Katalog

18 AĞUSTOS 2022 PERŞEMBE EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 17.9680 18.3100 21.9230 19.14 2980 6872.34 1033.21 0.1 kuruş 4.4 kuruş 5.1 kuruş 0.42 puan 66.70 puan 50.24 lira 1.92 lira Son bir yılda, bireysel kredi kullananlar 1.8 milyon kişi artarak 36.3 milyonu aştı Bireyselde borca battık Avrupa birliğini koruyabilecek mi? Haziran 2022 itibarıyla toplam bireysel kredi borcu, son vrupa’da, son 500 yılın en kurak bir ayda 65.1 milyar lira, son bir yılda ise 344.1 milyar yazından sonra, çok zor geçme- lira artarak yaklaşık 1.3 trilyon liraya yükseldi. Asi beklenen kış, Avrupa Birliği’nin son finansal kriz sırasında gözler önüne ürkiye Bankalar Birliği at kullandı. Kullanım türüne ba- serilen eşitiz “merkez-çevre” (Almanya, Fransa, Hollanda, Belçika ile Güney ve (TBB) Risk Merkezi’nin Ha- kıldığında, konut kredisi borçlula- Doğu Avrupa ülkeleri) çelişkisini yeni- Tziran 2022 ile ilgili yeni rı son bir yılda 2 milyon 514 bin- den keskinleştirecek gibi görünüyor. açıkladığı “Aylık Bülten”, ekono- den 2 milyon 478 bin kişiye iner- Avrupa Birliği ülkeleri, ekonomik ve mik kriz ve yüksek enflasyon ne- ken, borç tutarı 286.6 milyar li- siyasi istikrarlarını, Ukrayna savaşının deniyle bireysel kredi kullananla- radan 357.2 milyar liraya yüksel- güvenlik etkisi bir yana, çok yönlü bas- rın hızla arttığını gösterdi. di. Kişi başına ortalama borç ise kıların altında korumaya çalışıyorlar. 114 bin 5 liradan 144 bin 144 li- Yazın kuraklık, aşırı sıcaklar tarımda ve- ‘İlk kez’ alan çok raya çıktı. rimi yüzde 60’a varan düzeylere, su re- zervuarlarında, Ren Nehri gibi ekono- Buna göre Haziran 2022 so- Taşıt kredisi kullananlar 481 mik açıdan kritik su yollarında su sevi- nu itibarıyla bireysel kredi borcu binden 453 bin kişiye düşerken, yesini kritik düzeylere düşürdü. Orman olanların sayısı, Haziran 2021’e kredi hacmi 50.3 milyar liradan yangınları Güney Avrupa’da ekonomik kıyasla 1 milyon 835 bin, Mayıs 74.4 milyar lira, ortalama borç 104 açıdan son derece önemli turizmi de 2022’ye kıyasla 152 bin artarak bin 721 liradan 164 bin 335 liraya birçok bölgede olumsuz yönde etkiledi. 36 milyon 324 bin kişi oldu. Top- yükseldi. İhtiyaç kredi kullananlar Gıda ve enerji fiyatlarındaki artışlar, lam bireysel kredi borcu tutarı da 28 milyon 226 binden 28 mil- etkileri yoksul kesimlerde daha derin- da, Haziran 2021 sonuna kıyasla yon 810 bine çıktı. Kredi hacmi den hissedildiğinden, gündeme bir “ge- çim sıkıntısı krizi” getirdi. Enerji fiyatla- 344.1 milyar lira, Mayıs 2022’ye 426.4 milyar liradan 558.7 milyar Dış borç artıyor ‘18’de bekliyor rında hızlı artışlar turizm bölgelerinde kıyasla 65.1 milyar lira artışla 1 lira, ortalama borç 15 bin 107 lira- erkez Bankası’nın dün yayımla- erkez Bankası’nın bugün ya- soğutucu çalıştırma maliyetlerini daya- trilyon 274 milyar liraya çıktı. dan 19 bin 391 liraya ulaştı. Mdığı “Kısa Vadeli Dış Borç İsta- Mpacağı politika faizi açıklama- nılmaz düzeylere yükseltti. Devletlerin Haziran 2021’de 26 bin 947 lira tistikleri Gelişmeleri-Haziran 2022” sı öncesi, dolar/TL ay başında test getirdiği, örneğin İspanya’da klima ci- Kredi kartı uçuyor olan kişi başına ortalama bireysel raporuna göre, haziran sonu itiba- edilen 18 seviyesinin hemen altın- hazının ayarını 27 derecenin altına indir- kredi borcu (kredi riski) da Hazi- Ayrıca bireysel kredi kartı kul- rıyla kısa vadeli dış borç stoku, 2021 da dar banttaki seyrini dün de sür- me yasağı gibi kısıtlamalar da sektörü sonuna kıyasla yüzde 10.9 artış- dürdü. Fed tutanakları ve kur koru- ran 2022’de 35 bin 60 liraya ulaştı. lananların sayısı 28.3 milyondan olumsuz yönde etkiliyor. la 134.8 milyar dolar oldu. Bu borç, malı mevduat dönüşleri de dolar/TL Bunun yanında, rapora göre ge- 31.1 milyon kişi, borç tutarı 166 Fiyat artışlarına ek, doğalgaz tedari- bankalar kaynaklı olarak yüzde 8.9 üzerinde etkili. Merkez Bankası’nın kinin giderek zorlaşması, hatta durma çen haziranda ilk defa 201 bin ki- milyar liradan 283.2 milyar lira artışla 56 milyar dolar, diğer sek- faizi değiştirmesi de beklenmiyor. noktasına gelme olasılığı, ekonomi yo- şi kredi kartı, 129 bin kişi tüketi- ve ortalama borç 5 bin 861 lira- törde yüzde 12 artarak 49.4 milyar Dolar/TL gün içinde ise 17.97’yi gör- rumcularını Avrupa çapında bir reses- ci kredisi, 28 bin kişi konut kredi- dan 9 bin 98 liraya yükseldi. dolar oldu. l Ekonomi Servisi dü. l Ekonomi Servisi yonun kaçınılmaz olduğuna ikna etmiş si ve 138 bin kişi kredili mevdu- l Ekonomi Servisi görünüyor. Enerji fiyatlarındaki artışla- ra, ek kullanımına getirilecek kesintile- re, yüksek enflasyon ortamında bunal- Prof. Dr. Büyüktaş, üretici kooperatiflerinin etkinleştirilmesini önerdi makta olan halkların (reel ücretler hızla düşüyor) vereceği tepkileri de şimdiden kestirmek çok zor. Diğer taraftan enerji krizi, ondan kay- naklanan sorunlar, Avrupa Birliği’nin Aracı azalırsa fiyat düşer üyelerinde farklı yaşanıyor. Örneğin, kı- şın enerji krizi, üye ülkeler arasında, enerji tedarikinde Rusya’ya bağımlı- BÜLENT ECEVİT lık oranına göre farklı şiddette yaşana- SORUNLARI ÇÖZMÜYOR cak. Ek olarak AB çapında Almanya’nın retimdeki maliyet artışları nede- liderliğinde getirilmeye çalışılan yüz- 10.5 TL Yüzde 169.4 de 15 tüketim kısıtlaması, Rusya gazına Üniyle meyve ve sebze fiyatları her Oto düzenlemesine Ekmeklik buğday Almanya kadar bağımlı olmayan İspan- Tavuk yemi fiyatındaki gün yükselirken Ziraat Mühendisle- tohumunun kilo ya ve İtalya gibi ülkelerde uygulanabile- karşı dava açılacak son bir yılık artış ri Odası Antalya Şube Başkanı Prof. fiyatı. Geçen yıl cek gibi görünmüyor. Dahası bu kısıtla- Dr. Dursun Büyüktaş etkin kooperatif- raç fiyatlarındaki artışı denge- 3.5 liraydı ma önerisi, uzun süre Rusya gazına ba- çilik önerisinde bulundu. “Girdi mali- Alemek için hayata geçirilen 6 ğımlı kalmayı sürdürerek, kimi yorum- yetini düşürmeden fiyatlar inmez. ‘13 ay ve 6 bin kilometre kısıtlaması- culara göre “ucuz enerjiyle üretim ya- na sektör mensuplarının tepkisi TL’ye değil 1 TL’ye satacaksın’ diye- pan” Almanya’ya yönelik tepkileri artır- sürüyor. Bu düzenlemenin anaya- rek polisiye önlemlerle sonuç almak dı, “merkez-çevre” çelişkisini, “liderlik” sanın 49. maddesine aykırı oldu- (hegemonya) sorununu yeniden günde- mümkün değil. Örneğin domatesin ğunu ve sektörden görüş alınma- me getirdi. maliyeti üreticide ortalama 5 lira. Bu- dığını söyleyen Motorlu Araç Satı- Enerji krizi, enflasyon ve durgunluk nun üzerine çiftçinin kazanması gere- cıları Federasyonu (MASFED) Ge- ortamında, başta İtalya olmak üzere İs- kiyor. Üretici ile tüketici arasında ise nel Başkanı Aydın Erkoç, konu- panya, Yunanistan gibi ülkelerin, kimi çok fazla aracı var. Sistem bunun üze- Baltık ülkelerinin bir borç krizine düş- yu yargıya taşıyacaklarını duyur- rine kurulmuş. Bu nedenle pazarda fi- me olasılığı “merkez-çevre” çelişkisi- du. Erkoç, “İşini layıkıyla yapan yat neredeyse 20 liraya çıkıyor” diyen ni derinleştiriyor. Bu ortamda Avru- araç satıcıları günah keçisi ilan Etiketi bırak maliyete bak Büyüktaş, önerilerini şöyle özetledi: pa Merkez Bankası borçlu ülkelere yar- ediliyor, bireylere bir kısıtlama dım etmeye çalışırken aynı anda faiz- bulunmuyor. Fiyatların düşmesi artışla 8 bin 320 TL’den 12 bin 700 MUSTAFA ÇAKIR Siyasi etkiler oluyor leri de yükseltmeye başlaması, çelişki- için üretim, döviz kuru, finansma- TL’ye, can gübresinin fiyatı yüzde li bir durum yaratıyor. Örneğin İtalya ve na erişim zorluğu ve vergiler gi- 4 Üretici ürün bazında kooperatif- nflasyon rakamları her geçen gün 30.4 artışla 7 bin 360 TL’den 9 bin Yunanistan’da borçların sürdürülebilirli- bi pek çoksorun çözüm bekliyor. leşebilir. Antbirlik, Çukobirlik, Fisko- Etırmanırken iktidarın adımları ise 600 TL’ye, üre gübresinin fiyatı yüz- ğini tehlikeye atıyor. Ayrıca düzenleme kapsamına gir- birlik gibi önemli tecrübelerimiz var. birbiri ardına boşa çıkıyor. Bir yan- de 15 artışla 12 bin 178 TL’den 14 Ekonomik yapıları dolayısıyla, ener- meyen bireyler nasıl engellene- Ama uygulama sorunlu. Örneğin bir- dan market raflarındaki ürünlerin ji ve gıda fiyatlarındaki artışlarından et- bin TL’ye çıktı. cek?” dedi. liğin genel müdürünü iktidar atıyor. kilenme biçimleri birbirinden farklı ülke- etiketleri yükselirken bir yandan da Bu da siyasi baskılara açık olabiliyor. Üreticinin gücü kalmadı tarladaki maliyet artışları sürüyor. lerin, aynı faiz oranları, para politikaları Sitelerde uyum başladı CHP’li Tutdere, Tarım Kredi mar- 4 Kooperatifle fide, tohum, gübre, ve enerji tüketimini kısıtlama basıncı al- Bu artışlara dikkat çekmek isteyen Sektörden itirazlar devam tında yaşamaya çalışması, aralarındaki CHP Adıyaman Milletvekili Abdur- ketleri ile fiyatları düşürmeye çalışan ilaç vs. gibi girdilerde yüzde 30 civa- ederken internet satış platform- farkları büyüterek birliği tehlikeye atma iktidarın, üretim maliyetlerini aşağı rahman Tutdere, temel tarım girdi- rında indirim olacağını düşünüyoruz. ları düzenlemeye uygun değişik- riskini artırıyor. lerindeki fiyatları yıllık olarak kıyas- çekmek için hiçbir önlem almadığı- Pazarlama açısından da faydası var. liklerini duyurdu. Sahibinden. Son olarak, halen yaşanmakta olan nı söyledi. Tutdere, “İsteniyor ki etin, ladı. Tutdere’nin geçen yılın ağustos Aradaki fazla aracıyı ortadan kaldıra- com’dan gelen duyuruya göre geçim sıkıntısı krizinin, kışın günlük ya- ayı ile bu yılın ağustos ayı karşılaştır- sebzenin, meyvenin, bakliyatın, ek- rak fiyatlardaki şişme engellenir. 15 Eylül’den itibaren siteye ekle- şamı, mutfağı ve “oturma odasının” meğin fiyatı hep aynı olsun. Fakat masında ortaya çıkan sonuçlar şöy- necek ilanlarda yetkili bayilerin 4 Haldeki komisyonculuk sistemi de ısınma düzeyini etkileyecek kısıtlamala- le: Mazotun litresi yüzde 249 artış- böyle bir dünya yok. Akaryakıt zamla- dışındaki satıcılar ilan verirken sorunlu. Temel görevleri üreticiden al- rın toplumsal sonuçlarını da düşünmek rı ürüne yansımayacak mı? Girdi mas- la 6 lira 75 kuruştan 23 lira 58 ku- “Aracın Durumu” kriterini sade- dığı ürünü belli bir bedelle başka yere gerekiyor. Halkın hükümetlerinden kri- ruşa çıktı, amonyum sülfat gübre- rafları ekinden önce büyüyor. Kötü ce “İkinci El” olarak seçebilecek ze karşı önlem, destek, güvence talebi, göndermek. Ama bazıları üreticinin ih- yönetim üreticiyi büyük bir çıkmaza sinin tonu yüzde 14.3 artışla 9 bin ve “Araç Kilometresi” kriteri için enerji ve gıda piyasalarında korumacı- tiyacı girdileri karşılayarak onları ken- 800 TL’den 11 bin 200 TL’ye, DAP sürükledi. Üretim azalırken dışa ba- de en az 6 bin kilometre girebile- lığı, AB’nin temel taşı neoliberal mode- ğımlılık artıyor. Üreticinin fahiş girdi dine bağlıyor ve fiyatı etkiliyor. gübresinin fiyatı yüzde 32.3 artışla cek. Ayrıca ilanı verenin talep et- lin ve de AB’nin dışına çıkma eğilimini 14 bin 600 TL’den 19 bin 400 TL’ye, fiyatları karşısında dayanacak gücü 4 Bugün Antalya’da 200 civarında ko- tiği fiyatın yanında da aynı mo- güçlendiriyor. Enerji şirketleri müsteh- kalmadı” diye konuştu. l ANKARA 20-20-0 gübresinin fiyatı yüzde 52.7 operatif var ama sadece 10 kadarı faal. delin distribütörü tarafından be- cen kârlar yapar, müdürlerine hissedar- Bunlar işler hale gelmeli. l ANTALYA lirlenmiş güncel fiyatı yer alacak. larına dağıtırken, IMF enerji fiyatlarının halka yansıtılmasını önerirken, halkın tepkileri, Avrupa Birliği’ne karşı duygu- EKK AÇIKLAMA YAPTI ları, sol hareketin zayıf olduğu durum- ‘Yatırımları iki katına çıkardık’ larda, bu milliyetçilikten beslenen faşist Nitelikli insan ve hareketleri de güçlendirecektir. oç Holding’in, 2022 yılının ilk yarı- şitlendirilmiş portföy yapımız ve sağ- girişim aranıyor Ksında geçen yılın aynı dönemine kı- lam tedarik zincirimizin desteğiyle ba- yasla konsolide bazda yüzde 192 ar- şarılı bir dönemi geride bıraktık. Ülke- umhurbaşkanı Yardımcı- tışla toplam 385.9 milyar TL gelir elde mize inancımızla yatırımlarımızı karar- ‘Dönüşüm’de kira desteği Csı Fuat Oktay başkanlığın- ettiği, bu dönemde ana ortaklık pay- lılıkla sürdürdük. Kombine yatırımları- KISA... KISA: DÜNYA da toplanan Ekonomi Koordi- ları kapsamındaki net kârın da yüzde mızı bir önceki yılın aynı dönemine kı- 1500 liraya yükseltiliyor nasyon Kurulu’nun (EKK), son l Norveç’in varlık fonu 2022 yılının 317 artışla 22.2 milyar liraya yasla iki katına çıkararak 14.9 milyar toplantısında iç ve dış finans- ilk yarısında 174 milyar dolar za- ulaştığı açıklandı. TL’ye yükselttik. Böylece son 5 yılda evre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Ba- man tarafındaki gelişmeleri de- rar ettiğini açıkladı. Fonun toplam Ç Sonuçları değerlendiren yaptığımız toplam yatırım 65 milyar kanı Murat Kurum, dün 17 Ağustos ğerlendirdiği, ham petrol ve do- büyüklüğü 1.3 trilyon dolar. Koç Holding Üst Yöneticisi TL’ye ulaştı.” Depremi’nin 23. yılıyla ilgili bir törende yeni ğalgaz fiyatlarındaki son dö- l Mısır Merkez Bankası Başkanı Ta- Levent Çakıroğlu, küresel konut kampanyası başlatılacağını duyurdu. nem seyir de dahil olmak üze- rek Amer, faiz oranlarının belirle- ölçekte devam eden belir- 100. yıla hazırlık İstanbul’da dönüşüm kapsamında 1150 li- re küresel düzeydeki gelişme- neceği bugünkü politika toplantısı sizlik, Rusya-Ukrayna sava- ra olan kira desteğinin yüzde 30 artışla 1500 Ayrıca 100. yılına yaklaşan Koç lerin dikkate alındığı belirtil- öncesi istifasını verdi. şının neden olduğu dalgalan- liraya çıkarılacağını belirten Kurum’un verdi- Topluluğu’nu önümüzdeki yüzyılın re- di. Toplantıda ayrıca nitelik- l İngiltere’de enflasyon beklentile- ma ve zorlu piyasa ko- ği bilgiye göre, önümüzdeki eylül-ekimde tüm kabetine hazırladıklarını belirten Çakı- li insan kaynağını ve yatırımları ri aşarak temmuzda yüzde 10.1’e şullarına atıf yapa- firmaların katılacağı yeni bir konut kampan- roğlu, “Geçmiş ve mevcut başarıların, Türkiye’ye çekecek çalışmala- yükseldi. Böylece 40 yıl sonra ilk rak şöyle devam yası başlatılacak. Emlak Konut öncülüğün- gelecekteki başarının garantisi olmadı- ra temel oluşturacak “Teknolo- kez enflasyon çift haneyi gördü. etti: “Bunlara kar- de başlayacak kampayada faiz ve alım des- ğının bilinciyle, Ar-Ge ve yenilikçilik ko- ji ve Ar-Ge Faaliyetleri Alanında l Euro Bölgesi ekonomisi yılın ikin- şın güçlü bilan- teği olacak. Firmalara verilen 400 bin liralık nusundaki yetkinliklerimizi güçlendi- İşbirliği ve Veri Paylaşımına İliş- ci çeyreğinde yüzde 0.6 büyüdü. çomuz, disiplin- desteğin 600 bin liraya yükseltildiğini bildiren rerek topluluğumuzu sağlam adımlarla kin Protokol” ilgili bakanlıklar Tahminler ise yüzde 0.7 idi. li yönetim an- Kurum, belediyelere de yüzde 50’ye kadar fa- geleceğe taşıyoruz” diye konuştu. arasında imzalandı. l DHA Levent Çakıroğlu layışımız, çe- iz desteği verileceğini vurguladı. l DHA l Ekonomi Servisi