Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 25 KASIM 2023 CUMARTESİ 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER kadın temsili yalnızca yüzde 26.1 oranındadır. Ayrıca 156 ülke genelinde yönetici pozisyonunda çalışan kadınlar, yalnızca yüzde 27’lik bir dilimi oluşturuyor. Türkiye ise bu rapordaki cinsiyet eşitsizliği endeksinde 133. Dayanışma yaşatır sırada yer alıyor. Toplumsal cinsiyet eşitliği cinsiyet rollerinden doğan eşitsizlikler mücadele konusuna bakışını gözler KLINIK PSIKOLOG GÜL KIZILDAŞ Kadınlara şiddete maruz bırakıldıkları de sorgulanmadan kabul edilmiş önüne sermekle kalmamakta, aynı durumda nasıl yol alabileceklerini anlatan, adına yönelik şiddetten olur. Bu roller nedeniyle kadınların zamanda şiddeti de beslemektedir. hem hukuki hem de psikolojik destek sunan bahsetmeden önce toplumsal yaşadığı hak kayıpları ve ayrımcılıklar Kadınları önceleyen bir yerden merkezlerinin sayısının artması önemlidir. Kcinsiyet eşitliğini anlamanın çok ise toplumsal cinsiyet eşitsizliğini ifade meseleye yaklaşmak önemlidir. Ayrıca yerel yönetimlerin alacağı önlemlerden önemli olduğunu düşünmekteyim. eder. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği İstihdamda ve siyasette cinsiyet kotası bir diğeri şehirlerde tüm sokakların yeterli Doğumla beraber sahip olduğumuz kadına yönelik şiddetin en önemli olması akla ilk gelenlerdendir. Siyasi aydınlatılmasıdır. biyolojik cinsiyetimizle birlikte nedenlerinden biridir. partilerin iradeleriyle ortaya konan bu Dünyada okuryazar olmayan 900 toplumun bizden beklediği davranışlar Şiddetin önlenmesi için çok disipliner önemler yeterli olmamakla birlikte, milyon kişinin 600 milyonunu kadınlar ve sorumluluklar farklılaşmaktadır. Bu bir bakış açısı şarttır. Peki bu bağlamda kadınların hem yerel seçimlerde hem de oluşturmaktadır. Toplumsal cinsiyet eşitliğinin farklılıklar her toplumda, her dinde, her kurumların üzerine düşen sorumluluklar parlamento seçimlerinde -seçilebilecek sağlanması öncelikle eğitimin önemini idrak dönemde değişkenlik göstermektedir. nelerdir? sıralardan- aday gösterilmesi, bu konuda etmekle mümkündür. Toplumsal cinsiyet Toplumların gelişmişlik seviyesi de cinayetlerinin oranının azaldığını yapılacak hukuki düzenleme ile mümkün cinsiyet rollerinin farklılaşmasına neden Kadına karşı şiddet biliyoruz. Bu da demek oluyor ki eşitliği bilincinin önce ailede sonra okullarda olup cinsiyet kotasının konması tüm olur. Kadından -kadın gibi-, erkekten kanunların varlığı ve uygulanıyor ve sosyal çevrede inşa edilmesi gerekmektedir. Öncelikle 6284 sayılı kanunun siyasi partiler için bağlayıcı olacaktır. erkek gibi davranılması beklenmektedir. olması şiddet uygulayıcılar tarafından Toplumsal barışın sağlanması, bu toplumun (Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Dünya Ekonomi Forumu tarafından Bu rollerin doğuştan geldiğine, önemseniyor. Lakin İstanbul özgür ve üretken bireyleri olan kadınlara Şiddetin Önlenmesi) etkin bir biçimde yayımlanan 2021 Küresel Cinsiyet değiştirilemeyeceğine inanıldığı Sözleşmesi’nin bir gecede feshedilmesi yönelik şiddetin son bulmasıyla mümkündür. uygulanması oldukça önemlidir. Eşitsizliği Raporu’na göre, raporda yer takdirde kadın ve erkek arasında yalnızca iktidarın kadına yönelik şiddetle Kanunun çıktığı yıl olan 2011’de kadın alan 156 ülkenin parlamentolarında Dayanışma yaşatır! \L]" DGéQVRUXQXQXQQHUHVLQGHDGéQVRUXQXQ .. \L] XQQHUHVLQGHX " $Gé?N¾]GHQ$Gé?N¾]GHQ ??  .éUéNNDQDW.éUéNNDQDW  0LQH*0LQH* D\UéPFéOéYD FLQVHOF   DGéQVRUXQXDGéQVRUXQX .. D\UéPFéOéYD LQVHO D  WDULK NLWDEéQGDNLWDEéQGD 6RQUD*HOHQ?6RQUD*HOHQ? WDULK HG¾Q\D©DSéQGDGéUHG¾Q YY GD\DQéUGD\DQéU \\D©DSéQGDGéU \XQFDNDGéQDRODQEDNécéIDUNO\XQFDNDGéQDRODQEDNécéIDUNOé ERER é GDQEHUL  \ \   YULPLLYULPLLVH DGéQGHDGéQGH .. GDQEHUL  \ \   VVH L H Y IDUNOéGLQOHUGHQIDUNOéGLQOHUGHQ RYUDI\DODUGDQRYUDI\DODUGDQ FF Y HWLQ XPKXUL\ &  \DcDQPDNWDGéU\DcDQPDNWDGéU HWLQ XPKXUL\ && ©NLOHUOH©NLOHUOHHOH IDUNOéG¾c¾Q¾UOHUGHQVHIDUNOéG¾c¾Q¾UOHUGHQVH HO HGHEX ¾UNL\ 7 ND]DQéPODUé\ODND]DQéPODUé\OD HGHEX ¾UNL\ 77  HWDULKLQLQ¾QO¾HWDULKLQLQ¾QO¾ )HOVHI)HOVHI  RURU DOé\DOé\ DQLOOL 7 HU 6HUY  YULPHNDWéOPécWéUYULPHNDWéOPé GHGH DQLOOL 7 HU 6HUY  cWéU L G¾c¾Q¾UOHULQGHQROXSGDDGHWDG¾c¾Q¾UOHULQGHQROXSGDDGHWDELU E HWOHULQLQ NDGéQKDUHN EXNLWDEéQGDEXNLWDEéQGD  ND HWOHULQL GéQKDUHN Q $U$U WKXUWKXU RODQRODQ ?NDGéQG¾cPDQé??NDGéQG¾cPDQé? Örgüt GHNLWDULKLQL H ¾UNL\ 77 HH YY G¾Q\DGDNLG¾Q\DGDNL GHNLWDULKLQ H ¾¾UNL\ QL DD RUG%\URQ?RUG%\URQ? // 6FKRSHQKDXHU?GDQ6FKRSHQKDXHU?GDQ  RU  DQODWé\D   RU  QODWé\  YULPOHULQ¯NLUEDEDODUéQGDQYULPOHULQ¯NLUEDEDODUéQGDQ GHGH  RSOXPX?RSOXPX? WW HNHN HUNHUN ?? ROPDVéQDNDUcéQROPDVéQDNDUcéQ denetiminde TXHVTXHV KD\DOLNXUDQ-HDQ-DFKD\DOLNXUDQ-HDQ-DF RXVVHDX?RXVVHDX? \DNDGDURQODUFD\DNDGDURQODUFD 55 HPHOLQHHPHO GHKDQéQNDGéQDEDNécéQéQWGHKDQéQNDGéQDEDNécéQéQW LQ önseçim  RURU LQL\LQL\  13,5x2313,5x23 1212,5x19,5,5x19,5 èèQFHOHPH QFHOHPH DR. NEZIH OKUR ÖyküÖykü 2273 sayfa73 sayfa 224 sayfa224 sayfa CHP Parti Okulu Eğitmeni nlaşılan, CHP’nin belediye başkan Aadayları, birkaç büyük il dışında, “örgüt denetiminde önseçim” ile belirlenecek. Yönetmeliğe göre, önseçim; “Siyasi Partiler Kanunu”nda belirlenen yöntemle, yargı G¾Q\DNDGéQODUéQéQG¾ \QHS2UDO\QHS2UDO HH == Q\DNDGéQODUéQéQ HURPDQFéNLPOLYL\OHHURPDQFéNLPOLYL\OH YY \N¾F¾\N¾F¾ ??  gözetim ve denetiminde yapılır. Örgüt D\UéPFéOéYDNDUcD\UéPFéOéYDNDUcéJHOLcWLUGLYL céJHOLcWLUGLYL EXEX WDV¾WDV¾ $$  (UHQGL](UHQGL] WDQéGéYéPé]WDQéGéYéPé] denetiminde önseçim ise daha esnek bir YUHQVHONDGéQGYUHQVHONDGéQGD\DQécPDVéQé HH GD\DQécPDVéQé ¸Q¾\OH¸Q¾\OH \\ \DSéWéQGDEDcNDELU\DSéWéQGDEDcNDELU yaklaşım. Bu esneklikten yararlanarak tüzük FL\GL H HW JD] \DQVéWDQLON\DQVé HH HH ¾UNL\¾UNL\ \\ 77 FL\GL H HW JD] éWDQLON QLQQLQ ?? HH ¾UNL\¾UNL\ 77   RURU NDUcéPé]D©éNé\NDUcéPé]D©éNé\ ve yasaların getirdiği dar çerçevenin dışına HPLQLVW GH©D GH©DYGDcI HH ¾UNL\¾UNL\ 77 HH YY D YG HPLQLVW DcI RSOXPDRSOXPD NDGHUFLELUWNDGHUFLELUW JLGHUHNJLGHUHN çıkmak mümkün.  NéYéOFéPéQé©DNWéNéY HWLQLONHWLQLON KDUHNKDUHN  YéOFéPéQé©DNWé Partinin güçlü olduğu yerlerde önseçim, HWLQ XPKXUL\ & G¸Q¾cPHVLQLG¸Q¾ cP XPKXUL & HVLQL WLQ genel seçim sonucunu da belirlemiş oluyor. KDNODUéQéDUD\DQKD DGéQ2OPDNDGéQ2OPDN .. DNODUéQéDUD\DQ  RSXcX YHULQGHQN D\GéQODQPDFéGHD\ GéQODQPDFéG R HULQGHQN SX cX Yerel yöneticiler, önseçimde, büyük bir NDGéQODUéQEDcXFXNLWDEéQDNDGéQODUéQEDcX FXNLWDEéQD \DcDPéPé]DG\DcDPéPé]DGDKLO ROLEHUDOL]PLOHROLEHUDOL]PLOH QHQH D olasılıkla, konuyu fazla irdelemeden, alışılmış G¸Q¾cW¾G¸Q¾cW¾ H YY  \L\L FDKLOOHcPHFDKLOOHcPH HNQRORMLNHNQRORMLN WW RODQRODQ H basit çoğunluk yöntemini kullanacaklar. J¾UO¾Y¾Q¾QJHWLULOGLYLVRQJ¾UO¾Y¾Q¾QJHWLULOGLYLV ]] NDGéQ¸NDGéQ¸ R  WDV¾W $$ ]OHU¸Q¾QHVHUHQ]OHU¸Q¾QHVHUHQ GXUXPXJ¸GXUXPXJ¸ DV Seçmen memnuniyeti  HUHHUHN GL\GL\ XUGXP*XUEHW2OPDVéQXUGXP*XUEHW2OPDVéQ  << N Basit çoğunluk yönetiminde, üyeler oy \DEDQFéODcPD\DEDcNDOGé\DEDQFéODcPD\DEDcNDO-DGHWDEXDGHWDEX G pusulasında bir ismi işaretler. En çok işaret  RURU  Ué\Ué\  alan aday seçilir. Örneğin, altı adayın olduğu 13,5x2113,5x21 13,5x21 13,5x21 bir ilçede, her adayın birbirine yakın oylar èQFHOHèQFHOHPH PH 5¸SRUWDMèQFHOHP5¸SRUWDMèQFHOHPH PH aldığını varsayarsak yüzde 17 oy alan bile 176 sayfa176 sayfa 368 sayfa368 sayfa birinci çıkabilir. Bu durumda seçmenlerin yüzde 83’ü sonuçtan memnun olmayacaktır. O nedenle, önseçimlerin, basit çoğunluk yöntemine göre daha yüksek seçmen memnuniyeti sağladığı araştırmalarla bulunmuş olan aşağıdaki yöntemlerden biri ile   RU JHUHNL\ %D%DcéPé]éNDOGéUPDPé] cé Pé]éNDOGéUP PDPé] J RU HUHNL\ DIDI RNWXUEL]LPKD\DWéPé]DRNWXUEL]LPKD\DWéPé]D \\ $I$I ?? yapılması düşünülebilir. \DQOécODUDNDUcé H¸YUHWLOHQH¸ %L]%L] YU HWLOHQ \\ DQOé cO DUDND Uc é  ]DPDQEL]]DPDQEL] KL©ELUKL©ELU ©éNDUéOPD]©éNDUéOPD] 1- İki turlu: İlk turda en yüksek oy alan iki H %L]  RU JHUHNL\ EDEDcNDOGéUPDPé] cN DOGéUPDPé] ] J HUHN L\ H %L]  RU VL]LQ KL©K 6L]6L] NDGéQODUDNDGéQODUD KD\DWVé]KD\DWVé] L© VL]LQ aday için tekrar oylama yapılır, yüzde 50’yi \DODQ-\DODQODUDNDUcéEDcNDOGéU \OHQHQ\OHQHQ V¸V¸ ODUDNDUcéEDcND OG GéU - Pé"%LOLUPé"%L ROPD\DQEHGHQLWDcéGéQé]ROPD\DQEHGHQLWDcéGéQé] geçen seçilir. JLQLQD\DNODU Y 6H  RRU JHUHNL\JHUHNL\ PDPé]PDPé] JLQLQD\DN Y 6H  RU ODUO 2- Alternatif oy: Seçmenler, oy pusulasında EDcNDEDcND JLVL]JLVL] YY VHVH DcNVé]DcNVé] PLVLQL]PLVLQL] DOWéQDDOéQGéYéELU©éNDUG¾Q\DVéQGDDOWéQDDOéQG éY éE ELU ©é NDUG¾ Q\ DV éQ QGD adayları tercih sırasına göre, birinci, ikinci, ]LOHQRQXUX]LOHQRQXUX EHGHQOHULQDOWéQGDHEHGHQOHULQDOWéQGDH  EDcNDOGéUPDPé] RNRN EL]LPGDKD©EL]LPGDKD©  EDcNDOGéUPDPé] üçüncü... olarak işaretler. En düşük “birinci GD\DNODLP]DGD\DNODLP]D \¾N¾Q¾\¾N¾Q¾ WDcéPDQéQWDcéPDQéQ tercih” oyu alan aday ayrılır. Ayrılan adayın  RUXPDN JJXODUéPé]éN 'X\'X\  RURU JHUHNL\JHUHNL\ RUXP JXODUéPé]éN DD \DSWéUéO\DSWéUéODQ  DWWéUéODQVDWécN¤YéWODUéQéDWWéUéODQVDWécN¤YéWODUéQé pusulalarındaki “ikinci tercih” oyları L©LQ JXODUéPJXODUéPé]éJHOLcWLUPHN GX\GX\ L©LQL©LQ  Pé]éJHOLcWLUPHN L© ©LQ RcécéNODUéQRcécéNODUéQ YOLOLNOHUL"/YOLOLNOHUL"/ HHHH VDKWVDKW diğerlerine dağıtılır. Bir adayın oy oranı yüzde   RU EDcNDOGéUéJHUHNL\EDcND RNRN GDKD©GDKD©   RU OGéUéJHUHNL\ NLUOLNLUOL  ¸NP¾cVRP\DODU¸NP¾cVRP\DODU DOWéQGD©DOWéQGD© 50’yi geçene kadar işleme devam edilir. -HQOLNOHEDNPDOé ]¾QHL©W +D\DWéQ+D\DWéQJ¸ J¸ ]¾QH HQOLNOHEDNP HL©W DOé - LULQOLLULQOL  NDQOé©DUcD´DUNDQOé©DUcD´DU  \DWDNODU\DWDNODU  3- Onay: Seçmen, listede, sıralama \OHPHN-YGLYLPL]LV¸YG +D\DWéVH+D\DWéVH \é]\é] \OHP GLYLPL]LV¸ HN N -   LOWLKDSOéKDVWDOéNODULOWLKDSOéKDVWDOéNODU  HOHUHOHU FF JHJH olmaksızın, beğendiği birden fazla adayı HQGLPL]L . RUNPDPDOé\é]RUNPDPDO HQNHQN WW HQGLPL]L . é\é] NDQDPDODUKD\DWéQé]éQELUSDU©DVNDQDPDODUKD\DWéQé]éQELUSDU©DVé işaretleyebilir. En çok işaretlenen kazanır.  KKD\DWéVDYXQPDNWéU VDYXQPDNVDYXQPDN D\  DDWéVDYXQPDNWéU ROGXPXVL]OHULQKL©"?ROGXPXVL]OHULQKL©"? 4- Puanlama: Seçmenler, adaylara, 13,5X21 13,5X21 özelliklerine göre 1-5 arasında not verir. En 12,5X19,512,5X19,5 .LcLVHO*HOLcLP.LcLVHO*HOLcLP yüksek not alan kazanır. ÖyÖykükü 227 sayfa227 sayfa 5- Star: Önce, puanlama yöntemi ile en 216 sa216 sayfayfa yüksek not alan iki aday ayrılır. Sonra, oy pusulaları tekrar sayılır, sadece bu iki adayın notları karşılaştırılır. Bir pusulada diğerinden yüksek not almış olan adaya bir puan yazılır. İkinci sayımda, en yüksek puan alan seçilir. $UDELVWDQ GD$UDELVWDQ GD '¸U'¸U \éO6XXGL\éO6XXGL WW QéQ DGéQ+DNODUé? H. Y HW XPKXUL\XPKXUL && \ HW QéQ DGéQ+DNODUé? H. YY ¾NVHO¾NVHO << HH HNL\HNL\ == \DSDQ\DSDQ  ¸YUHWPHQOLN¸YUHWPHQOLN E¸O¾P¾QGHNDGéQKDNODUé LONL E¸O¾P¾Q ON GHNDGéQKDNODUéG İyi bir demokrasi için VD\DQcHULDW RN \ NDGéQéNDGéQé NLWDEéQGDNLWDEéQGD VD N \D Q cH ULDW HW XPKXUL\ HQ& RQXVXQGD(UN NN RQXVXQGD( XPKXU HQ& UN L\ HW Bu yöntemler, basit çoğunluk yönetimine HW XPKXUL\ RU& YLQLDQODWé\ H JHJHU© U© LQLDQODWé XPKXUL U& W  HNOHcWLULOHQE¾\¾N QGHQGHJHU© '¸QHPL?'¸QHPL? JJ HU NO Hc WLULOHQE¾ \¾ ¾ göre karmaşık gelebilir. Ancak, oy pusulaları HQ L©LQ \LWLUPHPHN ND]DQéPODUéQéND]DQéPODUéQé \L L WLUPHPHN ©L HQ Q -\D]DUODU DODQéQéQX]PDQé  DWéOéPODUD DOD  WéOéPODU QéQéQX]PDQéQ \ D]DUOD DU - çoktan seçmeli sınavların cevap kâğıtları gibi EDcWDNDGéQODUéQP¾FDGHOHHWPHVLEDcWDNDGéQODUéQP¾FDGHOHHWPHVL RULNLQFLE¸O¾P¾QGH HOHQL\ FDLQFF HOHQL DLQF RULNLQFLE¸O¾P¾QGH düzenlenir ve optik okuyucularla okunursa,  RURU YXUJXOX\YXUJXOX\ JHUHNWLYLQLJHUHNWLYLQL HPL]GHNDGéQ \éOODUGD¾ON LVHVRQL VHVRQ \ éOODU HPL]GHNDGéQ GD¾ON kolayca sayılabilir. -\DcDQDQJHULOH KKDNODUéDODQéQGD DNODUéDODQé \DcDQDQJHULO QQGD H - Önseçim, sadece parti üyeleri ile değil, $U WDUGD   RU YHUOHQGLULOL\ PPHOHUGH HOHUGH Y HU $U WDUGD   RU OHQGLULOL\O halkın da katılımıyla yapılabilir. Burada da basit anket yerine, daha anlamlı WDULKVHO  RYUDI RW RQXODQEXLNLI NN RQXODQEXL WDULKVH  RYUDI RW NNLI O yöntemler kullanılabilir. H RSOXPODUéQKHSLOHUL\ DNécWDWD Né c RSOX WDW H PPODUéQKHSLOHUL\ Örneğin, halktan rastgele seçilmiş 383 NLPLG¸QHPOHU-GGRYUXJLWPHGLYLQH R Y UX J LWPH NLPLG¸QHPOH GGLYLQH HU - kişi, 150 bin seçmeni, yüzde 95 güvenilirlikle HJHULOHPHOH-Y GHGXUDNODPDODUéQG HGXUDNODP HJHULOHPHOH Y DDODUéQ -- ve yüzde 5 hata payı ile temsil edebilir. Bu  RU \DcDQGéYéQDLcDUHWHGL\ ULQGHU \DcDQ LQGH RU GGéYéQDLcDUHWHGL\  383 kişi, bir salonda toplanıp beş kişilik 116x246x24 gruplara ayrılarak, aralarında en uygun adayı èQFHOHPHèQ FHOH P H 12,5x19,512,5x19,5 belirlemek için müzakere edebilirler. Böyle 269269 sayfa sayfa $Qé$Q é küçük gruplardan daha doğru kararlar çıktığı, 260 sayfa260 sayfa deneylerle gösterilmiş. Örgüt denetiminde önseçim yapan yerel yöneticiler, Türkiye’ye örnek olacak demokratik sistemleri uygulamaktan korkmamalılar. İyi bir demokrasinin göstergelerinden biri de iyi bir seçim sistemidir. \R N ©H \H \R HY \R N  HY \H