Katalog

5 AĞUSTOS 2022 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Aralıkta 18 liraya yükselen doları durdurmak için getirilen uygulama yedi ay dayandı ‘Kur korumalı’ fiyasko Gençler... Faiz ve kur arasındaki farkı Hazine’nin üstlendiği kur ko- Uyuşturucu... rumalı mevduatta halkın vergileri parası olana aktarıldı. Umutsuzluk... O gün 13 TL olan dolar ise bugün yeniden 18 TL etin amca” namı diğer me- ur krizini durdurmak için 20 dolar karşılığı 62.4 milyar dolar, 7 tamfetamin... Bağımlılık yap- Aralık 2021’de büyük umutlar Ocak’ta bankalarda yabancı para “Mma potansiyeli çok yük- Kbeslenerek devreye alınan kur mevduat karşılığı 256.5 milyar dolar- sek sentetik bir uyuşturucu. Kimyasal- korumalı mevduat (KKM) sisteminin dı. 22 Temmuz sonunda 233.4 mil- lar karıştırılarak küçük laboratuvarlarda etkisi yedi ay sonra bitti. yar dolar. Yani 23.1 milyar dolarlık üretiliyor. “Kristal”, “buz”, “ateş” isim- Geçici frenlemenin ardın- döviz mevduatı azalmış, bunun hep- leri ile de adlandırılıyor. Etkisi kokaine benzediği için “fakirin kokaini” de deni- dan dolar/TL tekrar 18 sinin KKM’ye gittiğini varsaysak bile yor. Çok ucuza üretildiği için hızla yayı- sınırına dayandı. KKM’lerin üçte ikisi TL mevduattan lıyor. Sokak aralarında, okul önlerinde Cumhurbaşkanı Tay- açılan hesaplardan oluşuyor. her yerde kolayca temin edilebiliyor. ŞeHriBan yip Erdoğan’ın “Faiz ne- n Yabancı paradan KKM açanların Türkiye’de uyuşturucu kullanımını hızla KIraÇ den enflasyon sonuç” te- kur farkını Merkez Bankası ödüyor, artıyor. Ve daha da acısı bu ülkenin so- zi başlayan düşük faiz döneminde fakat TL’den KKM açanların kur far- runlar yumağının içine bir gündem mad- desi olarak bile giremiyor. 2022 Türki- TL’nin değer kaybını önlemek için kını Hazine ödüyor. Hazine’nin ana ye Uyuşturucu Raporu’nda tüm rakam- getirilen KKM de işe yaramadı. Mer- geliri de vergiler. lar mevcut. Uyuşturucu kaçakçılığında kez Bankası’nın 2021 yılı eylül ayın- n Parası olmayana gitmesi gereken Türkiye tarihinin rekorları kırılıyor. Tür- da yüzde 14’e indirdiği politika fa- sosyal transferler parası olana gidi- kiye artık transit ülke olmanın ötesinde izinden sonra artan döviz talebiy- yor. Bu kabullenilecek bir durum de- büyük bir pazar. 2019 yılında yakalanan le dolar Aralık 2021’de hızla yük- ğil. Sürdürülebilir de değil. Ek bütçe- metamfetamin (kısa adıyla Met) 1 ton 42 selerek 18 TL’yi de aşmıştı. Bunun den KKM için 40 milyar TL alındı ve kilo iken bu rakam 2020’de 4 kat artmış 2021 de de 5.5 tona ulaşmış. 81 ilin ta- üzerine Lütfi Elvan’ın yerine Hazi- şimdiden o para bitti. Enflasyona gö- mamında satılıyor. ne ve Maliye Bakanlığı’na Nureddin re döviz kurlarının kendini güncelle- Şunu da söyleyelim. Uyuşturucu ile mü- Nebati getirildi. KKM de 20 Aralık diğini düşünürsek ortaya inanılmaz cadele eden tüm kurumların görüşü ortak: 2021’de ilan edildi. KKM’nin başla- bir KKM maliyeti çıkacak demektir. ‘Yerli milyoner’ patlaması “Metin amca” dünyanın kâbusu olacak. masıyla dolar 13.03 TL’ye kadar ge- Kimse şu anda kurun ne olacağını da İşsizlik, yoksulluk ve gelecek kaygı- DDK’nin, Haziran 2022 sonu iti- yükseldi. Yerli milyonerlerin yatırım rilemişti. Ancak aradan geçen 7 ay- öngöremiyor. sı, uyuşturucu kullanımını tetikleyen en Bbarıyla bankacılık sektörüyle ilgili tercihlerine bakıldığında, son bir yıl- da dolar/TL yeniden 18 TL sınırına; büyük üç unsur. Emniyet’in istatistikle- Güven vermedi ri işsiz ve eğitimsiz kesimde uyuşturucu açıkladığı veriler AKP iktidarının var- da TL mevduatın yüzde 109.5 artış- 17.99’a kadar çıktı. Kur farkları Ha- kullanımının çok daha yaygın olduğunu lıklı kesime yaptığı sermaye transfe- la 1.8 trilyon lira, döviz tevdiat he- zine ve TCMB tarafından ödeniyor. Prof. Dr. Burhan Şenatalar ise ortaya koyuyor. KKM ile ekonomide kaybolan gü- rinin dikkat çekici örnekleriyle dolu. saplarının yüzde 94.9 artışla 2.3 tril- Bu ödeme halkın vergileriyle yapılı- Türkiye olarak on yıllardır yaşanan- Buna göre banka hesabında 1 mil- yon lira ve temelde altın içeren kıy- yor. KKM için bütçeden mart, nisan venin geri gelmediğini söyledi. ların doğal sonucu değil mi? 20 yılı aş- KKM’nin mevduatı olanı korudu- yon liranın üzerinde mevduatı olan metli maden depo hesaplarının yüz- ve mayısta 37.2 milyar lira ödeme kın AKP iktidarının kucağımıza bıraktı- yurtiçi yerleşik (yerli milyoner) mu- de 111.2 artışla 135.5 milyar lira ol- yapıldı. Ayrıca ek bütçeye bu iş için ğunu söyleyen Şenatalar, “Bütçe- ğı mayın. Bizzat iktidar eliyle yaratıldığı yi böyle mantıksızca harcamanın di sayısı 607 bin 990 kişiye çıktı. Bu duğunu görülüyor. için de son derece bilinçli şekilde ört- 40 milyar TL kondu. bas edilmek isteniyor. Medyada haber kişilerin sayısı Aralık 2021’e kıyas- Öte yandan yerli mevduat sa- uzun ömürlü olamayacağını herkes değeri bile taşımıyor. Muhalefetin ne- 40 milyar dolar gördü. Hükümet öyle hatalar yap- la 137 bin 18, Haziran 2021’e kıyas- hiplerine ait bankalardaki toplam den sessizliğini koruduğunu ise anla- la 281 bin 633 kişi arttı. Bu kişile- mevduat ise yüzde 75.7 artarak 6.8 Ekonomist Erol Taşdelen, KKM’nin tı ki, iddia edildiği gibi şubat-martta mak mümkün değil... baştan beri yanlış olduğuna dikkat ekonominin düzlüğe çıkma ihtimali rin toplam mevduatı ise son bir yıl- trilyon lira oldu. Ayrıca toplam yer- Aslında her şey birbiri ile bağlantı- da yüzde 101.3 artışla 4.2 trilyon lira li mudi sayısı ise 13.3 milyon arta- çekerek şu değerlendirmeyi yaptı: de yok. İnada dayalı, rasyonel olma- lı... Yaşam dediğimiz şey iç içe geçmiş n 22 Temmuz itibarıyla KKM’da yan yaklaşımla olumlu sonuç bekle- oldu. Toplam mevduat içindeki pay- rak 138.2 milyona ulaştı. kodlamalar sistemi. Hepimiz bir bağ- ları da yüzde 57.5’ten yüzde 65.9’a l Ekonomi Servisi lantısallık içinde yaşamlarımızı sürdü- biriken para 1.1 trilyon TL, bunun nemez” dedi. rüyoruz. Örneğin Afganistan’ın kaderi Taliban’ın eline terk edilmiş yoksul hal- kı, çıkışı metamfetaminde bulmuş. Yok hayır kullanmaktan değil üretmekten Van Organize Sanayi Bölgesi’ndeki 140 fabrikadan 40’ı şalter indirdi bahsediyorum. Metamfetaminin yükse- lişi, Afganistan’da “oman” diye bilinen efedra adlı bitkiden, metamfetamin ya- pımında kullanılan başlıca malzemeler- den biri olan efedrin elde edilebileceği- retici ‘enerji’ye yenildi Ü nin anlaşılmasıyla başladı. Yoksul halk hemen hem o bitkinin çok daha faz- NEBATİ’YE TEpKİ YAğdı: la ekilmesine hem de üretimine soyun- Yusuf ZiYa Cansever sef fabrikaların çark sesleri, işçile- du. Ülkenin güneybatısında uyuşturucu Enflasyondan değil üreten tek bir bölgedeki 500’den fazla rin, çekiç ve makine seslerini duy- derme çatma “fabrikada” her gün 3 ton an Organize Sanayi Bölgesi’nde mak neredeyse imkânsız. dolayında kristal metamfetamin üretil- yüzsüzlüğünden Vüretim yapan fabrikaların ener- Daha önce de en yüksek teknolojik diği söyleniyor. 100 kilo metamfetami- ji maliyetlerindeki yüksek artıştan üretim yapan mermer fabrikamız nin piyasa değeri 2.6 milyon dolar. sokağa çıkıyor dolayı maliyetlerin altında ezilip kapanmıştı. 35 bin metrekare 50 Afgan yoksulunun derdine parasal ola- Ali Bahar kaldığını vurgulayan Van Organize azine ve Maliye Bakanı Nureddin milyon dolarlık yatırım bugün çalış- rak çare olan Metin amca, Türkiye ve di- Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği HNebati’nin, “Ben bu enflasyonla soka- mıyor. Sağlı sollu bütün fabrikalara ğer ülkelerde umutsuzun uyuşturucusu ğa çıkabiliyorum” sözlerine tepki yağdı. Yönetim Kurulu Başkanı (VOSİAD) oluyor. Mutsuzluk ve çaresizlik üreten Sanayicilerden baktığınızda hiçbiri doğru düzgün Önceki gece çıktığı bir televizyon bir “toplumsal yapının” kaçınılmaz sonu.. Şemsettin Bozkurt, “140 fabrikası üretim yapamıyor. Bir boru fabrika- programında Bakan Nebati, başka bir bulunan organize sanayi bölgesinde ‘sigorta’ isyanı mız da çok kısa süre önce küçük bir ülkenin bakanıyla yaptığı enflasyon ko- Bağlantısallık, 40 fabrika kapandı” dedi. finansal ihtiyacı karşılamadığından Bülent eCevit nuşmasını şöyle anlattı: “Yabancı ülke- yaşamdaşlık Kalanların kapanmaması için dolayı kapandı. Yine un fabrikaları- nin bir bakanıyla sohbet ediyoruz, ‘si- Buradan biraz bağlantısallık bilimi- elektrik, doğalgaz ve kredi desteği ta- mız yerle yeksan edilerek bazıları ntalya Organize Sanayi Bölgesi Yö- zin enflasyon çok yüksek’ dedi. Ben ne gelmek istiyorum. Beyin cerrahı Prof. lep eden Bozkurt, Türkiye’nin en kat- Anetim Kurulu Başkanı Ali Bahar, kapatıldı.” de doğru dedim. Biz bununla mücade- Dr. Türker Kılıç Hoca’nın “Yeni Bilim: ma değerli medikal ürünleri üreten sigorta şirketlerinin artan maliyetler Ayrıca halen çalışan tesislerin de le edeceğiz, bunu çözeceğiz, kararlıyız Bağlantısallık, Yeni Kültür: Yaşamdaş- nedeniyle poliçe kesmeye yanaşma- tesisin kapısına 1.5 ay önce kilit vu- ama bakın ben bu enflasyonla sokağa kapasite azalttığını belirten Boz- lık” kitabına... Beynin en küçük yapı bi- dığını, fabrikaların sigorta başvurula- rulduğu aktararak şöyle devam etti: çıkabiliyorum. Siz yüzde 10’luk enflas- kurt, kredi konusunda ise şuna dik- rimi olan nöronların birbiri ile bağlantı- rına, risk analizi dahi yapılmadan ret yonla sokağa çıkamıyorsunuz.” sından yola çıkarak yaşamı irdeliyor Kı- kati çekti: “Kamu bankaları özel cevabı verildiğini açıkladı. Makine sesi yok Nebati’nin sözlerine tepki gösteren lıç. Nasıl nöronlar, nasıl proteinler nasıl sektöre finans sağlamıyor. Kredi- Bölgedeki tarım, gübre, mobilya, CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç, doğa bağlantısallık içinde ise insanlık da “Firma yetkilisiyle görüştüm. Bu- ye ulaşımda sanayicilerin önündeki soğuk hava deposu, plastik, kimya, “Son Hazine ve Maliye Bakanı evlere öyle diyor: Bilim bugüne kadar hep tüm- nun nedeni olarak bana ‘Türkiye’de- torpil ve benzeri engellerin kaldırıl- geri dönüşüm ve boya sektörlerin- dengelim ve tümevarım yöntemleri ile şenlik. Liyakatsiz olduğunu zaten biliyo- ki yüksek enflasyon süreci’ cevabı- ması gerekli. Aksi halde kriz gide- de üretim yapan fabrikaların birço- akıl yürüttü. Şimdi ise artık bağlantısal- ruz, milletimizi bu kadar aşağılayan, bu nı verdi. Sanayiyi gördüğünüzde içi- rek derinleşecek her kesim bundan ğunun faaliyetlerini sigortasız sür- lık üzerine bir akıl yürütme gelişmekte. kadar küçümseyen bir ifadeyi, bu kadar nizi acıtan bir görüntü var. Maale- dürdüğünü belirten Bahar, bu tesis- etkilenecek. l VAN Bu; yeni bir bilim demek, yeni bir meto- rahatlıkla söyleyebilmesini kabul etmek lerde meydana gelecek olası yan- doloji demek, yeni bir üslup demek. Be- mümkün değil. İnsan utanır” dedi. CHP gın ya da doğal afetlere bağlı hasa- raberinde bu bilim yeni hukuk, yeni eko- Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba rın tanzim yolunun kapalı olduğu- nomi, yeni bir anlayış, insanların birbiri- ise “Sokağa çıkıyorsa enflasyondan de- ne bakış açısında bir farklılaşma, dola- nu aktardı. Bahar şöyle devam etti: ğil, yüzsüzlüğünden çıkıyor. Yabancı ba- yısıyla yeni bir yaşam anlayışı getirecek. “Oysa bölgemizde iki büyük yangın kana ‘Siz onurlusunuz, yüzde 10 enflas- Bağlantısallık kültürünün en önemli öğe- felaketi yaşanmış, iki dev tesisimiz yon olsa bile sokağa çıkamıyorsunuz. si, yanınızdakini geliştirme üzerine da- birkaç saat kullanılamaz hale gel- Bizde utanma duygusu yok’ demiş, far- yalı bir anlayıştır. Bu ise yeni kültürde, miştir. Ancak bu tesisleri kısa süre- kında değil” ifadelerini kullandı. “Kendinizi geliştirmek istiyorsanız yanı- de yaralarını sarmış ve üretime de- DEVA Partili İbrahim Çanakcı da nızdakini geliştirmekle işe başlamak ge- vam etmiştir. Ekonomiye kazandı- “Anlattıkları asıl sokağa çıkamayanın rekir” anlayışıdır. rılmalarındaki en önemli etken, ku- kendisi olduğunu gösteriyor. Bu ay- Ne dersiniz? sursuz hazırlanmış sigorta poliçele- mazlığın cevabını sandıkta alacaklar” Şemsettin Bozkurt ridir.” l ANTALYA Kaynaklar dedi. l ANKARA http://www.narkotik.pol.tr/kurumlar/nar- kotik.pol.tr/ https://link.springer.com/artic- SİpARİŞLER d URAKLıYOR KISA... KISA... KISA... Turizmci küçük pazarlar peşinde le/10.1007/s00414-022-02794-1 İhracatta hedef usya Ukrayna savaşıyla birlikte, n Eskiden yılda 2-3 kere tatile gi- l İtalya, gelişmiş yarı iletken madde ambalajlama ve montaj Rturizmciler ana pazarlar yerine den şimdi 1 kere gidiyor. Ortalama ‘Gıda ve alkol etkiledi’ revizyonu başladı tesisi kurmak için Intel ile ilk ma- küçük pazarlardan turist çekmek için konaklama süresi 15 gündü şimdi 1 erkez Bankası’nın temmuz ayı enflas- usya-Ukrayna savaşı, başta liyeti 5 milyar dolarlık bir anlaş- çalışmalara hız verdi. haftaya indi. Myonuyla ilgili yaptığı değerlendirmeye RAvrupa’da olmak üzere dünyada ma yapmaya hazırlanıyor. Anlaş- Cornelia Diamond Golf Resort Spa n Son yıllarda Antalya’ya gelen tu- göre, Temmuz 2022 enflasyonundaki (TÜ- enflasyonist baskılarla ortaya çıkan manın bu ay sonuna kadar imza- Genel Müdürü Zafer Alkaya, “Antal- rist sayısında Rusya ağırlığı vardı. Bu FE) artışa en belirgin katkı temel mal ve küresel resesyon işaretleri, Türkiye’nin lanması bekleniyor. yalı turizimciler olarak kolaycılığın pe- yıl Almanya tekrar ilk sıraya oturacak. hizmet gruplarından geldi. ilk yedi ayda yüzde 19 artan 250 mil- l İngiltere Merkez Bankası enf- Dün yapılan açıklamadaki şu vurgular şindeydik. Ne de olsa ana pazarlarımız n Oda fiyatlarında son bir yılda or- yar dolarlık ihracat hedeflerini etki- lasyonla mücadele için 27 yılın dikkat çekti: “Alkollü içecekler ve tütün Rusya’dan, Almanya’dan turist geliyor talama enflasyon oranında fiyat ar- leyecek. TOBB Hazırgiyim ve Konfek- en sert faiz artırımına gitti. Poli- ürünleri fiyatlarındaki artışta tütün ürünle- siyon Sektör Meclis Başkanı Şeref dedik. Bu kolaycılık bize zarar ver- tışı oldu, yoksa işletme maliye- tika faizi yüzde 1.25’ten yüzde rindeki vergi ayarlamasının sınırlı etkisinin Fayat’a göre, yüzde 15 olan ihracat ar- di. Ana pazar dediğimiz ülkelerin tinizi karşılayamazsınız. Özel- 1.75’e çıktı. Brezilya Merkez Ban- yanı sıra üretici firmaların fiyatlama dav- tışı beklentisi ihracat pazarlarındaki kası da faizi 50 baz puan artışla hegamonyası kırılıyor. Hiç gitme- likle yurtdışında hak ettiğimiz ranışları etkili olmuştur. Gıda grubunda son gelişmelerin ardından “geçen yı- yüzde 13.75’e çıkardı. diğimiz ülkelere şehirlere ulaşma- doğru fiyatların peşindeyiz. yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada sınırlı la paralel seyir”e indirgenmiş durum- l Suudi Arabistan ve Birleşik ya çalışıyoruz” dedi. Antalya’da bu n Şu anda Orta Avrupa’nın ta- bir düşüş kaydetmiş, işlenmiş gıdada ise da. Fayat, “İhracat sipariş hızındaki ya- Arap Emirlikleri’nin petrol üre- yıl sevindirici rakamlar gele- mamında havayollarında, yükselmeye devam etmiştir. Uluslarara- vaşlamayı net şekilde görüyoruz” dedi. timinde yeni plan yaptığı orta- ceğini, 2019 rakamlarına Birleşik Kralık’ta perso- sı emtia fiyatlarının etkileriyle rafine pet- Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicile- ya çıktı. Reuters’a göre dünya- yaklaştıklarını kaydeden nel sıkıntısı var. Bu ge- rol ve ana metal fiyatlarında gerileme göz- ri Derneği (İMSAD) Başkan Vekili Ferdi nın bu kış ağır bir arz krizi yaşa- Zafer Alkaya, düzenledi- lişmeler turizmi sıkıştı- lense de özellikle diğer enerji kalemlerinin Erdoğan da parite kaynaklı risklere de ması halinde, bu iki ülke üretim- etkisiyle üretici enflasyonundaki yükseliş ği toplantıda şu bilgileri rıyor. l Ekonomi dikkat çekti. “İhracat da bir daralma de “önemli bir artış” yapmaya ha- sürmüştür.” l Ekonomi Servisi Zafer Alkaya yaşama sürecine girebilir” dedi. paylaştı: Servisi zırlanıyor.