Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 4 HAZİRAN 2023 PAZAR9 Ekonomistlere göre Türkiye önümüzdeki birkaç yıl yüksek enflasyondan kurtulamayacak Türkiye için trajik olur Ekonomiyi sıfıra Türkiye’nin geleceğiyle ilgili en kötü senaryoyu açıklayan çıkarmanın zamanı Prof. Dr. Daron Acemoğlu, “Önündeki fırsat penceresi 15 yıl. Türkiye 15 yıl sonra uyanırsa çok geç olacak” dedi. ış ticaret açığı sadece mayıs ayında 12 milyar doların üstünde assachusetts 4 Türkiye’nin gelecek birkaç yılda Dgeldi. Yılbaşından bu yana bu Üniversitesi’nden (MIT) yüksek enflasyondan kurtulması açık yaklaşık yüzde 30 artarak 56 MProf. Dr. Daron Acemoğlu, mümkün değil. Enflasyon çıktıktan milyara ulaştı. Türkiye için en kötü senaryonun, sonra düşürmek zor. Bunu işsizliği Yıllığı sormayın... Sormayın diyorum çünkü bu Merkez gelecek 15 senenin de bundan artırmadan halletmek mümkün Bankası brüt rezervlerini bile aştı. önceki 15 sene ve değil. Birden bire enflasyonu yüzde Sadece mayıs ayında ticaret açığı 1990’lardaki gibi devam 5’e düşürürseniz bunun ciddi yüzde 19 arttı ve süreç olarak da bir etmesi olacağına dikkat bedelleri olur. şeyler yapılması gerekir anlayışına çekti . 4 Türkiye’deki bankacılık krizi ulaştırdı yetkilileri. Maliye Hesap 2001 krizinin nedeniydi. Türkiye’de Ekonomide doğal olarak hacim ve ŞEHRİBAN Uzmanları Vakfı’nın batık kredilerle ilgili şu anda doğru miktar önemlidir ama bundan daha KIRAÇ Toplantıya (soldan sağa) Prof. Dr. Steve Hanke, önemlisi de karşılaştırmalı birimleri düzenlediği “Yakın dürüst veri yok. Benim derdim şu ki Prof. Dr. Özgür Demirtaş, Ahmet Eren ve analiz etmektir. Eğer bir yanda Gelecekte Dünya ve Türkiye” konulu banka bilançolar da büyük problem Prof. Dr. Daron Acemoğlu katıldı. örneğin doların 6.80 liradan 21 liraya panelde konuşan Acemoğlu, bu var ve bunun boyutunu kendileri de çıkarken yarattığı depremi hissetmek yönlendirmek. Faiz konusunda Bütçe açıkları devlet kaynaklı konuda şu vurguyu yaptı: “Önündeki bilmiyor. ve tecrübe etmek ne kadar acıysa, Türkiye’ye bir çapa belirlememiz geliyor. fırsat penceresi 15 yıl. Türkiye 15 4 Türkiye’nin dış yatırımcılara aynı doların 21 lira seviyesinde lazım. Dolar da Avro da bir çapa 4 ABD’nin enflasyon hikâyesi yıl sonra uyanırsa çok geç olacak. Bu güven veren bir çizgi çizmesi ihracatçı için çok da bir anlam ifade olabilir. Yumuşak bir bütçe son buldu. Ve ülkenin resesyona zamanı da harcarsa çok trajik bir şey gerekiyor. etmediğini anlamak gerekir. Bu kısıtlaması olabilir. Kurumları gireceğinden eminim. Bu Türkiye gruba göre ortadaki birim maliyet olur. Üretkenliğin yüksek olmadığı, 4 Türkiye orta vadede yüksek artışı ihracat bedeline göre çok disipline sokmak gerekiyor. için iyi bir haber değil. demokrasinin kuvvetlenmediği kaliteli büyümeye geçmeli ve daha fazlalaşmış ve çoğu zamanda Tüm siyasetçilere deli gömleği 4 Türkiye çok iyi bir gayrimenkul, ve ekonominin istikrarsız olduğu verimliliğe odaklanmalı. Kurumların ihracattaki döviz geliri dışında bir giydireceğiz” dedi. Hanke şu büyük bir oyuncu. Kurumları hizaya bir sistem.” Acemoğlu’nun diğer durumu şu an çok kötü. Bunlar anlam ifade etmekten çıkmıştır. görüşleri paylaştı: getirmek lazım. tespitleri şöyle: iyileştirilmeden Türkiye’nin kaliteli Hikâyenin bir de ithalat yanı 4 Enflasyon küresel değil yerel büyümeye gitmesi çok zor. var tabii. Her ay 30 milyar dolar Merkez baş döndürdü Batık büyük problem bir konudur. Enflasyon yükseliyorsa 4 Ülkenin teknolojiye daha yatkın, üzerinde gerçekleşen ithalatın çoğu 4 Türkiye için Ortodoks değil 4 Türkiye’nin kısa vadede acil faizler de onunla yükselir burada zaman çok yüksek olduğu, bunun bilime saygı duyan ve sorgulayan bir kurumsal bir değişim lazım. Merkez azaltılması ya da en azından ihracatla problemlerini çözmesi lazım. büyülü bir şey yok. gençlik yaratması şart. denkleştirilmesi önerilmektedir. Bankasındaki başkan değişimleriyle Enflasyon çok büyük problem. 4 26 yıl Bulgaristan’da çalıştım Johns Hopkins Üniversitesi’nden Orada da durum biraz karışık. Karışık ilgili benim bile başım dönüyor kaç Enflasyon çok yüksek daha da ve orada enflasyonu düşürdük. Prof. Dr. Steve Hanke de çünkü tüm üretim sürecimiz ve kişi geldi gitti. Kişileri değil oyunun yükselebilir. Banka bilançolarının Türkiye’de de 30 gün içinde Türkiye’deki sorunların hepsinin hatta ihracatımız yaptığımız ithalata kurallarını değiştirmek gerekiyor. düzeltilmesi için kaynak lazım. enflasyonsuz oran yakalanabilir. kurumsal olduğunu belirterek bağlıyken bu dengeyi kurmanın 4 Türkiye’de bir tasarruf kültürü Seçim ekonomisiyle artan bütçe Bulgaristan nasıl yaptıysa aynısı “Buradaki ihtiyaç özellikle zorluğu da ortadadır. yok. Siz borçtan borca gidiyorsunuz. açığının kapatılması şart. yapılabilir. Hal böyleyken çözüm nedir sorusu siyasetçileri deli gömleğine doğal olarak geliyor akıllara... Bunu kısa, orta ve uzun vadede açıklıyor ekonomistler. Verimlilikten, ücretlerin reel artışından, ihracatta 4.7 milyon KOBİ’nin 2.5 trilyon lira kredi borcu var ürün çeşitlendirmeden, demokrasiden İŞ dünyasının finansmana erişimi, itibarıyla, nakdi kredi borcu olan milyar liraya ulaştı. Bu kapsamda ise ve kurumsal yapının öneminden bahsederek hem de... son dönemde bir kez daha KOBİ sayısı Aralık 2022 sonuna sayıları 4 milyonu aşan mikro ölçekli tartışmaların odağına yerleşirken kıyasla yüzde 3.2, Nisan 2022 sonuna işletmelerin borçlarındaki artış Ortada garip bir durum var BDDK’nin aylık verileri Türkiye’nin kıyasla yüzde 9.3 artışla 4 milyon dikkat çekiyor. Buna göre bu kesimin Madem ekonomik sıkıntıların önemli itici gücü olan KOBİ’lerin 665 bine yükseldi. Bu KOBİ’lerin borç kredi borcu Aralık 2022’ye kıyasla kaynakları biliniyor ve vadelere göre dikkat çekici düzeyde kredi borcu tutarı ise yine Aralık 2022’ye kıyasla yüzde 36.3, Nisan 2022’ye kıyasla çözümleri de mevcut ise bunların olduğunu gösteriyor. yüzde 25.3, Nisan 2022’ye kıyasla yüzde 107.3 artışla 808.4 milyar Nakdi krediler de dahil edildiğinde, kredi neden uygulanmadığı sorusu Buna göre Nisan 2023 sonu yüzde 88.9 artarak 2 trilyon 541 liraya yükseldi. l Ekonomi Servisi kullanan net KOBİ sayısı 6 milyon. kafamızı meşgul ediyor en başta. Diğer bir ifadeyle, karar vericilerin bu tür çözümleri uygulamada önünde engeller mi var fikri yoğunluk Emekli maaşlarıyla ilgili yeni artış formülünün, sorunları çözmesi beklenmiyor kazanıyor. Örneğin reel ücretlerin artırılması işverenin çalışan bulamıyoruz dediği bir ortamda zor mu ki yapılmıyor? Ya da kâr hırsının yarattığı basınç hem Yeni adaletsizlik kapıda bunu önlemeye hem de en iyi çalışanı bulmaya mı odaklanmış? MUSTAFA ÇAKIR Ayrıca iktidarın üzerinde durduğu tamamına yakınının aylıkları 10 Soruları daha da artıralım... bu formül, daha yüksek ve fazla bin liranın altında bulunuyor. 20 Piyasayı dengeleyen faiz, ücret, ktidarın 7 bin 500 lira ile prim ödeyenle, daha düşük ve az bin liranın üzerinde emekli aylığı kâr ve kiralardaki denge neden İ“yoksullukta eşitlediği” emekliler AB için ortak yol prim ödeyen arasındaki eşitsizliği olanlar ise çok küçük bir kesim. kurulamıyor? temmuzda yapılacak düzenlemeyi Yoksa ortada gelişmekte olan de gidermeyecek. 10 bin lira Bu arada en düşük aylığın 7 bin haritası gerekli beklerken çalışmaları süren ülkelerin hastalığı olan bir kısım aylık alan ile 14 bin 500 lira aylık 500 lirada kalıp kalmayacağı da sermaye sahibi ve onların sermaye hazırlıklar yeni eşitsizliklere kapı alan arasında yine hiçbir fark bilinmiyor. Eğer 7 bin 500 lira İSPANYA’da düzenlenen Avrupa birikimi ile yol alma fikri mi tüm bu açılacağını gösterdi. kalmayacak. Aynı şekilde 7 bin artırılmazsa milyonlarca emeklinin İş Dünyası Konfederasyonu olumsuzlukların kaynağı? Buna göre öncelikle emekli BusinessEurope Başkanlar Konseyi 500 lira ile 10 bin lira arasında aylığı sabit kalacak. Çünkü işçi ve Ya da tüm bunlarla antidemokratik aylıkları şöyle kademelendirilecek: toplantısına katılan TÜSİAD aylık alanlara yönelik bir yüzdelik Bağ-Kur’lularda enflasyona dayalı uygulamalar ve kurumların yok oluşu 7 bin 500-10 bin lira, 10 bin-15 Yönetim Kurulu Başkanı Orhan düzenleme de sorunu çözmeyecek. yüzdelik zamlar kök maaşlara arasında bir bağlantı mı var? Turan, Türkiye-AB ilişkilerinin bin lira, 15 bin-20 bin lira ve 20 ... Bu kez 7 bin 600 lira alan ile 9 yapılacak. 7 bin 500 liranın altında canlandırılmasının önemine dikkat bin lira üzeri. Bu kapsamda da 10- Yanıt: Hepsi. bin 500 lira aylık alan emekli aynı kök aylığı olanların yüzdelik çekti. Turan şu vurguyu yaptı: E o zaman çözüm de ortada. 15 bin lira alanlara yüzde 45, 15- yüzdelik zamda eşitlenmiş olacak. zamlarla aylıkları bu seviyeye “Bu Avrupa’nın rekabetçiliğine Adil bölüşüm ya da kazanç oranı 20 bin liraya yüzde 40, 20 bin lira gelene kadar ceplerine giren ve açık stratejik özerkliğine olmadığı sürece ihracat-ithalat, üzerine yüzde 35 zam yapılacağı 15 milyon emekli para sabit kalacak. 7 bin 500 lira katkı sağlayacak. Demokratik, turizm/hizmet gelirleri-giderleri, belirtiliyor. En düşük emekli aylığı Türkiye’de ortalama emekli almaya devam edecekler. Bugün 7 ücretler-diğer getiriler arasında tüm ekonomik ve sosyal ilerleme olan 7 bin 500 lira ile 10 bin lira aylıkları 8 bin 500-9 bin lira. bin 600 lira aylık alana ne kadar dengeler altüst olur. için stratejik alanlarda Türkiye- arasında aylığı olanlara ne kadar Bugün 9.5 milyon emekli 7 bin Esasında oldu da. Ortada yıkıntı “refah payı” verileceği de belirsiz. AB işbirliği ortak menfaatler yüzdelik zam yapılacağı ise belli 500 lira aylık alıyor. Türkiye’deki var... doğrultusunda derinleştirilmeli. 7 bin 600 lira alan emeklinin Şimdi bu yıkıntıyı kaldırmak ve tüm değil. Eğer bu formül işletilirse toplam emekli sayısı ise15 Küresel ve bölgesel jeopolitik aylığının 9 bin liraya çıkarılması eksi verileri sıfırlamak amacıyla 7 bin 500 lira ile 10 bin ve jeoekonomik sınamalar milyon. 7 bin 500 lira ile adaletsizliği gidermeyecek. Bir bakan ve uzman avına çıkılmış gibi karşısında istikrarlı, dirençli ve lira arasındaki işçi ve 10 bin lira arasında yanda 3 bin 500 lira kök maaşı yapılıyor. Onlara göre belirli kişiler sürdürülebilir yeni dünya düzeni Bağ-Kur emeklileri aylık alanlar da olanın aylığı 7 bin 500 liraya gelecek ve ekonomimizi düzlüğe için entegrasyon perspektifini sadece 6 aylık hesaba katıldığında çıkarılırken 7 bin 600 lira alanın çıkaracak. koruyarak ortak bir yol haritası enflasyon kadar emeklilerin Ya da başarısızlık onlara mal aylığı ise 9 bin lira olmuş olacak. belirleme zamanı.” zamla yetinecek. neredeyse edilecek, eninde sonunda, her zaman l ANKARA l Ekonomi Servisi olduğu gibi... Ha bu arada büyüğüm Orhan Bursalı’nın çok önemli bir saptamasıyla bitirelim yazıyı: Herkes ‘Kadın ve erkeğin eşit olduğu bir ekonomiyi kurtaracak muhtemel bakanların peşinde... Çok daha önemli belki de gelecek için, çocuklar için milli ülke 100. yılda daha da önemli’ eğitimi kim kurtaracak? Turan Erdoğan Erdal Haspolat GARANTİ BBVA’nın, Ekonomist ve 100. yılını kutlarken kadın ve erkeğin KISA... KISA... KISA... KAGİDER işbirliğiyle bu yıl 16’ncısını her anlamda eşit olduğu bir ülke Yurtdışında 6.5 düzenlediği “Türkiye’nin Kadın yaratmamız daha da önem kazandı. Biz Buğday için 13 lira l VESTEL Şirketler Grubu Girişimcisi Yarışması” sonuçlandı. de kadınların sesinin daha gür ve güçlü Üst Yöneticisi Turan Erdoğan’ın milyarlık iş aldılar Buna göre Ayla Müstecaplıoğlu çıkmasına destek olmaktan mutluluk 1 Eylül itibarıyla görevinden taban talep ediliyor TİCARET Bakanlığı’nın güncel (Mamajoo Sağlık) “Türkiye’nin Kadın duyuyoruz” dedi. KAGİDER Yönetim ayrılacağı, yerine Vestel Beyaz verilerine göre Türk müteahhitlik Girişimcisi” seçildi. Ayrıca Kübra Kurulu Başkanı Emine Erdem de bu Eşya Genel Müdürü Erdal CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, buğdayda sektörünün Ocak-Mayıs Yurtsever Kargı (Natuva Kokulu yarışmayı kazanan girişimcilerin henüz Haspolat’ın atandığı açıklandı. çiftçi refahını sağlayacak bir taban fiyat 2023 döneminde yurtdışında Üzüm) “Türkiye’nin Yöresinde yolun başında olan girişmci kadınlara 1988’de Vestel’e katılan Erdoğan, açıklanması gerektiğini, CHP’nin önerisinin üstlendiği proje tutarı 6.5 Sürdürülebilir Fark Yaratan Kadın hem ilham hem cesaret verdiğini 2013 yılı başından bu yana da maliyet artışları dikkate alındığında, prim milyar dolar oldu. Sektörün Girişimcisi”, Gözde Büyükacaroğlu vurguladı. l Ekonomi Servisi mevcut görevini sürdürüyordu. dahil ton fiyatı 13 bin lira olduğunu ifade etti. üstlendiği proje sayısı 96 adet (Vivosens) “Türkiye’nin Gelecek Haspolat 1998’den bu yana Geçen yıl 6 bin 400 lira olarak açıklanan, olarak kayıtlara geçerken Vadeden Kadın Girişimcisi” ve Müge Vestel’de. buğdayın Toprak Mahsulleri Ofisi’ne (TMO) bunların ortalama bedeli ise 67.2 Baltacı (Köstebek) “Türkiye’nin Kadın l BDDK Q Yatırım Bankası’na teslim edilmesi halinde 1000 lira da prim milyon dolar olarak hesaplandı. Sosyal Etki Girişimcisi” ödülünü faaliyet izni de verdi. Ali Ercan’ın verilerek taban fiyatın 7 bin 400 liraya Ayrıca müteahhitlik sektörü kazandı. yönetim kurulu başkanı olduğu ulaşmasının sağlandığını anımsatan Gürer, 1972’den Mayıs 2023 sonuna Törende konuşan Garanti BBVA 500 milyon TL sermayeli banka, ayrıca hububat taban fiyat açıklamasının kadar, 133 ülkede 479.5 milyar Genel Müdür Yardımcısı Sibel Kaya Aydın merkezli Q Yatırım seçimlerden sonraya bırakılmasının, dolar değerinde 11 bin 745 proje “Kadınlar için yüzde 100 eşitlik Holding’in ana ortaklığında beklentilerin altında bir fiyat açıklanacağına üstlendi. l AA sağlanmayan dünyada ileriye gitmemiz faaliyet gösteriyor. işaret olarak değerlendirildiğini aktardı. mümkün değil. Cumhuriyetimizin l Ekonomi Servisi