Katalog

13 ŞUBAT 2022 PAZAR EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 Fitch, Türkiye’nin kredi notunu ‘B+’ya indirdi, görünümü ‘negatif’ olarak teyit etti Not düştükçe düşüyor Altın kural osyal bilimlerde altın kural kav- Fitch’e göre “yoğun politika odaklı” finansal stres ramını pek de sık duymayız. Ko- dönemleri, yüksek enflasyon, düşük dış likidite ve zayıf Snu sadece kısıtlı akademik ça- Toplantı- lışmalara sıkıştırılmış ve daha çok politika güvenilirliği açısından kırılganlığı artırıyor. ya katılan teknik seviyede ele alınmıştır. Öte iş dünya- yandan ekonomik teoride tam olarak sı tem- redi derecelendirme kurulu- Öne çıkan diğer vurgular şöyle: bilmesek de günlük hayatımızda bu silcileri şu Fitch Ratings, Türkiye’nin n Kur korumalı mevduat (KKM), kuralın ne derece hayatımıza işlediği- özellikle Kkredi notunu “BB-”den hedefli kredi ve sermaye akışı ön- ni çok derinden hissederiz. KDV indi- Altın kuralı öncelikle bir açıklığa ka- “B+”ya, yani “yatırım yapılabilir” lemleri de dahil olmak üzere yetki- rimi ko- vuşturalım... seviyenin dört kademe altına indir- lilerin enflasyonu düşürmeye yöne- nusun- Altın kural ekonomide tamamen ka- di. Görünümü ise “negatif”te bırak- lik politika tepkisinin makroekono- da des- mu maliyesi ile ilgili bir olgudur. Hü- teklerini tı. “B+”i, “yüksek derecede speküla- mik ve finansal istikrar risklerini kümetler yönetimde bulundukları sü- açıkladı. tif” olarak sınıflanan bölgede bulu- sürdürülebilir bir şekilde hafiflet- rece toplumsal faydayı en yukarıla- nuyor. Ayrıca Türkiye’nin kredi no- mesini beklemiyoruz. Dahası, derin ra taşımak için kaynaklarla yatırımlar tu S&P’de yatırım yapılabilir sevi- negatif reel faiz oranlarını da içe- arasında dengeli bir birliktelik kurar- yenin dört, Moody’s’de beş kademe ren Türkiye’nin genişlemeci politi- lar ya da en azından beklentimiz bu- Bol hamaset ve bol tehdit altında tutuluyor. dur. Yatırım yanında, hükümetlerin bir ka karışımı, enflasyonu yüksek se- de tüketim harcaması vardır. Bunun Bu kapsamda bir de rapor yayım- viyelerde tutabilir, kamu maliyesi- azine ve Maliye Bakanı Nebati, dün de talep edilmesi halinde bu altınlar fi- kapsamında bildiğimiz klasik tüke- layan Fitch, “daha sık ve yoğun po- nin döviz kurundaki değer kaybına Hİstanbul’da bir toplantı düzenle- ziki olarak da geri alınabilecek. Takas- tim ürünleri, hükümetin işleyişini ge- litika odaklı” finansal stres dönem- ve enflasyona karşı riskini artıra- yerek hazırladıkları “Türkiye Ekono- bank, Borsa İstanbul ve Darphane bu rektiren tüm araç ve gereçler ve diğer lerinin, Türkiye’de yüksek enflas- bilir. Bunlar da nihayetinde yurtiçi mi Modeli Yeni Adımlar ve Enflasyon sistemin paydaşları olacak. fonksiyonel faktörler sayılabilir. Altın yonu, düşük dış likiditeyi ve zayıf güven üzerinde baskı oluşturabilir Tedbirleri”ni tanıttı. “Bundan sonra is- n Enflasyon: Yurttaşın en ucuz ürün kural, hükümetin (devletin) yatırım ve politika güvenilirliği açısından kı- ve uluslararası rezervler üzerindeki tikrar, üretim ve Türkiye’nin büyüme- alabileceği işyerlerini gösteren “Bir- tüketim harcamalarının önemli bir ayı- rılganlıkları artırdığını açıkladı. sinin konuşulduğu bir döneme girdik” likten Berekete” mobil uygulaması 1 baskıları yeniden alevlendirebilir. racı niteliğinde bir yaklaşımdır. Kurala diyen Nebati’nin, açıklamaları özet- Mart’ta devreye girecek. Uygulama- göre devlet günümüzdeki harcama- le şöyle: ya katılan ürün ve işyerleri anlık takip 8 bin 633 dolar larını finanse etmek için değil, yatırım Temel gıdada KDV n Kredi Garanti Fonu: 60 milyar edilebilecek. Nebati, bu konuda “20 yapmak için borçlanır... Borcun kay- n 2023 genel seçimleri öncesin- TL’lik yeni destek paketi oluşturuldu. Aralık 2021 öncesi kur beklentisine nağı da sadece vergilerdir ve bunun de para politikasında ya da teşvik yüzde 1’e indirildi Bunun 25 milyarı yatırım, 25 milyarı göre oluşturulmuş fiyatları, güncel ku- da akademik çalışmalarla belirlenmiş politikalarında ek istikrarsızlaştı- ihracat, 10 milyarı işletme gereksini- ra göre yansıtmayan ve kur etkisi ol- bir oranı vardır. rıcı adımlar atılması riski yüksek. azine ve Maliye Bakanı mi için kullanılacak. Nebati şu vurguyu mamasına rağmen fiyatları yükselten Bu yaklaşımla, yatırım hem kısa va- Siyasi değerlendirmeler merkez HNebati’nin toplantısına çevrimi- yaptı: “KGF kredilerinin başka amaç- işletmelere müsaade etmeyeceğiz. En dede hem de uzun vadede topluma çi bağlanan Cumhurbaşkanı Tayyip bankasının politika faizini artırma lar için kullanılmasına izin vermeyece- sert tedbirleri alacağız” dedi fayda sağlayacak ve gelecek nesille- Erdoğan, temel gıda ürünlerinde kabiliyetini sınırlandırdığı için, ğiz. Bunun için harcamaların fatura ve ri vergi yükünden koruyacak bir özel- KDV’nin yüzde 8’den yüzde 1’e dü- bir diğer finansal stres döneminde sözleşme ile belgelendirilmesi zorun- Zamları savundu liğe sahip olduğundan, hane halkla- şürüldüğünü, bunun 13 Şubat ta- luluğu getirildi. Refinansman amacıyla Enerji zamlarına ilişkin de açıklama rı mevcut yatırım harcamalarını finan- otoritelerinde politika tepki fonk- rihli Resmi Gazete’de yer alacağı- kullanım yasaklandı.” se etmek için salınan vergileri kabul yapan Nebati, “Elektrik ve doğalgaz fi- siyonuna ilişkin yüksek düzeyde nı açıkladı. Ayrıca enflasyon konu- n Yastık altı altın: 1 Mart’tan iti- yatları reel olarak Türkiye’de halen ne- etme eğiliminde de olurlar. Diğer bir belirsizlik bulunuyor. sunda seferberlik çağrısı yapan ve baren 81 ilde en az bir, yılın tümün- ifadeyle, yatırım harcamalarının gele- gatif. Bu, Türkiye olarak hâlâ sübvan- n Büyümedeki dirence rağ- bu indirimin pazartesi gününden iti- de 1500’ün üzerinde kuyumcunun da- siyonlara ciddi şekilde devam ediyoruz cekte toplumsal faydayı yukarılara ta- men, TL’deki değer kaybı nedeniy- baren gıda ürünlerinde uygulanma- hil olacağı sistem başlatılacak. Banka- şıyacağı bilinciyle, finansmanının gü- demektir. Elektrik fiyatlarındaki yükse- le 2013’ten bu yana gerileyen do- lar da her ilde en az bir şubeyle buna nümüzdeki vergi oranlarının artırılma- sını talep eden Erdoğan, bunun so- lişten serzenişte bulunanlar iyi bilsin, lar cinsi kişi başı gelirin 2021’de 8 katılacak. Bu sisteme göre, isteyenler sı ya da yenilerinin salınması yoluyla nuçlarının “enflasyonla mücadele elektrik ve doğalgaz fiyatları reel fiyat- bin 633 dolara düştüğünü tahmin altın depo ve katılım hesaplarına fizi- şekillenmesi altın kuralın özünü teşkil timleri”yle tüm sektörlerde denet- ların altındadır” dedi. ki altınlarını yatırabilecek. Gerektiğin- eder ve bu toplumsal kabul görür. leneceğini duyurdu. ediyoruz. 2022 yılı büyüme tahmi- l Ekonomi Servisi Altın kuralın uygulanması ile gele- nimiz ise yüzde 3.2. cek nesillere bir borç yükü aktarıl- maz. Bazı hükümetler borç freni adı çıklamaları Cumhuriyet’e yorumla- sır, takip etmek zor. Elektrik ve doğal- altında hükümetin borçlanmasına en- Ayan Prof. Dr. Aziz Konukman, önce- gaz faturalarında KDV indirimi doğrudan Bu tür önlemlerle sorunlar çözülmez gel olan yasalar çıkararak borç bü- likle geliri azaltacak, gideri artıracak bu vatandaşın bütçesine yansır. Ama on- yümesini belirli bir oranda tutma ve ları değişmeden bu tür önlemlerin enflas- işe yaramayacağını, insanların güven duy- tür uygulamaların ek bütçe gerektirdiği- larda indirim yok” derken Prof. Dr. Vey- gayri safi yurtiçi hasılalarını üretken yonla mücadelede etkisi olmaz. Bu dav- madığını, birçok kişinin de geçimini sağ- ni, bunun da TBMM’nin bütçe hakkına say- sel Ulusoy şu vurguyu yaptı: KDV’nin fiya- yatırımlarla artırma amacını benimse- ranışı belirleyen temel unsur ise maliyet- lamak için bu tür birikimlerini bozdurdu- gı duyularak yapılabileceğini vurguladı. tın içinde olduğu bir vergi uygulamasında miş ve bunda da başarılı olmuşlardır. ler. TÜFE-Yİ-ÜFE makası ortada.” Yastık al- ğunu söyledi. Sosyal medyadan açıklama KDV’nin yüzde 1’e düşürülmesinin iyi oldu- “KDV’nin azaltılması küçücük bir zamla pe- Avrupa Birliği formasyonu içinde bile tı altınla ilgili önlemlerin daha önce de de- yapan Prof. Dr. Yalçın Karatepe, “Gıdadaki ğunu da belirten Konukman, bu konuda rakendeciye gidecektir. Yanlış yapıyorsu- birlik, kendi altın kuralını varyasyonu nendiğini hatırlatan Konukman, bunun da KDV indiriminin ne kadarı vatandaşa yan- şunları söyledi: “Ancak fiyatlama davranış- nuz yanlış.” l Ekonomi Servisi ile beraber açıkça ortaya koymuştur. Söz konusu kural kamu maliyesi kapsamı içinde ise süreç eninde so- nunda yatırımları finanse eden vergi- Altın mevduatı lerin de altın kurala tabi olması gerek- tiği vurgusunu yapar. Yani öyle bir en 399 milyar lira uygun vergi oranı vardır ki o oran bu- gün ve gelecekte yapılacak yatırım- ların getirileri kapsamında toplumsal ktidar, yastık altı altınların piyasaya faydayı en yükseğe taşır. İgirmesi için dün yeni bir paket daha Son dönemde Türkiye ekonomisin- açıklarken bankalardaki altın mevdu- de büyük tartışmalara neden olan ka- atı, bir kısmı TL’nin değer kaybı nede- mu özel sektör işbirliği modeli bildiği- niyle olsa da büyüyor. miz üzere tamamı hazine garantili ve BDDK FinTürk’ün verilerine göre ge- dış borçlarla finanse edilen bir maliye çen yıl bankalardaki toplam altın politikası üzerine kurulmuş, özel sek- mevduatı 2020’ye kıyasla yüzde 44.8 törün bu garanti ile yapıp işlettiği ve artarak 399 milyar liraya ulaştı. Bu- sonradan da devlete devredeceği bir nun içinde mudisi yurtdışında olan yatırım modelidir. Yapım aşamasın- 6.2 milyar liralık bir mevduat da var. dan hizmete geçiş tarihine kadar ta- Toplam mevduatın ise yüzde 45.5 ar- mamen kamu maliyesi gerçeklerin- tışla 370.6 milyar lirası “gerçek”, yüz- den uzaklaşmış bu yatırım modelinin, de 35.6 artışla 28.3 milyar lirası da işletme tarihinden devlete teslim za- “tüzelkişi”lere ait. l Ekonomi Servisi manına kadar ne kadar maliyet içer- diği oldukça fazla soru içermektedir. Bunun kaynağının nereden ve nasıl temin edildiği ve daha önemlisi, özel 1967’de, bugün kurulan DİSK ‘Bitmeyen kavgadır’ dedi sektör işletme zaman aralığının nasıl ÜLKEMİZE, HALKIMIZA, ve hangi modellerle belirlendiğini ver- giyi ödeyen ve geleceğini borç yükü MESLEĞİMİZE VE ONURUMUZA ile karşılayan yeni nesiller tarafından bilinmemektedir. 55 yıldır süren mücadele SAHİP ÇIKIYORUZ Aşırı derecede mali sorunlar yaşa- yan, döviz rezervleri sıfırın altında bir ler ise şuna dikkat çekiyordu: 52 gün sonra yapılan 12 Eylül JALE ÖZGENTÜRK TMMOB İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASI yerde konumlanmış ve büyüme hızı “DİSK’in amacı işçi sınıfının 1980 askeri darbesinin ilk he- ortalama olarak yüzde 3’lerde gezen iz devrimciliği; bugün- memleket yönetimine ağırlığı- defi de DİSK oldu. Yasaklan- İSTANBUL ŞUBESİ 48. DÖNEM SEÇİMLERİ bir ekonomide bu bilinmez finansman “Bkü tutucu, gerici, ekono- nı koymasını sağlamak, kula dı, mal varlığına el kondu. Ge- metodu ile geleceğe 25-30 yıllık bir mik, sosyal ve politik ilişkilerin kulluğu sona erdirmek, sosyal nel başkan Abdullah Baştürk SEÇİMLER: maliyet yüklemek, sanırım yapılabile- anayasa uyarınca değiştirilme- adalet içinde yaşamının ilk ko- ve 51 DİSK yöneticisi idamla cek en büyük hatalardan bir tanesidir. 13 ŞUBAT 2022 PAZAR Saat: 09.00-17.00 si ve anayasa ilkelerinin haya- şullarını yerine getirmektir.” yargılandı. Yapılacak tüm yatırımlarda ayağı- ta uygulanması anlamına alı- DİSK, 10 yılda işçi sınıfı- DİSK bugün 55. yılını etkin- nı yorganına göre uzat temeline da- CEMAL REŞİT REY KONSER SALONU yoruz.” nın haklarını savunan önem- liklerle kutlayacak. “Bitmeyen yalı altın kuralı işletmediğimiz sürece Türkiye Devrimci İşçi Sendi- li bir örgüt haline gelirken, en Kavgadır, Sürüp Gider” başlık- FUAYE KATI Türkiye’de en belirsizinden daha bir- kaları Konfederasyonu (DİSK), önemli köşe taşlarından biri 1 lı bir açıklama yapan DİSK, şu çok sorun yaşayacağımızı söylemek Harbiye Mah. Dar’ül Bedayi Cad. No:6 13 Şubat 1967’de İstanbul Mayıs 1977 oldu. O gün yüz görüşler dile getirildi: “55 yıl yanlış olmaz. Valiliği’ne verilen kuruluş bil- binlerce kişi, DİSK’in arkasın- önce kuruluş bildirgesindeki Şişli/İSTANBUL dirgesinde bu vurguyu yap- dan Taksim’e çıktı. DİSK’in ya- ilkelerin öngörüsü, bugün de tı. Bir gün önce Çemberli- rattığı muhalefet korkusu ne- güncelliğini sürdürüyor. DİSK taş Şafak Sineması’ndaki ge- deniyle mitinge saldırı düzen- emeğin hakları için, işçi sını- ‘Güneş’te bedel isyanı ÇAĞDAŞ İNŞAAT MÜHENDİSLERİ nel kurulda Türk-İş’ten ihraç lendi, onlarca emekçi hayatı- fının ekonomik, demokratik, edilen dört sendikanın baş- nı yitirdi. sosyal ve sendikal hakları için ürkiye güneş enerjisi sektörünü temsil 48. DÖNEM YÖNETİM KURULU kanları Kemal Türkler (Türki- Türkler’in katledilmesinden mücadele etmeye, işçilerin Teden üç dernek (GENSED, GÜNDER ve GÜ- ye Maden-İş), Rı- sesi olmaya ‘Emeğin YAD), ortak açıklama yaparak “lisanssız elekt- ADAYLARI za Kuas (Lastik- Türkiyesi’ için çalış- rik üretim tesislerinin dağıtım bedelleri”ne 1 İş), İbrahim Gü- maya devam ediyor. Ocak’tan itibaren getirilen, 2021 tarifeleri- zelce (Basın-İş) Yaşadığımız ekono- ne göre TL bazında yüzde 500’lük artışa tepki ASIL YEDEK ve Kemal Nebi- mik zorluklarla işçi- gösterdi ve “Dağıtım bedeli artışı gözden geçi- E. FUSUN SÜMER EMEK YILMAZ oğlu (Gıda-İş) ye- lerin çalışma ve ya- rilmeli” dedi. ni bir yapı için or- şam koşulları gittik- Açıklamada, bu kararın 2018 öncesi devre- EVREN KORKMAZER UMUT DAĞAR tak karar vermiş, çe daha da kötüleşi- ye alınan 3.4 GW gücündeki tesislerin dağıtım SİNEM KOLGU ÖZGÜR DURMUŞ işçi sınıfı tarihin- yorken; insanca ya- bedellerinin (lisanslı üreticilerden fazla dağı- SELÇUK İZ HASAN ALPER ÇULHA de yeni bir say- şamak için gereken tım bedeli ödedikleri halde) kilovatsaat başına fa açmışlardı. 22 bütün haklarımız 5.6882 kuruştan 28.2765 kuruşa yükselme- ELİF ERSOY GÜZEM YARAN Temmuz 1980’de için geçtiğimiz dar- sine neden olduğu vurgulandı. Yine açıklama- SAMİ GÜLTEKİN NESRULLAH AY suikaste kurban boğazdan çıkış için ya göre Türkiye’nin güneş enerjisindeki mev- ÖZER OR BETÜL BAYSAL GÜLSOY giden DİSK Ge- en önde yürümeyi cut kurulu gücünün yüzde 90’ı bu tür yatırım- nel Başkanı Türk- sürdürüyor.” lardan oluşuyor. l Ekonomi Servisi