Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
12 HAZİRAN 2023 PAZARTESİ
SÖYLEŞİ 9
Prof. Dr. Veysel Ulusoy yeni hükümetin çare değil borç bulacağını söyledi
Kabinede rantın
Öfke ve
değişim
eğişim isteyen toplumsal
kesimlerin tarihi seçimi
Dkaybetmesinin üstünden
ipuçları var iki hafta geçti. Ülkemizin çeşitli
muhalefet merkezlerinin bu sarsıcı
ve umut kırıcı mağlubiyeti nasıl
NAG’ın kurucusu Prof. Dr. Veysel
değerlendireceklerini görmek üzere
ürkiye’nin yaşadığı devalüasyondur, negatif eldiğimiz nokta itibariyle makyajlanarak
Ulusoy Cumhuriyet’in sorularını
biraz soluklanmak istedim.
Tşoktur. Her şokta olduğu gibi vücut tepki Goluşturulan kabinenin borçlanmaktan
Eyanıtladı.
İki haftadır öncelikle toplumun
n Seçim öncesi 19 TL’de sabitlenen
vermekte zorlanır. Şoku normal karşılamak başka bir özelliği olmayacaktır. Yine ranta, sesini dinledim. Yaşatılan ağır
yenilgiden dolayı üzülmüş, ülkenin
dolar seçim sonrası rekor kırıyor. Bu
da bir şok şeklidir. Bunu normalleştirmek yine gelir transferine dayalı bir sistemin
ve kendi geleceklerinin kaybedildiği
ne zaman ve nasıl sona erer?
ekonomik beklentileri yanlış yönlere iter. ipuçlarını görüyorum.
endişesinden dolayı ağlamış olan
Döviz piyasasındaki bu sabitleme
milyonların çaresizliğine şahit
girişimi belirli bir amacı gütmekte
oldum. Her yaştan ve her toplumsal
Prof. Dr. veysel ulusoy
ve bu daha çok bizim gibi ülkelerde
kesimden vatandaşın, seçimlerin
seçime endeksli bir hal almakta. Böyle
kaybıyla yaşadığı öfkeyi, derin hayal
P
1964’te Yozgat’ta doğdu.
yapay durumlar sonsuza kadar durmaz,
kırıklığını izledim. Bu kesimlerdeki
İstanbul Üniversitesi İktisat
belirli bir noktadan sonra patlar ve çaresizlik duygusunun yayılışını; bu
Fakültesi Ekonometri
0
toprakları vatan yapan, bu devleti
belki de dövizin lira karşısındaki
Bölümü’nü bitirdikten sonra
ortak devlet yapan değerlerden
değerinden çok onun oynaklığı her
MEB yurtdışı bursu ile lisan
insanların kopuşunu gözlemledim.
kesime, tüketiciye ve üreticiye zarar
R eğitimini ODTÜ’de yapıp
Ardından da muhalif siyasilerin
verir. Doların ve Avro’nun değerinin
ABD’ye gitti. Ulusoy 1997’de
seslerine kulak verdim.
nereye kadar böyle devam edeceği Galatasaray Üniversitesi’nde
Gördüklerim, bu ülkede siyaset
T
öğretim üyeliğine başladı.
ülke grupları arasındaki enflasyon
yapanların toplumdan ne denli
2006’da profesör oldu. 2010-
oranı ve faiz farklılığına bağlıdır. Gün
kopuk olduğunun üzücü bir
2011 arası İstanbul Aydın
itibarıyla diğer şartların sabit kalması R kanıtı. Mağlubiyete karşı bu denli
Üniversitesi İktisadi ve İdari
sorumsuz olunması, muhalefet
varsayımı ile bir doların, yaklaşık 30
Bilimler Fakültesi dekanlığını
cephesindeki on milyonlarca
liraya gelmesi bu dengenin en uygun
E
yürüten Ulusoy, 2011’den beri
insanın acısına, umutsuzluğuna
göstergesidir.
Yeditepe Üniversitesi’nde
ve travmasına bu denli duyarsız
görev yapıyor. olunması, muhalif siyasi elitin bırakın
‘Normalleştirme yanlışa iter’
ahlaklı olmayı, iyi insanlar bile
n Kurdaki artışı normal karşılayan
olmadıklarını gösterdi bana.
bir kesim var, siz ne dersiniz?
Sanki bu seçimin ülke tarihinin
Kurdaki artışı yanlış yorumlayıp,
en önemli seçimi olduğunu, bu
onun oynaklığını göz ardı etmek seçimin kaybı halinde ülkenin
‘Çıkış yollarını tıkıyorlar’
geleceğinin kalmayacağını dillerine
en büyük hatalardan biri olur.
onlar pelesenk etmemişler gibi...
Türkiye ekonomisinin yaşadığı bir
Ekonomide hem verilerin yanlış sunumu hem de yanlış modelleme sonucu uygulanan
Sanki aylarca her türlü uyarımıza
devalüasyondur. Diğer bir ifadeyle
rağmen “Bu iş tamam, kimi koysak
sözde politikaların tüm olumsuzlukları halkın fakirleşmesiyle sonuçlanır.
negatif şoktur ve her şokta olduğu
kazanıyoruz” dememişler gibi...
gibi vücut tepki vermekte zorlanır.
n TÜİK enflasyonu yüzde 39, bir sonuç olarak algılayan devleti tavsiyeleriniz nedir, halk ne
Sanki, “Siz susun, biz büyük bir
Şoku normal karşılamak esasında ENAG’ın yüzde 109. Böyle bir fark yönetenler, diğer tarafta halkın yapmalı?
koalisyon kurduk; ortak adaya
nasıl ortaya çıkıyor? fakirleşmesiyle yaratılan ekonomik Halkın gelirlerinin belirli bir oranını
diğer bir şok şeklidir. Zira bunu da kabineye de parlamentonun
Bu farkın nasıl olduğunu esas durgunluk ve çıkmazı hesaba tasarrufa yönlendirecek kuvveti
dağılıma da biz karar vereceğiz”
normalleştirmek ekonomik beklentileri
olarak TÜİK’i yönetenlere sormak katmayarak tüm bu olumsuzlukları olsaydı belirli öneriler vermekte
dememişler gibi... Sanki seçimi
yanlış yönlere iter.
yerinde olur. Çünkü her şey o kadar ortaya çıkarıyor. Bunlar cahillik, zorlanmazdım ama evine et, sebze peşinen kazanmış gibi kabinedeki
n TÜİK’e göre mayıs ayı enflasyonu
açık ki sokaktaki günlük yaşam kurnazlık ve ekonomi bilimini ve meyve alamayan, fakirleşen bir her bir bakanlığı, Meclis’teki her
sıfır. Bunun perde arkası nedir?
koşulları ENAG enflasyon oranı olan anlamamanın bir sonucu. toplumda söyleyeceğim, hayatta bir makamı ve hatta bürokrasideki
Bir seçim yatırımı olarak mayıs
yüzde 109’u olduğu gibi bize sunuyor. kalmaları için tüketim ile gelir her bir koltuğu kendi aralarında
ayı doğalgaz faturalarının devlet
paylaşmamışlar gibi... Sanki
Temel olarak bu farkın nedeni şu: ‘Halk yoksullaşıyor‘ arasındaki dengeyi iyi kurmaları ve
tarafından ödeneceği belirtildikten
“Durum o kadar lehimize ki hem
TÜİK enflasyonu doğru ölçüyor ama borçlanmamaları.
n Resmi verilerin düşük olduğu bir
sonra söylendiği gibi faturalar hane
AKP hem de Erdoğan tarih oluyor”
halka eğri veriyor. n Peki yöneticilere tavsiyeniz olur mu?
ekonomi politikasında krizden çıkış
dememişler gibi... Ve sanki “Bu
halkına yüklenmemiştir. Hanelere n Enflasyonun düşük Bizi yönetenlere küçük bir
için doğru adımlar atılabilir mi?
defa yüzde yüz sandıklar sağlam,
gösterilmesiyle kim ne kazanıyor, tavsiyem var tabii… Yolsuzluğu
gönderilen doğalgaz faturalarında tutar Atılamaz. Ekonomide hem
her sandıkta birden çok görevlimiz
kim ne kaybediyor? önlemeleri, ülkenin geleceğini
verilerin yanlış sunumu hem
gözükmekle beraber bunun devlet
var, siz yeter ki oy verin” dememişler
Enflasyonun düşük gösterilmesiyle ipotek altına alan borçlanmalardan
de yanlış modelleme sonucu
tarafından ödendiği vurgulanmıştır.
gibi...
etiketini gerçekleşen enflasyona sakınsınlar diyeceğim ama bu
uygulanan sözde politikaların
Hal böyleyken TÜİK hanehalkının bu
Büyük bir çürümüşlük, pervasız
göre ayarlayıp çalıştırdığı işgücünün hükümet bunları yapmak için gelmiş
tüm olumsuzlukları halkın
fatura bedeline kaynak teşkil eden
bir vurdumduymazlık ve koltuk
maaşını sunulana göre veren tüm ve girmiş hayatımıza.
fakirleşmesiyle sonuçlanır.
doğalgaz birim değerini sıfır lira
severlik... Hatta hiçbir şey olmamış
işletmeler kazançlı çıkmaktadır. n Yeni kabineye baktığınızda
Ülkemizde yaşanan tam da
olarak kayıtlara geçirmiş ve sanki gibi pişkin davranışlar... Dahası
Ayrıca finansal hizmet veren ekonomi için umut görüyor
bu. Örneğin faizin
sanki bir başarı elde edilmiş gibi
yüzde 100 fiyat indirimi olduğu
tüm kurum ve kuruluşlar musunuz?
piyasa tarafından
insan aklıyla dalga geçmeye
olgusunu enflasyon sepetinde hesaba
da bu kapsamda Geldiğimiz nokta itibarıyla
belirlenmesine
TÜİK
tevessül etmeler... Kendi davalarına,
katmıştır. Böylece sepette ağırlığı kazançlı. Gelelim makyajlanarak oluşturulan
nedensellik
seçmenin beklentilerine ve
devlete… Kendi kabinenin borçlanmaktan başka bir
yüzde 3’e yakın olan doğalgaz fiyat oluşturan
ülkenin geleceğine ihanet eden bu
enflasyonu
sunduğu düşük özelliği olmayacaktır. Yine ranta,
faktörlerden ulusal
ayarlaması ile oldukça yüksek çıkması
profildeki siyasetçiler, bundan sonra
enflasyon ile yine gelir transferine dayalı bir
gelir, potansiyel
beklenen enflasyon oranı sıfır olarak
yurttaştan ne bekleyebilir ki?
doğru ölçüp
artırdığı ücretlere sitemin ipuçlarını görüyorum.
üretim gücü
kayıtlara geçmiştir. Halbuki doğalgaz Mesele asla şu ya da bu siyasetçi
rağmen kendi n “Başarının ölçütü para
enflasyon oranı ve
değil, mesele anlayış meselesi...
fiyatı gelen faturalarda hiçbir zaman
eğri
hizmet ve vergi bulabilme yeteneği” şeklinde
halkın beklentileri
Elbette mağlubiyetin pek çok
sıfır gözükmemiş, sadece toplam
gelirlerini gerçek eleştiriniz var. Hükümette yer
ile oluşan
nedeni var. Elbette o nedenleri
ödemenin devlet tarafından ödendiği
enflasyon oranında alan yeni isimler para bulmaya mı
sunuyor gelecekteki enflasyon
tartışmak, muhalefetin çeşitli
belirtilmiştir.
açıklamasıyla kazançlı çalışacak, dışarıdan alınan paranın
oranı verilerinin yanlış
temsilcilerinin bu sürece giden
çıkıyor. Ayrıca etiketlere etkisi ne olacak?
olduğu gerçeği ile faiz de
hatalarını değerlendirmesi
‘Son dönemde yapılan
yansıyan gerçek enflasyonun Kesinlikle para bulma yeteneğine
yanlış olarak belirlenecektir. Bu
lazım. Mümkün olduğunca
belirli bir oranı olan KDV gelirlerinden bağlı bir sistem bu. Swap hariç eksi
en büyük kurnazlık’ ise ekonomide hemen her kararın
hızla, samimiyetle, demokratik
de aşırı gelir elde ediyor. Buraya 70 milyar doları aşan bir rezerv
temelinde olan faiz oranının yanlış
kurulları dahil ederek özeleştiri
Çok basit bir hesaplamayla mayıs
kadar olan hesaplama doğal olarak yapısı, üç haneli bir enflasyon,
belirlenmesine neden olacaktır. süreçlerinin tamamlanması lazım.
ayı enflasyonunun yüzde 7’yi aştığını
muhasebe yöntemiyle hesaplanan inanılmaz bir bütçe açığı ve
Sürecin daha vahim tarafı da Bu yapılmadığı sürece, muhalif
söylemek yanlış olmaz. Özetle, TÜİK
gelir ve gider hesabı. Esasında gittikçe fakirleşen halkın varlığı
faiz oranının dini duyguları oya seçmendeki öfke kasırgasının
bu orana yakın ücret/maaş artışını
enflasyonun doğru hesaplanıp eğri bunu gerektiriyor maalesef. Bu
devşirme amacıyla belirlenmesi yani bir daha muhalefeti eskisi gibi
temmuz ayı itibarıyla ücretli ve
sunulmasıyla tüm ekonomi aktörleri, olumsuzlukların nedeni çok desteklemeyeceği anlaşılıyor. Bu
siyasallaştırılmasıdır. Tüm bunlar
emekliden çalmış olmaktadır. Bu son
devlet dahil kaybediyor. faktörlüdür. En büyüğü ise bir yapılmadığı sürece, muhalefetin
ekonominin krizden çıkış yöntemini
dönemde yapılan en büyük kurnazlık
n Nasıl kaybediyor? avuç insanı sisteme sokarak bizi toplanması neredeyse imkânsız
ve yollarını tıkıyor.
görünüyor. Ve bu yapılmadığı
olarak da tarihe geçmiştir. Muhasebe kazancını olumlu yönetenlerin zenginleşmesidir.
n Üretici ve tüketici için
sürece, yerel seçimlerde adayların
performansından bağımsız olarak
muhalefetin pek çok büyükşehri
kaybedeceği anlaşılıyor.
‘Enflasyon
O nedenle an bu an. Sorumlu,
‘Çarklar durma noktasında’ uyarısı
ahlaklı, vatansever ve onurlu olmak
tüketime itiyor’
gerekiyor. Seçimden önce karar
n Türkiye ekonomisinin bu satışı şeklinde olabilir. Ayrıca etkilerken bunun belirli şartlara
verici makamlarda bulunanların ve
n Büyüme
duruma gelmesinin dönüm bankalar da bu tür işlemleri bağlı olduğu görülür. Bunların
seçmene söyledikleri her konuda
yüzde 4
noktası ne oldu, ipin ucu ne aniden yapabilirler ama siyasi başında zaten makro ekonomik yanıldıkları ortaya çıkanların derhal
gerçek-
bırakmaları gerekiyor. Ardından
zaman kaçtı? yönden baskılanmış bir banka dengeleri yerli yerinde olan
leşirken
da muhalefetin yeniden ayağa
İpin ucu kaçalı en az beş yıl sisteminde bu genellikle zordur. ülkelerde yapılan ek savunma
tüketim
kalkmasını sağlayacak; ülkeye
oldu. Türkiye ekonomisi borçlarını Çarkların durmasından kasıt harcamaların küçük de olsa
de yüzde
yeniden umut getirecek bir sürecin
ödemeyecek durumdadır ve her finansal darboğazın yarattığı şokun büyümeye katkı sunduğu
16 büyüdü.
fikri yapısının, kadrosunun ve
an küçük bir finansal atak ile büyümede yaratacağı kalıcı hasar görülmektedir. Öte yandan,
Bunun
liderliğinin inşası gerekiyor.
daha olasıdır. Bu hasarın tamiri ise yolsuzluğun ve fakirliğin kol
çarkların durma olasılığının riski
anlamı Seçimin kaybından itibaren
gittikçe artıyor. Zaten yeni ekonomi bazen bir kuşak alabilmektedir. gezdiği ve tüm makro dengelerin
nedir? ortaya çıkan toplumsal öfke
yönetiminin oluşturulmasının Yurdumuzda bunun olasılığı bozulduğu ekonomilerde savunma Bunun anlamı çok basit ve umutsuzluğun, muhalefeti
tümüyle tahrip etmesi istenmiyorsa
olarak yüksek enflasyonda
nedeni bunu önleme amaçlıdır. artıyor. harcamalarının tüketim ve özel
başkaca bir yol görünmüyor.
korunmayı günümüzdeki
n “Çarkların durması” derken n İktidar seçim öncesinde sektör etkin yatırımlarına ikame
Demokrasi kuracağını söyleyenlerin
tüketimi artırarak
neden söz ediyorsunuz ve bu savunma sanayisini propaganda olduğu görülmüştür. Diğer bir
demokrasiyi önce kendi partilerinde
gerçekleştirmeye çalışan
tehlikeye ne kadar yakın ve olarak çokça kullandı. Ekonomi ifadeyle, her bir liralık savunma
uygulamadan; ülkeyi değiştireceğini
rasyonel bir hanehalkı
hazırlıklıyız? ve savunma politikalarını harcamasının etkin tüketim ve
söyleyenlerin önce kendi
davranışıdır. Diğer bir
Burada söz ettiğimiz finansal karşılaştırdığınızda nasıl bir yatırım harcamalarında bir o
anlayışlarını değiştirmeden, herkese
ifadeyle, yarın fiyatların
atak, boyutu ne olursa olsun, tablo ortaya çıkıyor, ekonomisi kadar kısmak olduğu anlamına
adalet getireceğini söyleyenlerin
daha fazla olacağı fikri ile
alarm veren bir ülkenin gelmektedir. Özetle zaten şova önce kendi partilerinde adaleti
dışarıdan veya içeriden gelen
ihtiyaç olunandan fazla
sağlamadan zafer elde etmesi
finansal getiri dürtüsü ile yapılan savunması ne kadar iyi olabilir? dönüşen bu tür harcamaların
ürün alma veya tüketimi
mümkün görünmüyor. Zamanın
ataklardır. Bunlar temel olarak Bu tür askeri harcamalar ülkemizde sosyal refahı erittiği ertelememedir.
ruhunun özeti bu.
ani döviz çıkışı ve hükümet bono ekonomik büyümeyi olumlu açıktır.