Katalog

Diyarbakır Londra Lizbon İstanbul Antalya Artvin 32/21 Trabzon 37/21 Aydın Atina Madrid 32/24 26/26 29/25 34/25 29/16 37/22 24/18 Erzurum Moskova Sivas Berlin 23/12 Amsterdam New York Ankara 30/20 Bursa 31/21 Çanakkale 33/23 32/15 Gaziantep 37/21 29/14 28/16 29/23 36/21 Eskişehir Paris Tokyo İzmir 32/26 Adana 32/25 Balıkesir Kars Konya Girne Roma 35/28 32/21 29/11 28/18 33/21 31/22 34/19 34/21 10 AĞUSTOS 2022 ÇARŞAMBA Herkese Bilim Teknoloji Dergisi’nin katkılarıyla hazırlanmıştır. Günlük sorunlara karşı beynimizi güçlendirmemiz için yapılabilecekler de var bİn LERcE İKOn İK üRün E İMZA ATTı Japon moda tasarımcısı Parçalı Bulutlu Bursa Atina Açık Adana Berlin İstanbul Trabzon Unutmayı 12 Miyake yaşamını yitirdi Artvin Girne Sağanak 4/-3 6/2 Kars Çanakkale Londra Bulutlu Ankara -5/-13 ralarında Steve Jobs’un Balıkesir Moskova -3/-10 Aikonik boğazlı kazakları Sivas Karlı Paris da bulunan binlerce ikonik Erzurum Madrid İzmir Yağmur tasarıma imza atmış olan Ja- Eskişehir Amsterdam 8/0 adımda unutun pon moda tasarımcısı Issey Adana Aydın Roma Karla K. Yağmur Antalya Miyake, 84 yaşında yaşamı- 9/3 Gaziantep 10/1 New York Sisli yaşamdaki en büyük sorunlardan biri unutmak, sadece belli bir yaşın nı yitirdi. Japon medyasına Konya Tokyo üzerindekilerde de değil... Büyük kentlerde yaşayanlar “unutma” kıskacı göre Miyake bir süredir ka- raciğer kanseri ile mücadele altında. Ve bu durum yaşamımızı olumsuz etkileyebiliyor. Unutmaya Issey Miyake ediyordu. Tasarımcı için ka- karşı beynimizi güçlendirmemiz için uzmanlar 12 adım önerdi. palı bir cenaze töreni düzen- lendi. Ancak Miyake’nin is- Miyake, 1960’lı yıllarda ‘UnUtma Eğrisi’ni ç arpıcı görs Ell Eri Paris’e taşındı ve Guy La- teği üzerine kendisi için an- Grafikte de görüleceği üzere 1 10B ir Birin E Bağlayın ma töreni yapılmadı. roche ile Huber de Givenchy bir şeyi öğrendiğimiz anda ak- Deneysel hafıza çalışmalarına Derren Brown’ın “Hafıza” gibi ünlü modacılarla birlik- 1938 yılında Hiroşima’da lımızdakiler yüzde 100 ile tem- öncülük eden Alman psikolog isimli sesli kitabı, bu yöntem doğan Miyake, kente 72 yıl te çalıştı. Kısa bir süreliği- sil edilirken 20 dakika içinde bu için harika bir örnek veriyor: 12 Hermann Ebbinghaus’un (1850- önce ABD tarafından atom ne New York’ta da yaşayan oran hızla yüzde 58’e düşüyor. 1909) “Unutma Eğrisi”, eğer ak- rastgele kelime seçin. Örneğin İstanbul bombası atıldığında yedi ya- Miyake, 1970’te Tokyo’ya Bununla birlikte bir saat için- Trabzon 4/-3 telefon, sosis, maymun, düğme, lımızda tutmaya çalışmak için şındaydı. İş yaşamında bu dönmeye karar verdi ve de bu bilginin yarısı bile aklımız- 6/2 Kars kitap, lahana, bardak, fare, mi- çaba göstermezsek öğrendikle- Ankara konuyla ilgili pek konuşma- orada Miyake Tasarım da kalmazken bir hafta içinde bu -5/-13 de, karton, feribot. Bunları bir- rimizin çoğunu ne kadar hızlı -3/-10 oran yüzde 25’e kadar iniyor. yan Miyake, 2009’da New Stüdyosu’nu kurdu. birine bağlarken kafanızda güç- unuttuğumuzu görselleştiriyor. York Times’a yazdığı bir ya- Moda tasarımcısı, gele- İzmir lü görsel bağlantılar kurun. Bu zıda “atom bombasından neksel Japon kumaşların ya- iyi UyUyUn luyla oluşturulan kas hafızası- 8/0 zi-filmleri izleyenler, “zihin sa- teknikte tek kural, canlı görün- 2 Nitelikli uyku, yaşam ka- sağ kurtulan tasarımcı” ola- nı sıra plastik ve metal gibi rayı” tanımına alışıktır. Bu tekAdana - nı ve icra edeceği müziğin nota tüler seçmek, hatta ne kadar tu- Antalya rak tanınmak istemediğini malzemelerle de tasarımlar litemizin güvencesi. Özellik- 9/3 nik, bugünün hafıza sporcula- sayfalarını görsel olarak anım- 10/1 haf seçerseniz o kadar iyi. ifade etmişti. da yaptı. l dış haberler le de beyin ve hafıza için büyük rı tarafından da kullanılıyor. Bu samasını bu yönteme borçlu. tE krar t Ekrar önem taşıyor. Son araştırma- yöntemde temel olarak, anımsa- Uzmanlar, bu yöntemin, toplu- 11t Ekrar! lar da uykunun hafıza konsoli- mak istediklerinizi, zihninizde luk önünde konuşma için de işe Hafızanızı her yaşta iyileştire- dasyonunda oynadığı yaşamsal bİn LERcESİ SApTAn AMAMış OLAbİLİR yaptığınız bir “yolculuk” boyun- yarayabileceği söylüyor. bilirsiniz ve bunun yolu tekrar- rolü doğruluyor. Sözgelimi ba- ca sağa sola yerleştiriyorsunuz. dan geçiyor. Örneğin 40 yaş üs- hafı Zanı Zı zı uyku evreleri, anıları düzene isiml Er için Bir tü ortalama bir Londralı taksi- 8 sUçlamayın, k Utlayın sokmak ve gereksiz olanları sil- 6 yakıştırma BUl Un New ci 25 bin sokak ve 20 bin önemli Kasibhatla, hafızanız başarı- mek için çok önemli. Bu da uy- Dört dünya rekorundan bi- nokta bilgisine sahip oluyor. En kunun anımsama açısından kri- sız olduğunda, “Sorun değil, bir ri, 224 ismi 15 dakikada ezber- büyük zorluk “öğrenmeyi öğren- tik önemini gösteriyor. dahaki sefere hatırlayacağım,” lemek olan Kermode, “İsimler York’ta mek”. Araştırmalar, bu öğrenme Bilgi kartları dememizi öneriyor. Çünkü ha- genellikle hiçbir şey ifade et- sürecinin sürücülerin hipokam- 3 fızada stres yaratmak, kaçınıl- mez” diyor. Bu durumda sizin püsünü genişlettiğini gösteriyor. Somut bir şey öğreniyorsak, çocuk maz olarak işleri daha da kötü- onları anlamlı kılmanız gereki- kasıtlı hata yapmak bilgi kartları kullanmak da ha- yor. Mesela biriyle tanıştırıldı- leştiriyor. Bunun tam tersi oldu- 12 Bu yılın başlarında ya- rika bir yöntem olarak karşımı- ğınızda, onun ismine benzer ve- ğunda, yani bir şey hatırladığı- yımlanan bir araştırma, “Der- felci krizi za çıkıyor. Hazırladığımız kart- ya onunla kafiyeli bir şey bu- nızda ise kendinize, “Harika bir ring Etkisi” yani kasıtlı hata yap- larla, kendimize aralıklı hatır- lun: Türkiye’den bir örnek, Mu- hafızam var” deyin. manın öğrenmedeki etkisini or- latmalar yapabiliriz. zaffer isimli birisini “zafer elde Bir şiiri EZBEr E taya koyuyor. Buna göre bilinçli Zihnini Zi oy Unlarla eden” biri gibi kafanıza işleye- 9 öğr Enin hata(lar) yapmak daha derin bir 4 güçl Endirin bilirsiniz. Suzan’ı ise “susan bi- Hafızanızı güçlendirmeyi baş- BD’de, Rockland County lizasyonda tespit edilen ve anlayışı ve anımsamayı teşvik Eşleşen kart gibi hafıza oyun- ri” olarak aklınıza kazıyabilir, ABölgesi Sağlık Hizmet- Kudüs’te görülen çocuk felci lı başına zevkli bir aktivite ola- edebiliyor. Araştırma kapsamın- ları ve çeşitli beyin-zekâ egzer- bir sonraki karşılaşmada adını leri Müdürü Patricia Schna- virüsü arasında bağlantı olup rak kurgulayabilirsiniz. Örne- da, yeni öğrendikleri bilgilere ka- sizleri, anımsama yetimizi güç- kolayca hatırlayabilirsiniz. bel Ruppert, New York’ta bin- olmadığını araştırdıklarını sıtlı hatalar ekleyen ve sonra dü- ğin bir şiiri ezberleyerek aralık- lendiriyor. Bununla birlikte Bir piyanist gi Bi lerce tespit edilmemiş çocuk doğruladı. Ruppert, “Bu, tüm zelten öğrenciler, ilk seferde doğ- larla kendinize hatırlatın. Ön- yapboz yapmak da bilişsel işlev- felci vakası olabileceğini söy- dünya için çok ciddi bir so- 7 düşünün ru cevabı verenlerin yaklaşık iki ce hoşunuza giden bir şiir seçin lerimize iyi geliyor. ledi. BBC’ye konuşan Doktor run. Sadece New York’la ilgili Piyanistler, hafızalarında sa- katı kadar daha iyi öğreniyor. ve ardından küçük parçalar ha- Ruppert, çocuk felcinin New bir mesele değil. Herkesin uy- Zihin sarayını Zı atlerce canlı müzik icra eder. York’ta yayılma hızının ken- gun şekilde aşılanmasını sağ- linde öğrenin. Ardından görsel, 5 inşa Edin Susan Tomes de bunlardan biri. https://www.theguardian.com/sci- disini kaygılandırdığını belir- lamamız gerek. Daha önce Sherlock Holmes serisini oku- işitsel ve kinetik hafızayı devre- Tomes, tekrarlama yo- ence/2022/jul/03/memory-games- terek “Çocuk felci vakaları- ABD’de yeniden çocuk felci yan veya ondan uyarlanan di- ye sokun. how-to-boost-your-brain-power nın çoğu asemptomatik ya vakası görüleceğini asla dü- da az semptom görülen vaka- şünememiştim” diye konuştu. lar” dedi. ABD’de sağlık yetkilileri, ge- DOKUYA ÖZEL MATRİS Ruppert ayrıca New çen ay ülkede dokuz yıl ara- York’taki bilim insanlarının, dan sonra ilk kez bir çocuk eyaletteki çocuk felci vaka- felci vakası görüldüğünü açık- Omuz ağrısı larıyla Londra’da bir kana- lamıştı. l Dış Haberler için yeni bir META cEO’SU ZUcKERbERg DUYURDU tedavi yolu WhatsApp grubundan arvard Üniversitesi bilim insan- Hları, tendonları ve kasları onar- sessizce ayrılabileceğiz maya yardımcı olan yeni bir yön- tem geliştirdi. Masa başında çok Yaşlanmayan kaplumbağalar fazla hareket etmeden çalışanlar- hatsApp’ın sahibi olan Zuckerberg, bu özellikle- da bedenin birçok yerinde ağrılar WMeta, uygulamanın rin WhatsApp mesajlaş- aşlanma, bir organizmanın gelişir. Bu yüzden omuz ağrısı, kişi yeni güvenlik önlemlerini malarını “karşılıklı konuş- AMFİBİK TÜRLERDE SICAK İKLİM ETKİLİ Yzaman içinde güçsüzleş- için giderek büyük sorun haline ge- duyurdu. Söz konusu önem- ma kadar gizli ve güven- mesidir. Bunu insanlarda gör- liyor. Şiddetli omuz ağrısı özgürce lere göre kullanıcılar artık li” tutmaya yardımcı olaca- alışmada, kaplumbağaların yaşadığı bölgedeki ortalama sı- mek kolaydır; yaşla birlikte ba- hareket etmeyi, hatta giyinmeyi bi- Ç grup konuşmalarından ses- ğını söyledi. Yeni özellikler yaşlanma hızının diğer so- caklıklar incelendi ve daha sı- le eziyet haline getirebiliyor. ğışıklık sistemi zayıflar, kemik- siz bir şekilde ayrılabilecek, İngiltere’den başlayarak bu ğukkanlı türlere kıyasla da ol- cak iklimlerin sürüngenlerde Bu soruna çözüm bulmak is- ler kırılgan hale gelir. Yeni bir dukça yavaş olduğu tespit edil- yaşlanma hızını artırırken am- çevrimiçi durumunu kimin aydan itibaren kullanıma teyen Harvard Üniversitesi’nden araştırma, söz konusu risk biri- di. Soğukkanlılık bu yavaş yaş- fibik türlerde azalttığı görüldü. göreceğini kontrol edebile- girecek. Dong-Woo Cho, Suhun Chae ve Ji- kiminin kaplumbağalarda çok lanmayı açıklayamadığından, Ayrıca uzun ömürlülüğün cinsel nah Jang, rotator manşet yırtığını cek ve “bir kez görüntüle” WhatsApp ürün yönetici- daha yavaş olduğunu ve bazı araştırmacılar diğer bazı ola- olgunluğa görece geç erişmeyle (omuz kası yırtığı) onarabilen kar- mesajlarında ekran görün- si Ami Vora ise yaptığı açık- durumlarda hiç var olmayabile- sı etkenleri test etti. Her türün bağlantılı olduğu tespit edildi. maşık bir doku platformu geliştir- tüsü almayı engelleyebile- lamada “WhatsApp’ın özel ceğini ortaya koyuyor. Diğer bir di. Rotator manşetin karmaşık ya- cek. Meta’nın CEO’su Mark bir görüşme için en güven- deyişle, bazı kaplumbağa tür- pısını kopyalayabilen bu platform, da bu yaşlanma karşıtı meka- larına sahip oldukları görüldü. li yer olduğuna inanıyoruz. lerinde yaş almak ölüm riskini biyolojik mürekkep kullanılarak nizmalar nasıl oluştu? Hem do- Araştırma sonuçlarına göre, ne- Diğer hiçbir küresel mesaj- artırmıyor. 3D olarak basılan, dokuya özgü ğada hem de doğal ortamları dı- redeyse hiç yaşlanmayan kap- laşma hizmeti; kullanıcıla- hücre dışı bir matris. Ekip bu plat- şında bakım altında yaşayan lumbağa türleri arasında yer rının mesajlarına, medya, İleride de koruyor formu omuz yırtığı olan sıçanlara kaplumbağaların incelendiği iki alan Aldabra dev kaplumbağası sesli mesaj, video araması aktardıktan sonra, omuz fonksiyo- Kaplumbağalar uzun ömür- yeni çalışmada bu sorunun ce- (Aldabrachelys gigantea) hay- ve mesaj yedeklemesine bu nunda doku yenilenmesi ve iyileş- leriyle meşhur hayvanlar ara- vabı arandı. vanat bahçesi şartlarında 60 yıl ölçekte güvenlik sağlamı- me gözlemlediler. Sonuçlar, kök sında yer alıyor. Örneğin Pasi- Bu çalışmaların ilkinde, hay- veya daha uzun bir ortalama hücreleri içeren platformun, rota- yor” dedi. l dış haberler fik Okyanusu’ndaki St. Helena vanat bahçelerinde tutulan 52 yaşam süresine sahip. tor omuz manşetlerini gerçekten Adası’nda yaşayan Jonathan yenileyebileceğini gösteriyor. tür incelendi ve türlerin yak- Diğer çalışmada ise araştır- adlı dev bir Seyşeller kaplum- bİLİM İn SAn LARın DAn YEn İ çALışMA laşık %75’inin sıfır veya ihmal macılar doğal ortamlarında ya- bağası, bu yıl 190 yaşına girdi. İyileşmesi bekleniyor edilebilir yaşlan- şayan popülasyonlarda yaşlan- Şimdiye dek bilinen en yaşlı Araştırmacılar bu süreci görsel- ma hız- mayı inceledi. Kaplumbağala- kaplumbağa olan Jonathan, ay- leştirebilmek için dokuya özgü bi- Örümcek de insanlar rın neden yavaş yaşlandığı- nı zamanda bugüne kadar tes- yolojik görüntüleme faktörlerini, na dair hipotezlerden biri, pit edilmiş en yaşlı kara hay- yakın kızılötesi floresan görüntüle- soğukkanlı olduklarından vü- gibi rüya görebilir meyle birleştirdiler. Gerçek doku- vanı. Kaplumbağa biyoloji- cut ısısını korumak için ener- ya benzer bir mikro ortam ve bile- si üzerine yapılan araştırma- ji harcamak zorunda olmadık- şenler sunan bu platform, hastala- ilim insanları, uyku dön- rayıcı örümcek olarak bilinen lar, kaplumbağaların hasarlı ları ve enerjilerini bir şekilde ra bir kez uygulandığında, tedavi- Bgüsünün kökeni, evrimi “salticidae” türünün yavrula- hücreleri hızla öldürebildiği- HÜCRESEL hücresel onarıma yönlendir- nin etkili olması ve sonunda omuz ve işlevine ışık tutan bir iler- rı özel kamerlarla incelendi. ni ve hücreler bölündükçe KORUMA MEKANİZMALARI dikleriydi. Araştırmacılar fonksiyonunun iyileşmesi leme kaydetti. PNAS dergi- Örümceklerin gece dinlendi- zaman içinde biriken DNA bekleniyor. sinde önceki gün yayımlanan ği sırada uzuvlarının aniden bu hipotezi, soğukkanlı hasarına karşı dirençli ol- raştırmacılar, yavru bir kaplumbağa- bir çalışmada araştır- kasılabildiği, retinala- hayvanların yaşlanma duklarını göstermekte- Anın bir tilki saldırısından kurtulma ola- macılar, örümcek- rının hareket etti- Fixing Shoul- oranlarını sıcak kan- dir. Araştırmacılar bu sılığı, yavru bir tavşanın aynı saldırıdan kurtul- lerde rüya ben- ği ve bacakla- der Pain: Har- lı hayvanların yaşlan- ma şansıyla karşılaştırıldığında, kabuklarının kap- özelliklerin kaplum- vard Scientists zeri bir duru- rının kıvrıldı- ma oranlarıyla karşı- lumbağalara görece daha uzun bir ömür sağladığını Develop a Met- bağaları oldukça ileri mun kanıtını ğı ortaya çı- laştırarak test etti. hod To Restore belirtiyor. Tüm yaşlarda görece düşük ölüm oranı ile buldular. Ça- karıldı. l Dış yaşlarda bile koruma- Damaged Ten- kaplumbağaların yaşlanmaya karşı hücresel koruma lışmada, sıç- Haberler ya devam ettiğini ifa- https://www.livesci- dons and Musc- mekanizmalarından yararlanabilecek kadar uzun sü- de ediyor. ence.com/turtles-dont- les, SciTechDa- re yaşamda kalabildiklerini ifade ediliyor. Peki kaplumbağalar- age ily, 3.07.2022. Diyarbakır 2/-2 Diyarbakır 2/-2 36/23 kullanın kullanın