Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
gorus@cumhuriyet.com.tr
19 MART 2022 CUMARTESİ
2 olaylar ve görüşler
İttifak Protokolü’ndeki sorunlar
tidarların en çok şikâyetçi olduğu dö- yargı, 1961 Anayasası döneminde vesa-
Prof. Dr. rıDvan aKın
Demokrasi-
nem bu dönemdir. yetin öteki ayağı olarak hedef alınmış-
Galatasaray Üniversitesi
İttifak partileri, demokrasimizin te-
mizin temel tır. Anayasa Mahkemesi, anayasaya uy-
mel sorunu olarak vesayet anlayışı-
gunluk denetimi yapan yüksek mahke-
sorunu ve- ttifak Protokolü’nde sorunlu yak-
nı görüyorlar. Bunun kaynağı da 1961
medir. İddia edildiği gibi, bu dönemde
laşımlar var. Bunların başında,
sayet odak-
Anayasası olarak teşhis edilmiş. Çok birçok siyasi partiyi kapatarak demok-
İ“Türkiye’de gerçek anlamda çoğul-
ları değil,
yüzeysel bir değerlendirme bu. Demok- ratik gelişimi engellemiş değildir. Anı-
cu demokrasiye hiçbir zaman geçiş ol-
rasimizin temel sorunu vesayet odakla-
lan dönemde kapatılan parti sayısı iki-
siyasi ikti-
madı” ifadesi geliyor. Siyasi tarihimiz-
rı değil, siyasi iktidarların hukuku dik-
dir: MNP ve TİP.
de özgürlüklerin üstüne şal örtüldü-
darların hu-
kate almayan keyfi idareyi, milli irade
ğü kapalı rejim dönemleri olmuştur.
kuku dikka-
Tarihiyle çelişiyor
sanmalarıdır. Protokolde, vesayet odağı
Ama demokrasi hiç olmadı demek, Bi-
te almayan Hatırlatalım: CHP, 1961
olarak tanımlanan MGK, 1961’den beri
rinci Meclis’ten bu yana ülkemizde var
anayasal bir kurumdur. Günümüzde de Anayasası’nın oluşum sürecine katkı-
olan birikimi görmezden gelmektir.
keyfi idare-
yasasını “vesayet kaynağı” olarak gös-
da bulunan iki partiden biridir. Diğe-
vardır. Mesele MGK’nin varlığı değil-
Türkiye’de 70 yıldır çok partili demok-
teren metne katılması, kendi tarihiyle
yi, milli
ri Osman Bölükbaşı’nın CKMP’sidir.
dir. Siyaset kurumu, kendi hukukunu
rasi var. Bunu kuran da devleti kuran
çelişmektedir.
irade san-
CHP’nin bugünkü yönetiminin, kuvvet-
partidir. Hatta Batı demokrasileri ölçüt- koruyamadığından, MGK aşkın bir oto-
Yurtdışında yaşayan seçmenlerin
malarıdır. rite olarak algılanmıştır. ler ayrılığı, insan hakları ve hukukun
lerinde demokrasinin yaşandığı bir dö-
temsiliyle ilgili hata yapılmıştır. Yurt-
nem Türkiye’de yaşanmıştır. Tutucu ik- Protokolde, anayasa yargısı ve idari üstünlüğünü güvenceye alan 1961 ana-
dışında yaşayan yurttaşların oy ver-
me hakları tartışılamaz. Ancak yurt-
dışı seçim bölgesi diye bir bölge ta-
nımlamak, anayasaya ve temsil teori-
sine aykırıdır. Yurttaşlarımız vilayet-
ler temelinde temsil edilirler. Türkiye
Cumhuriyeti’nde olmayan bir yer, se-
çim bölgesi olamaz.
Yumuşak kuvvetler ayrılığı
Güçlendirilmiş parlamenter sistem,
yumuşak kuvvetler ayrılığına dayanan
parlamenter sistemdir. Farkı, yapıcı gü-
vensizlik oylamasıdır. Önerilen model-
de Cumhurbaşkanlığı makamı, 1961
Anayasası’nın gerisine çekilmiştir. Ger-
çekçi değildir. Makamın önemi açısın-
dan da yanlıştır. Yürütmenin siyaseten
sorumlu kanadını güçlendirmenin yo-
lu, Cumhurbaşkanlığı makamının içini
boşaltmaktan geçmez.
Türkiye’de bir süredir unutturulan
şudur: Cumhurbaşkanlığı tarihi olarak
Çankaya’dır, Atatürk’ün makamıdır.
Önemli olan, o makama çıkacak kişinin
devlet adamlığı çapıdır. Cumhurbaşka-
nı, sadece yürütmenin değil, devletin
de başıdır. Bu nedenle tamamen devre
dışı bırakılması, makamın varoluş ne-
denine aykırıdır.
Düşündürücü yaklaşım
Protokolde, seçilecek cumhurbaşka-
nının, ülkeyi önerilen sistem gelene ka-
dar, nasıl yöneteceği, anayasa değişik-
Cumhuriyet tarihi üzerine 2 belgesel oyun…
öSRH½RIQHI zellikle siyasal iktidar tara J³RHER4WQERP³
liğini sağlayacak çoğunluk bulunamaz-
Devleti dönemine v "YIVMPIR½RIQEFEVX³PQEOXE eni
‘Cumhuriyet Yolu’, Erzurum’dan itibaren Mustafa Kemal’in kurmay heyetinde sa ne olacağı belirsizdir. Cumhurbaşka-
"4WQERP³G³P³O söylemiyle Atatürk devrimleri ve Cumhuriyet
bulunan Mazharu’nun an K av ’n
nının görev süresinin bir defalığına ve
dönemi küçümsenmekte ve geri plana itilmeye
çevr r. Tarihsel sür ce çok yönlü
yedi yıl olması doğrudur. Ancak görev
EP³i³PQEOXEH³r 'YFEO³iE³W³4WQERP³XEVMLMRIMPMiOMR
yr rçeklik duygusuna yaslanan bir örgü
süresi biten cumhurbaşkanına siyaset
verilerin y vEHW³RQEW³ IEVT³X³PQEW³ERPEQ³REKIPQIOtedir.
aya ç r. O tüyler ürpertici, muht yapan n da
yasağı getirmek, anayasaya ve insan
özden k …
haklarına aykırıdır. Cumhurbaşkanı-
Diplomasi tarihçisi ve akademisyen Doç. Dr. Hüner Tuncer,
na güvensizlik öylesine bellidir ki han-
4WQERP³R³R½OÃiÃMWMQPMOMXEF³]PEXÃQFY "resmi yalanlara"
uYMkast’ ise 16 Haziran 1926 günü Gazi P a’Ei ef]³LIH alan suikEWXKMVMiMQM -
etkili bir yER³X veriyor, Avrupa R³R "Hasta A "HEQ³ 4WQERP³ gi sırayla başbakanlık görevlendirmesi
vRMRLE^³VP³OEiEQEPEV³R³ e sonr rEW³R³IPIEP³ rü^QM kYM rEWX³SPE EOER³PER
DevlelXMRMRKÃRHIRKÃRIREW³ veOÃÃPHÃêÃRà yapacağı bile protokole konulmuştur.
olay, özünde genç Cumhuriyet’e birWEPH³V³H³r. Orkestra, solo, koro ve
paraEPERH³ê³R³ERP X³yor.
Barajın yüzde 3’e düşürülmesi, kü-
oyuncular için müzikli sahne yrak kurET³X³SPE KYPERQ³iFYFIPKIWIl oyun,
çük ortaklar içindir. Baraj, temsil-
HIêIVPMFIWteci Cem ü diz taraJ³RHERQÃ^Mkal r.HÃ^PIQIXEi³RQ³iX³
19. l]Ã^]³ siyasi tarihini anlamak ve tarihten ders almak için
de adalet ilkesine aykırıdır. Tam nispi
temel bir bai vuru ka]REê³
temsil ilkesi benimsenmelidir. Demok-
Cumhuriyetin 100. r]³P³RHEKIROYiEOPE EEVQEêERSPWYR
raside çoğunluğu rahat ettirmek için
13,5x21 - 384 sayfa - İnceleme 13,5x21 - 216 sayfa - Belgesel Oyun
azınlığın temsilinden feragat edilemez.
Yurttaşlar eşittir. Oylar eşittir.
İttifak partilerine yakın seçmenin
otomatik olarak ittifakın adayına oy ve-
--
receğini düşünmek aldatıcıdır. Aday,
dan, ölümsüz Adan, ölümsüz Atatürkçü Ptatürkçü Prrofof. Dr. Dr. Ahmet . Ahmet TTTTaner aner
seçimi alacak güçlü bir meydan siya-
setçisi olmalıdır. Mevcut anayasal sı-
nırları bile zorlayan rakibi karşısında
“düşük profilli aday” seçmeni olumsuz
etkiler. Seçmenin, yakıcı sorunlar kar-
şısında, yetkisiz ve sorumsuz olacağını
ilan edecek bir adaya oy vereceği kuş-
--
kuludur.
-
Nispeten kapsayıcı olduğu ifa-
de edilen 1921 Anayasası, Anadolu
İhtilali’nin anayasasıdır. Bunu anlamak
için ilk dokuz maddeye bakmak yeter-
--
lidir. 1921’den sonraki anayasalarla,
Cumhuriyetin dar kalıplar içine girdi-
ği ifadesi yanlıştır. Bununla, Cumhuri-
yetimizi “yanlış cumhuriyet” sayan gö-
13,13,5x215xx21
rüşle, aynı çizgiye düşülmüştür. 1924
288288 sa ssayfayfa 13,13,5x215x2
DenemeDeneeme 104 sa104 sayfa Anayasası, dar kalıpların değil, Atatürk
Devrimlerinin anayasasıdır. Kurucusu,
Atatürk olan partinin bunu onaylaması
düşündürücüdür.
HOIMAR
Zemin kayıp gidiyor
V. DITFURTH
Protokolde, laikliğe gerçek anlamda
yer verilmemiştir. İttifak, din ve vicdan
özgürlüğünü laiklik sanmaktadır. Bu-
BAŞLANGIÇTA
na göre, laikliğin yok olduğunu CHP de
kabul etmiştir. Daha vahimi, “herkesin
HİDROJEN
kendi kimliğiyle toplumsal, siyasal, ka-
musal yaşama katılacağı bir sistem in-
VARDI
şa edileceği” ifadesidir. Çok özgürlük-
çü görünen bu ifadeden tarikat kisveli
amiralden sonra yargıçlar, savcılar, öğ-
retmenler olabileceği sonucu çıkarıla-
bilir. Demokratik hukuk devletinde din
yaşamın öyküsü...
ve vicdan özgürlüğü vardır ama bu la-
iklik değildir. Laikliği din hürriyeti ola-
rak anlayanlar zaten iktidardadır.
CHP, kapsayıcı olmak iddiasıyla çık-
tığı yolda, kendi oturduğu zemini kay-
betmektedir. Üzücüdür. Türkiye’nin
mevcut sorunlarının temelinde,
1961’in kurumları değil, 12 Eylül düze-
ninden yararlanan sağ partilerin iktida-
rı yatmaktadır.
E³VQEHER MRWERSPHYOPEV³R³K
PEV³ IiIQXEVMLM EP³i³PQ³iX³ SPYiXYVQ
ERQ³iKI ERW³XQER³RSPEREOPEV³E
IGMSPEFMPHMêMR IPIVMRIXER³OP³OIHI IiMXPM
R³ Ei³ YVXYPYi ³PEV³IOWIRMRHI 2ÃjX0ERW