Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 8 NİSAN 2022 CUMA 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER nin temsilcisi olan ve sonra da mi şöyle açıklamalıyım: Devasa ulaştırma Yakın tarihte “Batı’nın Aydın- Emperyalizmin tahtına ABD’yi lanma Kültürü”nden etkilenen ve oturtan savaşı kazanan, Bağım- “Batı Emperyalizmi”ne başkaldı- sızlıkçı bir askeri komutan ve si- ran liderlere baktığımızda, İspan- yasal bir lider profiline sahiptir. yatırımları ve sonuçları yol sömürgeciliğine karşı çıkan Atatürk ise Antiemper- Simon Bolivar hemen akla ge- yalist bir lider olarak sade- katlanıyor. PROF. DR. ISMAIL ŞAHIN len isimlerden biridir. ce “Batı”ya karşı “Bağımsız- Sürdürülebilir kalkın- İNŞAAT MÜHENDİSİ, Fakat, Batı kültüründen etki- lık Savaşı”nı kazanmakla kal- Emperyalistler niçin laikliği manın, çevresel koruma ÖĞRETİM ÜYESİ lenmiş olan Bolivar, İspanyolla- mamış, bir Din-Tarım Toplu- ve sosyal adalet yanında rı yenmesine ve Büyük Kolombi- mu olan ülkede, Aydınlanma evasa ulaştırma yapı- sevmezler: Atatürk sendromu! üçüncü ayağı ekonomik ya Devleti’ni kurmasına rağmen, ilkelerini uygulamaya koymuş Dları birbiri ardına ha- Güney Amerikalıların birbirlerine büyümedir. Büyüyerek kal- ve topluma çağ atlatarak “La- mperyalistler, sömürdük- Atatürk ve Gandhi gibi liderler- düşmeleri yüzünden asıl siyasal yata geçiriliyor, hangi ihti- kınmaya temkinli yaklaş- ik Cumhuriyeti” kurmuş olan leri toplumların, kendileri- den öğrendikten sonra: hedefini gerçekleştirememiştir. yacımızı karşılayacağı ve- bir Devrimci profilini temsil et- malı çünkü daha çok büyü- Enin “Özgürlük, Eşitlik, Ba- Batı değerlerini dışlayan ve Avrupa kültürüyle yetişmiş mektedir. ya hangi sorunlarımıza ça- mek için daha çok tüket- ğımsızlık, Demokrasi, Laiklik, sömürdükleri ülkelerin Din- olan bir başka Özgürlükçü, An- Bu nedenle Emperyalistle- re olacağı tartışılmadan. mek ikilemi dünyamızı yok İnsan Hakları, Kadın Hakları, Tarım Toplumu döneminde tiemperyalist, Bağımsızlıkçı lider ri korkutan sendroma “Atatürk Yapıların hizmete açılma- Temel Hak ve Özgürlükler” gi- kalmış olan değerlerini yücel- oluşa sürüklüyor. Devasa Lumumba’dır. Sendromu” adını verdim. bi değerlerini benimsemeleri- ten bir yaklaşım uygulamaya sının ardından, kimi siya- karayolu projeleri birileri- Ne yazık ki o da bağımsızlı- HHH ni, özetle, “uygarlaşmalarını” başladılar. setçiler, gazeteciler, bu ya- nin iştahını kabartabilir, ğı ilan edecek kadar başarı gös- Emperyalistlerin “Kimlik Po- istemezler. Bu görüşü dünya çapında sa- pıların inşa edilmesine de- termesine rağmen, sonunda ön- kendi ekonomik büyüme- litikası”, bütün “Özgürlükçü, Çünkü kilisenin yani di- vunan iki düşünür, Orienta- ce bir darbe ile iktidardan uzak- ğil ama yapılma yöntemi- lerini sürdürmek için. Bazı Bağımsızlıkçı, Demokrat, Laik” nin egemenliğinden kurtulan lism (1978) adlı kitabı yazan Ed- laştırılmış, sonra da dövülerek ve ne karşı olduklarını söylü- şirketler, düzenli aralıklar- akımlara, eğilimlere ve bunları Batı’nın, “Aydınlanma” sonucu ward W. Said ve The Clash kurşuna dizilerek öldürülmüştür. yorlar. Örnekler çok, Av- la kurumsal sosyal sorum- savunanlara karşıdır. geliştirdiği bu çağdaş değerleri of Civilizations and the Re- Elbette bir başka lider, İngi- rasya Tüneli, Yavuz Sultan Çünkü sömürdükleri ülkelerde, luluk raporlaması yaparlar, fark eden ve benimseyen top- making of World Order (1996) liz Emperyalizmine karşı direnen din-mezhep, ırk-milliyet bazın- Selim Köprüsü, Kuzey Mar- sürdürülebilir kalkınma- lumlar, sonuçta, Emperyalist adlı kitabı yazan Samuel P. Gandhi’dir. daki farklı kimlikleri birbirlerine mara Otoyolu, son olarak Batı’nın kendilerini sömürmesi- Huntington’dır. ya eşlik ettiklerini belgele- O da Atatürk’ün ölümün- karşı kullanarak kendilerine karşı ne karşı çıkarlar. Said de Huntington da özel- da 1915 Çanakkale Köprü- mek adına. Bunlardan ba- den sonra “Mustafa Kemal İn- olan direnişleri kırarlar. HHH likle İslam Kültürünü yücelten ve sü ve bağlı otoyol. Bu yatı- gilizleri yenene kadar Tanrı’yı da zıları da sürdürülemez gör- Ayrıca iktidara gelmek için, “Batı”, asıl gelişmesini, “Özgürlük, Eşitlik, Laiklik, Kadın İngiliz’in yanında zannediyor- rımları destekleyenlerin, dükleri işlerin içine girme- içerden, mukaddes din, mez- Kilise’nin egemenliğini redde- Hakları” gibi ilkeleri “Batı Emper- dum” diyerek Atatürk’ün öncü- düşüncelerini gözden ge- yeceklerini duyururlar. Ka- hep, ırk, milliyet kimliklerini is- den Aydınlanma’ya olduğu ka- yalizminin değerleri” olarak nite- lüğünü kabul etmiştir. çirmeleri gerekiyor. Çünkü nal İstanbul örneğinde bu tismar ederek kendilerine des- dar, Endüstri Devrimi’ne yol leyen iki yazardır. ABD’nin Bağımsızlık bu projelerin her biri, ülke- tür yaklaşımları az da olsa tek verenlerin yönetime gel- açan ve bu Devrim’den sonra Her ikisi de benim “Atatürk Savaşı’nın komutanı Washing- mizi imzaladığı Paris İklim gördük. Siyasetçilerden de melerini kolaylaştırırlar. daha da yoğunlaşan Emperya- Sendromu” diye nitelediğim, ton, Batista’yı deviren Castro Anlaşması’ndan bir adım Laikliğe karşı olmaları da la- lizme borçludur. Batı Emperyalizmine karşı iktidara geldiklerinde, baş- gibi “Özgürlükçü ve Bağımsızlık- iklik ilkesinin, bu ayrımları yok daha uzaklaştırıyor. Anlaş- Örneğin İngiltere’nin, Endüst- Batı’nın “Özgürlük, Bağımsız- lamış olsa da, böyle yıkıcı çı” liderler de önemlidir. eden, bütün kimliklere eşit uzak- ri Devrimi’ni başlatan ve “Dünya lık, Laiklik, Kadın Hakları” gibi ma maddelerinden biri sera Hele ABD’nin Bağımsızlık projeleri durduracaklarını lıktaki bir devlet biçimine daya- İmparatorluğunu” Osmanlı’dan değerleriyle başkaldırılması- Savaşı çok ilginçtir: gazı salımlarını (emisyon- duyduk, umutlandık. Uma- lı olmasıdır. devralan ülke olmasının arkasın- nı önlemeye yönelik kuramsal, İngilizlerin uzantısı olan larını) azaltmaktır. Bu ka- rız benzer yaklaşımlar ku- Dolayısıyla, Bağımsızlıkçı ve da, o dönemdeki en büyük em- siyasal ve ahlaki paradigmalar bu sömürge halkı “İngiliz rayolu projeleri, sera gazı rumlardan bireylere yay- peryalistlerden biri olması yatar. geliştirmeye çalışmışlardır. Özgürlükçü Antiemperyaliz- Emperyalizmi”ni yenmiş, üste- salımını azaltmaz, artırır. gınlaşır, toplumsal bir söz- min en önemli ilkesi Demokra- Fakat Emperyalist Batı, Çin, HHH lik de Dünya İmparatorluğu’nu Gelecek kuşaklara da ulaş- leşmeye dönüşür. si ve Laikliktir. Hindistan, Güney Amerika ve Batı Emperyalizmine kar- İngiltere’nin elinden alarak, ta- tırmanın sürdürülemez iki Afrika deneyimlerinden son- şı Batı’nın “Özgürlük, Bağım- Atatürkçülük adına rihsel bir rövanş(!) gerçekleş- Saflık olur mirasını bırakır: Hava kirli- Taliban’ın desteklenmesi ise ra, sömürdükleri ülkelerdeki sızlık, Laiklik, Kadın Hakla- tirmiştir. liği ve trafik tıkanıklığı. bazı liderlerin kendilerine, Ba- rı” gibi değerleriyle başkal- Washington, İngiliz Marksizm adına Özal’ın des- Son 20 yılda yapılan ya- tı değerlerini öne sürerek karşı dırma eylemine neden “Ata- Emperyalizmi’ne karşı başkaldı- teklenmesi kadar büyük bir tırımlardan ne umduk ne Yaygınlaşmalı çıktıklarını, Bolivar, Lumumba, türk Sendromu” adı verdiği- ran sömürge halklarının birikimi- aymazlıktır. bulduk? Duble yollar, köp- Her ulaştırma yapısı, ih- rüler, tüneller ekonomide tiyaca göre kullanılsın di- beklenen büyümeyi, kal- ye inşa edilir. Ancak yap- kınmayı sağlayamadı. 1915 işlet-devret modeliyle ya- Çanakkale Köprüsü’nün pılanlar, beklenen sayı- ekonomiye etkisi, Osman- Cumhuriyetin şeker fabrikaları da müşteri çekemiyor. gazi Köprüsü, Avrasya Tü- Verilen garantilerle açı- neli ve Yavuz Sultan Selim şı şeker üretiminden vazgeç- Fransa, İngiltere, Hol- ğı hazine kapatıyor. İstan- Köprüsü’nün etkisinden mek, şekeri dışarıdan satın bul Boğazı’nda kamu eliy- landa gibi ülkeler nişas- farklı olmayacak. Bu proje- almak anlamına geliyor. Tür- le yapılan köprülerden ge- ler yapılırken, verilen söz- ta bazlı şeker tüketimi- kiye üretimden çok tüketim çen taşıt sayıları zaman- ler tutulsaydı, bugün yaşa- ni ve üretimini yasak- toplumu niteliğindedir ve şe- la belirli bir eğilimle art- nan ekonomik sıkıntılar ya- lamış durumda, bizde ker üretmek için pancardan mıştı. Özel şirketlerin köp- şanmazdı. Verilen hazine başka çaresi yoktur. ise aksine serbest bıra- rü ve tünellerinden geçiş- garantileriyle genel bütçe- te alınan dövize endeks- den yapılan ödemeler, eko- kılıyor. Şeker Yasası ni- Distopyaya li yüksek ücretler, ekono- nomik çöküşü ağırlaştırı- şasta bazlı şeker kotası- dönüşebilecek ütopya mik krizle birlikte geçiş sa- yor. Albert Einstein’ın ün- nı yüzde on olarak belir- yılarını oldukça sınırlıyor. Pancardan vazgeçen Türkiye lü sözü yaşananların öze- lemiş olmasına karşın, Yükü beraber taşıyoruz ve yüksek fruktozlu mısırdan elde ti gibi: Aynı şeyi tekrar sürdürülebilir kalkınma- Bakanlar Kurulu’na bu edilen mısır şurubuna teslim ol- yapmak ve farklı sonuçlar nın sosyal adalet ayağı sa- mak üzere. Mısır şurubu üretimi beklemek, saflıktır. oranı yüzde elli artırma ABD’nin tekeli gibi, üstelik mısır yetkisi tanıyor. şurubu genetiği değiştirilmiş mı- alırlardı.” Muhsin Şeker aynı ker fabrikalarının kazıklarının sırdan elde ediliyor. Şeker fabri- HALIT PAYZA yerde şunları da yazar: “Babam çakılmasıyla birlikte başlayan kalarının satılarak özelleştirme- YAZAR bununla yetinmedi. Sayısız de- serüven, geri bıraktırılmış top- si, şekerin pancardan değil aynı smanlı’nın 1840 ve neylerden sonra, pancar koku- lumu aydınlatarak dönüştür- anda hem yem hem benzin üre- 1889’da girişimde bu- su alınmış koyu şerbet elde et- mekle kalmaz, karasabanla ya- timinde kullanılan hem de fruk- Olunduğu ancak gerçek- 16. ÇAĞDAŞ YAŞAM ti, bu revakı dükkân dükkân pılan tarımı da kurak toprak- toz şekeri üretilen ve insan sağ- leştiremediği şeker fabrikala- gezdirdi, ‘İşte dedi, bu şekerin lara, ihmal edilmiş ovalara da lığı üzerinde olumsuz sonuçlar rını cumhuriyet kurdu. Tür- koyu şerbetidir. Bir şeker fab- CUMHURİYET ÖDÜLÜ getirdiği bereketle değiştirir, oluşturan GDO’lu mısırdan üre- kiye’deki ilk şeker fabrika- rikası yaptıralım, tarlalarımıza yeni yaşam olanakları sağlar. tilmesi anlamına gelecek. Cumhuriyet Ödülü, 10 Nisan Laiklik Günü sı “Uşak Terakki Ziraat Türki- bol bol çükündür ekelim, hem Makineli tarıma geçilir, köy- Fransa, İngiltere, Hollanda nedeniyle her yıl, Cumhuriyet’in temel değerlerini, laikliği, demokrasiyi ve insan haklarını savunan ye Anonim Şirketi” adı altında paralarımız Avrupa’ya gitme- lüye iş makineleri armağan ve- gibi ülkeler nişasta bazlı şeker bir aydınımıza verilmektedir. 6 Kasım 1925’te Uşak’ta ku- sin, hem de çoluk - çocuk, mil- rilir, toprak emekçisi, fabri- tüketimini ve üretimini yasak- ruldu. Uşak Şeker Fabrikası, letimiz bol şeker yesin’. Anlaşı- ka emekçisine dönüştürülür. lamış durumda, bizde ise ak- 16. Çağdaş Yaşam Cumhuriyet Ödülü ülkemizde kültürün, eğitimin ve toplumsal hayatın Uşaklı Molla Ömeroğlu Nuri lıyordu ki fabrika, babam için Cumhuriyetin şeker fabrikaları sine serbest bırakılıyor. Şeker gelişimine verdiği katkılar nedeniyle Şeker’in girişimleriyle 17 Ara- ölümsüz bir amaç olmuştu.” sadece makinelerden ve bina- Yasası nişasta bazlı şeker ko- Ataol Behramoğlu’ na verilecektir. lık 1926’da üretime geçti. Aynı tarihte kurulan Eski- lardan oluşmaz, okulları, has- tasını yüzde 10 olarak belirle- PROGRAM Nuri Şeker’in oğlu Muhsin şehir ve Turhal şeker fabrika- taneleri, sinema, spor solanla- miş olmasına karşın, Bakanlar Açış Konuşması Şeker anılarından babasının larıyla, Cumhuriyetin kurdu- rı, sosyal tesisleriyle kuruldu- Kurulu’na bu oranı yüzde 50 Prof. Dr. Ayşe Yüksel, ÇYDD Genel Başkanı Laiklik Günü, ÇYDD Cumhuriyet Ödülleri fabrikanın kurulmasına öncü- ğu şeker fabrikalarının sayısı ğu yöreleri ortaçağın karanlı- arttırma yetkisi tanıyor. Ba- Av. Sedat Durna, ÇYDD Genel Başkan Yardımcısı lük etmeden önce şekeri ev- önce on beşe çıkar, daha son- ğından çıkarır, çağdaş yaşam kanlar Kurulu şimdiye değin Ödül Töreni ve Konuşma de imal etmeye başladığını ya- ra katlanarak artar. 1996 yı- olanakları sağlar. oranı sabit tutmadığı, düşür- Ataol Behramoğlu Konser zar: “Köyde yetişen pancarı lı temel alınacak olursa Türki- Köy emekçisi fabrika emek- mediği gibi sürekli artırdı. Sevda-Cenap And Müzik Vakfı katkılarıyla ye Şeker Fabrikaları Anonim şehirdeki evimizde kazanla- çisine dönüşür, kimya mühen- Bu artış 2011’de yüzde 35, Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı ra koyup kaynatıyor, kabuk- Şirketi’nin verilerine göre şe- Müzik ve Bale Ortaokulu Korosu, disleri, elektrik mühendisleri, bir sonraki üretim dönemi Şef Atilla Çağdaş Değer, larını soydurup rendeletiyor, ker fabrikası sayısı 54’tür. makine mühendislerini ve di- için yüzde 25. Kimi uzman- Piyanist İrem Alpaslan, Polat Cansızoğlu, Tuna Karakaya ağaçtan yapılmış sıkma maki- ğer elemanları yetiştirir. Fab- lar bu kotanın da kaldırılarak Sunan Çorak topraklardan Eren Burul, ÇYDD Bahçeşehir Şubesi nemizde sıkıp elde edilen şer- rikada yaşanılanlar arasın- şeker piyasasına nişasta baz- Gençlik Birimi Kolaylaştırıcısı bete kireç ayranı katıyor, sa- bitek topraklara da hem saygı hem de karşılık- lı şekerin hâkim olabileceğini baha kadar öyle bırakıyordu. lı sevgi vardır. İş saatlerinde Şeker fabrikaları çorak top- ileri sürüyorlar. Kuşku yok ki Ödül Törenine Tüm Çağdaş Yaşam Dostları Davetlidir! Sabah, kireci altına çökmüş raklar üzerinde yükselir, ve- amir/memur/işçi ilişkisi, iş sa- bundan tüketiciler kadar, ya- şerbeti bulandırmadan başka rimli şeker pancarı tarlalarının atleri dışında eşit/arkadaş/dost şamını pancara bağlamış üre- 10 NİSAN PAZAR 2022 SAAT: 20:00 kazanlara aktarıyor ve bundan oluşumunu gerçekleştirirken, ilişkisine dönüşür. ticiler de olumsuz yönde etki- Çağdaş Yaşam Cumhuriyet Ödül Töreni çevrim içi olarak Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Youtube kanalı köpük helvası yapıyordu... Ben, kapalı bir yaşam süren yöre Ne yazık ki bu ütopya gü- leniyor. Cumhuriyetin yoktan Çağdaş Yaşam TV’den canlı yayınlanacaktır. yapılan bu helvaları pazara gö- insanı da cumhuriyetle birlik- nümüzde distopyaya dönüş- var ederek gerçekleştirdiği şe- www.cydd.org.tr Çağdaş Yaşam TV CagdasYasamDD türür, bağıra-bağıra satardım, te gelişip dönüşerek açık top- müş durumda. Şeker fabrika- ker fabrikaları bugün o güzel şehirlisi, köylüsü kapış kapış lum haline gelir. Toprağa şe- larının özelleştirilerek satı- günlerini ardında bırakarak... Elnzdek ktap ytrdğmz değerlern Demokras bütünüyle br kurallar ve kurumlar poltkasıdır. Demokrasnn temel laklktr. dökümünü yapıyor ve tüketm çağında Erdal Atabek, duyguları Bunu blp de blmezden gelmek, “TEHLİKELİ kendmze br ayna tutuyor. yasaklanmış, düşünceler CEHALET”tr. Neden “TEHLİKELİ CEHALET” Gezegenmz br soru ve br sorun bastırılmış, yaşamaktan toplumların başının belası olur? Çünkü karşısındadır; çoğu kşnn blncne tam korkutulmuş, yaratmaktan anlamda erşemedğ bu konu, uygar toplumların br bölümü bu durumdan büyük ürkütülmüş gençlern öyküsünü çıkarlar sağlar. Ger kalan br bölümü de dünya nsanı çn hızla güncelleşt. Türkye anlatıyor;toplumsal kyüzlülükle de, Atatürk Cumhuryetnn değerlern küçük çıkarlarla yetnr. Br bölümü, lerde Kitap okuduğunuzu biliyoruz. kuşatılmış gençlğn çözümü kendsnn de çıkar sağlayacağını umar; br kemren bu sürecn eğk düzeynde nerede ve nasıl bulacağını kayıyor.. Erdal Atabek bu eğk düzeyn dış bölümü durumu görür, toplumu uyarmaya açıklıyor.. çalışır ama gücü yetmez. İşte böyle dünya le örtüşen yazgı brlğn gözler durumlarda da felaket kapınızı çalmıştır ve önüne sernkanlı ve dengel bçmde gelmektedr. seryor... -İlhan Selçuk- Kşsel Gelşm Kşsel Gelşm Deneme- İnceleme 256 sayfa 232 sayfa 222 sayfa