Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 4 ARALIK 2023 PAZARTESİ 2 olaylar ve görüşler Türk siyasetinin Atina ile ince kronikleşmiş sorunları dengeler... darbelere haklı sebep olamaz; kesimlerini kucaklayan bir anlayışla Öte yandan, Türkiye Cumhuriyeti’nin Prof. Dr. Necmi Yüzbaşıoğlu nkara-Atina hattında son dönemde ancak sivil siyasetin de ülkeyi örgütlenip faaliyet gösterme çabası geçtiğimiz yüzyıl içinde, hilafetli/ ilişkilerde karşılıklı gerilimi An Ay As A Hukukçusu içinde olmuştur. Halkçılık ilkesi bunu demokratik ortamda yönetme çokuluslu bir imparatorluktan laik/ Atırmandırmaktansa düşürme, en açıkça ifade eder. Bu yaklaşım tek ve yönetebilme sorumluluğu ulus-devlete dönüşmenin sancılarını azından sabit tutma yönünde bir tutum umhuriyetin ikinci vardır. Bu sorumluluk, yöneten parti döneminde olağan görülebilir. yaşadığı da göz ardı edilmemelidir. dikkat çekiyor. Bu çerçevede iki ülke yüzyılına girerken demokrasinin gereği olarak, Ama Türkiye çok partili siyasi hayata Nitekim, Cumhuriyetin ilk yıllarından arasında “Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği CTürkiye’nin insan hakları, ülkeyi darbelerden koruma geçtiğinde partilerin toplumda sınıfsal günümüze kadar bunun izlerini, Konseyi” toplantıları yapılıyor. Bunlardan demokrasi ve hukuk devleti karşılıklarının olması gerekirdi. ve askeri sivil otoriteye tabi zaman zaman travmalarını görüyoruz. biri de perşembe günü Atina’da olacak. ölçekleri bakımından içine Fakat, başta DP olmak üzere daha kılmayı da kapsar. Askeri müdahaleler, kapatılan siyasi Toplantıya Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın düştüğü hazin durumun ve son sonra kurulan, iktidar ya da iktidara Türkiye’de sivil/asker katılması bekleniyor. Yunanistan Başbakanı partiler ve Cumhuriyet tarihinde seçimler ile halkoylamalarında ortak olan diğer partilerin de sınıfsal ilişkileri Osmanlı devletinden Miçotakis geçen ay, “iklim krizi ve göç” gibi sıkça ve uzun sürelerle yaşadığımız ikiye bölünmüş bir toplum karşılıkları olmamıştır. bu yana Batı demokrasilerinden konularda Türkiye ile işbirliğinin gerektiğini olağanüstü yönetimler bunun açık görüntüsünü yaratan Bunun içindir ki bugün de partiler farklı gelişmiştir. Çünkü, Batı söylemişti. Erdoğan’dan ise geçen hafta, göstergeleridir. Bu dönüşüm sürecinde kutuplaştırmanın nedenlerini sınıfsal temelleriyle değil, daha çok demokrasilerinde toplumsal “İki ülke arasında yeni bir dönem başlar mı” direnmeler ve zaman zaman kırılmalar, ve sorumlularını sorgulamak milliyetçilik, muhafazakârlık, dindarlık, dönüşümler ve anayasacılığın diye soran gazetecilere dikkat çekici yanıt gerekir. Kanımca bütün bu Türkiye’de iki temel fay hattına işaret laiklik gibi etnik, dinsel, kültürel aidiyet gelişmesi tabandan gelen geldi: “Temennimiz odur ki yeni bir dönem sorunların ana kaynağı, etmektedir. Bunlar laiklik ve ulus-devlet ve kimlikleriyle görünür olarak halktan taleplere, sınıflı/örgütlü başlamış olsun... Bu kadar geçmişi itibarıyla Türkiye’de ve özellikle yapılanmasıdır. topluma dayanırken geri destek istemektedirler. Batı’da siyasi iç içe olan iki ülkenin hâlâ düşmanlığı Türk siyasetinde “yöneten Kapatılan çok sayıda siyasi partiler, toplumdaki farklı kimlikleri kalmış ülkelerde olduğu körükleyen seslerle yürümesi doğru değil. demokrasi” anlayışının partilerin kapatılma sebebi laiklik ortak sınıfsal çıkarları doğrultusunda Bir diğer taraftan da bizi kızıştıran kim? Bu gibi bizde de modernleşme benimsenememiş olmasıdır. ya da ulus-devlet karşıtlığıdır. 20 birleştirip bütünleştirirken bizde siyasi noktada baktığımız zaman başta ABD olmak ve çağdaşlaşma arayışıyla, Siyaset bir yönetme sanatı yıldır iktidarda olan AKP’nin, 2008 üzere birileri bizi birbirimize düşürmenin partiler kültürel kimlikler üzerinden yukarıdaki asker/sivil bürokrat olduğuna göre, demokrasiyle yılında açılan kapatma davasında, gayreti içerisinde...” elit kesimden gelmiştir. O elit adeta toplumu ayrıştırmaktadır. Bu da yönetememe sorununun Anayasa Mahkemesi’nce laiklik karşıtı çoğunluğu Türk-Sünni Müslüman olan kesimin öncülüğünü de uzun birinci derecede sorumlusu da fiillerin odağı haline geldiğinin tespit Eurofighter pazarlığı Türkiye’de, bu kimlik üzerinden siyaset süre askerler yapmıştır. iktidar ve muhalefetiyle siyaset edilerek devlet yardımından yoksun Erdoğan ABD’ye tepkisini, Yunanistan’a yapan sağ partilere büyük avantaj Bunu, meşrutiyet kurumudur. bırakılması; ulus-devlet yapılanmasına verilmesine karşın Türkiye’ye olumlu yanıt sağlamaktadır. dönemleriyle Cumhuriyetin ilk çıkmayan F-16 savaş uçakları üzerinden Bu blok içinde yer alan partilerden karşıtlıkları sebebiyle selefleri kapatılan yıllarında açıkça, sonrasında Yönetememe sorunları de dile getirdi. Atina ile görüş ayrılıklarının daha geniş tabanı olan sağ partiler, HDP’nin kapatılma talebiyle Anayasa da örtülü olarak görmek Türkiye’nin fiilen çok bulunduğunu söylerken diğer yandan da tek başına iktidara gelebilmek ve Mahkemesi’nde yargılanıyor olması, bu mümkündür. Bu tarihsel partili siyasi hayata geçtiği “hemen çözülebilecek, işbirliği zeminini iktidarda kalabilmek ya da sağ iki fay hattının canlılığını sürdürdüğünü asker/sivil bürokrat işbirliği 1950’den bu yana 70 yılı genişletecek başlıkların olduğunu” da ekledi. ittifakları ayakta tutabilmek için, başta göstermektedir. Kuşkusuz, bu sorunların geleneğinden olacak ki sivil aşkın süre geçmiştir. Bu süre Bu çıkış Ankara’nın, savaş jeti ihtiyacı için laiklik olmak üzere demokrasinin hâlâ aşılamamasında Türkiye’nin siyaset askeri vesayetten içinde Türkiye iki askeri İngiltere, Almanya, İtalya ve İspanya’nın temel değerlerinden ödün bulunduğu kritik coğrafyanın ve bundan kurulmak için ciddi bir darbeye (1960 ve 1980), bir oluşturdugu konsorsiyum tarafından üretilen verebilmektedirler. Hatta bu yolda kaynaklanan dış etkenlerin de payı askeri muhtıraya (1971) ve mücadele vermemiştir. Hatta, Eurofighter Typhoon için zemin yokladığı bir dini siyasete alet etmeyi olağan hale bir başarısız darbe girişimine konjonktürel olarak işine vardır. Ancak, bunun ana sebebi Türk dönemde geldi. Berlin’in olumsuz bakışına getirebilmektedirler. Bu da giderek (2016) maruz kalmıştır. geldiğinde askeri vesayeti siyasetinde kutuplaşma kültürünün karşın özellikle İngiltere’nin, Ankara’nın toplumu kutuplaştırdığı gibi, başta Bunun, sivil siyasetin ve kullanmıştır. hâkim olmasıdır. Bu sorunların iç ve Eurofighter talebine olumlu yaklaştığı iddiaları laiklik olmak üzere, Cumhuriyetin demokrasinin vazgeçilmez dış etkenlerini kurutacak olan Türk gündeme yansımıştı. Hem de Türkiye ile temel değerleri yönünden toplumun Anayasal düzen aktörleri siyasi partilerin siyasetinde olması gereken uzlaşma İngiltere arasında geçen hafta “Savunma diğer kesimlerinde haklı kaygılara kurumsallaşamamasında Sivil siyasetin cumhurbaşkanı ve ödünleşme iklimidir. Bunun yolu İşbirliği Niyet Beyanı” imzalanmışken... yol açmaktadır. Nitekim, Türkiye’deki kuşkusuz büyük etkisi seçimlerinde asker adaylar da siyaset kurumunun, insan hakları, Gelişmelerle birlikte gözler, Ankara- in arkasında bu askeri müdahaleler olmuştur. 1982 Anayasası göstermesi ve askerler üzerinde Londra ilişkileri gibi Atina-Londra hattına da demokrasi ve hukukun üstünlüğünü duyarlılıklar da vardır. özellikle ilk metni ile, Milli uzlaşabilmesi bunun tipik çevrilmiş durumda. İşin ilginci, Yunanistan etkin kılacak bir anayasal düzen içinde, Güvenlik Kurulu üzerinden son dönemde, İngiltere ile “arkeolojik” örneğidir. Yine, bu tarihsel uzlaşma ve ödünleşme kültürüyle ülkeyi Sol partiler askeri yönetime ortak ederek gerilimde. Osmanlı döneminde Atina’dan gelenekten olacak ki asker başta yönetmesidir. 1960 öncesi DP iktidarı, 1980 öncesi İngiltere’ye götürülen “Elgin Mermerleri” esasen askeri vesayeti laiklik ve ülkenin bütünlüğü Milliyetçi Cephe hükümetleri, 28 Şubat diplomatik krizin kaynağı. İngiltere Başbakanı kurumsallaştırmıştır. 28 Şubat olmak üzere anayasal düzenin Temel hak ve özgürlükler 1997 sürecinde Refah-Yol koalisyonu, Sunak, ülkesini ziyaret eden Miçotakis’in süreci de bunun tezahürüdür. korunması konularında duyarlı Türkiye’nin Cumhuriyetin ikinci ikinci döneminden itibaren AKP iktidarı Londra’nın eseri kendilerine vermemesine Bu noktada Türkiye’de askerin olmayı, hatta gerekirse siyasete yüzyılına dönük önceliğinin, insan bunun örnekleri olarak gösterilebilir. tepkisini dile getirmesi sonrası görüşmelerini bazı Güney Amerika ve müdahale etmeyi kendisine haklarını, demokrasiyi, hukuk Bu noktada bir diğer tespit de son anda iptal etti. Ancak bazı Yunan ve Afrika ülkelerinde olduğu gibi görev addetmiştir. devletini etkin kılacak, onun zeminini demokrasi ile yönetmeye çalıştığımız 70 İngiliz gazeteleri, ilişkilerde son dönemdeki yönetime keyfi müdahalede Türkiye’nin Batı ve iklimini oluşturacak, nitelikli bir yılı aşkın süre içinde, darbe dönemleri gerilimin arkasında aynı zamanda Atina’nın, bulunmadığının da dikkate toplumlarından ayrıldığı toplumsal mutabakat ile yapılacak hariç hep sağ partilerin iktidarda Londra’nın Türkiye’ye yönelik Eurofighter alınması gerekir. Gerek 27 bir başka özelliği de siyasi yeni bir anayasa olduğunu da olduklarıdır. Sol partiler hiçbir zaman Typhoon çerçevesindeki destekler tutumuna Mayıs 1960 öncesi gerekse vurgulamak gerekir. 1982 Anayasası partilerin toplumdaki sınıfsal tek başına iktidar olamamış, farklı hoşnutsuzluğun olabileceği iddiasını aktardı. 12 Eylül 1980 öncesi Türkiye bu bakımlardan daha baştan sorunlu temellere dayalı kurulup zamanlarda ve kısa sürelerle iktidar Madrid’in de Eurofighter konusunda oldukça ciddi insan hakları, idi. Anayasada 19 kez değişiklik örgütlenmemiş oluşlarıdır. ortağı olabilmişlerdir. Ankara’yı destekler tutumda olduğu demokrasi ve yönetememe Devleti kuran CHP, yapıldı. Bunlardan 2004’e kadar Askeri müdahalelerin ya bir sağ öne sürüldü. Kimi ise tersine, Berlin’in sorunlarıyla karşı karşıyadır. yapılan değişikliklerin olumlu yönde toplumdaki sınıfsal farklılıkları partinin tek başına iktidar olduğu Ankara’ya mesafeli tutumunun Atina’da Elbette ki bu sorunlar askeri oldukları kabul edilebilir. Ancak, reddederek toplumun tüm (1960’ta DP, 1971’de AP) ya da sağ “göç konusundaki işbirliğini” etkileyebileceği 2007, 2010 ve özellikle de 2017’de koalisyonların iktidarda olduğu gerekçesiyle kaygı yarattığı görüşünü dile yapılan değişikliklerle gelinen (1980’de Milliyetçi Cephe, 1997’de getirdi. İddialar havada uçuşurken KKTC ve “tek adam” rejimi ile Türkiye’nin Rum basınında ise BM çerçevesinde Kıbrıs Refah-Yol) dönemlerde yapılmış olması anayasasızlaşmaya sürüklendiği da dikkate alınması gereken bir başka görüşmelerinin yeniden başlaması yönünde söylenebilir. Anayasalar temel hak arayışlara işaret edildi. Kıbrıs’ta bilindiği gibi husustur. ve özgürlükleri güvence altına alan Türkiye ve Yunanistan’la birlikte İngiltere de Bütün bu somut veri ve tespitler ve bunun için de siyasal iktidarı garantör. bize, Türkiye’nin Cumhuriyetin sınırlayıp kurumsallaştıran hukuki 100. yılına düşük profilli insan metinler olarak tanımlanır. 19. ANKARA KİTAP FUARI ‘Kazan kazan’ nasıl olacak... hakları, demokrasi ve hukuk devleti Nitekim, 1789 Fransız İnsan ve Bu haftaki Atina temasları öncesinde standartlarıyla girmesinin ve toplumun Yurttaş Hakları Bildirisi’nde, “Bir 1-10 Aralık 2023 yarısının huzursuzluğuna sebep olan mesajlar olumlu gelse de sonuca ilişkin ülkede temel hak ve özgürlükler büyük bir beklenti yok. İki ülkede şu anki kutuplaştırmanın birinci derecede güvenceye alınmamışsa ve kuvvetler siyasi rüzgâr, “Anlaşamadığımızı değil 5 ARALIK SALI sorumlusunun, 70 yıldır iktidarda olan ayrılığına yer verilmemişse o ülkenin anlaşabileceğimizi konuşalım” şeklinde. sağ partiler olduğunu göstermektedir. anayasası yoktur” denmektedir. Çünkü kıta sahanlığından adaların Bu partiler iktidarda iken demokrat Yürürlükteki tek adam rejiminde silahsızlandırılmasına pek çok zorlu konu olamamış, demokrasilerin olmazsa kuvvetler ayrılığının kalmadığı, bütün ortada. O nedenle de Erdoğan’ın Atina ile olmazı uzlaşma, ödünleşme kültürünü devlet gücünün tek adam üzerinde ilişkilere işaretle “kazan kazan” politikasındaki benimseyememişlerdir. Bu noktada toplanıp işlediği, onu sınırlayacak bir başlıkların ne olacağı merak konusu. Türkiye’nin öncelikli ihtiyacının, Yunanistan başta olmak üzere AB ülkelerinin gücün olmadığı, beş yıllık uygulamada Cumhuriyetin temel değerlerini açıkça görülmüştür. Böyle bir “göç akınını” engelleme konusunda yine özümsemiş ve iktidardayken de ALPER AKÇAM Türkiye’ye havuç uzatma çabaları mı var... düzende temel hak ve özgürlüklerin bunlara sadık kalacak merkez sağ İMZA: 15.00 Yoksa, iktidar cephesinin yerel seçimler de “tek adam”ın keyfiyetinde olduğu partiler olduğunu söylemek yanlış öncesinde AB ile buzdolabındaki ilişkileri ve olacağı aşikârdır. Cumhuriyetin olmayacaktır. 7 ARALIK PERŞEMBE canlandırarak ağır ekonomik krizi ve yargı 100. yılına böyle bir tablo ile girmek bağımsızlığı tartışmalarını biraz olsun azaltma kuşkusuz oldukça hazindir. Bu Laik ve ulus devlete ya da Hamas’a destek konusunda Avrupa ile tabloyu değiştirmek ise başta siyaset dönüşme ABD’nin baskılarına karşı elini güçlendirme olmak üzere herkesin öncelikli Kuşkusuz, başta Cumhuriyeti kuran arayışı mı... sorumluluğudur. CHP olmak üzere Türkiye’de sol Elbette iki komşu arasında dış güçlerden Son olarak, Cumhuriyetin 100 yelpazede siyaset yapan partilerin de bağımsız, egemenliğe saygı temelinde yıllık kazanımları da hatırlatılmalı işbirliği olumlu bir yaklaşım. Ege, Akdeniz yetmiş yıldır iktidar olamayışlarını ve asla karamsar olunmamalıdır. üzerinden enerji, nüfuz mücadeleleri öncelikle kendilerinin sorgulamaları Bütün bu sorunlara rağmen Türkiye sürerken üstüne Filistin Gazze’deki ÜLKÜN TANSEL HÜNER TUNCER gerekir. Keza, parti içi demokrasinin Cumhuriyeti bu coğrafyada laik/ gelişmeleri de bu tabloya eklersek Ankara- İMZA: 13.00 İMZA: 15.00 yokluğunun kanayan yaraya dönüştüğü ulus-devlet olarak ayakta kalabilmiş Atina ilişkileri kritik önemde. Ancak tabii ki Türk siyasetinde, kendi örgütleniş ve 100. yıl kutlamalarında halkımız Atina’nın, ABD’nin Türkiye’nin burnunun ve işleyişlerinde demokrasiyi Cumhuriyete yürekten ve coşkuyla dibinde, Yunanistan’da geniş askeri üs hazmedememiş siyasi partilerden sahip çıkmıştır. Bu, Cumhuriyetin ATO Congresium hamlelerine onay vermesini hesaba katmayı Türkiye için demokrasi umut etmek, ikinci yüzyılı için çok önemli bir da unutmadan. ayrı bir soru işareti olacaktır. kazanım ve umut kaynağıdır. yoruz. 13,5x20,5 - 298 sayfa - Derleme13,5x20,5 - 298 saayfayfa - Derleme- Derleme 12,5x19,5 - 290 sayfa - Öykü12,5x19,512,5x19,5 - 22902 saayfaayfa - ÖyküÖykü 1313,5x20,5 - 228 sayfa - Deneme13,5x20,5,5x20,5 - 228 sayffa - Denemea - Deneme 12,5x19,5 - 99 sayfa - Öykü12,,5x199,5 - 99 sayfa - Öykü9 sayfa - Öykü  [VD\ID<DcDP¸\N¾V¾ [      VD \I D <D c D P¸ \N ¾V ¾