Katalog

5 OCAK 2023 PERŞEMBE EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterlİn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 18.7460 19.8970 22.6620 8.61 5.523 7605.13 1136.38 0.7 kuruş 10 kuruş 2.8 kuruş 0.43 puan 103.08 puan 61.69 lira 9.73 lira İktidar milyonlarca insanın beklediği maaş zamlarına tepkilere göre karar veriyor Seçim hazırlığı tam gaz Uygarlığın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın önceki gün yüzde 25 olarak uzun tarihi- açıkladığı memur ve emekli maaş artışları dün yüzde 30’a KESK üyeleri, yüzde 30’a çıka- çıkarıldı. En düşük emekli aylığı 5 bin 500 TL’ye yükseltildi. yeni kavramları rılan maaş zam mına tepki gös- n yıl önce, finansal krizin ertesin- tererek en az zellikle yeni yılla birlikte “se- de, yüz yıl geriye bakıp I. Dünya asgari ücret ar- İŞTE YENİ mAAŞLAR OSavaşı’na giden koşulları, “Büyük çim ekonomisi” startı veren tışı kadar artış Depresyonu” anımsıyor, korkuyorduk. Öiktidar, bu kapsamda dün de talep etti. Son on yılda çok daha geriye, uzağa ba- am oranlarında yapılan değişik- yeni hamleler yaptı. Önceki gün, kan, Social conquest of earth (Dün- Zlikle birlikte memurların yeni 2022 yılıyla ilgili yüzde 15.4’lük yanın toplumsal fethi- Edward Wilson, maaşları şöyle oldu: ikinci altı aylık enflasyon yerine 2013), Sapiens (Harari, 2015), The Pre- 4 2022 sonunda 5 bin 832 TL memur ve memur emeklilerine yüz- cipice (Uçurumun kenarı - Toby Ord, olan en düşük emekli memur maaşı, de 25 zam yapılacağını açıklayan 2021), The Dawn of Everything (Her son zam ile birlikte Ocak 2023’te 7 Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, ge- şeyin şafağı, D. Graeber, D. Wengrow- bin 581 TL’ye yükseldi. 2021) gibi çalışmalarla karşılaşıyoruz. len tepkiler üzerine dün bu oranı 4 10 bin 750 TL olan (9/3) öğret- “Uygarlığın tarihini bütünüyle de- yüzde 30’a çıkardıklarını duyurdu. ğerlendirme çabaları neden bu ka- men maaşı 13 bin 975 TL. En düşük emekli aylığını yüzde 57 dar ilgi çekiyor?” diye düşünürken 4 9 bin 47 lira olan en düşük me- zam ile 3 bin 500 TL’den 5 bin 500 Heidegger’in bir yerde, “insan yaşa- mur maaşı 11 bin 767 TL TL’ye çıkardıklarını belirten Erdo- mının anlamını ancak en sonunda ya Aklımızla dalga geçmeyin 4 12 bin 40 TL olan (9/4) hemşire ğan, işverene yönelik 250 TL’lik as- da sonuna doğru bir noktada, değer- maaşı 15 bin 652 TL. gari ücret desteğinin ise küçük iş- ESK, dün ülkenin dört bir yanındaki şük gösterme politikasının ürünüdür.” lendirebilir” gibi bir şey yazdığını anım- 4 16 bin 325 TL olan (1/4) müdür KTÜİK binaları önünde “TÜİK’in ‘Saçma KESK ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik letmeler için 400 TL’ye yükseltildi- sadım. Acaba, uygarlık yaşamının so- Sapan’ Rakamlarına Göre Değil, İnsanca Bakanı’nın “Kamuoyunda asgari ücrette maaşı 21 bin222 TL nuna geldi, geleceğini yitirdi de ondan ğini söyledi. Erdoğan AKP’nin grup Yaşamaya Yetecek Bir Ücret İstiyoruz!” yüzde 54 artış yapıldı, bize de olur mu 4 9 bin TL olan (15/1) hizmetli mı, tarihinin tümünü konu alan, yakla- toplantısındaki konuşmasında, ba- ana sloganıyla bir dizi protesto eylemi şeklinde saçma sapan tartışmalar var” şık 400-700 sayfalık kitaplar haftalarca maaşı 11 bin 700 TL zı alanlarda fedakârlık yaparak zam düzenledi. Bu kapsamda polisin Anka- sözlerine atıf yaparak şöyle tepki ver- “bestseller” listelerinde kalıyor? 4 13 bin 763 TL olan (9/4) bir po- oranını yüzde 30’a yükselttiklerini ra’daki TÜİK genel merkezi önünde top- di: “Saçma sapan, olan gerçekleri ters- Hobbes ve Rousseau’nun yaptığı iki lis maaşı 17 bin 891 lira. belirtti. lanmaya izin vermemesi üzerine açıkla- yüz etmek için takla attırılan TÜİK ra- farklı teşhisten, Darwin’den bu yana, in- 4 10 bin 393 TL olan imam maaşı ma yakındaki Özveren Parkı’nda gerçek- kamlarıdır.” sanın biyolojik, toplumsal özelliklerine, Memur-Sen sevindi! 13 bin 510 lira. leştirildi. Etkinlikte KESK Eş Genel Başkanı Şük- geçen yüzyılda da beyin-bilinç bağlan- TÜİK’in yüzde 64 ilan ettiği 2022 yı- ran Kablan Yeşil, “Tüm kamu emekçilerini Memur-Sen kararı sevinçle karşı- 4 22 bin 115 TL olan (1/4) pro- tısına ilişkin, bilimsel akademik, kitaplar lı enflasyonuna karşın gerçek oranla- ve emeklileri yoksulluk sınırı üzerinde üc- fesör maaşı 28 bin 749 TL. larken genel başkan Ali Yalçın sos- hep vardı. Ancak uygarlık tarihini bütü- rın yüzde 150’ye dayandığını ifade eden ret talebine sahip çıkmak için omuz omu- nüyle değerlendirmeyi amaçlayan iddia- yal medya hesabından, “Mücade- KESK üyeleri, Erdoğan’ın “müjde” olarak za vermeye çağırıyoruz” derken KESK An- lı yapıtların son yıllarda bu kadar popüler lemizle kamu görevlileri için ocak sun” paylaşımı yapıldı. Buna karşın nitelediği artışlara da itiraz etti. KESK kara Şubeler Platformu Dönem Sözcüsü olması sanırım yeni bir olgu. Bu olgunun zammı yüzde 30’a yükseltilmiştir. Kamu-Sen Başkanı Önder Kahveci, özellikle şuna dikkat çekti: “TÜİK tara- Sacit Ünalmış “Açıklanan resmi enflasyon yanı sıra, literatüre, “polycrisis”, “Zei- Ne talebimizde ne güvenimizde ya- fından açıklanan rakamlar iktidarın yıl- rakamları hepimize bir kez daha ‘İnsanın ek zammın yetersiz kaldığını belirte- tenwende”, “Degrowth” gibi yeni kav- lardır enflasyonu düşük göstererek mil- aklı ile bu kadar da dalga geçilmez!’ de- nılmadık. Memur-Sen varsa çözüm rek seyyanen zam talebini dile getir- ramlar da giriyor. Bu yorumlarda, bir kü- yonlarca çalışanın maaşını, ücretini dü- dirtmiştir” ifadelerini kullandı l ANKARA her zaman vardır. Hayırlı uğurlu ol- di. l Ekonomi Servisi reselleşme döneminin kapandığına ilişkin gözlemlere, “Küreselleşme sonrasına” ilişkin yeni kavramlarla birlikte gelen so- Emekli-Sen Genel Başkanı Cengiz Yavuz, iktidarın yüzde 30’luk zammına bu sözlerle tepki gösterdi: rulara çok sık rastlanıyor. “Küreselleşmeden sonra” teması- na “ABD hegemonyasından sonra” te- ması eşlik ediyor. Bu bağlamda “Yeni Emeklilere yönelik insan hakları ihlali var Soğuk Savaş eskisinden daha tehlikeli” saptaması, “Çin merkezli bir dünya nasıl asgari ücretin çok altında kaldı. Tek bir TÜİK’in yaptığı belirlemeleri de kabul et- Sertaç eŞ bir şey olacak” soruları, üç alanda kay- SEYYANEN zAm İSTEDİ gerçek var; DİSK açlık sınırını 13.200 TL miyoruz. Emekliler ötekileştiriliyor. Aç- gıları güçlendiriyor: Birincisi, Çin totali- umhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın açıkladı. Biz yine bu ücretin de çok altın- lık ve yoksulluk sınırının altına mahkûm ter devlet kapitalizmine, haklar ve öz- ürkiye Emekliler Derneği Baş- Cemeklilerin maaşlarına yaptığı zam da kaldık. Ücretlerimizin en az asgari üc- ediliyoruz” diye konuştu. gürlüklere değil görevler ve sorumlu- Tkanı Kazım Ergün ise yüzdeli tatmin etmedi. Emekli-Sen Genel Başkanı ret kadar olmasını istiyoruz.” Tüm emekliler olarak tepkilerini göstere- luklara dayanan bir modeli temsil edi- zamların haksızlık olduğunu be- Cengiz Yavuz, bütün uluslararası sözleş- ceklerini belirten Yavuz, “Sağlık harcamala- yor. İkincisi, ilk Soğuk Savaş’ta rakiple- lirterek seyyanen zam istedikle- melerde bir ülkede asgari ücretin altında Açlığa mahkûm edildik rımız ortada. Hepimizin kronik rahatsızlığı rin ikisi de II. Savaş sonrasında, galip- rini vurguladı. Ergün bunun ya- ücret vermenin insan hakları ihlali olduğu- var. İlaç kullanıyoruz. Doktora daha sık gi- Bütün ülkelerde asgari ücretin en dü- ler tarafında, “süper güç” statüsüne, bir- nun dile getirildiğini vurguladı. şük ücret olduğunu, bunun altında baş- diyoruz. Burada verilen zam ilaçların katkı nı sıra bayram ikramiyelerine de çok ortak değere dayanarak birlikte yük- Gösterişle açıklanan zam oranının ka ücret vermenin sosyal devlet mantı- payını karşılamaya yetmez. Artık görsün in- düzenleme gelmesini belirterek selmiş, bir denge kurabilmişlerdi. Bu emeklilerin dertlerine çare olmadığı- ğıyla örtüşmediğini belirten Yavuz, “As- sanlar; emekliler doğalgaz yakamıyor, elekt- kez ABD’nin gerilerken yeni bir denge- “Bu ikramiye ilk çıktığında bir nı vurgulayan Yavuz sözlerine şöyle de- gari ücretin altında bir ücret daha veri- rik kullanamıyor. Havalar soğudu. Zamanımı- yi, Çin’in yükselirken verili düzenin yer- kurban alıyorduk, bugün iki ba- vam etti: “Emekli-Sen olarak bütün siya- lemez. Bu bütün uluslararası sözleşme- zın büyük bölümünü evde geçirmek zorun- leşik kurallarını kabullenme olasılıkları sı- cağını alamıyoruz” dedi. fıra yakın. İlk Soğuk Savaş’ta, fay hat- si partilere taleplerimizi ilettik. Zam, yine lere aykırıdır. İnsan haklarına aykırıdır. dayız. Bu zammı biz kabul etmiyoruz” dedi. tı Avrupa’dan geçiyordu, burada başla- yacak bir savaşı sınırlamak olanaksızdı. Yurttaş ucuz kredi beklerken iktidar ‘sıfır konut’ şartıyla yine ‘beton’a kapı açtı Bu kez, fay hattı Hint-Pasifik havzasın- dan (denizden) geçiyor; bir savaşın, bu- rada sınırlanabilme olasılığı, çıkma ola- sılığını artırıyor. Üçüncüsü, iki büyük gü- cün karşılıklı konuşlanma çabası, orta ‘Müteahhite özel’ kampanya büyüklükteki “bağımlı” ülkelerin yöneti- cilerinde, bir süper gücü öbürüne karşı eçim öncesi kesenin ağzını iyice dengeleyerek kendilerine alan açabile- Saçan iktidar, son olarak orta ge- ceklerine ilişkin, doğruluğu oldukça şüp- Maliyet düşmeli heli algılar yaratıyor. Bu durum yerleşik lir grubuna yönelik konut kredisi ile BİRAYA ÖTV AYARI ittifaklar düzeninde parçalanma eğilimi- “yeni inşaat” kampanyasını başlattı. ni, oynak-karmaşık ittifaklar, istemeden ‘2. el’ neden yok Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin YHT’ye bir yılda bir büyük savaşa sürüklenme ya da yol Nebati ile Çevre ve Şehircilik Baka- ektör temsilcileri, “2. el” konut açma risklerini güçlendiriyor. nı Murat Kurum, dün detayları pay- yüzde 151 zam Ssatışının kapsam dışı olmasını “Küreselleşmeden sonra” ve “ABD laşırken sektör temsilcileri ikinci el anlayamadıklarını belirtirken mali- hegemonyasından sonra” temalarına, Konut üretme taahhüdü veren müteah- ürkiye Cumhuriyeti Devlet De- konutların kampanyaya dahil edil- “küresel ısınmada ‘geri dönülemez sı- yetler düşmeden fiyatların düşme- hitlere KGF kefaletiyle toplamda 25 mil- Tmiryolları, Yüksek Hızlı Tren memesini eleştirdi. Bakanlığın dün yeceğine de vurgu yaptı. nır’ aşıldıktan sonra...” teması ekleniyor; yar liralık finansman imkânı sunulacak. (YHT) biletlerine yaklaşık yüz- böylece “uygarlığın sonundan sonra...” gi- açıkladığı detaylarla konut kampan- n Emlakçılar Federasyonu de 15 zam yaptı. Bu zamla birlik- bi tatsız, ağrılı bir tema gündeme geliyor. Başkanı Hacı Ali Taylan: Uma- yası şöyle şekillendi: tış yapanların tepesine inecekleri- te YHT’de son bir yıldaki zam oranı Yüzey biçimlerini aşan, “ontolojik” rız bir düzenleme daha yapılır 4 İstanbul’da en fazla 5 milyon ni söyledi. Nebati ayrıca, taksit tuta- yüzde 151’i geçti. 2022 Ocak ayı- bir yaklaşımdan yararlanırsak ekono- ve ikinci el evler de kampanya- TL, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, rı için bir örnek de verdi. Bu örnekte, nın ilk günlerinde 98 TL olan İstan- mik (küreselleşme), siyasi (jeopolitik) ve ya dahil olur. O zaman yurttaşın Mersin ve Muğla’da 3 milyon TL, di- 1 milyon TL kredi çeken bir yurttaşın bul-Ankara bileti son zamla birlik- ekolojik (iklim krizi) gibi üç olgunun as- daha rahat ev alabileceği kanaa- ğer illerde ise 2 milyon TL kredi kul- kredi taksidini hazine desteğiyle yüz- te 248 TL’ye çıktı. Yapılan zamla lında aynı tözün farklı, varoluş biçimle- tindeyiz. lanılabilecek. de 30 daha az ödeyeceğini belirtti. An- ri olduğunu görebiliriz: Tüm bu olgular Eskişehir-Ankara arası bilet fiyatı n İstanbul Emlak Brokerları 4 Faiz ve katılım payı oranları cak 1 milyon TL İstanbul’da sıfır bir 110 TL, Eskişehir-İstanbul arası bi- (sorunlar) sermayenin, insanın “çalışma Kulübü Başkanı Ulvi Özcan: İkin- kapasitesinden” daha fazla artık-değer let fiyatı da 161 TL oldu. yüzde 0.69’dan başlayacak. ev almak için çok düşük bir miktar. ci el konutların olmaması eksiklik. çıkartma/edinme çabasının türlü halle- Öte yandan Türkiye Tekel Bayile- 4 15 yıla kadar vade sunulacak. Konutun barınma ile ilgili yatırım ridir. Bu “hallerin” sürdürülemezliği, ri Platformu Başkanı Özgür Aybaş, En az 13 bin TL 4 Yararlanacak ailelerin ilk konu- olması önlenmeden ve yabancıya sermaye ilişkisini yok etmedikçe, aşıla- ÖTV zammına şirketlerin yaptığı Merkez Bankası istatistiklerine gö- tu olması gerekecek. satışla ilgili düzenlemeler yapılma- mazlığı hızla insanlığın bilincine çıkıyor. zam da eklenince bira çeşitlerinin dan konut sorununun çözülmeye- re, İstanbul’da 100 metrekare bir 4 Asgari peşinat oranı yüzde 10. “Büyük tarihe” ilişkin ilgi de “Bu nokta- dün itibarıyla yüzde 35 zamlandığı- ceğini düşünüyorum. evin ortalama fiyatı 2 milyon 663 bin 4 Taksitler hane halkı gelirinin ya nereden ve nasıl geldik” sorusundan nı söyledi. l Ekonomi Servisi n İnşaat Müteahhitleri Kon- TL. Küsüratı peşinat olarak ödeyen yüzde 40’ını geçmeyecek. kaynaklanıyor: Geleceğini yitirmiş bir federasyonu Başkanı Tahir Tel- bir yurttaş 2 milyon TL kredi çekti- 4 İlk 3 yıldaki taksitlerin bir kıs- uygarlık sonuna geldiği yaşamının anla- lioğlu: Biz fiyatları sabit tutma- ARALIK AYI ENFLASYONU ğinde aylık 19 bin 437 TL ödeyecek. mını sorguluyor. mını Hazine üstlenecek. ya çalıştıkça girdilerimiz artıyor. Hazine desteği aynı oranda uygula- 4 Satın alınan konutlar 5 yıl boyun- Bu artışlara önlem alınsın. 400 Merkez Bankası nırsa ilk yıl taksit 13 bin 605 TL ola- ca satılamayacak. TL’den 2 bin TL’ye çıktı çimento cak. Bu kredinin yalnızca sıfır evler- KISA... KISA... KISA... 4 Bir ilde ev alınabilmesi için en fiyatları. Burada bir absürtlük var. ‘baz etkisi’ dedi de geçerli olduğu düşünülünce konut az 1 yıl ikamet edilmiş olunacak. Bu durumda bizim fiyatlarımızı sa- l Rekabet Kurulu Fiba Emeklilik ve Hayat’ın fiyatı ve kredi taksit tutarı da daha Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, pi- bit tutmaya gücümüz yetmiyor. erkez Bankası, dün Aralık tek kontrolünün HDI Sigorta tarafından dev- fazla olacak. l Ekonomi Servisi yasada fiyat tespitleri yaptıklarını, ar- M2022 ile ilgili enflasyon verile- ralınması ve HDI Sigorta ile Fibabanka ara- rini yorumladı ve şu vurguyu yap- sında ortak girişim kurulması işlemlerine izin tı: “Yıllık tüketici enflasyonundaki verdi. Ayrıca Rabobank’ın tek kontrolünün düşüşe en belirgin katkı baz etkisi Liberyum Danışmanlık ve IVD Holdings’in Bo RSADA Ko NUT hAREKETİ nedeniyle temel mal ve gıda grup- tek kontrolünün Werfen S.A. tarafından dev- larından gelmiştir.” Banka ayrıca, ralınmasına da onay çıktı. nflasyon rakamlarının hemen ardın- Öte yandan Merkez Bankası, miktar aralık ayında ÖTV matrah düzenle- l Merkezi Kayıt Kuruluşu verileri Aralık Edan açıklanan memur zamları ve yöntemiyle düzenlediği 11 Ocak 2022 mesiyle otomobil fiyatlarının geri- 2022’de portföy yatırımcısı sayısının 3 milyon konut kampanyası Borsa İstanbul’da vadeli repo ihalesi ile piyasaya 29 mil- lediğini, ilaçtaki referans kur ayar- 783 bin 487’ye yükseldiğini ortaya koyarken, (BİST100) oynaklıklara sebep oldu. yar 999 milyon TL fonladı. İhaleye 55 laması ve beyaz eşya ile mobilya- Aralık 2021’e göre 1 milyon 428 bin 417 yeni Güne 5 bin 646 puandan başlayan milyar 749 milyon TL teklif geldi İhale- da süren artış eğiliminin ise daha yatırımcının borsaya geldiğini gösterdi. BİST100, gün içinde 5 bin 481’e kadar de basit faiz yüzde 9.00 olurken bile- olumlu bir görünümü sınırladığını l Merkez Bankası’nın Aralık 2022 ile ilgili açıkla- geriledi. Dolar/TL ise ağır ağır yükseli- şik faiz ise yüzde 9.41 oldu. Altın yükseliş serisini dün de sürdürdü. belirtti. l Ekonomi Servisi dığı reel efektif döviz kuru endeksine göre en- şini sürdürerek günü 18.74’ten kapattı. l Ekonomi Servisi Cumhuriyet altını 7 bin 600 TL’yi geçti. deks TÜFE bazında 55.74’ten 54.66’ya geriledi.