Katalog

EKONOMİ 24 NİSAN 2023 PAZARTESİ 11 Yılın ilk çeyreğinde turizmde durgunluk var. Yabancıyı deprem endişesi, yerliyi fiyatlar engelledi Turizmde deprem sancısı Bu yıl 60 milyon ziyaretçi hedefleyen turizmde ilk aylar Fiyatlar arttı tükenmiş umut vermedi. Bayram tatilinde de yüzde 50 artan a ntalya’da iki kişinin bir haftalık tatili fiyatlar nedeniyle talep düşünce oteller boş kaldı. modelle ekonomi erken rezarvasyonla 26 bin sezonda 35 bin t L. urizm sektöründe yaz sezonu yönelik biletlemeler depremden toparlanmaz durgun başladı. Resmi veriler iki hafta önce 2019’a göre yüzde ılıçdaroğlu cumhurbaşkanı olur- henüz açıklanmasa da yılın T 7 gerideyken depremin ardından sa, Millet İttifakı yeni hüküme- ilk dört ayında İstanbul başta bu oran şu anda 2019’un yüzde Kti kurabilirse faizleri yükselterek olmak üzere şehir otellerinde 31 altına düştü” yorumu da bu enflasyonu kontrol altına alarak piya- doluluklar yüzde 40’a yakın gelişmeye işaret ediyor. salara güven vermeyi, dış kaynak bul- gerilerken bayramda da oteller boş mayı amaçlıyor. Böylece ekonomide Hâlâ açılmayan otel var kaldı. Yabancı turist ziyaretindeki bir toparlanmanın başlayacağını düşü- azalmanın Kahramanmaraş Nisan ayının sonuna gelinmesine nüyor. Ana akım ekonomistleri de bu merkezli depremin karşın hâlâ Ege ve Akdeniz yaklaşımın arkasındaki modeli tek se- bölgesindeki otellerin yüzde 40’ının yarattığı endişelerden çenek olarak görüyorlar. açılmadığını belirten Bodrum Ne yazık ki yanılıyorlar. Türkiye eko- kaynaklandığı, iç nomisi, görece piyasa kurallarına, turizmde ise yüzde 50 Profesyonel Otel Yöneticileri hukuk düzenine göre işlediği dönem- artan fiyatların etkili derneği Başkanı Serdar Karcılıoğlu, Ali cAn lerde, devresel olarak patlak veren, pol AT olduğu belirtiliyor. “Fiyatlar yüzde 50’ye varan oranda ödemeler dengesi/borç krizlerinden arttı. Talepteyse büyük bir düşüş İktidar 2023 yılı Bayramda talep durdu birini yaşıyor olsaydı, belki haklı olabi- için 60 milyon turist, 56 milyar var. Bunu Mayıs başına gelmemize lirlerdi. Bugün karşımızda son 20 yıl- 023 yılına sakin başlandığını ise “Bu yıl bayram tatili hafta dolar gelir hedefliyor. Ancak rağmen otellerin açılmamasından da, bir mutasyona uğrayarak, önem- 2söyleyen Türkiye Otelciler sonuna denk geldiği için yaz ayları yaklaşırken ilk dört anlayabiliriz. Normalde bu li ölçüde piyasa kurallarının, hukuk dü- Birliği Başkanı Müberra vatandaşlarımızdan gelen talep, ayda yaşanan gelişmeler bu dönemde otellerin yüzde 80’i açardı zeninin dışına çıkmış bir ekonomi, ve- ama bu yıl yüzde 60’ı açtı” dedi. Eresin, “Bayram dönemi de geçtiğimiz yıllara nazaran hedefe ulaşılmasının zor olacağı rimliliğini, göreli bağımsızlığını, rasyo- Yerli turistteki alım gücü düşüşüne geçtiğimiz yıllara göre çok daha sınırlı kaldı. Özellikle nel karar alma, uygulama becerisini, endişelerini artırdı. Sezonun hatta ekonomide gerçek durumu gös- öngörüsünün alındığı İstanbul’da de değinen Karcılıoğlu, “Ekonomi daha sakin görünüyor. Henüz geçtiğimiz yıl enflasyonda teren verileri üretme kapasitesini kay- yaşananlar umut vermiyor. düzelene kadar yerli turistten bir sezon maalesef tam anlamıyla yaşanan hızlı yükselişle betmiş, lider-parti-hareket üçlüsü- Otel işletmecileri İstanbul’da beklentimiz yok” diye konuştu. başlamadı. Yerli tatilci açısından birlikte tatillerini erken nün siyasi-finansal aparatına dönüş- Küçük Otelciler Birliği doluluk oranlarının yüzde 40’lara bayram tatili kısa olduğu için rezervasyon döneminde alan müş bir bürokrasi var. Başkanı Ertan Ustaoğlu da düştüğünü belirtiyor. İlk çeyrek geçmiş yıllarda olduğu gibi bir vatandaşlarımız sezon içinde rakamlarındaki düşüşün yaz bayram döneminde açık olan hareketlilik oluşmadı. Şehir alanlara kıyasla çok uygun Dört konu aylarına da yansıyacağını söyleyen otellerde doluluğun yüzde 50- otelleri ve özellikle İstanbul, fiyata tatil yapabildiler. Bu Bu koşullarda Millet İttifakı, artık tü- otelciler, özellikle deprem 70 arasında değiştiğini söyledi. bayram dönemlerinde genellikle deneyim erken rezervasyona kenmiş bir ekonomik modele dayan- Yabancı turistten hareketlenme sonrası gerileyen talebin hâlâ Ortadoğu pazarı ile yoğun ilgiyi artırdı” diye konuştu. mak yerine işe dört konu üzerinde dü- . beklendiğini ancak yerli turistte toparlanamadığını dile getiriyor geçerdi ama bu bayram daha Türkiye turizminin şünerek başlamalıdır: Dış kaynak-bü- Seyahat sektörüne ilişkin veri düşüş olduğunu söyleyen Ustaoğlu, yüme, rantiye sınıfı, bürokrasi ve sakin görünüyor” dedi. bel kemiğini oluşturan toplayan ForwardKeys Insights “Deprem bölgesinden kimse enflasyon-faizler. Rus turist sayısında ise r usları uçak belirler Raghuram Rajan (IMF Araştırma başkan yardımcısı Olivier Ponti’nin tatile çıkamaz. Diğer bölgelerde uçak kontenjanında bir Bölümü 2003-2006, Hindistan Merkez de fiyatlardan dolayı bir talep geçen hafta yaptığı “İstanbul için Türkiye Seyahat Acenteleri sorun olmazsa problem Bankası 2013-2016, başkanlıkları), Es- olacağını sanmıyorum” dedi. iki gece ve üzeri konaklamalara Birliği Başkanı Firuz Bağlıkaya beklemediklerini söyledi. war Prasad, Arvind Subramanian’ın çalışmalarının gösterdiği gibi, geliş- mekte olan ülkelerde “dış kaynak gi- rişi istikrarlı ekonomik büyüme ge- CHP’li Ağbaba: 2.6 milyon çocuk ucuz işgücü tirir” varsayımı doğru değildir. Onlar CumHuriyet Halk Partisi (CHP) milletvekili olarak kullanılan çırak ve stajyer sayısı 2 bunu verilerle gösteriyorlar ama teorik Veli Ağbaba, çocuk işçilere yönelik çalışma milyon. olarak desteklemek de olanaklı. Gelen hazırladı. “Türkiye’de milyonlarca çocuk n Bu durumda Türkiye’de en az 2.6 sermaye, artık-değer üretecek, istih- işçi, bu 23 Nisan’da da ucuz işgücü olarak milyon çocuğumuz ucuz işgücü olarak dam-ücret yoluyla gelir yaratacak yeşil sömürülmeye devam ediyor” diyen Ağbaba, kullanılmaktadır. saha yatırımlarına gitmiyorsa değer- şunları söyledi: n 2018-2022 arasında en az 330 çocuk işçi lenirken ülkede üretilen artık-değeri n SGK’nin 2022 verilerine göre ucuz işgücü yaşamını yitirdi. l an Kara dışarı transfer ederek kaynak sıkıntısı- nı, dış kaynağa bağımlılığı kronikleşti- rir, her “krizde” çıkıp giderken krizi bü- 61.8 Milyar TL yütür. Bu durumda az gelişmiş ülkeler- yılın ilk üç ayında otomotivden den gelişmiş ülkelere doğru bir serma- alınan Öt V tutarı. ye akışının ve kaçışının gözleniyor ol- ması şaşırtıcı değildir Bu da bizi, devlet politikaları üzerin- Toplam vergilerin içinde dolaylının oranı yüzde 33 de belirleyici etki yapabilen güçlü bir rantiye sınıfının yarattığı sorunlara ge- tiriyor. Latin Amerika ve Güney Kore ekonomilerinin gelişme, sanayileşme Bütçenin yükü dinamiklerini karşılaştıran kimi çalış- maların gösterdiği gibi, bu sınıf, artık- değer üzerinde asalak bir yaşam sür- yurttaşın sırtında dürürken sanayi üretimi ve sermaye bi- rikim sürecinin akışı üzerinde sınırlayı- Özel İletişim Vergisi’nden 3 MUSTAFA ÇAKIR cı, hatta kriz yaratıcı bir basınç yara- ayda 3.1 milyar TL gelir elde tıyor. Dahası bu sınıfın ekonomik ya- Yu rttaşın sırtındaki vergi edildi. Deprem Vergisi olarak şamı, yasadışı ilişkilerle kolaylıkla kay- yükü artıyor. Geçmiş yıllardaki da adlandırılan bu vergi 1999 naşıyor, ekonominin hukuk kurallarına indirimlerin ortadan kalkmasıyla depremlerinin ardından göre işleyişini bozuyor. Yolsuzluk, hır- dolaylı vergilerin en başında yer getirilmişti. Ancak sonra kalıcı sızlık, rüşvet, mafyalaşma, demokra- hale geldi. alan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) tik süreçleri yozlaştırıyor. yeniden zirveye ortak oldu. Bu da bizi, ekonomik krizlerde, kal- şirketlerin payı yüzde 2.4 Bu yılın 3 ayında vergi gelirleri kınma süreçlerinde, ekonomik politika- Bunların dışında dolaylı vergi dağılımında ÖTV yüzde 21.4 ları uygulayabilecek, seçilmişlerin kı- olmasa da önemli bir bölümü ile ikinci sırada. Katma Değer sa dönemli siyasi hesaplarından etki- emekçilerin maaşlarından kesilen lenmeden uzun dönemli planlar yapa- Vergisi (KDV) ise vergi gelirleri gelir vergisi de var. Gelir Vergisi bilecek, bilgili deneyimli, sermaye sı- içerisinde yüzde 11.1’lik paya geçen yılın 3 ayına göre 68.7 milyar nıfı özellikle rantiye sınıfı karşısında sahip. Sadece ÖTV ve KDV’nin TL’den 117.1 milyar TL’ye çıktı. Gelir göreli bağımsızlığı yüksek bir devlet toplam vergi gelirleri içerisindeki Vergisi’nin genel vergi dağılımı bürokrasisinin önemine getiriyor. payı yüzde 33’e ulaşıyor. Buna içerisindeki payı yüzde 18.6’ya Son olarak bugün, dünyada ve Tür- karşın şirketlerin ödediği kiye de enflasyon aşırı talep, hız- ulaşıyor. Yurttaş vergisiyle bütçeyi kurumlar vergisinin genel vergi lı büyüme baskısından değil kapita- ayakta tutarken, Kurumlar Vergisi dağılımı içerisindeki payı sadece list sınıfın neoliberalizm altına daha da ise geçen yıla göre 102.8 milyar yüzde 2.4. merkezileşerek biriktirdiği tekelci eko- TL’den 15.2 milyar TL’ye düştü. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın nomik gücün, fiyatları yukarı doğru ite- Kurumlar Vergisi’nin vergi gelirleri verilerine göre, bu yılın 3 aylık rek karlarını koruyabilme kapasitesin- dağılımı içerisindeki payı ise döneminde ÖTV gelirleri 135.2 den kaynaklanıyor. sadece yüzde 2.4. milyar TL’ye ulaştı. Geçen yılın Faizleri yükseltelim, yabancı serma- aynı döneminde ÖTV’den 65.8 ye gelsin sonrası “Allah kerim” yaklaşı- Otomobil ilk sırada milyar TL gelir elde edilmişti. mı, zaten kutuplaşmış, egemen ideolo- Bu yılın 3 ayında ÖTV Geçen yıla göre, ÖTV gelirlerinde jisi verimliliğini kaybetmiş, yoksullaş- içerisinde en fazla gelir, motorlu iki katın üzerinde artış yaşandı. mış bir toplumun, kaynakları kurumuş taşıt araçlarından elde edildi. bir ekonominin, siyasi, kültürel doku- Bununla birlikte ÖTV yeniden Bu kalemden 61.8 milyar TL su üzerinde, en hafif deyimle, ateşle vergiler içerisinde yükselişe geçti. gelir sağlandı. Bunda araç oynamak anlamına geliyor. Vergi gelirlerinin dağılımında fiyatlarındaki artışın da büyük ÖTV yüzde 21.4 ile ithalde alınan etkisi oldu. Akaryakıttan KDV’nin ardından ikinci sırada 18.5 milyar TL, alkollü Seçim öncesi Suudi yer aldı. içkilerden 11.1 milyar TL, tütün Yurttaşın sırtındaki bir diğer mamullerinden 30.9 milyar TL, a rabistan’a ihracat patladı dolaylı vergi olan dahilde alınan kolalı gazozlardan 1.3 milyar t ür Kiye İhracatçılar Meclisi’nden KDV de geçen yılın 3 aylık TL, dayanıklı tüketim ve diğer derlenen verilere göre, en fazla ihracat dönemine göre 36.8 milyar mallardan 11.4 milyar TL gelir 4.9 milyar dolarla Almanya’ya yapıldı. İlk TL’den 70.3 milyar TL’ye çıktı. sağlandı. l an Kara çeyrek verilerine bakıldığında öne çıkan Suudi Arabistan’a yaşanan ihracat artışı oldu. İlk çeyrekte, en fazla artış yüzde Kamu işçisinde zam için 1 Mayıs beklentisi 755.1 ile Suudi Arabistan ve yüzde 540.9 Kamu Da Ki 700 binden fazla işçiyi ısrarını sürdürürken, hükümetten ile Mali’de kaydedildi. Suudilerle Cemal ilgilendiren görüşmeler sürüyor. gelecek yeni teklifi bekliyor. Kaşıkçı cinayeti sonrası yaşanan gerilim İşçi tarafı, aylık brüt taban Hükümetin yeni teklif hazırladığı ülkede Türk ürünlerinin boykot edilmesine ücretin 15 bin liraya yükseltilmesi, öğrenilirken, görüşmelerin hafta sebep olmuştu. O dönem iki ülke arasında ardından tüm ücretlere yüzde 15 içi hareketlenmesi ve sözleşmenin tırmanan gerginlik seçim öncesi zayıfladı, refah payı ilave edilmesi ve daha 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Kaşıkçı cinayeti dosyası Suudilere verildi sonra birinci altı ay için yüzde Günü’nden önce imzalanması ve ihracatta büyük artış kaydedilmeye 45 zam yapılması yönündeki bekleniyor. başlandı.