Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 19 EYLÜL 2022 PAZARTESİ 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER edilmesiydi. Aslın- da bu dosya ince- lense işin ucu, ik- Yunanistan krizinin yönetimi tidar partisinin ge- nel başkan yar- DR. CİHANGİR DUMANLI Türkiye’nin devlet geleneği, entelektüel birikimi, kurumsal belleği ve dene- dımcılarından bi- rine kadar dayanır EMEKLİ TUĞGENERAL yimleri mevcut krizi başarı ile yönetmeye yeterli. Ancak bunların kullanıl- ama konunun üze- madığı, akla ve bilime dayalı sistemli bir kriz yönetiminin yapılmadığı, da- rkasına ABD ve AB’yi rine gidecek mü- Siyaset rüzgârları ha çok içeriye yönelik günlük hamasi söylemlerle yetinildiği görülmekte. fettişlerin yüreği alan Yunanistan son za- bu ihaleyi araştır- Amanlarda aramızdaki so- ve Vahdettin (MGK) ve Genelkurmay Baş- maya yeter mi bi- runları krize döndürme gayret- kanlığı aktif olarak kriz yöne- lemem! ürkiye kritik bir süreç- lerini planlı bir şekilde yoğun- timine dahil edilmelidir. HHH ten geçiyor. laştırmaktadır. “Türkiye Cumhuriyeti Ta- 4. TSK’nin caydırıcı gücü T Bir türlü rayına otur- Kriz yönetimi, krizi savaşa rihinin En Büyük Sosyal Ko- karşı tarafa gösterilmelidir. tulamayan dış politika, uçu- döndürmeden fakat ulusal çı- nut Projesi” diye adlandırı- 5. Konu TBMM gündemi- ruma doğru sürüklenen eko- karlarımızdan da ödün verme- lan meseleye değinirsek; sa- nomi ve “gelmekte olan” se- ne getirilerek genel görüşme den kriz öncesi duruma dön- lı günü Cumhurbaşkanı Re- çimin yağdırdığı vaat yağmu- açılmalı, muhalefete bilgi ve- cep Tayip Erdoğan duyuru- mek ve krizi yaratan sorunları ru ile iktidarın devirmek için rilmeli, gerekirse Meclis kara- sunu yaptı. Açıklamaya göre çözmektir. Hükümet bunu sağ- uğraştığı muhalefetin çok bi- rı alınmalıdır. İstanbul, Ankara, İzmir dahil larsa başarılı olacaktır. leşenli 6’lı masası... 6. Güvenliği bozmayacak şe- 81 ilde 2+1 evler 608, 3+1 Bu gelişmelerin tam orta- kilde kamuoyuna bilgi veril- evler 850 bin liraya satıla- Hızlı ve yanlış kararlar sında da Vahdettin krizi. Da- caktı. Bu açıklamanın ardın- melidir. ha doğrusu, Milli Mücade- Türkiye’nin devlet gelene- dan 24 saat geçmeden TO- 7. Kriz iç politika malzeme- le kazanılırken İngiliz zırhlısı- ği, entelektüel birikimi, ku- Kİ ve bakanlık, Erdoğan’ın si yapılmamalıdır. na binip Malta’ya kaçan son rumsal belleği ve deneyimleri duyurduğu fiyatlara zam 8. Haklılığımız ve Yunanis- Osmanlı padişahından “kah- mevcut krizi başarı ile yönet- yaptı. Üstelik 240 ayı bula- tan’ın haksız tutumu ilgili raman” yaratma telaşı. meye yeterlidir. Ancak bunla- yeterli olmadığını göstermek- 1. Devletin yerleşik kriz yö- cak taksitlerdeki enflasyon devletlere ve uluslararası ku- Bir grup siyasal İslam- rın kullanılmadığı, akla ve bi- farkı hesaplandığında kura- tedir. Kriz, uzman görüşleri- netim sistemi işletilmelidir. cı, geçenlerde “Musta- ruluşlara etkili bir şekilde an- dan çıkacak şanslı dar gelir- lime dayalı sistemli bir kriz ne dayalı, zamanında ve doğ- 2. Dışişleri Bakanlığı’nın fa Kemal’i vatanı kurtarma- latılmalıdır. li kardeşlerimiz 608 bin liralık yönetiminin yapılmadığı, da- ru kararlarla değil, tek ada- kurumsal birikiminden, siya- sı için Anadolu’ya Padişah 9. Devlet aklının ürünü ev için 20. yıl sonunda nere- ha çok içeriye yönelik günlük mın verdiği hızlı fakat yanlış si tercih ve parti bağlantıları- Vahdettin gönderdi” safsa- olan, kapsamlı ve proaktif bir deyse 8.5 milyon ödeyebi- hamasi söylemlerle yetinildiği tasını ortaya attı. Ardından kararlarla yönetilmekte, bu da na bakılmaksızın deneyimli strateji belirlenmelidir. lir. Umarız ömrümüz el verir da “Saray”lı troller İzmir Bü- görülmektedir. Mevcut uygu- ülkemize zarar vermektedir. diplomatlarımızdan, askerler- 10. İçeriye yönelik, inandırı- de bu kampanyanın sonunu yükşehir Belediye Başkanı lama icracı cumhurbaşkanlı- den, istihbaratçılardan ve bi- cı olmayan, fayda sağlamayan görürüz! Tunç Soyer’in 9 Eylül kutla- Ne yapmalı? ğı (tek yönetici) hükümet sis- lim insanlarımızdan yararla- ve diplomatik dile yakışma- Ve siyaset... malarındaki demeçlerinden teminin diğer alanlarda oldu- Krizin başarılı yönetilebil- nılmalıdır. yan günlük hamasi söylemler- Geçen haftanın Ankara “vaziyet” çıkarıp meşaleyi ğu gibi kriz yönetiminde de mesi için: gündemi 6’lı masanın seyriy- 3. Milli Güvenlik Kurulu den vazgeçilmelidir. yaktılar; bazı tarihçiler (!) de di. Selda Güneysu ile Sarp TV’deki açıklamalarıyla ate- Sağkal’ın haber ve kulis ya- şe benzin döktü. zıları başkentteki siyaset sat- Peki Cumhuriyet ne yapa- rancının ayrıntılarını ortaya caktı? koydu. Olayların Ardındaki Elbette doğruların peşin- Gerçek ise Millet İttifakı’nın den giderek 100 yıllık biri- Köprüden önceki son çıkış nasıl bir yıpratma politika- kimiyle 1919’daki Vahdet- sıyla karşı karşıya olduğunu tin portresini Türkiye’ye bir kamuoyunun dikkatine sun- PROF. DR. ÇAĞATAY GÜLER me düzenlenmektedir. mu “Din bir inanç kültürüdür; lınan saldırganlar? kez daha anımsatmalıydı. du. Özellikle Cumhuriyet’in Bilim insanlarının düşün- bilim bir şüphe kültürüdür” di- Bu bir tür salgın, bir veba İzmir Temsilcimiz Tuncay HALK SAĞLIĞI UZMANI dikkat çektiği şu paragraf celerini ve gerçekleri herhan- ye açıklar. Tevfik Fikret söyle- salgını gibi. Veba, çok eski çağ- Mollaveisoğlu’nun üç gün- sanırım önümüzdeki günler- lük, “Belgeleriyle Vahdet- kademik özgürlük olan ül- gi bir baskı, işten atılma ya da nenleri, “Şüphe bir nura doğru lardan beri ölümcül bir bula- de siyasetin de yol harita- tin Yalanları” dizisi, son pa- Akelerde üniversite öğretim tutuklanmaları söz konusu ol- koşmaktır” diyerek tamamlar. şıcı hastalığın adı olarak kul- sı olacak: dişahla ilgili tüm gerçekle- üyelerinin araştırma, soruş- maksızın öğretme ve anlatma lanılmıştır. Günümüzde me- “AKP siyasal iktidarına kar- ri su yüzüne çıkardı. İstanbul Cumhuriyet aydınlığı turma, sorgulama özgürlükle- özgürlüğüne akademik özgür- caz anlamda, yoğun, istenme- şı yaratılan en önemli ve so- Hükümeti’nin Arapça harfler- Ya diğer olaylar? Saldırıya mut oluşum kuşkusuz 6’lı ma- ri akademi olmanın temeli, bu lük denir. Bu düşünceler po- yen, haksız ve lanetli kötücül le kaleme aldırdığı ve Mus- sadır. Bu masanın kuruluşu- uğrayan sağlık görevlileri, gö- işlerin de akademinin dolayı- litik grupların, politik güç ve durumları tanımlamaya da ya- tafa Kemal’in orduyla ilişiği- nu ve devamını sağlayan da revini devletin memuru ola- sıyla akademisyenlerin başlıca yetki sahiplerinin görüşlerine ramıştır. Veba konulu eserler, nin kesildiğini belgeleyen ya- CHP Genel Başkanı Kemal rak yapmak istediği için görev- görevi olduğu kabul edilir. Öğ- bütünüyle ters olabilir. Akade- büyük savaşları konu edinen zısı, aslında Vahdettin’in Mil- Kılıçdaroğlu’dur. İYİ Parti li- den alınan ve sürülenler, ka- retim üyeleri her türlü medya- minin özünde muhalefet var- eserler gibi, edebiyat tarihinin li Mücadele’ye destek de- deri Meral Akşener de 6’lı pısına “dana dili bırakılan” ya da, ister sosyal, yazılı ve gör- dır, bu muhalefet uygarlığın kilometre taşlarındandır. Başta ğil, “köstek” olduğunun en masanın devamı için içtenlikli da öğrencileriyle bağı koparı- sel medya isterse bilimsel der- itici gücüdür. Şemsiye yapmak Boccaccio, Daniel Defoe, Albert net kanıtıydı. Yine Cumhuri- gayret göstermektedir. yet Vakfı Başkanı ve gazete- lan bilim insanları, güdümlü gilerde kurumsal kısıtlama- yağmura, uçak yapmak yerçe- Camus ve Gabriel Garcia Mar- 6’lı masa, hiç kuşku yok mizin imtiyaz sahibi Dr. Alev internet saldırganlarının yalan lardan ve cezalandırılmaktan kimine muhalefettir. Bu hak quez olmak üzere birçok yazar ki en çok Erdoğan’ı ve AKP Coşkun’un “Samsun’dan ve iftira sağnağı altındaki ko- korkmaksızın konuşup yaza- ortadan kaldırılırsa üniversi- veba salgını dönemlerinden yo- siyasal iktidarını rahatsız Önce Bilinmeyen 6 Ay” runmasız dürüst insanlar, di- ediyor. Masanın dağılma- bilmeli, düşüncelerini açıkla- teler akademik eyyamcıların la çıkarak büyük eserler yarat- ve “Tarihi Unutmamak” sı ya da 6’lı masada çelişki- nin çıkar aracı olarak kullanıl- yabilmelidir. çöplüğü haline gelir. İşleri her tılar. Camus vebayı faşizmin (Cumhuriyet Kitapları) ad- ler yaratılması, AKP’nin en masına karşı çıkan ilahiyatçı- yıl neyi belgelediği, ne işe ya- bir alegorisi olarak tasarladı, lı eserlerindeki bölümler önemli seçim stratejilerin- Şüphe kültürü lar, kalemini satmayan gaze- rayacağı belli olmayan diplo- “bir yere sızarak kimse fark et- Vahdettin’in gerçek kimliğini den birisidir.” Oysa kanıtlanmış bilimsel teciler, ekran göz bağcılığı ve malar dağıtmak olur. meden orayı ele geçirip insan sergiliyordu: “Hainden kah- Cumhuriyet’in Şangay İş- gerçekler laiklik karşıtı, poli- despot şakşakçılığına soyun- Halk sağlığı öncülerinden, davranışında sinsi ve kurnazca raman yaratamazsınız...” birliği Örgütü konusundaki tik ve sosyal çıkar grupların- madığı için itilip kakılan med- patolojinin babası Rudolf Virc- değişikliklere yol açan bir şe- HHH başyazısı da ‘ulusal çıkarlar’ ca tehdit sayılarak bilim insan- ya mensupları? “Daha baştan Eylül ayıyla beraber özel how, “İnanç konusunda bilim- yin” eğretilemesi. için diplomaside ne denli sayfalar ve yeni yazı dizile- larının kolu kanadı kırılmaya kararlaştırılmış cezasına” söz- sel bir tartışma olamaz çün- Demek ki yaklaşan seçimler dikkatli adımlar atılması ge- riyle okurlarının huzuruna çı- çalışılmaktadır. Bilim insanla- cük oyunlarıyla “suç” kılıfı uy- rektiğini bir kez daha gös- kü bilim ve inanç birbirini dış- köprüden önceki son çıkış: Ya kan Cumhuriyet, geçen pa- rı bilimsel gerçekleri söylediği durulmuş suçsuz insanlar? Gö- terdi. lar” der. Kuramsal fizikçi Ric- Cumhuriyetin aydınlığı ya da zar, “Yakın Tarihten Yansı- HHH için soruşturma açılıp iddiana- zaltına alınıp arka kapıdan sa- hard P. Feynman ise bu duru- karanlığı “vebanın”. malar” köşesini başlattı. Ga- Sırada bir okur mektubu zetemizin imtiyaz sahibi ve var; izin almadığım için adı- Cumhuriyet Vakfı Başka- nı yazmayacağım ama ay- nı Dr. Alev Coşkun, artık her nen şöyle diyor Cumhuriyet- hafta farklı bir konuyu irde- çi dostumuz: leyip yakın tarihimize ışık tu- “Gazeteyi erken oku- Çarpıtmalara Atatürk’ün yanıtı tacak. İlk hafta, “Atatürk rum. Salı sabah kalktım, bor- Vahdettin’e ilk kez ne zaman sada AKP eli haberini oku- rak Milli Mücadele’yi başlatmak için ‘hain’ dedi?” başlıklı yazısıy- DOÇ. DR. HALİL ÖZCAN Anılarında, Atatürk’ün daha okul sıralarında baş- dum, özellikle bankaların aşı- Anadolu’ya geçme kararlılığı... la Birinci Meclis’in 25 Eylül rı değerlenmesindeki uzman BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ ÖĞR. ÜYESİ ladığı eleştiri ve karşı çıkma kültürünün onu ide- tarihli gizli oturumunu gün- görüşleri kafamı karıştırdı, aline yaklaştırdığı görülür. Gelip geçici heyecan- deme taşıdı. Gelecek haf- Fikri hazırlık yatırımıma ona göre yön ver- elecek kuşaklar ve Türkiye Cum- ta ve sonrasında ise Türkiye dan uzak, çağının ilerisinde düşünen, duyan ve dim zarardan kurtuldum...” Ghuriyeti tarihi için, anılarını yaz- Atatürk’ün birinci eseri olan Anı- Cumhuriyeti’nin kuruluşun- Evet, Jale Özgentürk yö- mayı bir vazife olarak kabul eden yapan dâhi bir insan olduğu, hatta hiçbir girişimi- lar, Cumhuriyet gazetesinin 15 da rol oynayan önemli sa- netimindeki ekonomi servisi, Atatürk, 7 Nisan 1924’te Yunus Mart-13 Nisan 1926 tarihlerinde nin de tesadüf olmadığı dikkat çeker. tır başlarını “Yakın Tarihten borsadaki “garip” rüzgârın Nadi’ye verdiği bir mülakatta; 1919 yer alan yayını esas alınarak İsmet Yansımalar” köşesinde oku- ilk farkına varan birim oldu. Mayıs öncesi ve sonrası ile ilgili bel- larıyla, eylemsel aşaması olan kur- tanlarla ve siyasette İttihatçı lider- Görgülü tarafından Atatürk’ün Anı- yabilirsiniz... “Birilerinin” nasıl parayı gö- gelere dayalı iki ayrı eser bırakaca- tuluş ve kuruluşu da Nutuk adlı lerle çatışması da yer bulur. Bunun ları başlığı ile kitaplaştırılmıştır. (Bil- HHH türdüğünü tarif etti ekono- ğını ifade etti. Bu eserlerden birinci- eseriyle doldurarak bu konuda bir- yanında şehzade olan Vahdettin ile gi Yayınları, Ankara, 1998) Cumhuriyet’in yedi günlük mi servisimiz. Hem Özgen- si, Atatürk’ün Hakimiyeti Milliye ve birini tamamlayan iki muhteşem Almanya seyahati ve onu vatan sa- Atatürk gibi dâhi bir liderin, fik- seyrine gelirsek, geçen haf- türk hem de borsa haberini Milliyet gazetesi başyazarlarına an- eser bırakmıştır. vunması için kazanma çabaları, Al- ri hazırlık olmadan eyleme geç- taya Sena Yaşar’ın “Yük- kaleme alan Ali Can Polat’ı lattığı anıları içermektedir. Bu anılar, Atatürk’ün anıları, 19 Mayıs man imparatoruna doğru bildikleri- mesi düşünülemeyeceğine göre sek hızlı trendeki ‘ballı’ iha- kutluyoruz. Bir kutlama da Atatürk tarafından kontrol edildikten 1919’a kadar olan tutum, davranış ni söylemesi ve imparatorun tepkisi, Nutuk’un bütünleyici eseri olarak le” haberiyle giriş yaptık. Ya- 1700. şeref sayısına ulaşan sonra, her iki gazete tarafından 13 ve düşüncelerini içermektedir. Anı- Enver Paşa ile olan çekişmeleri, Ce- anılar, “Nutuk” ile birlikte okunma- şar, ihaleyi alan firmanın iz- Kitap ekine. Gamze Akde- Mart 1926’dan itibaren yayımlanma- larda Selanik’te arkadaşlarıyla yap- mal Paşa ve Talat Paşa ile ilgili anı- lıdır. Böylece fikri hazırlık ile eylem lediği usulsüz “hattı” tek tek mir yönetiminde 1700. sayı- ya başladı. 15 Mart’tan itibaren de tığı bir toplantı ve Selanik hatırala- larına da yer verir. Ayrıca Suriye-Fi- ortaya koydu. İşin kötü tara- arasına sokulmaya çalışılan çarpıt- sıyla okurların karşısına çık- diğer iki gazete ile birlikte Cumhuri- rı, istibdat ve II. Meşrutiyet devri, İt- listin Cephesi’nden vatanın kurtulu- fı, dövizdeki parite farkı yü- tılar. Özdemir İnce söyleşi- maların da önüne geçilebilecektir. yet gazetesi de Atatürk’ün anılarını tihat ve Terakki Partisi’nin yürüttüğü şu için düşündüğü çareler, Adana’da zünden neredeyse 3 milyar si, Orhan Kemal dosyası ile Çünkü anılar okunduğunda görüle- yayımlamaya başladı. sorumsuz ve yanlış siyasetlere yö- Yıldırım Ordular grup komutanı oldu- Avro’yu bulan Ankara-İzmir İstanbul hükümetleri ve Mil- cektir ki Samsun görevi gündeme nelik eleştirileri yer alır. Aynı zaman- ğunda fiilen direniş hareketini baş- YHT projesinin, davet mek- li Mücadele yazısı defalarca gelmeden önce, uygun bir zaman Tarih yazmak da Osmanlı devlet adamları hakkın- latması, İstanbul’a geldiğinde hükü- tubu ile ihale edilmesi, hat- okunmaya değer yazılar. ve fırsatta Anadolu’ya geçme ve Tarihi yaptığı gibi yazan ve belge- da somut olaylara dayanan eleştiri- meti ve saltanat makamını mücade- ta Cumhurbaşkanlığı kredi Yeniden görüşmek dile- “Türk milletine felaketi haber ver- leyen dâhi lider Atatürk, Milli Mü- leri, Atatürk’ün parti ve hükümet po- leye dahil etme çabaları, nihayet bü- yönetmeliğinin bile göz ardı ğiyle. me” kararı verilmiş “müsait mıntı- cadele ile ilgili boşluk bırakmamak litikacılığının üstünde gördüğü vatan tün çareler tükendikten sonra hü- için, fikirsel hazırlık aşamasını anı- siyaseti, cephelerde Alman komu- kümeti ve saltanatı da karşısına ala- ka” ve yollar üzerinde çalışılmıştır. ?LGX\PDPécRODPD]VéQé] ROWDLUH 9 GX\PDPécRODPD] ]VéQé] \XU H Y WWDc èQVDQè \ H Y QVDQ XU U WWD c  SServerver er TTanilli,anilli, "Marksiz"Marksizm üstüne m HQ ¾UHWLUN HOHU QHQLG¾c¾QF \ L G ¾c ¾UHW HOHU ¾QF L U N RQXQNLPL ?GHQEDcOD\DUDN DQGLGH & HQED cO D\ RQ DUDN QXQNLPL  YLWLP $PDH (Y(YLWLPLQHVHULGLUEX LWLPLQH VH H $P ULGLUEX DD H Y  LWLP N¾UHVHOOHcPHNéVNDFéQDDOéQDQN¾UHVHOOH c PHNéVNDFéQD HVHUOHULQLRNXPXcVXQX]GXUGD RNXPXcVXQX]GXU UGD  %X  HXOXVDOGéU \GHQ¸QF KKHUcH HU c \GHQ H ¸¸ HXOXVDOG QF éé U % X HOVRUXQXQ G¾Q\DGDELUGL]LJ¾QFG¾ Q\ DGDE L UG L ] L J HO ¾QF ]OHULQLPXWODND +HOHcXV¸ EHONL ]OHULQLPXW cXV¸ WODND  RQXGD EXFDQDOéFéN  NLWDSNL EXFD  WDS QQ RQXG DOéFéN DD  HNUDU H0DU[ éQW Y RU \DQéWéQéDUé\\D QéWéQéDUé H0DU[ é Y U \OHGLNOHULQL ?6¸ KDWéUOD\DFDNVéQé] \OHGLN ?6¸ DNVéQé] NOHULQL GDKD ] H VRUXQODUéQDOWéQéELUNV RUXQODUéQ D OWéQéE L  ] H UN GG DKD  -- ]O¾NOHUOH HQHQLJ¸ \\  ]] HH HIDNDWEXNHIDNDWEXN YY L  J ¸ ] ]LQKL©ELULQGHVL]LQOHD\Qé QGHVL]LQOHD\Qé ROODUéGD \ ]¾P ¸ NLPL© HQ HUN ©L©L] N HQ HUN ] L PLP  © RO \ ]¾P ¸ OO DUéGD RU RNXQPDVéJHUHNWLYLQLDQODWé\RNXQPDVé J HUHNWL Y LQLD Q RQODUé YLOLPDQFDN HGHGH G¾c¾QF R YLOLPDQFDN HGH RQODUé HD\GéQOéYDLQDQDQODUéQ Y RU ¸¸QHUL\ H Y RU QHUL\ D\GéQOé Y DLQ DD QDQODUéQ ROODUéQé \ NDSNDSLWDOL]PLDcPDQéQ L WDO L ]P L D c R \ PDQéQ O YLQ HGH \ H \OHPHKDNNéQé¸O¾QF V¸ HG \ H DNNéQé¸O¾QF YLQ GH NNDUDQOéYDNDUcéP¾FDGHOHVLQH DUDQOé Y D ND D UcéP¾FDGHO HH VLQH  RURU DUé\DUé\  Kitap okuduğunuzu biliyoruz. ? VDYXQDFDYéP ? éP  RU NNDWéOé\ RU DWéOé\  6D\ID6D\éVé 6D\ID6D\éVé 6D\ID6D\éVé é èQFHOHPH)HOVHIH HOVHIH èQFHOHPH èQFHOHPH \R  \H