Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 6 MAYIS 2023 CUMARTESİ 2 olaylar ve görüşler Demokrasi Ul Usal güç nedir? iktiDar ve Prof. Dr. Murat MEtiNSoY güçlerin İstanbul Ünİversİtesİ on yıllarda Türkiye’de silah sanayi a en güçlü sektörlerden biri haline Prof. Dr. Sabri ÇaKIr bir anayasa hazırlanarak Sgeldi. Bu güç, etkili teknoloji iktidar halkın seçeceği bir üretmekten kaynaklanmıyor. Sektörün er gün, bıkmadan, parlamento ile kral arasında en çok öne çıkan şirketinin, iktidarla Husanmadan tartıştığımız paylaşılmıştır. çok yakın olmasından, hatta ailevi bir kavram demokrasi. Demokrasinin sosyolojik bağlarından kaynaklanıyor. Kuşkusuz Bu tartışmaların tarihi açıdan önemi, siyasal ülkenin savunma ihtiyaçlarını kendisinin çok eskilere, Platon’a, iktidarın meşruluğunu karşılaması önemli. Bu, kaynaklarımızı Aristoteles’e, İbni Haldun’a, kurmak için J.J Rousseau emen silah ithalatının bütçedeki yükünü Montesquieu, J.J. Rousseau tarafından önerilmiş azaltabilir. Ama iki husus çok önemli: vb. dayanıyor. Üzerinde olmasıdır. Onun demokrasi çok düşünülmüş, çok Savunma araçları anlayışına göre egemenlik sayıda yapıtlar üretilmiş Birincisi, savunma araçlarının yalnız halktadır; halk ama 21. yüzyıla geldiğimiz teknolojisi yurtdışına bağlı. O nedenle ondan ne vazgeçebilir, bugünlerde bile hâlâ bunları üretmenin anlamı olmuyor. ne de ona boyun eğebilir. anlaşılmayan bir kavram, Bağımlılık sürüyor. Togg veya TCG Devleti, sadece orduyu güçlendirerek İktidar ya da yönetim yaptıklarından çok daha uzun zaman bir yönetim biçimi olarak Anadolu gemisi, motorunu, şanzımanını, kurtarmanın mümkün olmadığını anlamında “siyasal iktidar” alan, daha çetrefilli, daha köklü işlerdi. tartışılmaya, ona uygun yazılımını, çipini, radarını, elektrik Birinci Dünya Savaşı göstermişti. Bu kavramının kurucusu yine İnsanların yıllardır süren önyargılarını, siyasal iktidarlar ve yasalar donanımını ithal ederek “yerli ve milli” savaşta, ekonomik ve bilimsel gücün, Fransız siyasal bilimci ve tabularını, kadınlara yönelik ayrımcılığı, getirilmeye çalışılıyor. üretim yapmıyoruz. İkincisi, 21. yüzyılda eğitimli, üretken, bilinçli nüfusun savaş düşünürü Montesquieu’dur. hurafeleri, köhneleşmiş siyasi ve ideolojik Demokrasi, Latince/ askeri güç, bir ülkenin gücünün tek performansının en önemli unsuru olduğu O, bu konuda Platon’un fikir kurumların yerine dönemin en ileri Yunanca “demos=halk”, belirleyicisi değil. Dünya bunu Birinci ve ortaya çıkmıştı. Cephe gerisindeki ve görüşlerine yaklaşır. ülkelerinin yöntemlerini benimsemek, “kretos=iktidar” İkinci Dünya Savaşları’ında çoktan anladı. toplum ve ekonomi, “iç cephe” diye Ancak iktidarın belli başlı muhtemelen ülkeden işgal ordularını sözcüklerinden türetilmiş Uzun yıpratma savaşlarında askeri gücün adlandırılacak denli cephenin parçası biçimlerinde ondan ayrılır. sürmek kadar, belki de daha zordu. bir kavramdır. Sosyolojik değil, ekonominin ve sivillerin gücünün olmuştu. Montesquieu, siyasal anlamı ise halk iktidarı, Atatürk’ün başarısı belirleyici olduğu görüldü. Güçlü orduyu, savaşta ve barışta iktidarın meşruluğu ve halk yönetimi demektir. Bu gerçeği Türkiye’de en iyi Atatürk destekleyecek güçlü ekonomi olmadan, Atatürk’ü başarılı bir komutandan demokrasinin gerçek Demokrasi ilk kez eski anlamıştı. Mustafa Kemal Paşa’ya ülkenin askeri gücü sürdürülemezdi. devlet kurucu aydın bir devlet adamına anlamda halk egemenliğine Yunan kent devletleri Cumhuriyet devrimlerini yaptırtan, Güçlü ekonomi ise güçlü sanayiyi, ona dönüştüren, askeri eylemleri dışındaki dayanması, halkın olan Atina ve Saparta’da onu Atatürk yapan vizyon buydu. temel olacak bilim ve teknoloji üretimini, toplumsal ve kültürel kalkınma temsilcilerinin halk adına, uygulanmıştır. Halk yerel Başarısının sırrı, Osmanlı Devleti’nin kaliteli eğitim kurumlarını, üretken ve çabalarıydı. O nedenle, Atatürk ve halkın çıkarlarını koruması yönetimlerini ve kendilerini hatasını çok doğru teşhis etmesiydi. liyakatli nüfusu, kaynakları iyi yönetecek Cumhuriyet dediğimizde ilk aklımıza için “güçlerin ayrılması” yönetecek belediye Osmanlıların en önemli yanılgılarından etkili kamu yönetimini, özetle topyekûn gelenler silah fabrikaları değildir. Ulusal ilkesini önerir. Bu ilkeler: başkanlarını seçmek biri, sadece orduyu güçlendirerek devleti kalkınmayı gerektiriyordu. bankalardır, fabrikalardır, gelişen yasama, yürütme ve yargı için Atina meydanında güçlendirebileceklerini sanmaktı. III. Atatürk’ün tarihimizdeki en özel sektördür, ülkeyi bütünleştiren erkleri karşılıklı olarak toplanarak açık oyla Selim’den II. Mahmut’a, II. Abdülhamit’den büyük özelliği, bu durumu çok iyi demiryollarıdır, çağdaş eğitim, bilim, bağımsız bırakılmalı ve seçim yapmışlardır. Yani İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne güçlü ordu, kavramasıydı. O nedenle orduya kültür, sanat kurumlarıdır, laikliktir, birbirlerinin sınırlarına demokrasinin doğrudan imparatorluğu gerilemeden kurtarmanın değil topluma, ekonomiye, kültüre yüzyıllardır ayrımcılığa uğramış saldırmamalıdır! Bu ilkeler, ilk uygulandığı yönetim anahtarı görülmüştü. Ama olmadı. odaklandı. Üniformasını çıkardıktan kadınların haklarla donatılmasıdır ve hem demokrasinin hem sistemi yerel yönetimlerdir. İmparatorluk çöktü. sonra yaptıkları, üniformasıyla nihayetinde demokrasiye geçmektir. halk egemenliğinin hem Doğrudan demokrasiye siyasal iktidarın hem çok yakın olan bu sistem de devlet yönetiminin Atina demokrasisi olarak vazgeçilmez erkleri da anılır. Kuramsal olarak olmalıdır. Yoksa toplumların d uyarlı yurttaşlara düşen görev tüm yurttaşlar mecliste oy ve onu oluşturan verme ve fikrini söyleme bireylerin yurttaşlık hak hakkına sahipti ancak o ve sorumluluklarının ülkemizde yaşanabilecek tüm değişikliklerle oluşan otoriter tarihimizde adeta bir fetret av. MuStafa MEtiN SEZGiN günün koşullarında, özgür olumsuzluklara işaret ediyordu yönetimle, yani tek adam dönemi gibi geçen bu 21 yılın yerine getirmesi, bursa barosu aslında. rejimiyle, Türkiye Cumhuriyeti sonunda, yurttaşlarımız için bu olmakla birlikte kadınlar, özgürleşmesi, laikleşmesi, 2018’de yürürlüğe giren anayasasında yazılı demokratik olumsuzluklardan, yoksunluk olsuzluk, yoksulluk ve özgür olmayan köleler ve iktidarı temsil eden cumhurbaşkanlığı hükümet temel hak ve özgürlükler, büyük ve yoksulluklardan kurtulma Yyasaklarla mücadele kent devletinde doğmamış hükümetleri denetlemesi, sistemiyle ülkemiz, dünyanın bir ölçüde kâğıt üzerinde anlamsız fırsatı doğmuştur. Adil, dürüst, edeceği iddiasıyla 3 Kasım 2002 olanlar oy verme hakkına eleştirmesi, soru sorması başka ülkesinde benzeri olmayan tümceler olarak kalmıştır. bağımsız Türk yargıçlarının seçimleriyle iktidara gelen AKP, sahip değillerdi! ve devletin kaynakları ve bir yönetim tarzıyla, kaderini bir 21 yıllık iktidar, ulusal gözetiminde, eşit koşullarda aradan geçen 21 yılda, bırakınız Demokrasinin esas kurumlarından fırsat eşitliği tek kişinin iradesine terk etmiştir. gelirin hakça paylaşımını ve yasalara uygun olarak adil bunlarla mücadele etmeyi, her gelişmesi ve yaygınlaşması bağlamında yararlanması Bu anayasa değişiklikleriyle, başaramamıştır. Uyguladığı şekilde yapılacağına inandığımız yıl dozunu artıran eylemlerle, 1789 Fransız Devrimi olanaksız olur! Toplumu TBMM’nin yetkileri büyük yanlış ekonomik politikalarla, seçimlerde, Türk ulusunun tüm gizli ajandasında bambaşka ve 1830’lardaki Sanayi oluşturan bireyler, kurumlar ölçüde kısıtlanmış, hemen enflasyon baskısı artmış, orta duyarlı evlatlarına düşen ulusal hedefler olduğunu gösterdi. Devrimi ile olmuştur. Bu söz konusu bu haklara hemen işlevsiz hale getirilmiştir. sınıf erimiş, halkımız, eşsiz görev, anayasal demokratik Anayasa Mahkemesi’nin, gelişmede en büyük rolü sahipse, o toplumda korku Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş önderimiz Gazi Mustafa Kemal haklarını kullanarak sandık AKP’nin kapatılmasına ilişkin ilkelerinden büyük ölçüde ödün Atatürk’ün Gençliğe Hitabesi’nde başına gitmeleridir. Fransız düşünür ve yazarları kültürü, yaşam ve gelecek davada, 2008’de, bu partinin verilmiştir. Kuvvetler ayrılığı belirttiği gibi harap ve bitap Büyük Atatürk’ün dediği gibi, laiklik karşıtı eylemlerin odağı endişesi yerleşip kök üstlenmiştir. 1789 Fransız ilkesi ve demokratik parlamenter düşmüştür. “Milletin istiklalini, yine milletin haline geldiğine ilişkin kararı, salamaz. Devrimi’nden sonra hemen sistem, büyük yara almıştır. Bu Şimdi, 100 yıllık Cumhuriyet azim ve kararı kurtaracaktır”. 2008’den günümüze dek ç in, Ukrayna için bir şanstır Sait baLCI usya ve Ukrayna arasındaki Rsavaş devam ederken barış görüşmeleri de gündemdeki 6 MAYIS CUMARTESİ İMZA yerini koruyor. Bu konuda hiç kuşkusuz her iki devletle görüşebilen ülkeler etkili olacak. Bu bakımdan savaşın gidişatını Türkiye veya Çin değiştirebilir. Türkiye; geçen yıl İstanbul ve Antalya’da barış girişimlerinde Şi Putin Zelenski bulunmuş, görüşmeler sonuçsuz kalmıştı. Dışişleri Bakanı Cumhuriyet HALİL GENÇ Mevlüt Çavuşoğlu, görüşmelerin Kitapları Standı 14.00/16.00 ardından “NATO’nun içerisinde savaşın bitmesini istemeyen 7 MAYIS PAZAR İMZA ülkeler var” demişti. Savaşın bölgeleri geri alamadı. Bugünden devlet konumundadır. Çünkü Şi bitmesini istemeyen devletin sonra geri alabileceğine Avrupalı Cinping, Vladimir Putin üzerinde kim olduğunu bilmeyen yok. ülkeler bile kuşkuyla bakıyorlar. etkili olabilecek tek devlet ABD öteden beri bu harekâtı Ancak Ukrayna yine de adamıdır. Rusya’yı yıpratma savaşı olarak direnmeyi sürdürüyor. Arkasında Zelenski’nin Çin lideriyle gördü. Bu sebeple Türkiye her zaman olduğu gibi yine ABD görüşmesinde, Şi Cinping’in öncülüğünde yapılan görüşmeleri var. ABD, bu aşamada Rusya’yı İran ve Suudi Arabistan’ı desteklemedi. Ukrayna’ya silah ne kadar yıpratabilirse kendini barıştırmasının etkili olduğu yardımı yaparak bu ülkeyi o kadar kazançlı sayacak. açıktır. Zelenski’nin Şi Cinping barıştan uzak tuttu. Ukrayna’nın yapacağı hamlelere ile diyaloğa girmesi son derece PROF. DR. EMRE KONGAR BARIŞ TERKOĞLU BARIŞ PEHLİVAN Ukrayna; NATO ülkelerinin destek vererek bu savaştan akıllıcadır. Zelenski’nin bu 14.00/16.00 15.30/17.30 15.30/17.30 yaptığı tonlarca silah yardımına zaferle çıkmaya çalışacak. Ancak savaşı kazanacağına dair rağmen, şu ana kadar Rusya’ya göstergeler beklendiği gibi değil. herhangi bir belirti yoktur. Bunu SÖYLEŞİ karşı üstünlük kuramadı. NATO Ukrayna Devlet başkanı anladığı için de ABD’ye rağmen, ülkelerinin Rusya’ya karşı Zelenski, 26 Nisan’daki sosyal Şi Cinping’le görüşmüştür. BURSA’YI VE KİTAPLARI OKUMAK yaptırım uygulamaları da çare medya paylaşımında, Çin Devlet Bu sebeple Zelenski’nin Konuşmacı: olmadı. Çünkü Rusya’nın yakın Prof. Dr. Üstün Dökmen Başkanı Şi Cinping’le ikili daha fazla kaybetmeden zamana kadar askeri harekât görüşme yaptığını duyurmuştu. barış masasına oturması Salon: Çekirge Salonu/Saat: 13.00 deneyimi olmasa da Ukrayna’ya Bu görüşmenin içeriğine Ukrayna’nın yararınadır. Önüne Düzenleyenler: karşı her bakımdan güçlüydü. değinmese de Çin liderinin, daha çıkan bu fırsatı değerlendirip Cumhuriyet Kitapları PROF. DR. ÜSTÜN DÖKMEN Dolayısıyla Rusya, Rus kökenli önce açıkladığı 12 maddelik değerlendirmeyeceği, 14.00/16.00 yerleşim alanları Herson, ateşkes önerisinin görüşülmesi önümüzdeki günlerde Zaporijya, Donetsk ve Luhansk olasılığı yüksektir. Çin, Ukrayna görülecektir. Şi Cinping’in bölgelerini ele geçirmekte ile Rusya arasında yapılacak arabuluculuğu Ukrayna için zorlanmadı. Ukrayna ise bu barış görüşmelerinde kilit şanstır. yrılması