Katalog

2 MART 2023 PERŞEMBE EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterlİn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 18.8880 20.1530 22.9580 10.49 5322 7514.11 1135.66 0.1 kuruş 6.1 kuruş 21.4 kuruş 0.14 puan 85.32 puan 12.81 lira 13.32 lira İktidar enflasyonun ‘belini kırmakla’ övünse de gıdada aylık yüzde 20’yi bulan artış var Sanders, Wolf Pahalılık tam gaz ve ‘Simit’ Ekonomist ve uzmanlar TÜİK’in hesapladığı verilerin 008 finansal krizinden bu yana piyasadaki etkisini yitirdiğini belirtirken üreticiler gıda kapitalizm mercek altında. 2BBC Radyo 4’te, Amerikalı enflasyonunda uzun bir artış dönemine girildiğini söyledi. Senatör Bernie Sanders (Kapitalizme Kızmak OK’dir- 2023), Financial ükümetin “belini kırdığını” artışlar olduğunu aktardı. Deniz, Times ekonomi editörü Martin Wolf iddia ettiği enflasyon hız “Hijyen malzemelerinde de artış (Demokratik Kapitalizmin krizi- 2023) ve Hkesmiyor. Cuma günü var. Paketli gıdada markalar ve Dünya Sağlık Örgütü’nden ekonomist açıklanacak olan şubat ayı marketlerin deprem nedeniyle Kate Raworth (Simit- Türkçede enflasyon verileri beklenirken elini taşın altına koyduklarını karşılığı olmayan simit biçiminde market raflarında düşünüyoruz orada bir artış donut -Ekonomisi- 2017) arasındaki tartışma (27/02/2023) ilginç bir örnek etiket yarışı sürüyor. olmadı. Ancak buna karşın tüketici oluşturuyordu. Et gibi bazı temel gıda enflasyonunda aylık yüzde 2-3’lük Sanders en zengin kapitalist ülke ürünlerinde aylık artış bir artış bekliyoruz” diye konuştu. Yüzde 5.37 Yüzde 29 Amerika’daki eşitsizliklere, oligarşik yüzde 20’leri buldu. Ali cAn İstanbul’un aylık tz Ob’a göre domatesin kapitalizmin mantığa sığmayan Üretici can çekişiyor İktidar, aralık ayından polat gıda enflasyonu aylık fiyat artışı ihtirasına vurgu yaptı: ABD’de en zengin Kuraklık ve deprem felaketiyle bu yana enflasyonda baz üç kişinin serveti, alt yüzde 50’nin birlikte başta et ve süt olmak etkisiyle yaşanan rakamsal başarı toplam servetinden fazla; 50 yılda üzerinde gıda enflasyonunda toplumun yüzde 90’ından en üst yüzde gibi göstermek istese de market Macaristan’dan İstanbul TÜFE’de 1’ine 50 trilyon dolar servet transferi büyük artışlar beklediğini söyleyen rafları tam tersini söylüyor. Şubat gerçekleşmiş; dev şirketlerin her iki Türkiye Ziraatçiler Derneği Başkanı ayının ilk günlerinde 220 liraya siyasi partiyi de etkileyebildiği, satın karkas et ithalatı artış yüzde 3.83 Hüseyin Demirtaş, “Tabii TÜİK satılan orta yağlı etin kilosu bugün alabildiği bir sistem oluşmuş. “Bu kadar yüzde 1 bile açıklayabilir onu yüzde 22 zamla 269.90 liraya İkt İdar yükselen et fiyatlarına İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) büyük servetleri toplayanlar hâlâ neden bilemiyoruz. Ama üretimimiz satılıyor. Benzer şekilde deprem karşı yine ithalata sarıldı. enflasyonda ön gösterge olarak 30 yıldır gerçek ücretleri artmayan kuraklıkla can çekişiyorken bir de olduğu gün 27.90 liraya satılan Üreticinin itirazına rağmen kabul edilen İstanbul Ücretliler işçilere yüklenmeye devam ediyorlar”, deprem vurdu. Gıda enflasyonunda Macaristan’dan karkas et Geçinme İndeksi, Şubat 2023’te “Bu ne biçim bir aç gözlülük?”, “Bu kırmızı mercimek bugün 37.50 alındığını söyleyen Türkiye aylık yüzde 3.83, yıllık ise yüzde sisteme demokrasi denemez”. uzun sürecek bir artış dönemine liraya raflarda yer alırken 29.90’a Sanders siyasi yaşamı boyunca bu Kasaplar Federasyonu Başkanı 78.62 arttı. Toptan Eşya Fiyatları girdik diyebiliriz” dedi. satılan domates 35 lira, 33.90’a sorunları dile getirdi, işçi hareketinin, Osman Yardımcı, “Ne güzel İndeksi’ndeki artış ise aylık yüzde Yurttaşın hissettiği aylık satılan salatalık 36.90’a, 39.90’a orta sınıfın çıkarlarını korumaya sistem, yerli üretimi bitir 2.38, yıllık yüzde 78.69 oldu. enflasyon artışının yüzde 7’yi satılan en ucuz bütün piliç ise çalıştı. İlginç olan, Wolf’un, “Kuznetz yurtdışından ithal et, Tarım Perakende fiyatlarda en yüksek bulabileceğini söyleyen Prof. Dr. 44.75’e çıktı. eğrisi” (“Yukarıda biriktikçe aşağıya Bakanlığı’na sorarım son 4 aylık artış yüzde 8.01 ile sağlık ve Duran Bülbül ise “TÜİK bu ay Bu fiyat artışlarını değerlendiren da sızar, eşitsizliği azaltır”) savının senede maliyetler altında kişisel harcamalarda oldu. bile düşük bir oran açıklayabilir. doğrulanmadığını, kapitalizmin Tüketici Birliği Federasyonu ezilen para kazanamayıp Türkiye Ziraat Odaları Birliği eşitsizlikleri artırdığını, oligarşik biçimler Ama artık piyasalarda bir hükmü Başkanı Mehmet Emin Deniz, zarar eden üreticiler damızlık Genel Başkanı Şemsi Bayraktar sergilediğini, demokrasiyle bağlarının kalmadı, Merkez Bankası’nın kendilerinin de market sepeti süt veren ineklerini keserken ise geçen ay markette 41 ürünün kopmaya başladığını kabul ederek faiz açıklamalarına benzedi bu. endeksi tuttuklarını hatırlatarak neredeydiniz?” dedi. İthal etlerin 31’inde üreticide 33 üründen Sanders’la buluşmasıydı. Türkiye’de kimse TÜİK’in enflasyon ilk etapta İstanbul, daha sonra 19’unda fiyat artışı olduğunu TÜİK’le birlikte açıklayacakları Üç konuşmacı da kapitalizmi, “piyasa diğer illere dağıtılacağını belirtti. söyledi. l Ekonomi Servisi verilerini baz alarak yatırım veya verilere göre özellikle et, tavuk ekonomisi, kâr için üretim” olarak ticaret yapmıyor artık” dedi. ve süt fiyatlarında rahatsız edici tanımıyorlar, Kate Raworth bir adım ileri gidiyor, her alanı kaplama eğilimine, büyüme saplantısının gezegenin doğal Düzenleme yasalaştı. Resmi Gazete’de yayını sonrası başvurular alınacak sınırları zorlamaya, ekolojik dengeyi yıkmaya başlamış olmasına dikkat çekiyordu. Sanders, çözümü, büyük servetleri vergileyecek, dev şirketlerin siyaset EYT’liye e-devlet olanağı üzerindeki etkilerini kıracak, halkın, eğitim, sağlık, emeklilik gibi temel MUSTAFA ÇAKIR işlemlerinin ne kadar süreceği gereksinimlerini karşılayacak bir “gerçek yoğunluğa göre değişecek. Yasanın bir demokratik” sistemde buluyor. amuoyunda emeklilikte yaşa Depremzedenin yürürlüğe girmesinin ardından Raworth’a göre, “Simit” metaforuyla, Ktakılanlar (EYT) olarak bilinen “ortadaki deliğe kimsenin milyonlarca kişinin başvuruda parasına bloke! yasal düzenleme TBMM Genel düşmeyeceği, kimsenin (büyümenin) bulunması bekleniyor. Bu da dış çeperi aşarak doğayı, ekolojik Kurulu’nda kabul edildi. Onay ve Şanlıurfa Haliliye’de SGK’deki yoğunluğu artıracak. Bu dengeyi tehdit etmeyeceği”, Resmi Gazete’de yayım sonrası depremzede yurttaşın tarımsal nedenle incelemelerin biraz zaman işletmelerin kâr değil toplumsal çıkar uygulama detayları şöyle olacak: desteğine elektrik borcu alabileceği belirtiliyor. için çalışacağı, çalışanların işletmelerin nedeniyle el konuldu. Çiftçinin 4 YAŞ ŞARTI KALKTI: 8 Eylül 4 İLK MAAŞ NİSANDA: Hak mülkiyetine, yönetimine ortak olacağı 42 bin 430 lira olan tarımsal 1999’dan (bu tarih dahil) önce sahipleri nisan ayından itibaren bir düzen kurmak gerekiyor. desteğinin sadece 1092 lirası sigorta girişi bulunanlar için yaş Wolf, kapitalizmi savundu, doğarken emekli maaşı almaya başlayacak. ödendi. şartı kaldırıldı. eşitsizlikleri azalttığını, özgürleşme, Bu kişiler Ramazan Bayramı Uygulamayı Dicle Elektrik’in d üzenlemenin bütçeye maliyeti ilk yıl serbest piyasa ile de refah getirdiğini 4 HEMEN EMEKLİLİK: SSK nedeniyle 1100 lira bayram yaptığını açıklayan CHP için 194 milyar tl olarak öngörülüyor. hatırlattı. Ancak, giderek eşitsizlikleri, kapsamında (işçi) 5 bin-5 bin ikramiyesi de alacak. Çalışma Milletvekili İlhami Özcan Aygun ülkeler arasında azaltsa bile ülkelerin 975 prim günü ile kadınlarda ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bir emekli olabilecek. Bağ-Kur ve şuna dikkat çekti: “OHAL ilan içinde derinleştirdiğini, bunun 20, erkeklerde 25 yıl sigortalılık açıklama yaparak düzenlemeden edilen afet bölgesinde her şeyini Emekli Sandığı kapsamında ise demokrasinin krizine yol açtığına dikkat süresinin tamamlayanlar hemen kaybeden çiftçiye karşı ceberrut ilk etapta 2 milyon 250 bin kişinin 9 bin günü tamamlayan erkekler, çekti. Wolf’a göre kapitalizm, siyasi bir anlayışla karşı karşıya kaldım. denetim altına alınmalıdır (regülasyon, yararlanacağı kaydetti. 7 bin 200 günü tamamlayan Tarımsal destekler, Danıştay 10. vergiler vb.), siyasetin satın alınması EYT giTTi 4 İŞVERENE DESTEK: Devlet, kadınlar yine hemen emekli yasaklanmalıdır ama servet yaratmanın Dairesi’nin kararına göre hiçbir EYT’lilerin emekli olduktan sonra olabilecek. ve “inovasyonun” kaynağı girişimcilik şekilde bloke edilemez. Danıştay, EPT gEldi en son çalıştıkları işyerinde 4 DİLEKÇE VERİLECEK: Gerekli ezilmemelidir. Wolf’a göre, Raworth’un ilgili tebliği elektrik borçlarının yeniden işe başlamaları için destek koşullara sahip olanlar SGK’ye büyümeden vazgeçmeyi öneren modeli kamu alacağı tahsil usulüne EYt düzenlemesi TBMM’de verecek. Sosyal güvenlik destek emeklilik dilekçesi verebilecek. “ancak küresel çapta bir diktatörlükle tabi olmadığı gerekçesiyle iptal oybirliği ile kabul edilirken primi işveren hissesinin 5 puanlık e-Devlet üzerinden başvuru da gerçekleşebilir”. Yoksul ülkelerin etmişti.” komisyon aşamasından itibaren büyümeden vazgeçmesi, Batı ülkelerinin kısmına isabet eden tutarı Hazine yapılabilecek. İşlemler buradan l Mustafa Çakır / ankara dile getirilen eksikler giderilmedi. servetlerini yoksul ülkelerle paylaşması tarafından karşılanacak. da takip edilebilecek ve kişinin Örneğin kademeli prim gününün olanaklı değildir. 4 YENİ SÜRE 30 GÜN: TBMM emekliliği hak edip etmediğine 5 bin olması reddedildi. Ayrıca Sonunda, Keynesyen modelin, Genel Kurulu’nda kabul edilen bir SGK tarafından bakılacak. yasanın yaş sorunu yerine prim sorunu ahlakçı yaklaşımların ötesinde pek bir önerge ile emekli olan EYT’lilerin getirdiğine dikkat çeken İYİ Parti 4 4A’LI AYRILACAK: Halen şey yok. Krizlerin “yeni model bularak Milletvekili Durmuş Yılmaz, “İktidar yeniden işe başlaması için verilen 4A (SSK) statüsünde çalışan hak değil, verimsiz işletmeleri yok eden, seçim hedefi olarak EYT’li vatandaşları 10 günlük süre de 30 güne çıkarıldı. sahipleri ise dilekçe vermeden birikmiş sermayenin bir kısmını istismar etmeyi tercih etti” dedi. değersizleştiren hem kapitalizmi Yani EYT kapsamında işten ayrılan önce işyerinden ayrılacak. Emekli Sosyal güvenlik uzmanı Ali Tezel de şu hem de hegemonya ilişkisini yeniden ve emekli olan çalışan, 30 gün Sandığı (4C) kapsamındakiler ise yorumu yaptı: “EYT gitti emeklilikte düzenleyen çatışmaların içinden içerisinde en son çalıştığı işyerine çalıştıkları kurumdan emekliliğe Partizanca tutumu prime takılanlar (EPT) geldi. İktidar geçerek aşıldığına” ilişkin tarihsel yeniden iş başvurusu yapabilecek. sevk onayı aldıktan sonra emeklilik TBMM’de bile yalan söyledi. Böyle gözlem tüm ağırlığıyla ortada duruyor. l ANKARA rapora koymadılar başvurusu yapabilecek. Emeklilik bir kademe 1999 öncesi yoktu.” CHP Milletvekili Murat Emir, İller Bankası’nın 2022 yılı raporunun makaslandığını açıkladı. Bankaların kârı KISA... KISA... KISA... Millet İttifakı belediyelerinin İmalatta deprem etkisi başladı bankadan kredi almakta l kİŞİsEl Verileri Koruma Kurulu yüzde 95.7 arttı zorlandığını anımsatan Emir, İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye etkilerinin yanı sıra bazı firmalarda (KVKK), çocukların kişisel bilgilerinin şunları kaydetti: “Banka 2021’de İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri operasyonları kesintiye uğratarak görüntülenmesi ve izinsiz veri toplanması bankacılık Düzenleme ve 279 projeye yüzde 100 kredi Endeksi) anketinin Şubat 2023 dönemi sektörde üretim hacminin azalmasına ve kanuna aykırılıklar gerekçesiyle TikTok’a 1 Denetleme Kurumu sektörün desteği (1.2 milyar TL) sağladı. sonuçlarını dün açıklandı. da yol açtı. Durumu yorumlayan milyon 750 bin lira para cezası verdi. karlılıklarını açıkladı. Buna göre Tamamlanan projelerden 43’ü Anket sonuçlarına göre manşet S&P Global Market Intelligence l Haz İn E ve Maliye Bakanlığı’nın sektörün Ocak 2022’de 20.1 büyükşehir belediyelerine PMI geçen ay Ocak 2023’e kıyasla Ekonomi Direktörü Andrew Harker; Resmi Gazete’deki tebliğ değişikliğine milyar lira olan toplam net kârı aitti. Bunların 42’si AKP, biri değişmeyerek 50.1 puan oldu ve şunları söyledi: “Şubat ayındaki göre sermaye şirketlerinin nakdi sermaye Ocak 2023’te yüzde 95.7 artışla ise MHP’li. Bankanın hibesiyle faaliyet koşullarının imalat sektörü korkunç deprem, üretim hatları ve artışlarının yurtdışından getirilen nakitle 39.3 milyar liraya yükseldi. tamamlanan 102 projenin de genelinde yatay seyrettiğine işaret tedarik zincirleri başta olmak üzere karşılanan kısmı için kurumlar vergisi Sermaye yeterliliği standart 99’u AKP, MHP ve kayyum etti. Rapora göre depremin girdi Türk imalat sektörünü olumsuz indirim oranı yüzde 75 olarak uygulanacak. rasyosu ise geçen sene aynı idaresindekilere aitti. 2022 temini ve teslimatında yol etkiledi. Önümüzdeki Bu indirimden, 5 Temmuz 2022 esas döneme göre yüzde 19’dan yüzde raporundan ise belediyelerle açtığı zorluklar nedeniyle aylarda depremden alınarak 5 hesap dönemi için ayrı ayrı 17’ye geriledi. Geçen yıl yüzde 14 ilgili bu detaylar çıkarıldı. İktidar tedarikçilerin teslimat etkilenen bölgelerde yararlanılabilecek. olan çekirdek sermaye yeterliliği partizanca tutumundan hem sürelerinde son 10 ve sektör genelinde l u luslararası kredi derecelendirme rasyosu da yüzde 13’e gerilerken vazgeçmiyor hem görülmesini ayın en yüksek oranlı toparlanma belirtileri kuruluşu Moody’s, Türkiye ekonomisinin bu yüzde 3.13 olan tahsili gecikmiş istemiyor.” artışı kaydedildi. görmeyi ümit yıla ilişkin büyüme tahminini yüzde 2’den alacak oranıda yüzde 2.01 oldu. l sEfa u Yar / ankara Deprem, tedarik ediyoruz.” yüzde 2.3, 2024’e ilişkin büyüme tahminini l Ekonomi Servisi zincirleri üzerindeki l Ekonomi Servisi ise yüzde 3’ten yüzde 4’e yükseltti.