Katalog

4 OCAK 2023 ÇARŞAMBA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterlİn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 18.7390 19.7970 22.6900 8.18 5626 7543.44 1126.65 1.1 kuruş 19.1 kuruş 6.7 kuruş 0.3 puan 34.53 puan 138.29 lira 7.87 lira 2022’de baz etkisi ve hükümetin indirim baskısına rağmen 21 yılın rekoru kırıldı Enflasyon ‘emirle’ düştü Zor geçecek Aralık 2022’de TÜFE aylık yüzde 1.18 artarken baz etkisiyle yıla girerken yıllıkta 20.12 puan düşüşle yüzde 64.27 oldu. ENAG Grup ise umhuriyetin 100. yılına, ne yazık artışı aylık yüzde 5.18, yıllık yüzde 137.55 olarak açıkladı. ki coşkuyla, güvenle, iyimser ola- Crak giremiyoruz. Onuncu yılın coş- ürkiye İstatistik Kurumu (TÜ- 2.84 ile de konut takip etti. kusu, güveni, özverisi, meydan okuyuşu İK) Tüketici Fiyat Endeksi (TÜ- n Gıdada yüzde 105.31: Üretici 100. yılda yok. O coşkuyu, güveni, ileri TFE) ve Yurtiçi Üretici Fiyat En- enflasyonunda da aralıkta hızlı bir bakışı, bağımsız, özgür, onurlu yaşamak deksini (Y-ÜFE) açıkladı. Yıl için- geri çekilme yaşandı. TÜİK’in ra- isteyen, yurtsever insanlar yaratmıştı. Cumhuriyetin kurucularına, görev alan- de TÜİK yönetimindeki değişiklik- kamlarına göre kasımda yüzde 136 larına, mücadele edenlere başta Mus- ler, zincir marketlere kesilen cezalar olan Y-ÜFE, aralıkta yüzde 97.72 tafa Kemal Atatürk olmak üzere öden- ve geçtiğimiz yılki yüksek oranla- oldu. Üretici fiyatlarında üç yıl ara- memiş minnet borcumuz var. rın devreden çıkmasına (baz etkisi) dan sonra ilk defa aylıkta negatif Abartmalı değil, ekonomik, siyasal, rağmen Aralık 2022’de TÜFE önce- enflasyon görüldü. Sektörlere bakıl- dış ilişkiler açısından zor geçecek bir yı- ki aya göre yüzde 1.18 artarken Tür- dığında elektrik, gaz, buhar ve ik- la giriyoruz. Abartılı iyimser senaryola- rı bırakıp gerçekçi olmak gerekir. So- kiye yılı yüzde 64.27 enflasyonla ka- limlendirme sektörü yüzde 284.98 nuç, gerçekçi senaryolardan da daha pattı. Yıllık bazda enflasyon 21 yılın ile ilk sırada yer aldı. Bunu yüzde kötü olabilir. zirvesine çıkarken artış serisi 48’in- 180.50 ile madencilik ve taşocak- İktisadın bilim olduğu, neden-sonuç yo Ksulun ‘TÜİK görev İnİ ci aya yükseldi. Çekirdek enflasyon çılığı ürünleri izledi. Gıda ürünleri ilişkisi, olaylar arasında illiyet bağı gör- ise yüzde 51.93 oldu. üreticilerinin yıllık enflasyonu ise enflasyonu y Üzde 114 yer İne ge Tİrd İ’ mezden geliniyor. Sözde, palyatif dahi n Şampiyon konut: TÜİK’in ra- yüzde 105.31 oldu. Bu enflasyonun sayılamayacak önlemlerle, rakamlar eğre- tilerek, gerçeği yansıtmayan tablolar dü- kamlarında en yüksek yıllık artış önümüzdeki dönem gıda ürünleri- evrimci İşçi Sendikaları Konfe- irçok ekonomist açıklanan de- zenlenerek sorunlar çözülüyor izlenimi, konut fiyatlarında yaşandı. Konutta- ne yansıması bekleniyor. Dderasyonu Araştırma Merke- Bğerlendirmeye değer bulmazken görüntüsü verilmeye çalışılıyor. ki yıllık yüzde 79.83’lük artışı yüz- zi (DİSK-AR), resmi enflasyon ra- TÜİK’e yoğun tepki vardı. Ekono- Talimatla, politika faizi tek haneye ini- Aylık yüzde 5.18 kamlarının açıklanmasının ardın- mistlerin sosyal medyadan yaptığı de 77.87 ile gıda ve alkolsüz içecek- yor ama piyasada faiz, politika faizini kat- dan “Fiyatlar artmaya devam edi- yorumlar şöyle: Baz etkisi, bağımsız enflasyon ler yüzde 73.02 ile ev eşyası izledi. layarak sürüyor. TÜİK enflasyonu yavaş- yor” başlığıyla bir rapor yayımladı. n Eski TÜİK Başkanı Birol Ayde- araştırma grubu ENAG verilerine de Aylık artışlarda ise ilk sırayı yüzde latıyor ama pazarda, raflarda, elektrik, Raporda, resmi enflasyon gelir mir: TÜİK yönetimi üzerine düşenin yansıdı. ENAG’a göre enflasyon ay- 5.91 ile sağlık harcamaları alırken gaz, ulaşım fiyatlarında düşüş olmuyor. gruplarının alım gücünü yansıtma- fazlasını yaptı. Tıpkı Merkez Bankası Ekonomi büyüyor ama üretim, istihdam, lık yüzde 5.18 artsa da 12 aylık ar- bunu yüzde 4.56 ile ev eşyası yüzde dığı belirtilirken emeklilerin ve dar gibi. Enflasyon ile ilgili teknik ve bilim- üretken yatırımlar artmıyor. GSMH açısın- tış baz etkisiyle yüzde 137.55 oldu. gelirlilerin enflasyonu yüzde 99- sel olarak konuşmaya gerek kalmadı. dan dünya 16’ncılığına kadar yükselmiş Son 6 aylık enflasyon oranı ise yüz- Mar KeT sepeTİ İKİ 115 bandında seyrettiği belirtildi. n Prof. Dr. Aziz Çelik: TÜİK memur Türkiye, ilk 20 büyük ekonominin dışında de 38.57 olarak ölçüldü. DİSK-AR’ın raporunda öne çıkan- ve emekliyi yoksulluğa mahkûm etti. kalıyor. Lafla menzile yol alınamıyor. Ka Tına doluyor ENAG’ın TÜİK ana harcama grup- lar şöyle: n Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu: Ay- Devletin özel; kendine özgü geliri yok- larından yaptığı hesaplamalara göre, tur. Vatandaştan vergi ve benzeri isim- üketici Birliği Federasyonu yedi n Emeklilerde gıda enflasyonu lık yüzde 1.18 enflasyona değil beni ler altında sağladığı geliri, kamu hizme- aylık en yüksek artış yüzde 19.72 ile yüzde 99.2. Erdoğan’ı bile inandıramazsınız! Tayrı marketten topladığı aylık ti olarak dağıtır. “Devlet versin, devlet ol- fiyat değişimi verilerini paylaştı. çeşitli mal ve hizmetler grubunda ol- n Düşük gelirlilerin gıda enflas- n Prof. Dr. Burcu Aydın Özüdoğ- masın.” İyi de kimden alarak size versin, yonu yüzde 100.3 ru: Bu düşüşü sanırım İstanbullular Buna göre, Ocak 2022’de 776.45 du. Bunu yüzde 10.71 ile eğlence ve almasın da kamu hizmetleri nasıl görül- TL’ye dolan market sepeti, tam n En yoksul gelir grubun gıda hissedemedi; çünkü İTO’ya göre yıl- kültür grubu ve yüzde 9.35 ile giyim sün? Şeffaf olmak, her gider artışının enflasyonu yüzde 114.9 oldu. sonu yüzde 93. Aylık ortalamalar da bir yıl sonra Ocak 2023’de, 1.547 ve ayakkabı, yüzde 9.33 ile de sağlık kaynağını, her gelir azalışının da nasıl TL’ye doldu. Market sepeti bir yıl- n En yüksek gelir grubunun gıda çok daha yüksek. grubu takip etti. Sepetteki maddeler karşılanacağını açıklamak gerekir. Kay- enflasyonu ise yüzde 57.3 oldu n Prof. Dr. Erinç Yeldan: Bu enf- da yüzde 100 zamlanmış oldu. Ay- nağı belirsiz harcamalar, sonuçta borç- incelendiğinde aylık en yüksek artış nı dönemde asgari ücrete yapılan n Gıda fiyatları ile genel enflas- lasyon verisinin değil yorumlanacak la, enflasyonla karşılanır. Türkiye’nin dış yüzde 17.46 ile gündelikçi ücretinde yon arasındaki fark arttı. bakılacak tarafı yok. zam market raflarında erimiş oldu. borcu 450 milyar USD. Sadece merke- yaşandı. Bunu yüzde 16.24 ile sıhhi Federasyon, marketlerde fiyat ar- n Enflasyonun gelir gruplarına gö- n Prof. Dr. Hakan Kara: Enflas- zi yönetimin iç borcu 3.5 trilyon TL’nin teçhizat malzemeleri yüzde 15.77 ile re önemli ölçüde farklı hissedildiği yon refahınızdan çalar. Düşük ölçü- tışları sürerse boykot çağrısına gi- üstündedir. 2023 yıl sonunda 4 trilyon de çocuk kitapları izledi. dilebileceğini duyurdu. görülüyor. lüyorsa daha fazla çalar. TL’ye ulaşması beklenir. Enflasyon en temkinli tahminle yüzde 100’ün üstün- dedir. Trilyon USD diğerinde doğalgaz rezervi bulgusu, uluslararası finansal pi- Yüzde 40 zam bekleyen memur ve emekli Erdoğan’ın açıkladığı yüzde 25 artışa kızgın yasaları ikna ederse Türkiye’nin kredi değerliliği artar, borçlarını ödeyememe temerrüt risk faizi CDS düşer, Türkiye’ye portföy ve doğrudan yatırım şeklinde yabancı sermaye gelir, TL değerlenir. Henüz piyasalarda bu yönde olumlu ka- Emekçiyi hüsrana uğrattılar nı oluşmuş değil. Seçim yılı oluşu, toplumu da geriyor. MUSTAFA ÇAKIR Ülkede politika çoğu kez kamu zararına, kamu hizmeti olarak değil, kişisel egoları ralık ayı enflasyon rakamlarının açık- tatmin, kompleksleri gidermek, yandaşa Umut kalmadı Alanmasıyla birlikte memur ile emek- destek amacıyla yapılıyor. İktidarda kal- mak için de baskıya gider ayak, yanda- li maaş artışları da belli oldu. Enflasyon, ŞEYDA ÖZTÜRK şa kaynak aktarmaya, güç gösterisi ya- beklentilerin de altında düşük çıkınca mil- pılmaya, hep karşı tarafın suçlanması- yonlarca memur ile memur emeklisinin umhurbaşkanı Recep Tayyip na başlanıyor. Daha doğrusu bu eğilim- maaş artışı yüzde 16.4, işçi ve Bağ-Kur CErdoğan’ın yüzde 25 olarak açık- ler güçleniyor. Destekleyecek yalaka ve emeklilerinin maaş artışı da yüzde 15.4’le ladığı maaş zamları emeklileri üzdü. şarlatanlar da bulunuyor. sınırlı kaldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Emeklilere yeni zamları nasıl bulduk- DP dönemini kamu görevlisi olarak Erdoğan dün öğleden sonra oranı yüzde larını sordu. İşte yanıtları: yaşadım. Bugünkü davranışlar, uygula- 25’e çıkardıklarını açıkladı. n Kadir Yıldız: Vatandaşın tence- malar 1960 dönemini anımsatıyor. 1960 Emekçiler en az yüzde 40 artış bekler- resi kaynamıyor. En azından asgari sonrası partiler arası iktidarın el değiş- ken iktidar, memur ve memur emeklisine ücret kadar olmalıydı. Adamlar ken- tirmesi normale dönmüş, seçimi yiti- Sen dışındaki tüm konfederasyonlarla gö- sadece yüzde 8.6, işçi ve Bağ-Kur emek- dilerine geldiğinde 30-40 bin TL alı- ren taraf Demirel’in ifadesiyle “Vatan- rüşeceklerini açıkladı. Birleşik Kamu-İş’in MeMurdan lilerine de sadece yüzde 9.6 ek zam yap- yorlar. Ben emekliyim hâlâ dekoras- daş bize muhalefet görevi verdi” der- de yer aldığı konfederasyonların oluştur- mış oldu. Oranlar asgari ücretteki yüzde yon işinde çalışıyorum. Türkiye şart- ken, bugünkü tutum ne yazık ki bu ra- yo Ksullu K eyle Mİ duğu Kamu Konfederasyonlar Platformu 55’e varan zammın çok altında kaldı. larında kira minimum 6 bin TL. Gele- hatlığı vermiyor. da “Cumhurbaşkanı da çalışanların hakkı ceğe dair ümit yok ki. Bugünlere gelişimizde vatandaşın olan bir zammı ‘ulufe’ gibi dağıtmaktadır. Konfederasyonlar tepkili ERMAN ŞENTÜRK önemli bir bölümünün, reaya, ümmet n Sadri Mamur: Emekliler AKP’ye Maaşlar Kamu-Ar’ın açlık yoksulluk araş- duygusundan kurtulamaması, TC vatan- oy vererek kendileri böyle bir ortamı KESK Eş Genel Başkanı Mehmet Boz- tırmasına göre en az 26 bin 124 TL maaş nflasyon oranları ve Memur Sen’in daşlığını içselleştirememesi, egemenli- geyik, hem kendi hem de bağımsız araş- hazırladı. Var olan olumsuzluklara Eimzaladığı toplusözleşmeyi pro- ğin kendinde olduğu bilincine varama- alması gerekmektedir.” sessiz kaldıklarından dolayı ister is- tırma gruplarının yaptığı araştırmaların ması, arkadan gitmeyi, inisiyatif göster- testo etmek amacıyla İzmir’de TÜİK TÜİK’in açıkladığı verilerin gerçek enflas- temez böyle bir süreci yaşıyorlar. meme tercihi önemli bir etken. Bu etken Bölge Müdürlüğü önünde toplanan Maaşlar ne oldu? n İzzet Erkol: Enflasyona inanı- yonu yansıtmadığını gösterdiğini söyle- en etkili ve edebi şekilde Nâzım Hikmet memurlar, hükümeti istifaya çağırdı. di. Enflasyonda “baz etkisinden” kaynaklı n En düşük memur maaşı aile ödene- yorsanız her şey normal ama buna tarafından şiirleştirilmiştir. “Sadaka değil, insanca bir ücret is- ği dahil yaklaşık 11 bin 396 liraya yükse- kimse inanmıyor. O zaman da bize düşme de beklendiğini dile getiren Bozge- “Ve bu dünyada, bu zulüm/ senin sa- tiyoruz”, “TÜİK yalan yoksulluk ger- yik, şunları söyledi: lecek. verilen ücret, hak ettiğimizin altın- yende./ Ve açsak, yorgunsak, alkan için- çek” sloganları atan Kamu Emekçile- n En düşük emekli memur maaşı da da kalıyor. Herkesin satın alma gücü “Cumhurbaşkanının oranı yüzde 25’e deysek/ ve hâlâ şarabımızı vermek için ri Sendikaları Konfederasyonu üye- çıkarması bizim taleplerimizi karşılamaz. yaklaşık 7 bin 597 lira olacak. geçiyor ve fakirleşiyoruz. üzüm gibi eziliyorsak / kabahat senin,/ leri düşük zamları kabul etmeyecek- n 1/4’ündeki öğretmen maaşı 15 bin n Ayşe Ocak: Zam ne olursa ol- Aralık ayında asgari ücrete yüzde 54.6’lık -demeğe de dilim varmıyor ama- / kaba- lerini ve sokakta mücadeleye devam artış yapıldı. Yıllık artış ise yüzde 100. Aç- 188 liraya yükselecek. 8/1 derecede- sun bu şartlarda yetmez. Bir yandan hatin çoğu senin canım kardeşim!” edeceklerini duyurdu. KESK İzmir ki polis memuru maaşı 17 bin 536 lira, verip, bir yandan da fazlasını alıyor- lık sınırı 10 bin lirayı, yoksulluk sınırı 26 Mustafa Kemal Paşa Milli Şubeler Platformu Sözcüsü Mustafa bin liraya aşmış durumda. Yüzde 25 zam 1/4’ündeki mühendis maaşı 20 bin 479 lar. Artık çoluk çocuk herkes ekono- Mücadele’ye başlarken memleketi “Mil- Güven, “Biz ulufe değil toplusözleş- lira olacak. mi düşünür oldu. Kendime mont ala- bizim taleplerimizi karşılamıyor.” letin azim ve kararı kurtaracaktır” diyor- me istiyoruz. Kamuda en düşük ma- Bozgeyik, bugün TÜİK önlerinde, 13 n Yüzde 25 zamla birlikte en düşük iş- du. Başarıya yüreklilikle, güçlüğü, teh- lı dört ya da beş sene oldu. aşı yoksulluk sınırına yükseltin” de- çi maaşı (2000 öncesi) yaklaşık 5 bin 860 ditleri göze alarak, özveriyle çalışılarak n Birol İnanlı: Karar alanlar emekli Ocak’ta da tüm illerde basın açıklamala- di. Öte yandan Eğitim-İş Genel Baş- ulaşılır. İnayetle bağımsızlık, egemenlik, rı yapacaklarını, ortak mücadeleyle ge- liraya çıktı. maaşıyla bir gün geçinemezler. kanı Kadem Özbay ise öğretmen- özgürlük, kalkınma olmaz. n 2000 sonrası için en düşük işçi emeklisi n Gültekin Seferoğlu: Bu zamlar lir kaybının ortadan kaldırılmasına yöne- lerin mali durumuna ilişkin yaptı- lik birçok eylem-etkinlik gerçekleştirecek- maaşı da 3 bin 631 liraya yükseldi. emeklilerle dalga geçmek demektir. ğı açıklamada “Ufacık iyileştirmeleri n Bağ-Kur emeklisinin maaşı 4 bin 270 Bu ülkenin emeklileri AK Parti’ye oy lerini söyledi. devasa reformlar gibi ambalajlama- Birleşik Kamu-İş Genel Başkanı Meh- liraya, tarım Bağ-Kur emeklisinin maaşı vermeye devam ederse bu şekilde KISA... KISA... KISA... ya devam ediyorlar” dedi l İZMİR da 4 bin 24 liraya çıktı. l ANKARA geri dönecektir. l Haber Merkezi met Balık, Memur-Sen ve Türkiye Kamu- l Merkez Bankası, halen faaliyette olan 42 ödeme ve elektronik para kuruluşunun faali- yet izni kapsamını belirleyen tebliğ yayımladı. Garanti Bankası’nın Merkez Bankası’na dayandırdığı duyurusu kafa karıştırdı İçki ve sigaraya l Finansal kesim dışındaki firmaların net döviz pozisyonu açığı, ekim ayında bir ön- yüzde 22.9 zam ceki aya göre 1 milyar 578 milyon dolar azalarak 83 milyar 915 milyon dolar olarak ‘Adım adım sermaye kontrolü geliyor’ ÜİK’in aralık ayı yurt İçi Üretici fiyat gerçekleşti. Tendeksi’ni açıklamasıyla birlikte, al- erkez Bankası’nın müdahalelerinin bi hatırlatarak 50 bin dolar ve üstü (930 yor. Bir gece ansızın rejim mi değişti?” l Ziraat Bankası, VakıfBank ve Halkbank kol ve tütün ürünleri üzerinden alınan Mkapsamı her geçen gün genişliyor. bin TL) tutarlarda yurtdışına transfer- yorumunu yaptı. Eski Merkez Bankası teknoloji alanında faaliyet gösteren girişimci- maktu ve asgari maktu ö Tv tutarla- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, 21 ler ile Türk bankalarında hesabı bulunan Başkanı Durmuş Yılmaz ise yaptığı de- leri desteklemek amacıyla yeni bir kredi pa- rındaki otomatik artış oranları da bel- Aralık 2022’de yaptığı açıklama ile pa- yabancı kişilere yapılan 10 milyon TL ve ğerlendirmede, “Kambiyo kontrol rejimi, ketini devreye alıyor. li oldu. Buna göre, ö Tv tutarlarındaki ra transferi işlemleri hakkında istatistiki üstü transferler için belge ibrazı zorun- sermaye girişi serbest, çıkışı şarta bağ- l Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Baş- otomatik artış yüzde 22.29 oldu. v ergi verilerin şeffaf bir şekilde toplanmasını luluğu geldiğini duyurdu. lı” dedi. Garanti Bankası ise daha sonra kanı Ali Bahar, maliyet artışlarını telafi ede- uzmanı o zan Bingöl’ün hesaplamasına sağlamak amacıyla bankalardan bazı bil- Kamuoyunda geniş yankı bulan bu bono ve özel sektör tahvillerinin durdu- cek şekilde istihdam desteği sağlanması- göre, yurttaş 114 liraya üretilen ürüne gi talep etmişti. Dün Türkiye’nin önemli açıklamayı değerlendiren ekonomist- ğuna yönelik ibarenin yanlışlıkla eklen- nın, enflasyonla mücadeleye olumlu katkı yaklaşık 294 lira vergi ödeyerek 408 li- bankalarından Garanti Bankası, bu tale- ler, “Adım adım sermaye kontrolü geli- diğini belirtti. l Ekonomi Servisi yapacağını söyledi. raya alacak. l ekonomi servisi