Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 21 EKİM 2023 CUMARTESİ 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Muhalefet sorunsalı mı? BÜLENT KUŞOĞLU ABD Genel Kurmay Başkanı etmek için ulaşılmazdır. Prof. siyaset adamlarına malzeme Mark A. Milley emekliye Dr. Ersin Kalaycıoğlu’nun vermek de mümkün olamıyor. CHP GENEL BAŞKAN YRD. ayrılma töreninde, “Biz deyimiyle “sultanizm” sistemi Kısaca anlaşılamamış ve ehir efsanesi gibi diktatör özentisine değil, geçerlidir. “Sultanizm” anlatılamamış bir dünyada bir siyaset efsanesi anayasaya bağlılık yemini olan yerde demokratik bir toplum adına muhalefet Ş kamuoyunda dolanıyor: ederiz” derken sisteme karşı muhalefetin olması hele de yapmak ve siyaset üretmek “Türkiye’de muhalefet sorunu çıkanlara sistem kurumlarının etkili olması asla mümkün de zorlaşıyor. Yani iktidar var.” Hatta efsaneyi daha ileri muhalefet edebileceği örneğini değildir. Çünkü iktidarla hesap ne kadar yetersiz kalıyorsa, götürenler var: “Türkiye’de de vermiş oldu. Aslında sorma amaçlı muhatap olma muhalefet de o kadar yetersiz muhalefet yok!” bu örnek bir demokratik durumu yoktur. Bu parlamento kalmış oluyor. Öncelikle ifade edeyim, bu muhalefet örneğinden çok için geçerli olduğu kadar Her şeye rağmen yazımızda bu algı cümlelerini sistem bekçiliği veya kuruluş kontrol altında tutulan medya yalanlamayı hedeflemiyoruz. güçlüdür ilkelerine sahip çıkış örneğidir ve sivil toplum kuruluşları için Ancak konunun farklı diyebiliriz. Bizde muhalefet de geçerlidir. Tüm bunlara sivil toplum, boyutlarını göstermek özellikle partilerine yönelik genel Muhalefetin etkili medya ve entelektüel destekten de bahane üretmeden gerçekçi demokrasi ve muhalefet olmamasının bir diğer sebebi yoksun olmasına karşın bir durum tespiti yapmayı koşulları çok değiştiği ve ise konjoktüreldir. muhalefet partileri taşeron, amaçlıyoruz. eleştiriler daha çok sistemle Bu dönemde birçok emekli ikramiyesi, EYT, KYK ilgili olduğu için bu örneği ülkede totaliter rejimler ön kredileri gibi onlarca konuyu Muhalefet kimlerden verdik. plana geçmiş vaziyettedir. halkın yararına iktidara kabul oluşuyor? Muhalefet eleştirilerinin Demokrasiden uzaklaşılıyor ettirmeyi başardılar. Kıdem Muhalefet eleştirisi yapanlar eksik ve yanlışlığına ilişkin ve güvenlik politikaları hızla tazminatının kaldırılması, çok farklı amaçlarla eleştiriler söylemek istediğimiz sadece önem kazanıyor. Hindistan’dan kadın hakları, Cumhuriyetin açılış konuşması yapmak olduğunuzdan Meclis siyaset yapıyorlar. İktidara karşı muhalefetin kimlerden Macaristan’a birçok ülke temel nitelikleri gibi yine dışında gelmiyor. Atanmış üretememekte dolayısıyla da olanlar, muhalefet partilerinin oluştuğunun ihmal edilmesi bu durumda. Dolayısıyla onlarca konuda da iktidarın bakanları da bütçe dışında muhalefet yapamamaktadır. çok yumuşak bir tavrı olduğu, değil. Asıl önemli olan ve da muhalefet çok kolay yanlış bir adım atmasını kanun görüşmelerine Milletvekilleri Meclis’te siyaset yaratıcı ve etkili olmadığı dikkate alınması gereken bastırılabiliyor. Gerek medyada önlemek için savaş verdiler. bile katılmıyorlar. Yani üretemedikleri gibi halkın eleştirisini ön plana çıkarırken konulardan biri Türkiye’de gerekse parlamentolarda Türkiye’de her şeye iktidar, Meclis’le muhatap önünde veya medyada da iktidardan veya iktidara yakın yönetim sisteminin değiştiği muhalif hareketlerin seslerinin rağmen diğer dünya değil. Aslında başkanlık siyaset üretememektedirler. çevrelerden gelen eleştiriler gerçeği ve diğeri de konjoktürel kesilmesi tüm demokrasi demokrasilerine göre sistemlerinde muhalefetin Siyaset üretememekle kastımız ise muhalefet partilerinin zorluklarıdır. yolunda olan dünyanın göreceli olarak muhalefet en önemli kurumu Meclis üyelerinin ne iktidar çok sert olduğu, devlet ve sorunu olmuş gibi görünüyor. güçlüdür. En azından parlamentolardır. Parti ne de muhalefet görevini Koşullar çok değişti toplum gerçekleri ile güvenlik Türkiye’de muhalefetin Cumhuriyet ilan edildiğinde ayrımı yapılmaksızın tüm yapamamalarıdır. Meclis’te Muhalefete eleştiride konusunu dikkate almadığı uluslararası arenada sesinin 100 yıl önce Mustafa Kemal parlamentodur ve tüm iktidar, yani yürütme erki bulunanlar sistemin şeklinde oluyor. duyulmamasının bir sebebi de Atatürk’ün ilan ettiği parlamenterler de güçler tarafından birçok konuda değiştirildiğini, parlamenter Muhalefet partilerini bu durumdur. Cumhuriyet düşüncesi ayrılığı gereği muhalif bilgi dahi verilmemektedir. sistemin kaldırıldığını, eleştirenlerin ihmal ettikleri Konjoktürel bir diğer neden bugün Türkiye’nin yüzde konumdadırlar. Asgariden Dolayısıyla başta Meclis olmak demokrasiden sapıldığını çok konu var. Öncelikle, ise entelektüel desteğin 50’sinden fazlasının desteğini başkanın yardımcısı/ üzere genel anlamda muhalefet dikkate almak istemiyorlar. muhalefetin ne olduğunu ve yeterince olmamasıdır. Bu alabilmekte ve sürekli işbirlikçisi değillerdir. yapılamamaktadır. Tek Cumhurbaşkanlığı hükümet kimlerden oluştuğunu hiç durum Türkiye için çok Cumhuriyete muhalefet etmiş Denetim görevi esastır. cümleyle Meclis’te muhatap sistemi denen ucube sistemde dikkate almıyorlar. Muhalefet, önemli bir neden oluşturuyor. iktidar zihniyetini Cumhuriyet Ancak, Türkiye’de 1’nci olunacak bir iktidar yoktur, TBMM’nin neredeyse hiçbir sadece ana muhalefet partisi ve Muhalefet entelektüel ilkeleriyle oluşmuş çağdaş partinin başkanlık sistemi siyaset üretilememektedir, önemi yok. Yürütme erkinin diğer muhalefet partilerinden düşüncelerle desteklenmiyor. yolda yürütebilmektedir. olmasına rağmen şimdiye dolayısıyla muhalefet de tek temsilcisi cumhurbaşkanı oluşmaz. Sivil toplum 2. Dünya Savaşı sonrası Ayrıca, Türkiye’nin entelektüel kadar cumhurbaşkanlığından yapılamamaktadır. yargıyı da yasamayı da kontrol kuruluşları, sendikalar gibi demokrasilerinin, özgürlük, potansiyelinin ağırlıklı gelen hiçbir kanun ediyor, istediği sonuçları Türkiye’de ‘sultanizm’ meslek kuruluşları medya, insan hakları gibi konularda olarak muhalefet saflarında teklifine muhalefeti, alabiliyor. Hiç unutulmaması akademik dünya, kanaat dünyada totalitarizm entelektüel camiada özellikle olduğunun da unutulmaması itirazı görülmemiştir. Aynı gereken konu siyasi partilerin önderleri de muhalefetin de sol görüşlü düşünce gerekir. zamanda parti başkanı Yürütme, yasama, yargı iktidar olamadıkları gerçeğidir. unsurlarıdır. Hatta sistemin adamlarından aldığı gibi bir Sonuç olarak şunu olan cumhurbaşkanına asla erklerini elinde bulunduran Meclis’te iktidarla kamusal mekanizmaları da destek artık söz konusu değil. söyleyebiliriz: Türkiye’de muhalefet edilmemektedir. ve kontrol eden bir tek kişi, karşılaşmak artık mümkün bir anlamda yoldan çıkma Düşünce dünyası günümüzde muhalefet sorunsalından değil, Denetim görevi kesinlikle seçilmiş tek yürütme erki değil! Seçilmiş yürütme görüntüsü veren iktidara kullanılan teknolojiyi ve yakın siyaset sorunsalından söz yapılamamaktadır. Kısaca temsilcisi olarak anormal erkinin tek temsilcisi olan muhalif olabilirler. Mesela geleceği henüz hazmedememiş, etmek, sistemin anormalliğini siyasetin kutsal ve en önemli yetkilere ve güçlere sahiptir. cumhurbaşkanı, Meclis’e daha geçtiğimiz eylül ayında anlayıp-anlatamamışken dile getirmek daha mantıklıdır. mekânı yetkisiz ve güçsüz Diğer bir anlatımla muhalefet Savaş ve barış başarıyla geçmiş değiliz. herhangi bir hafifletici FERRUH TUNÇ Hal böyle olunca, neden ve mazeret kabul ŞAIR hemcinsini öldürmeme etmeden, cinayet ve oplumların olgunluğuna erişememiş savaşın mutlak olarak öldüresiye güç insanın, bunun dışındaki önlenmesi olmalıdır. Tkullanarak birbiriyle hangi başarısıyla kendini İnsanlığın, egemen savaşıyor olmaları bir “eşrefi mahlukat” olmakla uluslararası kurulu yana, savaşmadıkları nitelediğini anlamak düzenin savaşları zamanlarını da büyük oldukça zordur. kaçınılmaz kılan ölçüde göze alamadıkları Böyle soruları ilk biz realpolitik paradigmalarını savaşlara borçlu olmaları mi soruyoruz? Hayır... deşifre ederek reddetme ne yazık ki “kalubela”dan Tarih boyunca, kim bilir becerisini gösterebilmesi bu yana değişmeyen bir nice insan, türünün gerekmektedir. insanlık durumu. yarattığı birbirinin benzeri Günümüzde geçerliğini kıyamet hengamelerinden pervasızca sürdüren Türümüz sıyrılarak- ve sırf bu bu paradigma, şu Kendimizi ve içinde yüzden karşı karşıya çürük temellere yaşadığımız dünyayı kalacağı “istiskal” ve dayanmaktadır: Dünya hayvani bir özdeşleşme “itlaf”a aldırmadan- benzer barışının sağlanması, ve kendiliğindenliğe sorular sordu; çözümler dünya ölçeğinde savaş kapılmadan kavrayabiliyor önermeye, adımlar atmaya gücü en yüksek olan olmamızdan yola çalıştı... ülke ve ülkelerin işidir. çıkarak türümüzü ne Küresel siyasal kurulu Peki ama, sonuç kadar farklılaştırırsak düzeninin mağdurlarının farklılaştıralım, savaş alabildik mi? adalet ve eşitlik talepleri söz konusu olunca, öteki Ölçütümüz savaş ancak egemenlere canlıların hayatta kalma konusunda eskiye göre karşı yürütülecek kanlı güdüsü üzerine bina daha ileri bir farkındalık savaşlarla kazanılabilir. ettiklerinden, temelde hiç düzeyine erişmek ise evet... Buna karşın, Mazur ya da meşru de farklı bir yaşantımız ölçütümüz, insanın insan olmadığını kolaylıkla Hayır; insanların ve tarafından öldürülmesinin görebiliriz. toplumların cinayet ortadan kalktığı bir ve savaş fiilinden ‘Medeni bir vahşet’ uygarlık düzeyine caydırılması ve devamında Dışımızdaki canlıların ulaşmak ise hayır... barışın hâkim olduğu bir birbirini yemek üzerine O halde, uygarlığımızın uygarlığa terfi etmelerinin kurulu yaşamları “vahşi en temel sorunu; bu dönüştürücü aracı, bir masumiyet” ve farkındalığın öngörülebilir gereğinde kullanmaktan “biyolojik bir gereklilik” zamanlarda nasıl çekinmeyecekleri savaş iken insanların birbirini başarıyla aşabileceğine güçleri olamaz... Hayır; boğazlamasında, bundan odaklanmak olmalıdır. içinde bulunabileceğimiz ne kadar farklı olduğunu Savaşın önlenmesi bir çok özel savunma halleri bilemediğimiz “medeni bir yana onun gerekçelerini dışında savaşlara, vahşet” ve “kaçınılamayan üreterek güvenceye taraflardan birinin gözü ile bir keyfiyet” söz alan mevcut-egemen bakarak ötekinin ölümünü konusu... Bu durumda anlayış, kurum ve mazur ya da meşru ya biz kendi dışımızdaki düzenekleri terk ederek görmeyi ya da göstermeyi canlılardan sandığımız yepyeni ve yalın bir sürdüremeyiz! kadar farklı değiliz ya da paradigmaya yönelmemiz Barışı isteyecek onlardan farklı isek de gerekmektedir. Bu yeni kadar gerçekçi, savaşı bunu kanıtlayabilecek yönelimin esası; hangi reddedecek kadar hayalci sınamalardan henüz nedenle olursa olsun, olmalıyız.