Katalog

6 NİSAN 2023 PERŞEMBE EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterlİn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 19.2560 21.0610 24.0780 14.01 4.919 8562.13 1278.11 2.5 kuruş 1.6 kuruş 3.5 kuruş 0.47 puan 64.24 puan 31.07 lira 16.49 lira İktidar ‘yeni ekonomi modeli’yle övünürken baskılara karşın TL’de değer kaybı hızlandı Doları tutmak zorlaştı Korkularımıza Dolar/TL 19.25’in de üzerine çıktı. Merkez Bankası’nın kur koruma kapsamında ilan ettiği dolar 19.2660 lirayı bir yenisi eklendi gördü. Uzmanlar, “Doları tutacak güçleri kalmadı” dedi. üyük bir finansal çöküş, faşizm, büyük güçler arası savaş, eçime sayılı günler kala Piyasa piyasa değil, borsa Biklim krizi gibi uygarlık yıkıcı açıklanan ekonomik borsa değil. Sen piyasaya potansiyellere sahip olgulara, 19 Mart’ta Sparametreler “yeni müdahalede en önemli araç bir yenisi eklendi: GPT-4 (Generative ekonomi modeli”nin her olan politika faizini bu kadar Pretrained Tranformers). alanda eridiğini gösteriyor. etkisiz hale getirirsen kim ne Ali cAn Microsoft’un açıkladığı yeni yapay pol AT İthalat ve dış ticaretteki açık yapabilir ki” dedi. İktidarın zekâ (YZ) uygulaması GPT-4 büyük tartışma yarattı. Bilim insanlarının, rekora koşarken enflasyon dolardaki artışa karşı Tesla ve SpaceX kurucusu Elon resmi rakamlara göre bile yüzde alabileceği önlem kalmadığını Musk, Apple’ın kurucularından 50’nin altına inemedi. Uzun söyleyen Konukman, şu yorumu Steve Vozniak gibi teknoloji sektörü zamandır çeşitli şekillerde yaptı: “Daha ne kadar tutsunlar liderlerinin katılımıyla hazırlanan, salı kontrol edilmeye çalışılan mali doları? Arka kapıdan satışın günü imzacı sayısı 5 bin 500’ü geçen bir piyasalar ve özellikle dolar, dün bütün yöntemlerini denediler. deklarasyon, YZ alanındaki gelişmelerin 19.25 lirayı da aşarak 20 TL’ye Merkez Bankası’ndaki depo hızlanarak insanın anlama kapasitesini aşmaya başladığını, denetimden doğru emin adımlarla yürüyor. mevduatın da sonuna gelindi. Bir çıkarak uygarlığı tehdit etme olasılığını Hatta Merkez Bankası’nın kur sürü makro ihtiyati tedbir alındı gündeme getirdiğini vurguladı; YZ korumalı mevduat hesaplarında ama ekonomi modeli resmen laboratuvarlarının, GPT-5’e geçmeden fark ödemeye esas olacak şekilde çöktü. İhracatçıyı da ücretçi önce, riskleri tartışmak üzere günde altı defa ilan ettiği dolar çalışanı da memnun etmeyen bir çalışmalarına 6 ay ara vermelerini istedi, kuru dün 19.2660 liraya kadar ekonomik ortam var.” devlet denetiminin gerekebileceğine ulaştı. Uzmanlar ise “Ekonomi işaret etti. Dünyadan uzaklaştık yönetiminin atacağı kurşun 26 Türk milyarderler listesinde Piyasayı yönetmede ne gibi Bir başka cins ‘Yapay Zekâ’... kalmadı” diyor. adımlar atıldığının bilinmediğini YZ’nin getirdiği riskler tartışılırken a BD merkezli Forbes dergisinin, en zengin insanı oldu. Büyük Türkiye’de ekonomi sektöre finansal ve kültürel ilgi hızla belirten Prof. Dr. Özgür Orhangazi bu yıl 37’nci kez açıkladığı servet artışına ulaşan Erdemoğlu, politikalarının öngörülebilirlik artıyor, her gün yeni bir model piyasaya “Milyarderler Listesi”ne göre dünya anımsanacağı gibi sahibi olduğu ise şunları söyledi: “Cari açık ve bilimsellikten uzaklaştığını çıkıyor. Kasımdan bu yana 100 milyon çapında serveti milyar doları geçen SASA hisseleriyle geçtiğimiz ve dış ticaret açığı çok yüksek hatırlatan Prof. Dr. Aziz yeni kişi GPT kullanmış. Goldman kişi sayısı önceki yıla kıyasla yüzde dönemde önemli gündem haline seviyelerde. Ülkenin döviz Konukman, “Piyasa analistleri Sachs, “YZ küresel hasılayı yüzde 7 28 kişi azalarak 2 bin 640 oldu. gelmişti. Bu hisselerin değeri hızla ihtiyacı gayet yüksek ve buna bu tabloda ancak fal bakabilirler. oranında artırabilir” diyor. Bu yüzde 7 Bu milyarderlerin toplam serveti yükselmiş, bu nedenle şirketin karşın bir döviz girişi de yok. için tüketilecek kaynaklara değinmeyen de 500 milyar dolar düşüşle 12.2 değerinin şişirildiği iddia edilmiş ve Doların artışı bunu gösteriyor. iyimserlik, YZ’nin gelişmesinin trilyon dolar hesaplandı. Listenin zaman zaman bu hisseler işleme hızlanacağını düşündürüyor. Anladığım kadarıyla bu baskı ilk sırasında ise 211 milyar dolarla, kapatılmıştı. Tahsilat korkusu Diğer taraftan, bu “teknolojik YZ”nin karşısında yavaş yavaş düzenli lüks eşya devi olarak kabul edilen Öyle ki Erdemoğlu bir (TYZ) insanlığın yaklaşık 250-300 yıl a llianz Trade tarafından, küresel bir şekilde TL’nin değer kaybına LVMH Başkanı Bernard Arnault yer röportajında şöyle demişti: önce yarattığı, deyim yerindeyse, bir çapta ticari finansman açığına izin veriliyor. Çünkü vermemek aldı. Geçen yılın birincisi Elon Musk “Hissenin fiyatı 60 liradan 180 “toplumsal yapay zekâ” makinesinin yönelik yapılan araştırma 2023 gibi bir şans yok eldeki mermi 180 milyar dolarla ikinci sıraya indi. liraya neden yükseldi, bilmiyorum. egemenliği altında doğdu. Evet, “kâr- yılında da şirketlerin tahsilat Musk’ın serveti 36 milyar dolar Yeni yatırım açıklamamız olmadı, tükenmiş durumda. Zaten makinesi” olarak sermayeden söz sıkıntısı yaşayacağını gösteriyor. azaldı. hisse fiyatlarımızı yukarı çıkaracak negatif rezervlerle çalışan bir ediyorum. Bu kâr-makinesinin, iç Şirketlerin tahsilat durumu bir açıklama da yapmadık. Hissenin dinamiklerinin (“yazılımının”) mantığı, Merkez Bankası vardı. Bu arada ve müşterilerinin ödeme Sa Sa ile tartışıldı fiyatı 80 liraya çıktığında, küçük bu mantığın insan aklıyla ilişkisi, az davranışlarındaki aksaklıkların doların dünya arenasında değer Türkiye’den ise listeye toplam yatırımcı zarar görmesin diye Borsa çok bilinse bile, hareketinin yönü da analiz edildiği araştırma, kaybettiği bir ortamda Türkiye’de 57.8 milyar dolarlık servetle İstanbul’da satış yaptık. O satıştan (krizleri-yenilenme anları) çoğu kez ödeme davranışlarındaki değer kazandığını da görmezden öngörülemiyor. Bu “kâr-makinesinin”, 26 isim girdi. Bu kapsamda beri herkese, “SASA hissesi çok aksaklıklar nedeniyle oluşan 30 gelemeyiz. Normalde Türkiye’de “öngörülemeyen” yan ürünleri sürekli Erdemoğlu Holding Başkanı yüksek, alınmaz” diyorum.” SASA trilyon dolarlık likidite açığının de olmalıydı bu kayıp ama bizim uygarlık sarsıcı olaylar yaratıyor. Bu İbrahim Erdemoğlu, 5.3 milyar hisseleri 2022’de yüzde 605 değer bir süre daha kapanamayacağına piyasamızda o ilişki koptu. Bizim makineyi, denetleme çabaları başarılı işaret ediyor. dolarlık servetiyle dünyanın 497’nci kazanmıştı. l ekonomi Servisi l ekonomi Servisi olamıyor. Geriye bu “makineyi” yok gerçekliğimiz farklılaştı.” etmekten başka bir seçenek kalmıyor. TYZ, bu “kâr-makinesinin” İktidar ‘sorunu çözdük’ derken ÇAYKUR 1365 sezonluk çalışan ilanına çıktı gereksinimlerinin, kâr-rekabet önceliklerinin, sınıf çelişkilerini yöneten Kaynak: https://www.forbes.com/b?ll?ona?res/ ırkçı, milliyetçi, eril önyargıların, Kaynak: https://www.forbes.com/b?ll?ona?res/ benmerkezci öznelliklerin, egemenlik- Geçici işçide büyük çelişki bağımlılık ilişkilerinin içinden doğdu, bunları öğrenerek kendini eğitiyor, gelişiyor. Bu şekillenmenin risklerine, MUSTAFA ÇAKIR Turhan Çakar ilk kez, Google’da çalışan T. Gebru ve M. Michell dikkat çektiğinde EYT’lilerin ilk ktidar bir yandan “Bir sorunu hemen işten atılmışlardı. TYZ’nin ‘Tüketiciler temel İdaha çözdük, bir dosya daha insan zekâsına eşit hatta daha güçlü kapandı” diyerek geçici işçilerin maaşları yattı bir “Genel YZ”ye dönüşeceği an gıdaya erişemiyor’ kadroya alınacağını ilan ederken (singularity) hızla yaklaşıyor. İnsanlık emeKlili KTe yaşa takılanlar diğer yandan ÇAYKUR’un 1365 Tü KeTici Hakları Derneği kâr-makinesini denetim altına alamadı, (EYT) düzenlemesinin Başkanı Turhan Çakar, 40 geçici işçi alacağı ortaya çıktı. onun önceliklerinin basıncı altında hızla yasalaşmasının ardından yapılan gelişen TYZ’ye karşı da ne yapacağını temel gıdada son bir yıllık ÇAYKUR’un duyurusuna göre, yaş başvurular sonrası, ilk maaşlar bilemiyor. ortalama fiyat artışının yüzde geçirdiği hizmet süresi esas alınarak çay fabrikaları ile 100. Yıl Pazarlama da dün itibarıyla hak sahiplerinin 190 olduğunun altını çizerek bu işyerlerinde boş olan sürekli işçi ve Üretim Böl. Müdürlüğü’ne geçici hesaplarına yatmaya başladı. Büyük belirsizlik “Tüketicilerin büyük çoğunluğu kadrolarına geçirilecek. Sürekli işçi işçi alınacak. Bu işçilerin 1060’ı Mart ayında emeklilik için Her yeni teknoloji gibi bu da yeni en temel gıdalara erişemiyor. kadrosunda boşalma olmazsa işçiler Rize, 213’ü Trabzon, 87’si Artvin, başvuran ve maaş bağlama işlemi ahlaki sorunları gündeme getirirken kâr- Yüzde 98’i açlık ve yoksulluk geçici işçi olarak çalışmaya devam 5’i de Giresun’daki işyerlerinde tamamlananlara birikmiş tutar makinesinin gereksinimleri gelişmeyi sınırının altında” dedi. Dün basın edecek. Mevcut geçici işçilerin ödemeleri yapılıyor. 1.6 milyon işe başlatılacak. Bu işçiler noter belirliyor. YZ, örneğin OpenAI, toplantısı düzenleyen Çakar, başvurudan 250 binden fazlasının çalışma süreleri de 11 ay 29 güne başlangıçta kâr amacı gütmeyen bir kurasıyla belirlenecek. İşe girmeye şöyle devam etti: işlemi tamamlandı. Maaş girişimdi; ancak hızla milyar dolarlık bir çıkarılabilecek. Ancak buna da idare hak kazanıp da işle başlatılan işçiler “Araştırmalarımıza göre, son projeye dönüşerek büyük sermayenin ödemeleri ise tahsis numarasının karar verecek. Ayrıca ÇAYKUR’daki en az 5 yıl boyunca nakil talebinde yüzyıldaki Cumhuriyet tarihi mülkiyetine geçti. Devletler, izleme, son tarihine göre 17-28 Nisan’da geçici işçilerin çalışma sürelerinin sürecinde temel gıdalarda bulunamayacak. gözetleme, cezalandırma organlarıyla, yapılacak. Çalışma ve Sosyal böyle yüksek oranda yıllık bu seviyeye çıkarmak çok zor. Oysa iktidar yaklaşık 60 bin savunma sistemleriyle YZ’nin Güvenlik Bakanlığı da SSK, Bağ-Kur ortalama fiyat artışı ve pahalılığı Çünkü çayda kampanya dönemleri geçici işçinin kadroya alınacağını gelişmesini destekliyorlar. YZ’nin ve Emekli Sandığı kapsamındaki görülmemiştir. Tencerelerin gelişme yönü, hızı, iç mantığı da artık 6 ay sürüyor. Bu nedenle de işçi açıklamıştı. Meclis’te kabul aylıklar ile emeklilerin bayram temel girdisi kuru soğanın yıllık tam olarak bilinemiyor. Örneğin YZ, konfederasyonları geçici işçilerin edilen “torba yasa” da dün Resmi ikramiyelerinin Ramazan Bayramı göz irisine bakarak çok az bir hata ortalama fiyat artış oranı yüzde süre şartı ve hiçbir koşul olmadan Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe nedeniyle öne çekilerek 14-19 payı ile kişinin cinsiyetini bilebiliyor 659’u bulmuştur. Tüketiciler kilo hemen kadroya geçirilmesini istiyor. girdi. Kanuna göre geçici işçiler, Nisan’da ödeneceğini duyurdu. ama nasıl bildiği anlaşılamıyor. Bu ve ile değil, tane ile soğan almak l ANKARA çalıştırıldıkları işyerlerinde benzeri durumlarda da “YZ’nin artık zorunda kaldı.” l an Ka Ra bilinemeyen bir iç mantığı, hatta amaçları şekilleniyor olabilir mi” gibi KISA... KISA... KISA... soruları gündeme geliyor. Kirada arabulucu YZ, baskıcı rejimleri koruyan, Bölge ‘cazibe merkezi’ oldu l D önce maliyetinin özgürlükleri yok eden bir araç zorunlu hale geldi Deprem bölgesindeki illerde yapılacak 3 TL’yi bulduğu iddialarıyla olarak gittikçe daha yoğun biçimde yatırımların da “6. Bölge” teşviklerinden Kamuo Yun Da “7. Yargı Paketi” gündeme gelen 1 kullanılırken “Ya bir gün, insan yararlanmasını öngören cumhurbaşkanı olarak bilinen, “İcra ve İflas TL’lik demir paranın gezegendeki en akıllı ve egemen varlık kararı dünkü Resmi Gazete’de olmaktan çıkarsa” sorusu da gündeme Kanunu ile Bazı Kanunlarda gramajının azaltıldığı geliyor. yayımlanarak yürürlüğe girdi. Değişiklik Yapılmasına Dair iddia edildi. İddialara “Cazibe Merkezleri Programı” Kanun” dünkü Resmi Gazete’de göre, bin adet 1 kapsamında yapılan değişikliğe yayımlanarak yürürlüğe girdi. TL’nin olduğu paketler göre bu bölgedeki asgari 1.5 milyon Buna göre ticari davalar ve iş bu yılın ocak ayında brüt 8.218 Hedef 34 milyar dolar Yemek dağıtacaklar liralık yatırımlar, bu tür teşviklerden sözleşmesinden kaynaklanan gram, net 8.134 gram ağırlığında yararlanabilecek. Bu kapsamda TOBB ve Yemeksepeti işbirliğiyle, uyuşmazlıklar, ilamsız icra iken mart ayında basılan bin u lu Dağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları a dıyaman’daki deprem çadırında yararlanılacak faiz ve kâr payı yoluyla tahliye hariç kira adetlik 1 TL’lik paketlerde Birliği Başkanı Baran Çelik, sektörün ramazan boyunca iftar yemeği desteği sabit yatırım tutarının ilişkisi, kat mülkiyeti ve komşu gramajların brüt 6.774, net “Sürdürülebilirlik Eylem Planı”nı açıklayarak ve Ramazan Bayramı’nda yemek yüzde 10’unu aşmamak kaydıyla 30 haklarıyla ilgili uyuşmazlıklarda ise 6.690 grama düşürüldüğü “Plan hedeflerimizle Türkiye orta vadede dağıtımı yapılacak. Bu süre içinde milyon lirayı geçemeyecek. Karar arabuluculuk zorunlu olacak. görüldü. karbon nötr araçlar için önemli üretim toplam 35 bin öğün yemek, öncesi kullanılan faiz ve kâr payı Yine düzenlemeye göre l ReSmi Gazete’de yayımlanan merkezi ve cazip bir pazar olacak. En büyük bölgedeki ihtiyaç sahiplerine desteğinden yararlanılan krediler ve konutlarda hâkim kararı yeni cumhurbaşkanı kararları pazarımız Avrupa’yı kaybetmemek ve rekabet ulaştırılacak. To BB Başkanı Rifat finansal kiralama borçlanmaları için, olmaksızın haciz işlemi ile İstanbul Şile Çayırbaşı’ndaki gücümüzü korumak için yeni teknolojilere ve Hisarcıklıoğlu, “Çalışmalarımız destek süresi sonuna kadar uygulama yapılamayacak. Ayrıca bir taşınmaz, yine aynı ilçede elektrikli araçlara yatırım yapmalıyız” dedi. sürecek”, Yemeksepeti ü st yapılacak. Yine düzenlemeye göre haciz kararında belirtilen Meşrutiyet Mahallesi’ndeki bir Çelik ayrıca, yılın ikinci yarısında çip krizinin Yöneticisi mert Baki de “Depremin deprem sebebiyle yıkılmış olup miktarı aşacak şekilde haciz taşınmaz için hazırlanan plan daha da azalmasına bağlı olarak yılsonu ilk gününden itibaren tüm yeniden yapılan tesisler için 10 yıl yapılamayacağı da belirtildi. değişiklikleri onaylandı. ihracat hedeflerini 34 milyar dolar olarak imkânlarımızı seferber ettik” dedi. sigorta prim muafiyeti uygulanacak. duyurdu. l ekonomi Servisi aha