Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 22 TEMMUZ 2022 CUMA 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER ye çalışırlar. HHH Erdoğan/AKP Tahran Zirvesi’nin sonuçları iktidarı 20 yıl- da, özellikle lar, vaatler ve olumlu mesaj- DR. HANDE ORHON ÖZDAĞ AKP’nin; dış politikayı, iktidarda kalma hedefi de 2007’de Gül lar haricinde, İran, Rusya ve AKADEMİSYEN temelinde, gündelik taktiklere bağlamasının, Cumhurbaşkanı Türkiye’nin Suriye konusun- seçildikten son- Türkiye’yi yalnızlaştırdığı, bölgesel ve küresel BD Başkanı Joe Bi- da görüş ayrılıklarının çok İktidar devleti ra, devletin teme- etkinliğini kısıtladığı bir kez daha anlaşıldı. den iktidara geldiğin- temel olduğu bir kez daha gö- lini oluşturan yar- Aden beri, dış politika- Türkiye’nin güvenilirlik ve saygınlık erozyonu rüldü. Türkiye’nin Suriye’de- gı mekanizmasını çökertince! sını otoriterlik ve demokra- ki askeri varlığı, teröre kar- ele geçirmiş, yar- nedeniyle, köşeye sıkıştığı görülüyor. evlet, doğada yoktur: gı yoluyla, aske- si üzerinden bir kutuplaş- şı mücadelesi ve Esad yöne- İnsanların bir ara- ri, polisi, üniversiteyi, ba- ma çerçevesinde şekillendi- timinin tanınması konusu, Dda yaşamalarını sağ- ğımsız devlet kurumlarını riyordu. Dış politika strate- bu ayrılıkların temelinde ya- lamak, ilişkileri düzenlemek ve medyayı kendi emrine ji belgesinde en temel rakip tıyor. Türkiye; Suriye sınırı- amacıyla, yine insanlar ta- almış ve bu kurumları çö- Çin olarak belirlenmişti. Bi- nın 30 km derinde terör ör- rafından kurulmuştur. kertmiştir. den, ABD’nin Ortadoğu’da- gütü PKK-YPG’den arındırıl- Her devletin birinci gö- Ama çökerttiği devlet ku- ki etkinliğini azaltarak gücü- ması konusunda, Rusya ve revi, egemen olduğu böl- rumlarının yerine yenilerini nü Asya-Pasifik’e kaydıraca- İran’dan taahhüt edilen ka- gedeki insanlar için üre- inşa edecek ne bilgisi ne de- tim yapılmasını sağlamak ğının sinyallerini vermişti. zanımları elde etmeyi şimdi- neyimi ne de kadroları oldu- ve bu üretimin getirisi- Ancak ABD, Ukrayna savaşı- ye dek başaramadı. Rusya ve ğu için, bizzat kendisi de çö- ni, milli geliri, vatandaşları kerttiği devletin altında kal- nın da etkisiyle Ortadoğu ve İran, Türkiye’nin sınır ötesi arasında bölüştürmektir. mıştır. Avrupa’nın da bu kutuplaş- operasyonuna Siyaset, milli gelirin dağı- HHH manın merkezinde konumla- da onay ver- tılmasındaki tercihler üzeri- Devlet çökünce ve ikti- nacağını gösterdi. meyeceklerini ne inşa edilir. dar da bu çöküntünün al- Ortadoğu’da Çin, Rusya ve gösterdi. Sol siyaset, milli gelirin tında kalınca toplumu ta- leştiremeyeceğinin işaretleri- gaz sahalarının gelişti- İran karşıtlığı temelinde ak- Tahran Türkiye, Rus- bölüşülmesinde eşitlik ve rikatlar, cemaatler, çete- ni veriyor. rilmesine yönelik 40 tif bir ABD liderliğinin tesisi ya ve İran; Ye- adalet ilkelerine, ulusal üre- Zirvesi ler, suç örgütleri ve bazı milyar dolarlık yatı- ve ittifakın güçlendirilmesi, men ve Libya tim güçlerine, emeğe önem şirketler yönetmeye baş- özellikle İran- ABD, Rusya-İran rım öngören muta- verir. Biden’ın Ortadoğu ziyareti- gibi önem- lamıştır: Rusya ve Suriye ittifakını güçlendiriyor bakat zaptı, Tahran Sağ siyaset milli gelirin nin en önemli amacıydı. ABD, li bölgesel Bir cemaat, askeri darbe- cephesinin tüm bölüşülmesinde eşitlik ve ve Moskova’nın çı- ye bile teşebbüs edebilmiş... özellikle Suudi Arabistan’ın Rusya ve İran’ın tarihsel krizlerde adalet ilkelerini dikkate al- karları gereği, enerji Bir cemaat lideri yaban- Çin ve Rusya’yla işbirliğinin sorunlara rağmen hassasiyetlere ek olarak nük- olduğu gi- maz, sermaye gruplarını ve cı bir ülkeden gelen bir mez- kozlarını son nokta- kesilmesi; İran, Rusya, Çin leer müzakereler, Hazar’ın sağlam olduğunu bi, Suriye emperyalistleri kollar. hep mensuplarının, silah de- ya kadar kullanacak- karşıtlığı temelinde bir Or- statüsü sorunu gibi konu- konusunda gösterdi. HHH poladığını, ülkeyi bir iç sava- larını da gösterdi. tadoğu NATO’su vizyonu ko- larda (2018’de imzalanan da uzlaşamı- İnsanların üretim yapa- şa sürüklediğini ihbar ede- nusunda aradığını bulamadı. Hazar’ın Statüsü Anlaşması yor. AKP’nin; bilmeleri için mülkiyet ve bilmiş... Türkiye yalnız ve Ancak Tahran Zirvesi özellik- İran Meclisi’nde henüz onay- dış politikayı, ikti- üretim ilişkilerinin belir- Kaçak olarak yurtdışında güvenilmez le İran-Rusya ve Suriye cep- lanmadı) bazı anlaşmazlık- darda kalma hedefi temelin- lenmiş olan kuralları ge- yaşayan bir örgütlü suç li- hesinin tüm sorunlara rağ- ları var. ABD’nin kutuplaştı- Türkiye ise Tahran rekir. de, gündelik taktiklere bağ- deri, içişleri bakanının ban- Kimileri adil ve haklı ki- men sağlam olduğunu göster- rıcı politikaları ise İran-Rus- Zirvesi’nde aradığını bulama- lamasının, Türkiye’yi yalnız- ka hesapları bloke edilmiş mileri gayri adil ve haksız bir dolandırıcıyı, hesapların- di. Üstelik Yemen’de süren ya ittifakının zarar görmesi- dı. Biden, Türkiye’yi, Ortado- laştırdığı, bölgesel ve küre- olan bu ilişki kuralları dev- daki blokeyi çözdürüp yurt- Suudi-İran diyaloğu, İbrahim ni engelliyor. Tahran’daki Pu- ğu ziyaretine dahil etmeye- sel etkinliğini kısıtladığı bir let tarafından konulur ve or- dışına kaçırdığını iddia ede- Anlaşmaları, önemli Ortado- tin-Reisi görüşmesinde, bir rek bölgesel süreçlerden dış- kez daha anlaşıldı. Türkiye, du gibi, güvenlik güçleri gi- bilmiş... ğu devletlerinin Rusya’ya ya- süredir konuşulan “stratejik layacağını ortaya koydu. Tah- kimse için güvenilir mütte- bi meşru olarak zor kullan- Bu arada 15 Temmuz pılan Ukrayna yaptırımlarına ortaklık anlaşmasının” yeni- ran Zirvesi, Türkiye’nin ABD fik değil. Türkiye’nin güve- ma hakkına sahip olan ku- darbe girişimini araştıran destek vermemesi gibi öğeler den gündeme getirilmesi, bu karşıtı cephe içinde de sağ- nilirlik ve saygınlık erozyo- rumlarca ve hukuk devlet- TBMM komisyonunun ra- de konjonktürün ABD’nin he- açıdan önemli. Gazprom’un lam konuma sahip olmadı- nu nedeniyle, köşeye sıkıştı- lerinde bağımsız olan yargı poru bir türlü yayımlanama- deflerini tam olarak gerçek- İran’daki petrol ve doğal- ğını kanıtladı. İkili anlaşma- ğı görülüyor. erki tarafından korunur. mış... HHH Tartışmalar sonunda ya- Devlet kalıcı, devleti yö- yımlanan rapor ise tüm ek- netmek için seçilen siya- leri ve muhalefet görüşlerini sal iktidar ise geçicidir. kapsamamış... Devleti bir süre için yö- Köprü ve yol yatırımları ile Tasarruf finansman sektörü netmeye aday olan ve seç- doğanın ve kentsel arsaların menden oy isteyen politi- yağmalanması birkaç yan- tasarruf finansman faaliyetlerini yasal DR. RAMAZAN BAŞAK kacılar, bu devleti vatan- daş şirketin girişkenliğine Birçok olayda proaktif olamadığımız için çerçeveye kavuşturan 7292 sayılı yasa daşlarının lehine en iyi ken- terk edilmiş... ESKİ BANKALAR YEMİNLİ MURAKIBI olası zararları maalesef engelleyemiyoruz. çıkarılmıştır. Yasanın getirdiği en önem- dilerinin kullanacağını id- İktidar sürekli olarak temel Bu bağlamda tasarruf finansman dia ederler. Seçenleri ik- 91 yılında Ankara’da enerji ve tüketim maddeleri- li düzenleme ödenmiş sermayenin asga- na ederlerse iktidar olurlar. ne, vergilere zam yapmaya 19bazı şirketlerin araç sektörünün düzenleme ve denetim altına ri 100 milyon TL’ye yükseltilmesidir. An- Kendilerini seçenlerin des- başlamış... satış vaadi ile halktan pa- cak resmiyette 40’a yakın şirketin önem- alınmasında çok geç kalınmıştır. teğini kaybedince de ikti- Kendi yandaşlarının vergi ra topladıkları belirtile- li bir çoğunluğunun öngörülen bu asga- dardan düşerler. borçlarını silmiş... rek konunun Bankalar ri sermaye şartını sağlayabilme olanağı müş ve bu faaliyetlerin, da ekleyen ve aynı mantık- Ne yazık ki bazı siya- Gerçeklerin topluma du- yoktur. Nitekim öngörülen altı aylık sü- Kanunu’na göre incelen- Bankalar Kanunu’nda yer la faaliyet gösteren birçok sal iktidarlar, seçildikten yurulmasını çeşitli baskı ted- re sonunda asgari sermaye şartını sağla- mesi talep edilmişti. Yapı- alan izinsiz mevduat top- şirket, tekrar ortaya çık- sonra, kendilerinden ba- birleri ve cezalarla önlemeye yamayan ve/veya sundukları plan BDDK lan incelemelerde, bugün ğımsız olan devleti doğ- çalışmış... lanması anlamına geldi- maya başlamıştır. tarafından uygun görülmeyen 21 şirke- tasarruf finansman şirket- rudan kendi emirleri altı- Bu arada bazı insanlar da ği değerlendirilmişti. Son- tin, tasfiye komisyonu kurularak tasfi- na almaya ve halka değil, haksız yere hapiste çile dol- Tasarrufzedeler leri (evim şirketleri) unva- rasında bu işyerlerinin ka- kendilerine hizmet etme- durmaya devam etmiştir! yesine, 8 şirketin iradi tasfiye kararıy- nı altında faaliyet gösteren patılması sağlanmış ve ta- Adeta patlamaya ha- la tasfiyesine, 6 şirketin ise intibak süre- zır bir bomba haline gelen şirketlerin faaliyetlerine sarruf sahiplerinin mağ- cinin devam etmesine karar verilmiştir. benzer bir organizasyonla dur olmalarının önüne ge- sektörden gelen mağduri- Yani geçmiş yıllarda sıklıkla karşılaştığı- yet haberlerinin giderek (araba satış vaadi ile) halk- çilmişti. Ancak sonraki yıl- mız ve binlerce kişinin mağdur edilmesi tan para toplandığı görül- larda faaliyetlerine konutu artması nedeniyle 2021’de sonucu adına bankazede ve offshorezede gibi isimler verilen gruplara bu sefer de tasarrufzedeler eklenmiştir. İktisadi bütünlüğü korumak Tasfiye işlemlerinin yürütülmesi ile gö- revlendirilen TMSF tarafından şu ana ka- dar tasfiye komisyonlarına aktarılan para- ların toplamı 698 milyon TL’ye ulaşmıştır. Bugüne kadar ilgili tasarruf sahiplerine ya- pılan ödeme tutarı ise 262 milyon TL’dir. Peki fon tarafından aktarılan ve bun- dan sonra da aktarılması olası kaynak- ların karşılığı ilgililerinden tahsil edile- bilecek midir? Tasfiyesine karar verilen 21 şirketin sa- hip olduğu mal varlıkları ile hâkim hisse- darlarının mali güçleri bu kamu zararının çok çok önemli bir bölümünü karşılayabi- lecek yeterlilikte değildir. Öte yandan bu şirketlerin iktisadi bütün- lüğü korunarak satışa konu edilmesi ve bu- radan elde edilen gelirlerle sebebiyet ve- rilen zararın giderilme olasılığı var mıdır? Bu sorunun cevabı ilki kadar karamsar de- ğildir. 21 şirket arasında iktisadi bütünlük korunarak satılabilecek az da olsa düzgün şirketler vardır. Düzenleme ve denetim yet- kisinin BDDK’ye verilmesi sektöre olan gü- veni ve dolayısıyla da yatırımcı talebini ar- tırmıştır. Dolayısıyla uygun bir ortam da vardır. Ancak fon tarafından şu ana kadar bu konuda bir adım atılmamıştır. Proaktif olmak Birçok olayda proaktif olamadığımız için olası zararları maalesef engelleyemiyoruz. Bu bağlamda tasarruf finansman sektörü- nün düzenleme ve denetim altına alınma- sında çok geç kalınmıştır. Yıllarca tasar- ruf sahiplerinden çok ciddi tutarlarda pa- ralar toplanmıştır. Şirket sahipleri tarafın- dan bunların çoğunun ödenebilme olasılı- ğının da olmadığı düşünülmektedir. Bu konu kurumlardan ziyade siyasi ira- deyi ilgilendirmektedir. Yaşanan ve ya- şanması muhtemel bu tür olaylar karşısın- da daha proaktif ve daha duyarlı olma zo- runluluğu, bu üzüntü verici gelişmelerle ne yazık ki bir kez daha kanıtlanmıştır.