim, rezerv ve sadece 3.5 yüksek teknoloji Karşılaştırma yapmak doğru teşebbüse bıraksaydık, laakal (en 51.8, muhalefet yüzde 48.2; 2018’e göre yönetimi benim işim de döviz gösteriyor. 2021’e gelince bu olmaz ama dünyaya koşu için az) iki asır beklememiz gerekirdi” Erdoğan yüzde 52.5, muhalefet yüzde rezervlerini bulmak, yaratmak oranlar, düşük yüzde 35.0, orta- “tempo” veren örnektir. Yeri demişti. Bekleriz. 47.5 oy almış. 2023’te de farklı değil. Tek fark seçimin ikinci turda sonuçlanmış olmasıdır. Demek ki özel bir başarı söz Medyatik değil, “tez sahibi” yönlendirilebileceğidir... konusu değil... sanayici aranıyor. Vardı. 1979’da Haberleşmesinden kredi düzenine Öte yandan geride kalan bütün a ranıy Or! trafik kazasında kaybettik. Mümtaz kadar... Tüketimin kolaylığına alışmış seçimlerde sandıkların önemli Zeytinoğlu. En yakın dostu Tahsin montaj sanayisi olacak... Bak, üretim düzeninin alışkanlıklarından bir bölümüne sandık görevlisi gönderilememiş! Son seçimde de aynısı Yücel, onun zengin ufkunu, sanayiyi otomobil montajında yerli oranı kurtarılarak gerçek sanayileşme oluyorsa, ortada hem bir liderlik hem de toplum için örgütleyebilme yüzde şu kadara ulaştı... Artık buna yolunda biçimlendirilmesi, sanayimizin bir karargâh sorunu var demektir. mücadelesini, nadir aydın kişiliğini; otomotiv endüstrisi diyelim’ denilir. yapısal dönüşümü ile olasıdır...” Bu durum başarısızlığın en büyük kılı kırk yarıp belgelerden topladı, Gerçekte, bir ikisi dışında, hiçbir Böyle diyor, vasiyet gibi! göstergesidir ve istifayı gerekli kılar. Ordu Mümtaz’ın kaleme alamadığı kitabını montaj kuruluşunun gerçek yapımcıya Belleğimizden silindi. “Montaj yaşamında vazgeçilmez ilkedir: Yapılan yazdı (1981, 1999). dönüşme olasılığı yoktur.” sanayidir, ‘eksi rezerv’ rezervdir, ve yapılamayan her işten komutan “Bilerek ya da bilmeden hemen “Ağır ve entegre sanayileşme hatta ‘intihal’ de bilimseldir” ülkesi sorumludur. Komutanı siz lider olarak tüm ekonomik, kültürel, toplumsal inadını kesinlikle bırakmayıp “market”te “yeni bellek” inşa okuyunuz lütfen. araçlar belirli bir modelde tüketimi o inatla sanayimizin yapısını ediyor. Ve “yüzüncü yıl”da bunlarla Lider çok çalışan değil, kadroları ve özendirmek için kullanılagelmiştir... biçimlendirmek, bütün politikamızı uyumlu, karşıdevrim ağırlıklı Meclis sistemi çalıştırmasını bilendir. İnsanların içindeki enerjiyi çıkaran ve sinerjiye Bunu sürekli bir politika olarak bu biçim yönünde kullanmak ve yönetimle tamamlanıyor. Yeni dönüştürendir! Bunu göremedik ve benimsemek en kötü dış alımımız zorundayız... Temel sorun özlenen bir devir başlıyor. Gerçek, bilimsel göreceğimize dair bir umut ışığı yoktur! Mümtaz Zeytinoğlu: Ulusal olmuştur... Çok tartıştık. ‘Bu bir yapıya ulaşabilmek için toplumun düşüncenin cesareti artık başlangıç Karanlık bir geleceğe yelken açılmış Sanayi, tahsin yücel’in eseri. zorunluluktur’ denilir. Önce elbet hangi sınırlar içinde zorlanabileceği, noktasıdır. oldu! Yanlış tasarımın bedelini ülke olarak ödeyeceğiz...