Katalog

24 OCAK 2023 SALI 8 HALKIN UNUTMADI 30 YIL ÖNCE KATLEDILEN MUMCU’YU AILESI, SEVENLERI, OKURLARI ANIYOR Devrim’in ‘Uğur’u Cumhuriyet’in ‘Mumcu’su raştırmacı gazeteciliğin sembol ismi, doğrunun ğur Mumcu suikastı aydınlatılmayı bekliyor, dosya peşinde, “Kalpaksız Kuvvacı” Uğur Mumcu, 30 hâlâ faili meçhul. Uğur Mumcu’nun “Devrim” yıl önce bugün düzenlenen bir saldırıyla bedenen dönemini arkadaşı Uluç Gürkan anlattı. Mumcu Aaramızdan ayrıldı. Ancak fikirleri, haklı çıkan uyarıları Usuikastı ile emperyalizmin 24 Ocak kararları ve haberleriyle Cumhuriyet meşalesi olmaya devam ediyor. arasındaki ilişkiyi ise Prof. Dr. Duran Bülbül değerlendirdi. 961 Anayasası’nın yarattığı özgürlük 1ortamında Doğan GÖZLEM Avcıoğlu önderliğinde 20 Aralık 1961’de ortaya çıkan Yön dergisi, milli UĞUR MUMCU üretimi, planlı kalkınmayı O Günden Bugüne ve tam bağımsızlığı günden bugüne... Gazetelerin varlık nedenleri- ni ve amaçlarını bu gazetelerin doğuş koşulla- savunan ÇAĞDAŞ O rı belirler. Cumhuriyet, Kurtuluş Savaşımızın kan çizgisiyle BAYRAKTAR ve barut kokan o kutsal kavgaları içinde doğmuş, o gün- hem halk hem den bugüne ulusal kurtuluş bilincini, Atatürk Devrimlerini siyasi düzlemde geniş ve çağdaş özgürlükleri savunagelmiştir. Gazetemizin kö- yer buldu. Sonrasında keninde soylu duyguların, özverilerin ve yurtseverlik bilin- Avcıoğlu, “Yön yönünü cinin o görkemli harçları yatmaktadır. Kurucumuz Yunus Nadi, (...) Anadolu’da örgütlenen Kuvayı Milliye örgütü- buldu” diyerek bu Uluç Gürkan Uğur Mumcu ne katılmak için eşini ve çocuklarını İstanbul’da bırakıp derginin yayın hayatını ile birlikte. Ankara’ya gitmişti. sonlandırdı. “Türkiye’nin Yunus Nadi, anılarında anlatır: İngilizler, İstan- Düzeni” eserini yazdı. bul’daki “Yenigün Matbaası”nı basıp Yunus Ve bu kitapta belirlediği yol haritasını Nadi’yi ararlar. Amaçları, Kuvayı Milliye’yi savu- nan bir gazeteyi susturmaktır. Gazete İngiliz 21 Ekim 1969’da “Devrim” dergisiyle polislerince basılır, matbaa işçileri dövülür. sürdürdü. Yaklaşık iki yıl yayın Yunus Nadi, bir arkadaşının evinde gizlen- hayatına devam eden derginin Yazıişleri dikten sonra Anadolu’ya doğru gizlice yo- müdürlüğünü yapan Uluç Gürkan, Uğur la koyulur. Yunus Nadi’nin Kurtuluş Sava- Mumcu için Devrim’in, “gazeteciliğe şı anılarına göz atalım: başladığı yer” anlamı taşıdığını söyledi. “Nihayet istasyondayız: Orada da ol- dukça kesif bir kalabalık. Mustafa Kemal ‘Sevmeyen de saygı duyardı’ Paşa, mümtaz tavır ve simasıyla derhal Dergide İlhan Selçuk’un yazılarına nazarı kendine celbediyordu. (...) Vilayet orada idi ve memleket orada idi.” ara vermesi sonrası Mumcu’nun Yunus Nadi, o günden sonra hep yazmaya başladığına değinen Atatürk’ün yanında oldu. Yenigün ga- Gürkan, “Uğur, deyim yerindeyse zetesi, Ankara’nın sesini, Mustafa Selçuk’un köşesini aldı” dedi. Kemal’in inançlarını yansıttı. Saltanat Mumcu’nun, derginin ve hilafete karşı yayınlar yaptı, Kuva- çizgisiyle örtüşen sert yı Milliye’nin sözcülüğünü üstlendi. Bir yandan emperyalistlere karşı tavır alır- yazılarından ötürü ken öte yandan da emekçi kesimi sa- “Hükümete hakaretten” vunan yazılar yayımladı. Özetle, bu- çoğu kez beraber günkü Cumhuriyet’in ulusallık ve dev- yargılandıklarını rimcilik yörüngesindeki yayınları, o gü- söyleyen Gürkan, “Uğur nün Yenigün gazetesindeki siyasal ve köşesinde öyle bir ses ideolojik görüşlerin aynısıydı. Kurucu- ve kalem olarak parladı muz Yunus Nadi, Cumhuriyet dönemi- Uluç Gürkan nin ilk Millet Meclisi’nde, Anayasa Ko- ki kısa sürede toplumun misyonu Başkanı olarak, “Cumhuriyet” her kesimini etkiledi. Sevmeyenleri sözcüğünün anlamını açıklamıştı. Cum- bile ona saygı duyardı” ifadelerini huriyet yönetiminin kurulmasından kullandı. sonra Yenigün gazetesi yerine kur- Mumcu’nun yarattığı bu etkisini, duğu gazetenin adı da Atatürk tara- “acıyı bal eyleyen” o eşsiz mizah fından saptanmıştı: Cumhuriyet! Yunus Nadi’nin Cumhuriyet gazetesinde- refleksiyle iyice pekiştirdiğine ki ilk başyazısında koyduğu ilkeler bugün de dikkat çeken Gürkan, “Yazılarıyla geçerli değil midir? dürüstlüğün ve gerçeklerin dili, HAPİSHANE “Cumhuriyet, ne hükümet ne parti gazetesi- ülkenin ortak aklı, namusu olarak dir. Cumhuriyet, yalnızca cumhuriyetin daha bi- yükselmiş, Devrim’in Uğur’u CUNTACI limsel ve yaygın tanımı ile demokrasinin savunu- ANILARI... olmuştu” dedi. Gürkan, cusudur. Cumhuriyet ve demokrasi düşüncesi ve ELEŞTİRİSİNE 12 Mart muhtırası sonrası “Devrim”in esaslarını çiğneyen ve yıkan, yıkmaya çalışan her kuv- Mumcu’nun Devrim’deki kapatıldığını ve Mumcu ile beraber gözaltına vetle mücadele edecektir...” MİZAHİ YANIT çizgisini şu sözlerle özetledi: alınıp tutuklandıklarını söyleyen Gürkan, ranza Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın amacına iyice yabancılaşıl- “Uğur’un Devrim’deki “Barakadan bozma gözaltı arkadaşı Mumcu’yla ilgili anılarını da paylaştı: dığı dönemlerde, Cumhuriyet gazetesinin varlık nedeni yazıları laik ve demokratik koğuşumuzda kaldığımız sırada “Tıka basa dolu koğuşumuza bazı gençler getiriliyor, ve önemi, hiç şüphesiz, daha iyi anlaşılmaktadır. Kuvayı karakterliydi. Ancak 19 Mayıs için prova uçuşu Milliye ruhunu ayakta tutacak gazete ve gazetecilerin, o hiç sorgulanmadan serbest bırakılıyorlardı. Neden Kemalizm’in bir tek laiklik yapan uçakların sesini duyan gün olduğu gibi, bugün de çok yönlü saldırılara uğrama- gözaltına alındıklarını sorduğumuzda, ‘Abdullah diye biri ları, anlamlı rastlantılar değil midir? ilkesiyle özdeşleştirilmemesi Uğur, üst ranzamdan ‘Uluç mektup yazmış, onu soruyorlar’ klişesiyle yanıt veriyorlardı. Cumhuriyet gazetesi ulusal görüşleri savunur, bu ulu- gerektiğini özellikle postallarımı versene’ dedi. Huylanmıştık. Koğuşu içeriden izlemek için aldatmaca sallık, her türlü gerici, ırkçı ve şoven anlayışa karşı Ata- Uzattım… Aldı, giyer giymez de vurguluyordu. Kemalizmi olduğunu düşünüyorduk. Uğur koğuşta masa kurdu, adeta türk milliyetçiliğinden ve halkçılığından yanadır. Cumhu- aşağıya atladı. Çıkan gürültüye ‘anı’ görenlere de ‘Kemalizm duruşma yapar gibi mektupçuları sorgulamaya başladı. riyet gazetesi, devrimcidir, antiemperyalist Kuvayı Milliye bütün koğuş ona doğru dönünce Uğur’un ikinci, belki üçüncü sorgusu koğuşa gelen Türkiye’nin sadece geçmiş ruhundan yola çıkar ve bu felsefesi ile yeryüzündeki bü- Uğur elinde de kâğıt kalem, ‘Bakan mektupçuların sonu oldu. Yıllar sonra Abdullah güzel günleri değildir. Aynı tün ezilen uluslardan yana tavır alır... olmak isteyenler adını yazdırsın’ Öcalan olduğunu anladığımız bir kişinin zamanda, her şeyin çok daha Cumhuriyet gazetesi, dün olduğu gibi bugün de Kuvayı dedi. Ordudan bölücülükten atılmış, mektup yazdığı doğruydu. Peki, koğuşa Milliyecilerin gazetesidir. Ne mutlu Cumhuriyet gazetesi- güzel olacağı çağdaş uygarlık sonra MİT emrine alınmış bir muhbirin getirilenlere mi yazılmıştı, kesin nin yazarı, muhabiri, çalışanları ve okurları olarak bu yürüyüşümüzün yol haritasıdır’ raporlarıyla bize yöneltilen cuntacılık bir karar veremedik...” inançları paylaşanlara. yanıtını veriyordu.” suçlamalarıyla dalgasını böylece geçmişti…” [Uğur Mumcu, 8 Mayıs 1984] 1980’DE 942’de Askerliğini TÜRKİYE’YE, 1Kırşehir’de yaptığı sırada KİMDİR Emperyalizmin ‘24 Ocak’ı ? dünyaya gelen “sakıncalı 1993’TE araştırmacı gazeteci Uğur piyade eri” olarak mperyalizmin sembollere düzenlendiğini belirten Prof. politikalarla MUMCU’YA Mumcu Ankara Üniversitesi sürgün edildi. Yeni Ortam ve Eayrıca önem yüklediği yerde, Bülbül, “Bu kararlarla, Türk sermaye Hukuk Fakültesi’nde Milliyet gazetelerinde yazan Uğur Mumcu’nun öldürüldüğü ekonomisi önceki dönemden güçlendirilmeye SUİKAST eğitimi aldı. Ardından aynı Mumcu, 1975’ten itibaren 24 Ocak’ı düşündüğümüzde ciddi bir kopuş yaşamıştır. çalışılmış ve fakültede İdare Hukuku Cumhuriyet’te“ Gözlem” aklımıza ilk olarak yine Böylece Türk ekonomisi ithal geniş halk kitleleri Kürsüsü Profesörü Tahsin başlıklı köşesinde düzenli Mumcu’nun yazılarında sıklıkla ikameci yapıdan, ihracatçı mali açıdan zorluklarla Bekir Balta’nın asistanı oldu. olarak yazmaya başladı. değindiği 24 Ocak kararları kalkınma modeline geçmiştir. karşılaşmıştır” dedi. Yazmaya öğrencilik yıllarında 24 Ocak 1993’te arabasına geliyor. Ekonomist Prof. Dr. Dolaysıyla iktisat politikaları Mumcu’nun Cumhuriyete zarar veren başlayan Mumcu, Cumhuriyet yerleştirilen bomba ile Duran Bülbül, Mumcu’nun, Duran Bülbül bu çerçevede önemli değişime terörle ve geniş halk kitlelerini bugün gazetesinde yayımlanan katledildi. Öldürülmeden neoliberal politikaların uğramıştır. 1980li yıllarda olduğu gibi, o günlerde de yoksulluğa “Türk Sosyalizmi” makalesiyle önce, PKK ile Kürt sorununu uygulanması olan 24 Ocak İngiltere ve ABD’de ortaya götüren karapara anlayışlarına, Yunus Nadi Ödülü’nü aldı. birbirinden ayırdığı bir bakış kararları için “alaturka kapitalizm” çıkan arz yönlü iktisat yaklaşımları, yolsuzluğa ve suç ekonomisine direnç Yön, Kim, Türk Solu, Ant ve açısıyla, konu üzerinde tabirini kullandığını söyledi. Bülbül, Türkiye’de yankısını çabuk bulmuş gösterdiğini söyleyen Prof. Bülbül, Devrim dergilerinde makale ve çalışmalar yapmaktaydı. Mumcu’nun bu kararlar için yaptığı ve iktisat politikaları üç ana eksene aynı biçimde Mumcu’nun ekonomiyi incelemeleri yayımlandı. Eşi Güldal Mumcu ile olan “Özal’ın yalnızca uygulayıcısı olduğu evrilmiştir” ifadelerini kullandı. Bu üç felakete götüren neoliberal politikalara 12 Mart 1971’deki darbenin evliliğinden iki çocuğu olan IMF programı” tanımlamasını ana ekseni “gönüllü tasarruf modeli, karşı da çetin bir mücadele verdiğini aydınlara yönelik baskıcı Uğur Mumcu anısına 1994’te anımsattı. mali yük kaydırmaları ve kaynak kaydetti. Bülbül, suikastın, Mumcu’nun tutumundan payına düşeni ailesi tarafından “Uğur Mumcu 24 Ocak 1993’te nasıl Mumcu’ya tahsisinin imalat sanayisinden hizmet şahsında ülkemizin tüm yurtsever, alarak orduya hakaret Araştırmacı Gazetecilik Vakfı” suikast düzenlendiyse 24 Ocak 1980’de sektörüne doğru yönlendirilmesi” aydın, bilim insanları ve emekçilerine suçundan yargılandı. kurulmuştur. de Türkiye’ye ekonomik suikast olarak açıklayan Bülbül, “Bu düzenlendiğine dikkat çekti.