Katalog

13 OCAK 2023 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Sayıştay’a göre et ve sütte fiyatların artış nedeni sağlıklı düzenlenemeyen piyasa Kriz ‘geliyorum’ dedi Kestaneler üzüldü... Et ve Süt Kurumu’nun görevini yapmadığı belirtilen Sayıştay raporunda üretici ile piyasanın bağının koptuğu, fiyatların uyduğumda bu sözü önce anla- madım. “Kestaneler üzüldü” der- ise özel sektörün inisiyatifine bırakıldığı vurgulanıyor. Dken ne kastediyordu acaba? Faz- la bekletmedi... “Kestane ağaçları” de- ürekli gelen zamlar- yat politikası izleyemediği için di “Her yer hızla betonlaştıkça, kes- la yurttaşın ete ulaş- yanlış kesim yaptığı belirtilir- tane ağaçlarının yaşam alanları gide- Sması olanaksız hale ge- ken bu nedenle kurumun piya- rek daraldıkça; hâlâ var olan ağaçlar da lirken Sayıştay’ın Et ve Süt sa fiyatını kabul etmek zorun- üzüldü, küstüler. Hastalık geldi sonun- Kurumu’na (ESK) yönelik ha- da kaldığı dile getirilerek şun- MUSTAFA da...” Hafta sonu Bursa’daydım. Ye- zırladığı denetim raporunda lara dikkat çekildi: ÇAKIR şil Bursa’nın yeşili çoktan gitmiş, yeri- bugün yaşanacakları önceden 4 Piyasa fiyatlarının gecik- ni büyük beton binalar almış. Kestane- nin diyarı, ipekçiliğin vatanı Bursa’da gördüğü ortaya çıktı. Raporda ku- meli olarak izlendiği, piyasada olu- artık ikisi de neredeyse merhum. Kes- rumun görevini yapmadığı belirti- şan fiyatlara öncülük edilemediği ve tane şekeri yine yapılıyor ama kestane- lirken, üretici ve piyasa ile olan ba- regülasyon görevinin yeterince yeri- ler Çin’den... Bursa ipeği adı altında yi- ne getirilemediği tespit edilmiştir. ğının koptuğuna dikkat çekildi. Ra- ne satışlar var ama kumaş veya ipliği 4 Kurumun alım fiyatlarının; porda et fiyatlarının kontrolünün ham olarak Uzakdoğu’dan geliyor. Bo- üretici maliyetlerinin altında kal- tamamen özel sektörün inisiyatifi- yası veya desen baskısı Bursa’da yapıl- dığı dönemlerde, özel sektör firma- ne bırakıldığı açıklandı. dıktan sonra satışa sunuluyor. ları da kesim fiyatlarını üretici ma- Rakamlara şöyle bir göz attım. Kes- Üretici bırakıyor liyetlerinin altında tutarken, zarar tane üretimi yılda 20 bin tondan 3 bin- eden üreticiler ise hayvancılık faa- lere düşmüş (Türkiye geneli). Onun ye- Sayıştay, 2021 Yılı Raporu’nda, liyetlerini sonlandırmaktadır. rini Çin ve diğer ülkelerden (Bosna- ESK’nin piyasayı denetleyemedi- Hersek, İspanya, İtalya, Özbekistan 4 Orta ve uzun vadede azalan ğini ortaya koydu. ESK’nin alım fi- ve Yunanistan) kestane ithalatı almış. hayvan varlığına paralel olarak fi- yatlarını açıklarken yıllar itibarıyla 2019 yılında kestane ithalatına toplam yatlar hızlı bir şekilde yukarı doğ- üretici maliyetlerini gözeten bir fi- 1.7 milyon dolar ödenmiş. Bursa’nın ru çekilmekte ve kırmızı et piyasa- Şemsi Bayraktar Ulu Camii, Yeşil Türbesi gibi tarihi ve sında istikrarsız bir yapının zemini kültürel yapılar beton yığınlarının arası- İTHAL BUĞDAY ALDI oluşturulmaktadır. na sıkışıp kalmış. Üzülen sadece kes- tane mi? Kuraklık pahalılık getirecek oprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Maliyet büyük sorun İster Bursa’dan bak, ister Afyon’dan T565 bin ton öğütmelik buğday CHP Tekirdağ Milletvekili İlha- ürkiye Ziraat Odaları Birliği Baş- kar yağışlarının düşmemesi sonucu İstanbul’dan Artvin’den...Türkiye’nin ihalesinde alıma başlarken ticaret Tkanı Şemsi Bayraktar, beklenen ekim alanlarında özellikle İç Anado- mi Özcan Aygun ise Sayıştay’ın ra- acı gerçekleri bunlar. “Talanın, plansız- kaynakları TMO’nun ilk etapta 420 yağmur ve kar yağışlarının gecikme- lu Bölgesi’nde buğday ve arpa çıkış- lığın, hukuku tek yönlü harekete geçir- porunun hayvancılık sektörün- bin ton buğday aldığını açıkladılar. si nedeniyle buğday ve arpa üretimi- ları olumsuz etkilendi. Önümüzdeki menin, ‘Ben yaptım oldu’nun” fotoğ- de yaşanan krizi en iyi şekilde or- Kaynaklar, alınacak buğdayın ço- nin olumsuz etkileneceğini belirte- günlerde beklenen yağışlar gerçek- rafı... taya koyduğunu belirterek “Üre- ğunun Karadeniz bölgesinden, ço- rek bu durumda tüketici fiyatlarının leşmezse üretimi ve üreticilerimi- Bundan 100 yıl önce Atatürk ve ar- ğunlukla Rusya ve Ukrayna’dan te- ticinin yem, enerji, işçilik gider- da olumsuz etkileneceğini açıkladı. zi zor günler bekliyor. Beklenen kar kadaşları “özgür toplum” yaratma he- min edilmesinin beklendiğini be- leri karşılanmadan, çözüm sağla- Ege ve Marmara bölgelerinde baş- yağışlarının yeterince gerçekleşme- defini bugün üç ayaklı bir toplum mo- lirttiler. İhalede alınan hacim nihai namayacağını Sayıştay da ortaya deli aldı: layan yağışların olumlu olduğunu da mesi durumunda, ilkbaharla birlik- nitelik taşımazken önümüzdeki koymuş. Ancak bilim insanlarına, - Hiç düşünüp sorgulamadan biat belirten Bayraktar, şunları söyledi: te ekimleri gerçekleştirilecek diğer günlerde teyit edilmesi gerekiyor. Sayıştay’a, muhalefete kulak tıka- edenler. “Ekim, kasım, aralık ayları ve ocak ürünler için de sıkıntılı bir döneme Alım fiyatları ton başına 323-334 mış bu iktidarla çözüm mümkün - Yapacak bir şey yok deyip sessiz ayının başında beklenen yağmur ve girilecek.” l Ekonomi Servisi dolar arasında değişti. l Reuters görünmüyor” dedi. l ANKARA kalanlar ve kabullenenler. - Karşı çıkan, muhalefet eden böy- le yaptıkları için de her fırsatta baskıya engellemelere maruz kalanlar... 4 BİN 601 puANA KADAR DüşEN BİST 100, güNü YüzDE 5.1 ARTIşLA KApATTI Ütopyalar zaman içinde distopyala- ra dönüştü. Hepimiz o distopyanın bir parçası haline geldik. Baktım zamanın ruhu, haliyle edebi- Borsa İstanbul baş döndürüyor yata da yansımış. Okuduğum kitabın adı Plasebo: Bir Yalancı Mutluluk Ro- ali piyasalarda, özellikle Borsa İs- şın BİST 100, dünyanın önde gelen bor- selişin ardından 6 Ocak haftasında 3.2 manı. Bir adada geçen, Plasebo adın- Mtanbul’daki (BİST) büyük dalgalan- saları arasında yılın en çok kaybettireni milyar dolar düşüş kaydederek 24.3 da seçilmiş bir liderin nasıl adım adım ma dün de devam etti. olma ünvanını korudu. BİST 100’de yıl- milyar dolar oldu. Net rezervler Tem- KASIM 2022 VERİLERİ mekânları ve insanları kendi istediği 2022 sonunda yükseliş rallisinden başına göre düşüş yüzde 9.8. Döviz pi- muz 2022’de 6.1 milyar dolar ile 20 yı- şekle sokmasının öyküsü. Zaman için- sonra 2013’e düşüşle giren BİST 100 yasaları daha sakin bir gün geçirirken lın en düşük seviyesine gerilemişti. de ada sakinleri olanları sorgulamama- İthalat değerinde Endeksi, dün güne önce yükselişle baş- altındaki yükseliş dikkat çekti. Altının n Döviz mevDuatı: Yine Merkez yı, kendi düzenleri bozulmadıkça ses- ladı ve 4 bin 927 puana kadar çık- ons değeri gün içinde 1900 doları aştı. Bankası’nın verilerine göre döviz mev- lerini yükseltmemeyi, geleceği düşün- yükseliş sürüyor tı. Ancak daha sonra hem kâr satışla- Dün yaşanan diğer gelişmeler duatında son 7 haftadır devam eden ve meden sadece günü kurtarmayı yaşam rı hem veri akışıyla 4 bin 601 pua- ise şöyle: 21 milyar doları bulan düşüş serisi, 6 ÜİK’in dün açıkladığı “Dış Tica- şekli haline dönüştürürler. Ve sonunda na kadar düştü. Buna karşın öğ- n NEt REERz vlER: Ocak haftası itibarıyla durdu ve artışa Tret Endeksleri, Kasım 2022” ra- öyle bir nokta gelir ki isteseler bile artık leden sonra hareketlilik yeni- Merkez Bankası’nın yöneldi. Haftalık artış 2.7 milyar dolar yapacak bir şey kalmamıştır. Roman şu poruna göre Kasım 2022’de Kasım den alıma döndü ve endeks gü- net uluslararası re- olurken yurtiçi yerleşiklerin bu tür mev- cümle ile sona erer: 2021’e kıyasla ihracat birim de- nü yüzde 5.1 artışla 4 bin 971 zervleri geçen yılın duatı toplamı 194.7 milyar dolara yük- “Quid rides de te fabula narratur.” ğer endeksi yüzde 6 artarken mik- puanda tamamladı. Buna kar- son aylarındaki yük- seldi. l Ekonomi Servisi ” Çevirisi “Gülme, anlatılan senin hikâyen. tar endeksi yüzde 3.8 azaldı. İthalat birim değer endeksi ise yüzde 9.8, Ayakta kal Boğaziçi miktar endeksi yüzde 3.8 arttı. Plasebo zamanımıza dair bir labora- İthalat kapsamında birim de- Shell, Türkiye’deki 100. yılını kutlamaya başladı tuvar anlatısı. Roman bitti, karşıma Bo- ğer endeksi gıda, içecek ve tütün- ğaziçi Üniversitesi Mezunlar Derneği’nin de yüzde 1.6 ve yakıtlarda yüzde (BÜMED) yerinden zorla çıkarılması ha- 40 artarken hammaddelerde (yakıt beri çıktı. Şaka gibi dedim kendi kendi- hariç) yüzde 4.2 ve imalat sanayin- Petrol varsa herkes me. Boğaziçi benim de mezun olduğum de (gıda, içecek, tütün hariç) yüz- üniversite. Türkiye’nin en iyi en saygın de 0.7 azaldı. Ayrıca miktar endek- uluslararası tanınırlığı en bilinen birkaç si gıdada yüzde 13 ve imalatta yüz- üniversiteden biri. BÜMED 1985 yılın- de 3.8 yükselirken ham maddeler- TANAp’ta kapasite onu çıkarmak ister da kuruldu ve bugüne kadar sayısız öğ- de yüzde 19.3 ve yakıtlarda yüzde renciye burs imkânı sağladı, mezunla- üç yılda artırılacak 15.8 azaldı. l Ekonomi Servisi rına iş imkânı sundu, akademisyenlerin hell Türkiye Ülke Başkanı Ahmet rular üzerine küresel enerji krizine ürdürülebilir Enerji Zirvesi’nde ko- araştırma giderlerinden konut ihtiyaçla- SErdem, şirketinin Türkiye’deki atıfla petrol ve doğalgazda fiyatları- MALİYE’DEN AÇIKLAMA Snuşan Boru Hatları ile Petrol Ta- rına kadar birçok sorununa çözüm üret- 100. yılı nedeniyle dün bir toplantı nın yönünü belirlemenin zor oldu- şıma AŞ (BOTAŞ) Genel Müdürü Bur- ti. Rektörlük 7 Ocak’ta tüm mezunları- düzenleyerek yaşanan süreci değer- ğunu vurguladı. Erdem ayrıca, yıl- ‘Maaş için bilişim han Özcan, Azerbaycan doğalgazı- na attığı bir e-posta ile sosyal tesisin ki- lendirdi. “Cumhuriyetimizin 100. lardır yapılan “Türkiye’deki petro- nı Türkiye ve Avrupa’ya taşıyan TA- ra sözleşmesini yenilemeyerek mezun- yılı ile birlikte bizim de ilkler ve ye- lün çıkarılmasını dev şirketler en- altyapımız hazır’ NAP boru hattının kapasite artışının ları kampustan uzaklaştırma kararı al- niliklerle örülü yüzyıllık yolculuğu- gelliyor” şeklindeki spekülatif yo- üç yıl içinde tamamlanmasının öngö- dı. Boğaziçi Üniversitesi’nin tasfiyesi ve azine ve Maliye Bakanlığı, zam- rüldüğünü ifade etti. Türkiye ve Azer- tabii tahribatı zaten iki yıl önce başla- nu kutlamaktan gurur duyuyoruz” rumlarla ilgili soruyu ise ilk arama Hlı maaşların ödenmesinin 15 baycan, TANAP’ın halen 16 milyar mıştı. Mesnetsiz suçlamalarla görevden diyen Erdem, 1923’te petrol ürünle- faaliyetine 1955’te başladıklarını, Ocak sonrasına kalacağı iddiaları alınan öğretim üyeleri, mükerrer oylar- metreküp olan kapasitesini iki katı- ri ithalatı ve satışıyla başlayan yol- Batı Karadeniz’de TPAO ile birlikte konusunda açıklama yaptı. la dışarıdan görevlendirmeler, kapatı- na çıkarmak için anlaştıklarını geçen cuğun 100 yılda yatırım ve hizmet- ilk derin deniz kuyusunu açtıkları- Sosyal medyadan yapılan açıkla- lan enstitüler, işlevleri değiştirilen ens- ekim ayında açıklamıştı. BOTAŞ’ın lerle enerji değer zincirinin hemen nı anımsatarak şöyle yanıtladı: mada şöyle denildi: “Kamu görev- titüler... Üniversiteliler tam iki yıldır üni- TANAP boru hattında yüzde 30 payı lilerimizin refah düzeyini artırmaya hemen tüm halkalarına yayılan bir “Çok önemli bir değerin toprak al- versitelerine verilen hasarın aslında tüm bulunuyor. l Reuters yönelik ilave zam tutarının hızlı bir faaliyete dönüştüğünü vurguladı. tında kalmasını istemek gerçekler- Türkiye’ye verilen geri dönülemez hasar şekilde hesaplara yatması için eki- ken uzak değerlendirme olur. olacağı bilinciyle kurumsal ilke ve de- Benzine yine zam bimiz özveriyle çalışarak sistemle- 68 ülkeye ihracat ğerlerini korumak amacıyla direniyorlar. Ancak açtığınız her kuyu çı- rimizi güncellediler. Ocak ayı ma- etrol ve ürün fiyatlarındaki değişi- Türkiye’nin geleceğini düşünen, Cum- Erdem’in verdiği bilgiye göre şir- karılabilir petrol olduğu- aşlarının hesaba geçmesiyle birlik- Pmin etkisiyle akaryakıtta yeni zam huriyet değerlerine sahip çıkan her ki- ket, 1150 istasyonu, 68 ülkeye ihra- nu göstermez. Sonuçta pet- te, yüzde 13.52 oranında ilave zam kararı alındı. Sektör kaynaklarının şi ve kurumu Boğaziçi’ne desteğe çağı- catı, madeni yağ üretim tesisi, hid- rol varsa herkes çıkarmak ve 1 Ocak-14 Ocak tarihleri arası rıyor ve “Türkiye’nin Geleceği için Ayak- verdiği bilgiye göre bugünden geçer- rokarbon arama, elektrik, doğal- ister. Umarım yeni rezerv- katsayı artışından kaynaklanan 14 li olmak üzere benzinin litre fiyatına ta Kal Boğaziçi” çağrısına katılmaya da- gaz, havacılık, denizcilik ve kimya- ler buluruz. Aranmayan günlük maaş farklarının da ödene- vet ediyorlar. 80 kuruş zam gelecek. Bununla be- daki faaliyetleriyle güçlü konumu- bölgeler var. Batı Ka- bilmesi amacıyla sistemlerimizi ka- Sahip çıkılmazsa ne olur? raber benzinin litre fiyatı İstanbul’da nu koruyor. “Gelecek yüzyılda da radeniz keşfi bunun mu kurumlarımızın kullanımına aça- “Quid rides de te fabula narratur.” 19.7 TL, Ankara’da 19.9 TL ve cağız.” l ANKARA Türkiye’nin gelişimi için aynı yol- önemli göstergesi.” “Gülme, anlatılan senin hikâyen.” İzmir’de 19.88 TL’ye yükselecek. Ahmet Erdem da ilerleyeceğiz” diyen Erdem, so- l Ekonomi Servisi ‘Bankalar sorumlu davranmalı’ krediye ulaşmada bankalar so- ürkiye Genç İş İnsanla- Trı Derneği (TÜGİAD) Ge- rumla davranmalı” diyen Çe- vikel, ayrıca şunları an- nel Başkanı Nilüfer Çe- vikel, 250 milyar lira- lattı: “Merkezi sistemle kredilerin amaç dışı kul- lık Hazine destekli ke- falet karşılığı kredi des- lanımının engellenmesi- nin hedeflenmesini ise tek paketinin, yük- sek enflasyon nedeniy- değerli buluyoruz. Pa- ketten yararlanacakla- le kaynak sıkıntısı ya- Nilüfer Çevikel şayan iş dünyasına ne- rın bu süreçte istihdamı fes aldırması için bankaların azaltmama yönünde taahhüt- uygulamada engel oluşturma- te bulunması da istihdam için ması gerektiğini söyledi. “Bu olumlu.” l Ekonomi Servisi