Katalog

10 MART 2022 PERŞEMBE EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 14.6500 16.1800 19.3360 25.18 2.045 6278.87 939.17 12 kuruş 32 kuruş 25 kuruş 0.22 puan 31. 55 puan 63.39 lira 3.12 lira Buğday, arpa ve ayçiçeğinin ardından süt ve et üretimiyle ilgili sorunlar da artıyor y y y Gıda krizi a ılı or Ukrayna krizi ve küreselleşme Maliyet artışları nedeniyle üreticiler, çiğ süt fiyatının en nkara’da 1994 yılında yaptı- az 6.50 liraya çıkarılmasını istiyor. Ulusal Süt Konseyi’nin ğım bir sunuşta “Küreselleş- Ame mi? Teşekkür ederim, is- ise gelecek hafta açıklama yapması bekleniyor. temem” demiştim. “Yeni bir çağ”, “ulus devletlerin sonu” gibi sıfatlar- üresel piyasalarda em- Bayraktar, “Üreticiler ya hay- la tanımlanan bir olgu karşısında böy- tia fiyatları her geçen van sayısını azaltıyor ya da iş- le bir tutumun, ıslah olmaz bir sos- Kgün artarken bu durum letmesini tasfiye ediyor. Süt fi- yalistin gerçekliğe gözlerini kapat- TL’deki değer kaybıyla birlik- yatı revize edilmeli. Yeme, güb- ma çabası olarak algılanma riski yük- te birçok sektörde dışa bağım- ALİ CAN reye zam yapanlar korkmuyor sekti. Kimi zaman öyle de oldu. An- POLAT lılığı yüksek Türkiye’yi daha da siz neden korkuyorsunuz? cak bu “küreselleşme”, uygarlık ta- derinden etkiliyor. Sürekli ar- Süt üretimi durma noktasına rihine ait küreselleşmeden farklı ola- rak, kapitalizmin yapısal krizine ait tan döviz kuru ve akaryakıt fiyatla- gelmiş, seyrediyorsunuz” dedi. bir “biçim”, mekân düzenlemeye iliş- rı yem, gübre, zirai ilaç gibi tarım- Elektrik zamlarının çiftçiye litrede kin bir kriz yönetim modeliydi, kapi- sal üretiminin ana girdilerine de 30 kuruş ek maliyet getirdiğini söy- talizmin iç çelişkileri altında çökecek zam olarak yansıyor. Yüzde 70’e leyen Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır geçici bir süreçti. yakını ithal edilen yemde fiyat 15 Yetiştiricileri Derneği Başkanı Sen- Uluslararası sermaye kendine ye- günde 4.4 liradan 6 liraya çıktı. cer Solakoğlu ise şöyle devam etti: ni dolaşım, değerlenme alanları açı- “KDV indirimi de 30 kuruş yük getir- yor; hızlanan tüketim, küresel ısınma- Üretim duracak di ve çiftçi 4 lira 50 kuruşun 60’ını yı iklim krizine doğru itiyordu. Yeni di- jital teknolojiler, bir taraftan bu süreci Girdi maliyetlerindeki bu durum sadece bu iki kalemde kaybetti. Yemi desteklerken diğer taraftan yerel kriz- buğday, arpa ve ayçiçeği yağının ar- falan hesaplamadık daha. Süt üretici- lerin hızla genelleşmesine zemin ha- dından sütte de sorunları büyütüyor. leri çok büyük zarar ediyorlar. Bütün zırlıyordu. En tehlikelisi, yeni büyük Dün bir açıklama yapan Türkiye Zi- işletmeler hayvan sayısını azaltıp ha- güçler, ABD hegemonyası altında- raat Odaları Birliği (TZOB) Genel Baş- yatta kalmaya çalışıyor.” ki emperyalist sistem içinde yükseli- kanı Şemsi Bayraktar, süt üretiminin yor, sistemin verili kurallarını sorgula- ‘Savaşı gıda bitirir’ düşmemesi ve hayvan kesimlerinin maya başlıyordu. Böylece emperya- durması için Ulusal Süt Konseyi’nin Efeler Çiftliği Yönetici Ortağı Ley- list sistemin ABD hegemonyası al- tında geçici olarak kazandığı istik- (USK) çiğ süt fiyatlarını acilen gün- la Karahan Birlik de yeni fiyatın en rar hızla aşınıyordu. ‘Verilen destek Perakendede cellemesini istedi. Sektör temsilci- az 6.5 lira olması gerektiğini söyledi. Finansal krizi izleyen büyük dur- lerinin isteği litrede en az 6.50 lira Birlik, şunlara dikkat çekti: “Girdi fi- gunlukta dünya ticareti adeta çöktü, revize edilmeli’ olurken USK’nin yeni fiyat belirle- yatlarında inanılmaz artış var. hava bozuldu hâlâ eski düzeyine yükselemedi. Bü- diği ve 11-14 Mart tarihleri ara- Örneğin yemde yüzde 100’ü yük güçler arası rekabetin koruma- ydın’da dün bir araya gelen zira- sında açıklama yapacağı öğrenil- aştı. Süt fiyatı da bu artışlarla cılık, yaptırımlar boyutu, pandeminin Aat odaları başkanları, girdi mali- EPAV, 2022 yılı Şubat ayıyla ilgili di. Süt krizinin yanında et krizi birlikte güncellenmeli, yok- tedarik zincirleri üzerindeki yıkıcı etki- yetleri ile üreticilerin her geçen gün T“Perakende Güven Endeksi (TEPE)” de yaşanacağını söyleyen TZOB sa sütte de bir kriz yaşana- leri, küresel ticaret ağlarını koparma- daha fazla sıkıntı çektiğini vurgula- raporunu dün açıkladı. ya başladı. Bugün, Ukrayna krizinin, Genel Başkanı Şemsi Bayrak- cak. Yanımızdaki savaş gıda- dı. Başkanlar, verilen desteklerin re- Buna göre TEPE değeri, Şubat küreselleşmenin tabutuna son çiviyi tar, USK’yi göreve çağırdı. Çiğ nın önemini çok iyi hatırla- vize edilerek merhem olacak seviye- 2022’de -9.3 puan değerini alarak ge- çaktığı söylenebilir. sütün litresi 4.50 lirayken tıyor. Dünyada savaşları ye çekilmesini de talep etti. çen yılın aynı dönemine göre 9.8 pu- Şimdi, Ukrayna krizi içinde Rusya’yı Bu kapsamda Aydın Ziraat Oda- an, geçen aya göre 3.3 puan arttı. TE- yemin kilosunun 5.35 li- bitiren şey silahlar de- tecrit etmek amacıyla küreselleşme- ları İl Koordinasyon Kurulu ve Efe- PE değerinin yıllık değişiminde geç- ra olduğunu söyleyen ğil, gıdadır.” nin tedarik zincirleri, finansal devre- ler Ziraat Odası Başkanı Mehmet tiğimiz 3 ayda işlerin durumu göster- Leyla Karahan Birlik ler, iletişim ağları gibi bileşenleri si- Kendirlioğlu, “Tarım sektörü üstü gesindeki 13.9 puanlık iyileşme etki- lah olarak kullanılıyor. Bu çabanın, açık fabrika olarak tabir edilmek- li oldu. Ancak işlerin durumuna iliş- çok özel ihracat mallarına, Çin ile, ge- tedir” vurgusu yaparken artan gir- kin değerlendirmeler geçen yıla ve ge- lişmekte olan ülkelerle güçlü bağla- di maliyetlerinin yeni ekim, dikim çen aya kıyasla kötüleşti. İşlerin (ge- ‘Yem fiyatları daha da artacak’ ra sahip Rusya’yı tecrit etmeyi başar- sezonunda çiftçileri daha çok borç- çen yılın aynı dönemine göre) duru- ması zor ama dünya pazarlarını par- SK’nin son fiyat açıklamasında “Süt alınamadığı anlamına geliyor. Ya yem fi- lanmaya sevk edeceğinin altını çiz- muna yönelik değerlendirmeler, Şu- çalayarak, Batı ekonomilerini de vur- Uyem paritesi 1/1’in altına düşünce fi- yatları düşürülmeli ya da çiğ süt fiyatı artı- di. Kendirlioğlu, “Örneğin kütlü pa- bat 2022’de -64.9 puan değerini ala- ması kaçınılmaz. yatları güncelleyeceğiz” dediğini hatırla- rılmalı. Buğday, arpa gibi tahılların gelme- muk için dekar başına 68 TL mazot, rak Ocak 2022’ye göre 11.6 puan, Şu- “Küreselleşme” artık yalnızca “di- tan Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Ba- mesi yem fiyatlarını daha da artıracak. Çiğ 8 TL gübre desteği veriliyor. Bunlar bat 2021’e göre 25.4 puan azaldı. Ay- kiz aynasında” görülebilen bir manza- ki Remzi Suiçmez, paritenin uzun zaman- süt fiyatı artırılmazsa hayvanların kesime gübrede maliyetimizin yüzde 1, ma- rıca perakendecilerin yüzde 5.4’ü ge- radır. Öndeki, manzaranın en çarpıcı dır 1/1’in altında olduğunu söyledi. Suiç- gitme süreci hızlanacak. Bu da tüketici zot maliyetimizin ise yüzde 13.75’ini lecek üç ayda fiyatlarda gerileme, yüz- öğesi ise emperyalizm. mez, “Bu durum, bir kilo sütle bir kilo yem için yeni krizin habercisidir” dedi. karşılayabiliyor” dedi. l İZMİR de 68.1’i artış bekliyor. Biri emperyalizm mi dedi? Emperyalizmi düşünürken, dört nok- tayı özellikle değerlendirmek gerekiyor: Tekirdağ Doğalgaz özelleştirilecek. Bu kapsamda santralın deniz alanı da var 1) Modern emperyalizm, bir devlet politikasına değil kapitalizmin gel- diği aşamaya ilişkin “sistemik” bir durumdur. Devletlerin politikaları bu “sistem” içinde anlamlarını kazanırlar. Özelleştirme sırası ‘deniz’de Simone Kaslowski 2) Küreselleşmenin ve ABD hege- monyasının gerilemesiyle birlikte bu MUSTAFA ÇAKIR Şeker Fabrikaları AŞ’ye ait özel- TÜSIAD BAŞKANI UYARDI hegemonya altında şekillenmiş em- leştirme kapsam ve programında peryalist sistem, istikrarını ve bütün- esmi Gazete’de dün yayımla- bulunan Ağrı Eleşkirt, Erzincan ‘Türkiye maliyetli lüğünü kaybetmiştir. Rnan Cumhurbaşkanı kararla- Çayırlı ile Yozgat Kadışehri’nde- 3) ABD hegemonyası döneminde rı ile, Elektrik Üretim AŞ’ye ait ki taşınmazlar için imar plan de- bir sürece girdi’ emperyalist sistem içinde paylaşılmış (EÜAŞ) Tekirdağ Doğalgaz Kom- ğişiklikleri yapıldı. Kapatılan pazarların, kaynakların, coğrafyaların ürk Sanayicileri ve İş İn- bine Çevrim A ve B santralları ile TEKEL’e ait Balıkesir Savaşte- yeniden paylaşımı gündemdedir. Tsanları Derneği (TÜSİAD) bu santrallerın kullanımında bu- 4) Bu yeniden paylaşım içinde, modern pe’deki taşınmazlar için de plan ve Türk Girişim ve İş Dünyası emperyalizmin ekonomik-finansal şan- lunan taşınmazlar da özelleştir- değişiklikleri onaylandı. Mülki- Konfederasyonu’nun (TÜRKON- taj gibi silahlarının yanı sıra klasik em- me kapsam ve programına alın- yeti Maliye Hazinesi adına kayıtlı FED) “Anadolu Buluşmaları”nın peryalizmin, Roma İmparatorluğu’ndan dı. Bu kapsamda devletin hüküm olan İstanbul Ataşehir’deki taşın- ilk etkinliği Mersin’de düzenlen- bu yana yerleşmiş “koruma vaadi”, iş- ve tasarrufu altında bulunan de- maza ilişkin plan değişikliğine di. Etkinlikte konuşan TÜSİAD gal, ilhak gibi doğrudan askeri müda- niz alanları ise “işletme hakkının ye Hazinesi’ne ait Ankara Etimes- yapılan itirazlar reddedildi. Plan- Yönetim Kurulu Başkanı Simone hale yöntemleri de giderek daha fazla verilmesi” yöntemiyle özelleştiri- gut’taki dört taşınmaz ile İsanbul larda yapılan değişikliklerin ardın- Kaslowski, Rusya ambargoları- kullanılacaktır. lecek. Özelleştirme işlemi 31 Ara- Tuzla’daki bir taşınmaz da özelleş- nın ve Rusya’nın atacağı adımla- dan bu taşınmazlar da önümüzdeki Yine, büyük güçler arası rekabet, lık 2025 tarihine kadar tamam- rın Türkiye ekonomisinde belirle- tirme kapsamına alındı. dengeleme, “yeniden paylaşım” sa- günlerde özelleştirilecek. vaşları çağına girdik. Geçen sefer, yici etkisi olacağını söyledi. Ülke lanacak. Ayrıca Mülkiyeti Mali- Öte yandan mülkiyeti Türkiye l ANKARA getirdiği olanaklardan dolayı dönem, ekonomisi için hızla tedbir alın- “proleter devrimleri çağı” olarak da ması gereken son derece mali- anılıyordu. Bugün, ne yazık ki faşizm, yetli bir sürece girildiğini belir- savaş yine gündemde ama insan- ten Kaslowski, “Şu an global or- lık, güçlü işçi hareketlerinden, onların tam bizi çok daha riskli bir süre- ‘7 günde 5’inci zam’ pas geçti ulusal/uluslararası düzeyde güçlü ör- ce soktu. İktisadi olarak tam ha- gütlerinden yoksun. Bu eksiklik, sol zırlıklı değiliz” diye konuştu. entelijansiya açısından hem tarihsel er gün artan petrol fiyatlarının ya- benzin 46 kuruş daha pahalıyken bir sorumluluk getiriyor hem de bu Hnı sıra günden güne eriyen Türk bugün motorin benzinden yaklaşık sorumluluğu üstlenme çabasını sabo- EÜAŞ elektrik PIYASALAR DALGALANDI Lirası’nın da etkisiyle akaryakıttaki 2 lira 50 kuruş daha pahalı. Sektöre te eden marazi bir durum yaratıyor. zam fırtınası devam ediyor. yakın isimlerin ay boyunca zamların Bugünün son derece olumsuz satın alacak Dolar/ TL’de ‘eski Savaşla birlikte brent petrolün vari- devam edeceğini söylediği belirtilir- koşulları içinde sol entelijansiya, li 92 dolardan 130 dolara kadar çıkar- ken ay sonunda motorinin 30 lirayı amuya ait elektrik santralı iş- 1980’lerdeki ve 90’lardaki yoldaşla- günlere’ yaklaşıldı ken dolar/TL kuru da 13.50 seviyesin- bulacağı iddiaları da gündemde. Kletmecisi Elektrik Üretim AŞ rından farklı olarak, “geçmişi” (yapı- ali piyasalarda dolar/TL dün larının ve kişilerinin, tüm hata ve za- (EÜAŞ) 1 Nisan 2022-31 Ara- den dün 14.70’e kadar gel- Rusya’dan petrol Msabah güne, 14.50’li sevi- aflarını unutmayı seçerek) adeta “as- lık 2025 dönemi için özel şir- di. Bu gelişmelerle birlikte yelerinde başlarken, hemen açı- rı saadet” düzeyine yükseltiyor, oraya alımı sürecek ketlerden elektrik satın alacak. son yedi gün içinde dört ke- ilişkin fantezilere sığınmaya çalışıyor. lış sonrası önce 14.66, öğleden Türkiye’de elektrik ticaretinin bü- ABD’de katıldı- re zamlanan akaryakıt ürün- Kapitalizme karşı özgürlük mücade- sonra ise 14.69 seviyesine kadar yük bölümü enerji piyasa işletme- ğı CERAWeek Enerji lerine dün bir zam daha gel- lesi yerine emperyalizme karşı ve ki- yükseldi. Böylece bu rakam Ara- cisi EPİAŞ’ta belirlenen fiyatlarla Konferansı’nda konuşan diği duyuruldu. Benzine 79 mi devletlerin ittifaklarından oluşan lık 2021’den bu yana en yüksek yapılırken EÜAŞ’ın açtığı ihale ile Enerji Bakanı Yardımcı- kuruş, motorine ise 2 lira 25 “kampların” birini seçerek mücade- değer oldu. Dolar/ TL günü ise yeni bir alım kanalı açılmış olacak. sı Alparslan Bayraktar, kuruş olarak duyurulan zam, le etme eğilimi öne çıkıyor. Gerçek- 14.64 seviyesinde tamamladı. EÜAŞ’tan yapılan açıklamaya teyse, bugün ne SSCB var ne de So- Türkiye’nin Rus petrolü- akşam saatlerinde brent pet- Bu dalgalanmada özellikle Rus- göre elektrik üreticileri 18 Mart’a ğuk Savaş döneminin bir tarafın so- nü satın almaya devam rolün 105 ile 111 dolara ara- ya-Ukrayna savaşı kaynaklı geliş- kadar teklif verebilecekler. Alım- runlarını yok sayarak saf tutulabilecek edeceğini ve küresel talebi karşılama- sına gerilemesiyle iptal edildi. me ve açıklamalar etkili olurken ların yarısından fazlasının yer- kampları var. Aksine, geçmişin “as- ya yardımcı olacak bir adımla İran’a Geçtiğimiz yıl 14 Eylül’den bu yana ayrıca yüzde 50’yi aşan ve önü- li kömürden elektrik üreten sant- rı saadet” dönemine ve “kahramanla- uygulanan yaptırımların kaldırılma- benzin fiyatı yüzde 162.2, motorin fi- müzdeki aylarda yüzde 65’e doğru rallardan yapılması planlanıyor. rına” nefretle yaklaşan büyük güçlerin sını umduğunu belirtti. Bayraktar, yatı yüzde 212.9 arttı. Brent petrolün yükseleceğine kesin gözüyle bakı- hegemonya restorasyonu, nüfuz alanı Yapılan hesaplamaya göre EÜ- Türkiye’nin doğalgaz talebinin yüzde lan enflasyon ve enerji maliyetle- varil fiyatı ise yüzde 50.8 artarak 73.6 edinme savaşlarıyla karşı karşıyayız... AŞ üreticilerden ortalama 8.555 45’ini, petrolün yüzde 17’sini ve ben- rindeki rekor artış ekonomi politi- dolardan 111 dolara yükseldi. Bunun Bugün, bu savaşın sahnesi Ukrayna, MW/saate kadar elektrik satın yarın kim bilir neresi... kalarına ilişkin endişeleri artırıyor. zinin yüzde 40’nı Rusya’dan karşıladı- yanı sıra benzin ve motorin fiyatları alacak. l Reuters ğını söyledi. l Ekonomi Servisi arasındaki fark da açıldı. 14 Eylül’de