Katalog

EKONOMİ 28 AĞUSTOS 2022 PAZAR9 Alım gücü düşen yurttaş alışverişte zorlanıyor, pazarcılar ise ürünlerini satamıyor Taneyle meyve alıyorlar Enflasyonda baz etkisi cambazlığı Yurttaş, “Eskiden 100 lira ile pazara gelirdim, şimdi 400 li- rayla gelip 4-5 lirayla çıkıyorum” derken 50 yıldır pazarcı- BD ve diğer gelişmiş ekonomiler son 40 yılın en yüksek ve en can lık yapan esnaf ise memleketine dönmeyi düşünüyor. Ayakıcı enflasyon oranlarını yaşıyor. üksek enflasyon ve sürekli fiya- maliyetli oluyor. Biz her şeyi bırakıp Hemen tümünde oran artık çift hanelere tı artan ürünler, yurttaşın alım Kars’a köye dönmeyi düşünüyoruz. geldi ve uzun bir süre de kalıcı olacak. Ygücünü iyice düşürdü. Semt pa- Bir ekmek, bir su kaç lira olmuş? Bir Kalıcı olmasının nedeni çok açık... Enflasyon özü itibarıyla yapışkan bir zarları bile bugün el ya- patates kaç lira olmuş? Sarımsağın özelliğe sahiptir. kar hale geldi. Pazara da- geçen sene kilosu 20 liraydı bu sene ABD merkez bankası (Fed) başkanı son ha uygun fiyat ve daha ta- 35 liraya hatta çeşidine göre 55 liraya konuşmasında faizlerin daha bir süre enflas- ze ürün almak için giden var.” İsmini vermek istemeyen bir pa- yonu ehlileştirme aracı olarak kalıcı bir şekil- yurttaşlar, pahalılık nede- zarcı ise şuna dikkat çekti: “Normal RENGİN de yukarılara çıkacağını, sonrasında ise te- niyle eskisi kadar temel bir peynir yemek isteyenler bugün TEMOÇİN pe noktasında yönünü aşağı çevirmesi için gıda ürünü alamadıklarını 100 lirayı gözden çıkarmak zorunda. uzun bir zaman geçeceğini vurguladı. Bu vurgularken pazarcılar da ürünleri- Eskiden üç kalıp peynir alanlar ar- kapsamda kısa dönem verilerine baka- rak enflasyon sorununu çözüyoruz yak- ni satamamaktan dertli. Cumhuriyet, tık yarım kalıp alıyorlar. Asgari ücret laşımının yanlış olduğunu belirtti. durumu İstanbul Kadıköy’daki köklü alan nasıl 100 liraya peynir alsın?” Konuşmasında ayrıca, faizleri artırma- “Salı Pazarı”nda masaya yatırdı. Pazarlarda temel gıdanın yanı sı- nın ve dolayısıyla enflasyonu uzun dö- ra giyim ürünleri de son dönemde pa- RENGIN nemde aşağılara çekmenin toplumsal TEMOÇIN Yarım kalıp peynir halılaştı. Bu konuda çocuk iç çamaşı- acıyı artıracağını ve bunun bir maliyetinin Pazarda esnaflık yapan isimlerden rı satan Murat Duygu, “Yüzde 300 art- olduğuna da işaret etti. Ömer Aydoğdu, “Ekonomik kriz her tı iki sene öncesine göre. Bugün 25 li- Doğal olarak Fed’in en ufak bir hareke- yeri etkiliyor. Enginar fiyatları da art- raya satıyoruz. ‘Böyle fiyat olur mu?’ ti ya da görüşü gelişmekte olan ülke eko- tı. Yazın 5 liraya alırdık bugün 9 li- nomilerini yakından ilgilendiriyor. Henüz diye şikâyet ediyorlar”, kadın elbisesi yüzde 10’lara erişmiş bir enflasyon oranı- raya alıyoruz. Kâr payımız çok düştü satan Muhammet Demir ise “Bir sat- nın bu kapsamda söylemlere konu oldu- masrafa çalışıyoruz” derken 45 yıl- tığımızı, sattığımız fiyata alamıyoruz. ğu düşünüldüğünde, bizim gibi üç hane- dır baba mesleğini yapan Bülent Er- Müşterilerle sıkıntı yaşıyoruz. Bir haf- li enflasyonu tecrübe eden bir ekonomide gül durumu şöyle anlattı: “Eskiden tada fiyatlar değişince ve insanların durumun ciddiyetini tartışmak gerekir. insanlar bir pazar arabasını 100 lira- maaşları aynı olduğu için de söyleye- Hacı Kazım Bulut Murat Duygu Enflasyon yalın anlamıyla düşünül- ya doldururken şimdi üç parça ürün miyoruz arttığını. Elbise fiyatları 200 düğünde hayat pahalılığını artırdığı gi- alıp çıkıyor. Halkımız çok mağdur lira ile 500 lira arası değişiyor. Pazar- bi, uzun dönemli yani kalıcı olduğun- durumda. Eski dönemler gibi değil da tüm hane halkı tasarruflarını da eri- da bile bu fiyatta” şeklinde konuştu. Emekli ‘uygun fiyat’ arayışında ten bir özelliğe sahiptir. Hükümetin para artık. Ekonomi battı, ülkenin hali bel- azarda alışveriş yapan yurttaşlar- siminde domatesin en bol olacağı za- ve maliye politikaları yanında uygulama- Pazarcılık ek iş li. Artık en kötü meyve 10-15 liradan Pdan Kezban Düzen, “Fiyatlar çok manda bile fiyatı 10 lira.” Yıldız Du- ya çalıştığı veya test ettiği bazı yaklaşım- başlıyor. Müşterilerimiz eskiden üç Kamuda çalışan ve ek iş olarak pazar- ların özelliğine göre de bu maliyet ve di- yüksek. Bir ürün alırsak diğer ürün ek- man da şöyle konuştu: “Fiyatlardan kilogram meyve sebze alırdı ancak cılık yapmak zorunda kalan bir esnaf ise sik oluyor mutlaka. Artık herkesin ba- hiç memnun değilim çok pahalı. An- ğer toplumsal sorunlar değişik hal alabi- şimdi yarım kilogram zor alıyorlar. “Mal fiyatlarında da belirsizlikler var, bu lir. Bunların başında kuru korumayı ve li- ğışıklık sistemi düşük” derken Günsel cak pazarcının da yapabileceği bir şey Gramla ürün isteyenler var.” hafta aldığımız ürünü ertesi hafta baş- ralaşmayı teşvik ettiği sanılan ve aslında Mütevellioğlu şu konuya vurgu yaptı: yok. Pazarcı değil başımızdaki kişi ya- 1961’den bu yana pazarcılık yapan ka fiyata alıyoruz. Çocuğumu dershane- sadece zaman kazanma amacı güden “Emekliyiz ve taneyle meyve sebze al- pıyor bunları. Eskiden 100 lira ile pa- ve sarımsak satan Hacı Kazım Bu- ye gönderiyordum ancak krizden dolayı hatta ekonomi planı olarak sunulan kur maya başladık. Pazar, market dolaşa- zara gelirdim, peynirime kadar alırdım. korumalı mevduat gelmektedir. lut yaşadıkları sorunları ve isyanını kaydını aldırdım. Çünkü gelirimiz yok. rak en uygununu arıyoruz. Meyve de- Son zamanlarda 400 lirayla geliyorum, Ama bilinen en açık gerçek ise bunun sa- şöyle dile getirdi: “Her şey pahalan- Günümüzü geçiriyoruz ancak ilerisini nilen şeyi de bu sene pek göremedik. çantamda 4-5 lirayla eve dönüyorum dece günü kurtarma politikası olduğudur. Nereden vitamin alacağız? Yaz mev- ve eksik ürünlerle.” dı. Mazot pahalı olduğu için nakliyat göremiyoruz” dedi. l İSTANBUL Siyasilerin gözünde enflasyon sorununa çözüm Üniversitede okuyabilen gençler, ekonomik ihtiyaçları için de çalışmak zorunda Enflasyon sorununun çözümü ülke özel- liklerine, para ve maliye politikalarına bağlı olmakla beraber bazen de garip bir şekil- de verilerin özelliği ile ilgilidir. İlkini bu ya- zımızda bir kenara bırakarak sizlere bizim ‘Hem eğitimde hem işte’ siyasetçilerin yani bizi yönetenlerin aklın- daki çözümü bir örnekle anlatmak isterim. Bu yaklaşımı bir kenara not edin lütfen PALANDÖKEN’DEN UYARI zira hükümet bakın enflasyonun yönü ugün Türkiye’de 15-24 yaş gru- yer yapmak isteyen de çok. Tam za- nasıl da aşağı geldi, artık bu düşüşü Bbundaki her beş gençten biri iş- manlı çalışanlar genelde asgari üc- sürekli yaşayacağız türünden söylem- Ücretsiz servisler sizken, 2.7 milyondan fazla genç ret alıyor. lerle önümüzdeki seçime yelken açacak. “ne eğitimde ne istihdamda” yer 4 Özel öğretmenlik: Özel ders Bunun nasıl mümkün olduğunu hem esnafa zarar verdi alırken, yüksek öğrenim görme ola- verme veya dershanelerde gözet- de hiçbir şeye dokunmadan nasıl ger- nağı bulabilen yüz binlerce genç de menlik özellikle üniversitedeki çekleşeceğini açıklayalım... ürkiye Esnaf ve Sanatkârları Kon- daha çok ortak kira, kitap gibi ihti- gençlerin para kazanmak için baş- Tfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Öncelikle bir enflasyon hesabı yapa- yaçlarını karşılayabilmek, bir kısmı vurduğu bir yöntem. Özel ders ücre- cağız ve bunu yaparken de TÜİK’in ve- Bendevi Palandöken, büyük şehirlerde- rilerine dayalı bir yaklaşımı sunacağız. ki bazı AVM, sosyete pazarları ve büyük da aile bütçesine katkı vermek için ti ise üniversite öğrencileri için saat- TÜİK’in verilerine göre örneğin aylık enf- marketler tarafından müşteri çekmek hem okuyor hem çalışıyor. Ekono- lik 60-100 TL arasında. Ancak ders lasyon oranı sabit bir şekilde yılsonu- için ücretsiz taşımacılık yapan servisle- mik kriz de bu arayışı hızlandırıyor. veren üniversiteliler, bu işin geçim na kadar yüzde 4 olursa, ağustos ayında rin, taksiciden dolmuşçuya, bakkaldan Bu gençlerin yaptığı işler ise genel- kaynağı olarak kullanılamayacağını, 4 Otelcilik: Otellerde gerek re- geçen yılın ağustos ayından bu zamana kasaba çok sayıda mahalle esnafının de olmasa da dönemin özelliklerine hatta iki yıl önceye göre keyfi harca- sepsiyon gerek diğer işlerde çalışan yıllık enflasyon oranı yüzde 84.72 olarak ekmeğiyle oynadığını savundu. göre farklılaşıyor. Ücretleri de tam malarına yetmediğini söylüyor. gençler, özellikle yaz ayları boyun- gerçekleşecek, bu oran kasım ayında İlk etapta personel taşımak için zamanlılar için asgari ücret, yarı za- 4 Çevrimiçi içerik: Dijital sitele- ca tercih edilen bir seçenek. Tam za- yüzde 93.29’a çıkacak ve aniden aralıkta başlatılan ancak ilerleyen dönemler- manlılar için bunun yarısı. re içerik hazırlamak ve yabancı içe- yüzde 77.29 olarak gerçekleşecektir. manlı ve sigortalı bir çalışan aylık 6 de müşterileri ücretsiz taşıyan servis Ne güzel değil mi? 4 Baristalık: Özellikle zincir ka- rikleri bu siteler için Türkçeye çe- bin lira alıyor. Bahşiş de var. araçlarının, şimdi de belirli alışveriş Fiyatlar her ay yüzde 4 artıyor, hayat felerle önemli istihdam kapısı hali- virmek, dil bilen öğrenciler için son kotası koyarak müşteri çekmeye ça- 4 Satış danışmanlığı: Kitap- daha pahalı hale geliyor ama ne hikmet- ne geldi. Bu işe üniversitede başla- dönemde öne çıkan bir seçenek. lıştığını aktaran Palandöken, şöyle de- çı, kırtasiye ve giyim mağazası gi- se yılsonunda enflasyon oranı aniden vam etti: “Vatandaşlarımız buralardan yıp sonra devam edenler çok. Sigor- Çevirdikleri metin başına 100 TL bi yerler bu iş için daha çok gençle- 15-16 puan düşüyor. alışveriş yaptığında evine dönmek için talı ve yarı zamanlı çalışan genç- gibi ücretler alan öğrenciler, bunu ri tercih ediyor. Saatlik çalışma yay- Buyurun aynı hesabı aylık yüzde 5 enf- belli meblağda fiş göstermek zorun- ler aylık ortalama 2 bin 500 TL ka- cep harçlığı olarak kullanabiliyor. gın. Bu ücret ise 42-45 TL arası de- lasyon oranına göre yapalım... da. Bu servisleri kullanmak için konu- zanıyor. Ancak haftada 30 saati dol- Bunların dışında konser, festi- ğişiyor ve haftada iki gün izin hak- Fiyatların yılsonuna kadar aylık bazda lan alışveriş kotaları yüzünden vatan- durmak gerekli. Tam zamanlılar ise val ve fuar gibi organizasyonlarda yüzde 5 arttığı varsayımı ile ağustosta enf- kı mevcut. Bu kapsamda haftalık 30 daşlarımız daha fazla alışveriş yapma- lasyon oranı yıllık bazda yüzde 86.49 ola- asgari ücretli. İki yıl önce yarı za- yer göstermek, rehberlik yapmak, saati doldurmak şartlar arasında. ya yönlendirilirken ulaştırma sektö- cak, kasım ayında tepe noktasına ulaşa- manlı çalışırken aldığı paranın key- anket şirketlerinde özellikle tele- 4 Garsonluk: Bar, restoran, ka- ründeki esnafımıza ve mahalle esnafı- rak yıllık üç haneye yani yüzde 101.17’ye fi harcamalarına yettiğini söyleyen fon ve dijital kanallarla anketörlük fe gibi yerlerde garsonluk yapmak na haksız rekabet ortamı oluşturuyor. ulaşacak ve sıkı durun, aralık ayında da bir barista, bugün bunun çok uza- yapmak da önemli işler arasında. gençlerin en çok tercih ettiği işlerden Amacı dışında kullanılan bu uygula- aylık yüzde 5 fiyat artışına rağmen enflas- ğında olduğunu anlattı. l Ekonomi Servisi malara son verilmeli.” l AA biri. Öğrenim sonrası bu işte kari- yon oranı yılı yüzde 85.98 ile kapatacak. Yani bir ayda yine 15-16 puan düşecek. Karar vericiler de böbürlenerek televizyon l Pasaportsuz Türkiye’ye girişleri- l TMSF dünkü Resmi ekranlarının bazılarında boy gösterecek ve ne izin verilmesinin ardından Edirne’ye Gazete’de bir ilan yayımlayarak enflasyon düşüyor diye alkış isteyecekler. alışverişe gelen Bulgar turistler artı- Adabank’taki yüzde 2.24’lük pa- Hiçbir şey yapmadan çok şey yapmış yor. Edirne TSO Başkanı Recep Zıp- yını satışa çıkardı. Muhammen Yüzde 16 Yüzde 6 edasıyla hem de... kınkurt, “Hafta sonları 12-16 bin olan bedeli 3.6 milyon lira olan hisse- Çocuklu bireylerde Tasarruflarda sayı 20 binlere çıktı“ dedi. ler için ihale 20 Eylül’de. tasarruf sahipliği kripto para payı Baz etkisi tembelliği İşte buna ekonomide o ünlü baz etki- si adı verilir. Yani verilerin ve onların artış hesabı özelliğine bağlı olarak geçen yı- BAŞSAĞLIĞI lın aynı dönemine göre kavramı ile bu- ‘Yastıkaltı’ gücünü koruyor luşturularak şapkadan tavşan çıkarma- nın diğer adıdır bu baz etkisi... “Her ölüm erken ölümdür.” NG Türkiye’nin 2011’den ruf planlayanların oranı ise Halk diliyle, hayat pahalılığı artıyor MEVDUATLARDA Ibu yana periyodik ola- yüzde 31.5’e düştü. Bu oran ama bu siyasiler enflasyon düştü diyorlar Adnan’ın ki çok erken oldu. cümlesinin diğer anlamdır bu baz etkisi... rak açıkladığı “Türkiye’nin önceki çeyrekte yüzde 35’ti. GARANTI GENIŞLEDI Rezervleri eksiye düşmüş, cari açığı tavan lşıklar yoldaşı olsun. Tasarruf Eğilimleri Tasarruf sahiplerinin ya- MSF, dünkü Resmi yapmış ve kuruşa muhtaç bir ekonomide Araştırması”nın 2022 yı- tırım aracı tercihlerinde TGazete’de yeni bir düzen- siyasetçilerin (siyaset satanların) elleri-kol- lı ikinci çeyrek (nisan, ma- “yastıkaltı altın ve nakit leme yayımlayarak “Sigortaya Y. Müh. Prof. Dr. ları bağlı bir şekilde verilerdeki cambazlığı yıs, haziran) sonuçları, kriz- (döviz+TL)” yüzde 22 ile gü- Tabi Mevduat ve Katılım Fonla- dört gözle bekleme şeklidir bu baz etkisi... le boğuşurken ekonomi yö- cünü koruyor. Bu oran ön- rı ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Zavallılığın ta kendisidir diğer anlamıyla. netimine güvenmeyen yurt- ceki çeyrekte yüzde 21’di. Fonunca Tahsil Olunacak Prim- ADNAN OĞUZ lere Dair Yönetmelik”te deği- taşın yatırım aracı tercihle- Ayrıca altın yüzde 13’lük şiklik yaptı. Buna göre, yönet- rinde yastıkaltı birikimlerin “sistem içi” payıyla da ya- ‘Merkez’e enflasyon uyarısı meliğin amaç ve kapsamını be- önemli bir yer tuttuğunu bir tırımlarda dikkat çekiyor. AKYARLI’nın lirten 1. maddesinin 1. fıkra- luslararası Para Fonu (IMF) Birinci Başkan kez daha ortaya koydu. 2022’nin ikinci çeyreğinin sında yer alan “tasarruf mev- UYardımcısı Gita Gopinath, merkez bankala- Verilere göre tasarruf sa- atak yapan yatırım aracı duatı ve gerçek kişilere ait” ailesine, sınıf arkadaşlarımıza ve dostlarına rının enflasyonu hedefe döndürmek için karar- hipliği oranı yüzde 19’a çık- ise yüzde 24’lük payla “bi- ibaresi “resmi kuruluşlar, kredi lı davranmaları gerektiğini ifade etti. Geçici arz başsağlığı diliyorum. kuruluşları ve finansal kuruluş- tı. Bu oran önceki çeyrekte reysel emeklilik fonları” ol- şoklarının enflasyon üzerinde daha geniş ve da- lara ait olanlar haricindeki tüm yüzde 18.7, geçen yılın aynı du. Bu oran önceki çeyrek- ha kalıcı etkileri olabileceğini düşündürdüğü- mevduat” olarak değiştirildi. çeyreğinde yüzde 18.3’tü. te yüzde 16, geçen yılın ay- nü belirten Gopinath, bu koşullar altında merkez Mevduat garantisi halen 200 YAŞAR YILMAZ Birikimi olmayanlar arasın- nı çeyreğinde yüzde 21’di. bankalarının enflasyonu kontrol etmek için daha bin TL olarak uygulanıyor. da “yakın gelecekte” tasar- l Ekonomi Servisi agresif tepki vermesi gerekebileceğini aktardı.