Katalog

20 TEMMUZ 2022 ÇARŞAMBA 6 HABER Türk ordusu, 48 yıl önce bugün, zulme uğrayan Kıbrıs Türklerine el uzattı Yolun sonu barış Bugün, Bülent Ecevit’in başbakan- 48. yıldönümü. Hem Türkiye hem ayen gazeteci Erkin Konuksever, lığında Kıbrıs Türklerinin yaşa- uluslararası alanda askeri ve si- eski Kıbrıs Daire başkanı ve dip- dığı zulmü sonlandırmak ve ada- yasi anlamda çok büyük bir dö- lomat Tugay Uluçevik ve eski Kıb- da barış ortamını yaratmak için nemeç olan harekâtı; Kıbrıs Barış rıs Türk Derneği Başkanı, gazeteci Çağdaş Bayraktar yapılan Kıbrıs Barış Harekâtı’nın Harekâtı’nda ağır yaralanan du- Ahmet Göksan ile konuştuk. 86 yıldır yürürlü KTe ERKİN KONUKSEVER Boğazların teminatı MSB’den Sedyeyi ‘Türk özel video Montrö gelmiş’ diyerek illi Savunma Bakan- Mlığı (MSB), Kıbrıs Ba- stanbul ve Çanakkale boğazları üzerin- rış Harekâtı’nın 48. yıl dö- yumrukladılar İde Türkiye’nin tam egemenliğini sağ- nümüne özel üç serilik vi- layan ve Rusya-Ukrayna savaşıyla öne- deo hazırladı. Bakanlığın n 20 Temmuz’da askerlerle beraber katıl- mi yeniden ortaya çıkan Montrö Boğazlar sosyal medya hesabından dığınız harekâtta ağır yaralandınız. Saldırı- Sözleşmesi’nin imzalanmasının 86. yıldö- paylaşılan videolarda, Kıb- dan ve sonrasından bahsedilebilir misiniz? nümü kutlanıyor. rıs Adası’nın tarihi, Rumla- İkinci harekâtın birinci günü olan 14 rın, Türklere yönelik yaptı- İkinci Dünya Savaşı’na giden süreçte Ağustos’ta Bora Özel Ekibi denen timinde, ğı zulümler, harekâta giden uluslararası ortamda değişen durum ve Magosa’ya giren ilk tankın içindeydim. Her süreç ve 1974’te Türk Si- silahlanma yarışı sonucu Türkiye, değişen gün Kıbrıs’tan Adana’ya bir helikopter ve lahlı Kuvvetleri’nce yürütü- koşullar karşısında Boğazlar’ın yeniden bir uçak kalkardı saat dörtte. O helikopte- len Kıbrıs Barış Harekâtı’nın ele alınması için Lozan’a taraf ülkelere 10 re yetişeyim dedim. “Bir minibüs var, o mi- ayrıntıları anlatıldı. Nisan 1936’da nota gönderdi. Olumlu ba- nibüs doğum yapacak bir kadını da hasta- l ANKARA/Cumhuriyet kılması üzerine Türkiye, İngiltere, Fran- neye götürecek siz de binin” dediler. Hami- sa, İtalya, Sovyetler Birliği, Japonya, Yu- le kadın, eşi, yaralı bir subay ve gazeteci ar- nanistan, Romanya, Bulgaristan, Yugos- kadaşlarım Adem Ya- lavya ve Avustralya temsilcilerinin katı- vuz ve Cengiz Kapkın lımıyla 22 Haziran’da İsviçre’nin Mont- beraber bindik mini- rö kentinde toplanan konferans 20 Tem- büse. Yola çıktık, mi- muz 1936’da imzayla sonuçlandı. Montrö nibüsün şoförü bir yo- Hare KâTa uzanan Süreç Boğazlar Sözleşmesi’yle Türkiye, boğazlar la girince, “O yol bi- üzerinde daha önce kısıtlanmış olan hak- zim yol değil, riskli” rasyona Türk Hava Kuv- rak bir strateji izlen- ları geri aldı. dedim, “Ben giderim, AHMET GÖKSAN Gazeteci, Eski vetleri de destek verdi, mesi taraftarıydı. An- bir şey olmaz” deyin- Kıbrıs Türk Kültür Derneği Genel Bşk. Konuksever Rumlar ağır kayıp vere- cak Yunanistan’da du- Önemi yeniden anlaşıldı ce de “senle ilgili de- rek geri çekilmek zorun- rumu sıkıntılı olan ve Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaşla bir- ğil, o yoldan tankla geçtim, gitmeyelim ora- 41960, KıbRıS Cumhu RiyE- da kaldı. bir “zafer”e ihtiyacı olan likte Montrö’nün önemi yeniden anlaşıl- dan” diye yineledim. Bunun üzerine “Bu yol ti: Süreci 1960 yılında kurulan Kıb- 41967, SALdıRıLAR Grivas yönetimindeki dı. Daha önce “Montrö Türkiye’ye ne ka- kısa, ben bu yoldan giderim, isteyen gelir is- rıs Cumhuriyeti’nden başlatabiliriz. Bu ARtıy OR: Geçitkale- EOKA-B, bir an önce so- temeyen gelmez” yanıtını verdi. “Kısa ama zandırmıştır, ne kaybettirmiştir?” ifade- Cumhuriyet’te Cumhurbaşkanı Rum, Boğaziçi katliamı: Yu- nuç almak istiyordu. 15 bizi ölüme götürürsün” dedim. Bunun üzeri- siyle sözleşmeyi tartışmaya açma amaç- Cumhurbaşkanı Yardımcısı Türk ola- nanistan destekli Gri- 20 Temmuz 1974 Temmuz 1974’te EOKA-B ne Cengiz’e, “Bu adamı atalım arabadan, sen lı açıklamalar yapan iktidar temsilcile- cak, 10 bakanlığın da 7’si Rumlara, vasçı birlikler, Geçitkale ve Boğa- Kıbrıs’ta darbe yaparak direksiyona geç, sen götür bizi” dedim. O da ri, savaşla birlikte ifadelerini Montrö’nün 3 tanesi de Türklere verilecekti. Kıb- ziçi köylerini Türklerden temizlemek yönetimi devraldı. olay çıkarma deyince, “Oğlum ölüme gidiyo- önemi yönünde değiştirdi. Cumhurbaşka- rıs Cumhuriyeti’nin garantör devletleri için ağır bir saldırıya giriştiler. Dönemin 415-20 t EmmuZ 1974, KRiti K EV- ruz” dedim ama ona da anlatamadım. nı Recep Tayyip Erdoğan, “Montrö’nün ül- de Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’ydi. Başbakanı Süleyman Demirel BM’ye RE/17 tE mmuZ: Adada yaşanan geliş- n Sonra? kemize verdiği yetkiyi, krizin tırmanması- 1963’te Rumlar 13 madde üzerinde çağrıda bulununca Yunan birlikleri çe- meler sonrası dönemin başbakanı Bülent Biraz gittikten sonra minibüse atış başla- nın önüne geçecek şekilde kullanma ka- değişiklik yapmak istedi. Amaç Türk- kildi ancak iş işten geçmişti. Çünkü Ecevit Londra’ya gitti. Garantör devletle- dı. Minibüsün üstünde de kocaman bir Türk lerin yetkilerini azaltmak, sonrasında rarındayız” açıklamasının sonrası Türkiye, Rumlar, eli silah tutan neredeyse tüm re ortak müdahale çağrısında bulundu, bayrağı var. Tam hedefiz. Ben şoförün ayak- da Türkleri yönetim mekanizmasından tüm ülkelere savaş gemilerinin boğazlar- ları altına yattım. Ön camdan giren mer- Türkleri öldürmüş, geri çekilirken de ancak bu çağrı sonuçsuz kaldı. uzaklaştırmaktı. Garantör ülke Türki- dan geçmemesi yönünde telkinde bulun- mi şoförün ağzına girdi ve şoför orada öl- ardında sadece yaşlıları bırakmıştı. 4 19 tE mmuZ: Birleşmiş Millet- ye bu duruma izin vermedi. Kopuş bu- du. Savaşın başladığı 24 Şubat’tan bu ya- dü. Yaylım atış devam ediyorken, minibüsün 4 1968, iKiLi göRüŞmELER bAŞ- ler Güvenlik Konseyi’nde de bir sonu- rada başladı. na Karadeniz’e kıyıdaş olmayan ülkeler- camından fotoğraf makinemi çıkardım, atış LıyOR: Birleşmiş Milletler’in öncülü- ca varılamazken, yıllarca Türklere kan 4 1964, bm KARARı, JOhNSON den herhangi bir savaş gemisi giremedi. durdu. Rum asker çık araçtan dedi. İndim, ğünde ikili görüşmeler başladı ancak kusturan Makarios, “Ada Yunan ordu- mEKtubu, E RENKöy SALdıRıSı: Bir- indiğim an yaylım ateşi yeniden başladı. Kar- bu görüşmeler aracılar üzerinden yapı- su tarafından işgal altındadır” diyerek leşmiş Milletler 4 Mart 1964’te ada- ‘Emekli amiraller’ nımın yanından giren mermi omzumdan çık- yordu ve bir sonuç vermedi. Sonrasın- garantör devletleri müdahaleye çağır- da Rumları tek yetkili ilan etti. Türkiye TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un ge- tı. Karşıdan bir Rum asker “gel buraya” de- daki girişimlerden de bir sonuç çıkma- dı. Bu çağrı aslında Türkiye’yeydi. adaya çıkarma kararı aldı ancak dış po- çen yıl İstanbul Sözleşmesi’nden çe- di. Gittim, beni bir yerin arkasına soktu. Kim- litikadaki Johnson mektubu gibi geliş- dı. Bu sırada Rum ve Yunan tarafı ara- 4 20 tE mmuZ: Türk ordusu kilme tartışmalarında “Cumhurbaş- sin sen dedi, “gazeteciyim” deyince “Ne ya- meler nedeniyle bu karar uygulanama- sında da iktidar ve yöntem çekişme- Kıbrıs’a barış harekâtı düzenledi. 25 kanı Türkiye’yi Avrupa İnsan Hakla- zık ki ben de gazeteciyim ama şimdi düşma- dı. Erenköy, içlerinde öğrencilerin de si yaşanıyordu. EOKA, Makarios dene- Temmuz’da Cenevre’de yapılan ve 30 rı Sözleşmesi’nden de, Montrö Boğazlar nız birbirimize” dedi. Yaklaşık iki saat bek- bulunduğu, nüfusu 500 civarı olan ve timindeki Rum birliklerini, EOKA-B ise Temmuz’a kadar süren görüşmeler- Sözleşmesi’nden de çekebilir mi?” soru- ledim. Zırhlı araba gelip üçümüzü aldı. Has- Kıbrıs Türkleri ile Türkiye’nin bağlantı- Başını Grivas’ın çektiği Yunan subaylar den de sonuç çıkmayınca ve Rum ta- suna “Evet yapabilir” yanıtı vermesi üze- taneye götüreceğiz deyip Rum garnizonuna sı durumunda olan bölgeydi. Temmuz yönetimindeki birlikleri temsil ediyor- rafındaki Türk katliamları devam edin- rine büyük tartışma yaşanmış, 4 Nisan götürdüler. Sonra bir zırhlı araba daha geldi, başında Rumlar, bu bağlantıyı kesmek du. Makarios, Türkleri öldürerek ada- ce “Ayşe tatile çıksın” parolası ile 14 2021’de 104 emekli amiral Montrö’ye sa- bu kez gerçekten hastaneye geldik. Ben ar- için Erenköy’e saldırdı, 8-9 Ağustos’ta dan silemeyeceklerini yaşayarak gör- Ağustos’ta harekâtın ikinci aşaması hip çıkan ortak açıklama yapmıştı. Bunun tık bitmiş haldeydim. Sedyeye aldılar. saldırı kuvvetlenince Türkiye “sınır- düğünden zamana yayılan bir planla, başladı. 18 Temmuz’da kesin Türk za- üzerine emekli amiraller hakkında “Devle- Hastane içinde sedyedeyken hastane per- lı polis operasyonu” düzenledi. Bu ope- Türklerin malını mülkünü elinden ala- feri ile son buldu. tin güvenliğine ve anayasal düzene karşı soneli etrafıma toplanıp “Türk gelmiş” diye- suç işlemek için anlaşma” suçlamasıyla rek beni yumruklamaya başladılar. O sırada soruşturma başlatılmış, çok sayıda emek- bir doktor geldi, onları kovdu ve onlara “Ben ‘Harekâtı anlamak için 74 yıl öncesini bilmek gerekir’ Hipokrat yemini etmiş adamım, kimseye vur- li amiral gözaltına alınmıştı. Emekli ami- mayacaksınız” diye bağırdı. Sonra ameliyata raller hakkında açılan dava sürüyor. alındım. Sonrasında servise çıkardılar. ‘Kanal İstanbul’ tartışması Denktaş: Türklere de İktidarın “çılgın projesi” Ka- nal İstanbul’un açıklandığı dönemde Beyaz önlü Klü Rumlara da barış getirdi Montrö’nün nasıl etkileneceği de tartışma konusu oldu. Bazı yorumcular özellikle KaHraman ABD gibi Montrö’den rahatsız olan ülke- ıbrıs Türk Toplumu tıldığnı ve bitirildiği- lerin “Kanal İstanbul’u, Montrö’yü delmek Könderi ve KKTC’nin ni kaydeden Serdar ONUR EVRENSEL ‘Doğu Akdeniz’de çözüm için kullanmak isteyebileceğini” savunur- kurucu Cumhurbaşkanı Denktaş, anıtın çev- ken birçok uluslararası hukukçu, kanal r. Ayten Sa- Rauf Denktaş’ın oğlu, re ve müze düzenle- D egemen ve eşit iki devlet’ yapılsa dahi Montrö’deki Karadeniz’e ge- lih Berkalp, uzun yıllar KKTC siya- mesi için hükümet- çiş düzenlemelerinin devam edeceğini Kıbrıs Türkü’nün si yaşamında yer alan ten ayrılmasından vurguluyor. l ANKARA/Cumhuriyet varoluş müca- Serdar Denktaş, “Kıb- sonra tek bir adım TUGAY ULUÇEVİK Emekli Diplomat delesinin sem- rıs Barış Harekâtı ada- atılmadığını kaydet- bol ismi. “Be- unanistan’ın attı- Bülent Ecevit’in baş- ya huzur ve barış getir- ti. Denktaş, “Rauf Yğı bu pervasız adım bakan, Necmettin yaz Önlük”ün ka- di” dedi. Denktaş’ın kurduğu Serdar Denktaş dınlar için bıra- sonucunda Türkiye ile Erbakan’ın başbakan Serdar Denktaş, Kıb- devletin makamların- yardımcısı olduğu ko- kın Kıbrıs’ta tüm dünyada tabu olarak ka- Yunanistan arasında rıs Barış Harekâtı’nın da oturanlar, kurucu- bul edildiği yıllarda Kıbrıs’ta İngiliz sömür- 1960 antlaşmalarıy- alisyon hükümeti hız- 74. yıldönümünde Cumhuriyet’e ya karşı saygısızlık ve vefasızlık lı hareket etmeyi ve ka- ge yönetimi ve Rum toplumunun baskısı al- la Kıbrıs adası bakımın- konuştu. Denktaş, Kıbrıs Barış içinde. Rauf Denktaş’ı unuttur- tında, her an öldürülme tehlikesiyle kar- dan kurulmuş olan has- rar almayı başarmış- Harekâtı’nın önemini kavrayabil- mak gibi bir çaba varsa onu unu- şı karşıya doktorluk yaptı. 20 Temmuz’un sas stratejik denge or- tır. 1960 antlaşmala- mek için 74 yıl öncesini bilmek tacak, tek bir Kıbrıslı Türk yok- yıldönümünde Cumhuriyet’e konuşan Ber- rının Türkiye’ye verdi- tadan kalkmaktaydı. gerektiğini vurgulayarak, “Yakılıp tur” dedi. kalp şunları söyledi: “1878’den beri İngiliz Kıbrıs “Milli Dava- ği hak ve yetkileri kul- yıkılan Türk köylerini, Barış Gü- Kolonisi’nde Türklüğe, Türk bayrağına hatta lanmak suretiyle adaya mızda” bir kavşak nok- cü askerlerinin gözleri önünde öl- ‘İlhak’ iddiası Türk milli marşını okumaya dahi hasret ka- askeri müdahalede bu- tasına gelinmişti: Ya dürülen insanlarımızı, yoldan ve “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın lan Kıbrıslı Türkler yıllarca Türkiye’nin mü- lunma kararı almıştır. Kıbrıs’ın bir Yunan Ada- evinden kaçırılan insanları, köy- seçimden önce elini güçlen- dahalesini beklediler. Türkiye o dönemde içe- sı haline getirilmesi te- lere ulaşmayan yatırımları bilme- dirmek için bir kriz yaratmak 20 Temmuz sabahı erken saatlerde çı- şebbüsüne göz yumu- ride yaşadığı ciddi siya- den harekâtın önemini anlayama- amacıyla KKTC’yi Türkiye’ye il- Şehit Bozkurt karmanın başladığı gün radyodan işitin- si ve ekonomik sıkıntı- lacaktı veya kararlılıkla yız” dedi. O günlerde “Anavatan hak edeceğine” yönelik iddi- ce ağlamaklı olmuştuk. Ben de ilk gün sa- davranılarak Yunan “ol- lara ve ağır dış baskıla- bizi ölüme terk etmez” umudu ile aları değerlendiren Denktaş, bah 8’den akşam 8’e kadar üç tarafı kara, dubittisi” sonuçsuz bı- ra rağmen Kıbrıs konu- mücadele içinde yaşadıklarını ak- “Harekâttan sonra referan- uğurlandı bir tarafı denizden Rumların ağır sikkeleriy- rakılacaktı. sunda özde hiçbir ödün taran Denktaş, harekâtın sade- dum yapılsaydı, yüzde 90 üze- le Türk hastanesinden 17 şehit ve 164 ya- İkinci yol, aynı za- vermemiştir. ce Türklere değil, Rumlara da hu- rinde oyla Kıbrıs’ın 68’nci vila- an’ın Çatak ilçesi kırsalında daha ön- ralı ile uğraştıktan sonra “Bello Turko” yani manda, 1963 Aralık zur ve istikrar getirdiğini kaydet- Bu doğrultuda, Doğu yet olması kabul görürdü. Ancak Vce yerleştirilen el yapımı patlayıcının “deli Türk”, “Şillo Turko” yani “köpek Türk” ayından sonra yaşanan Akdeniz’de Türkiye’nin ti. “Adadaki barış süreci Türk as- infilak etmesi sonucu şehit olan Jandar- bu olmadı ve neticede ‘Bağım- diye hastaneyi teslim almaya gelen Rum- Kıbrıslı Türklere yönelik keri varlığı nedeniyle yaşanmak- stratejik çıkarları ve ma Uzman Çavuş Mustafa Bozkurt, dün sız Devlet’ ilanı gerçekleşti. Bun- ların sesleriyle demoralize olmuştum. Kan soykırım teşebbüsle- Kıbrıs Türk halkının gü- son yolculuğuna uğurlandı. tadır” diyen Denktaş, Kıbrıs Ba- ca yılın ardından bu devletin or- gölüne dönen yatağıma gözüm daldı. Dok- Evli ve üç çocuk babası Bozkurt’un rış Harekâtı’nın iç politikada bir rinin tekrarlanmasının venlik içinde bekası tadan kalkması halk tarafından tor olduğumu, sadece yaralıların değil tüm cenazesi, Van Jandarma Filo Komu- mümkün olamayacağı kamplaşma yaratmadığını, kamp- için zorunlu olan has- kabul görmez. Biz bir özgürlük Türk halkının benden hizmet beklediğini ha- tanlığı’ndaki törenin ardından mem- laşmanın “çözüm” ile ilgili oldu- koşulların adada temel- sas dengeleri koru- mücadelesi sonunda 20. yüzyıl- leketi Kayseri’ye uğurlandı. Kalemkır- tırlayarak birden kendime geldim. Yılma- li biçimde yaratılmasını ğuna işaret etti. yan “egemen eşitlik te- da kurulmuş ikinci Türk devleti- dı Camisi’ne getirilen şehit Bozkurt’un dan tüm Türklerle birlikte usanmadan göre- da gerekli kılmaktaydı. yiz. KKTC’yi ortadan kaldırmak melinde iki devletli çö- cenazesinde, tabutuna sarılan yakın- ve devam ettim. Türkiye Yunanistan’ın ‘Unutturamayacaklar’ züm” şekli dışında bir Türkiye’ye ne fayda sağlar ki? O ları gözyaşı döktü. Kılınan cenaze na- Bu varoluş savaşında özellikle eşlerini yapmak istediği oldu Rauf Denktaş’ın ölümünün ar- nedenle böyle bir politikanın va- çözüm şeklini kabul et- mazının ardından şehit Bozkurt, Kartal feda eden, öğretmeniyle sağlık çalışanıy- bitti karşısında sesiz ve memesinin tarihi yü- dından kendisi için yapılan anı- rolmadığına inanmak isterim” Şehitliği’nde defnedildi. l Haber Merkezi la Türk kadınını minnet ve saygıyla anımsa- tın inşasının kendisinin mali- ifadelerini kullandı. l ANKARA/ hareketsiz kalmadı ve kümlülük olduğu dü- malıyız.” l LEFKOŞA şüncesindeyim. ye bakanlığı döneminde başla- Cumhuriyet o dönemin Türkiye’de