Katalog

27 ARALIK 2022 SALI DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 Batı ile Doğu arasındaki çekişme büyüyor, küresel güç sisteminde dönüşüm tartışılıyor Dünya iki kutba ayrılıyor Rusya ve Çin savaş sonrası TAYVAN’DA EN birbiriyle yakınlaşıyor. EN FAZLA BELEDIYEYI CPT ALDI BÜYÜK HAVA Batılı sistemler de bu ülkelere karşı yeni SAHASI IHLALI KKTC’de sol stratejiler oluşturuyor. in’in kendi toprağı olarak gör- Ç düğü tartışmalı Tayvan’da ise MERT CENGİZ partiler kazandı önceki gün Pekin birlikleri, ABD Putin ve Şi, ile ada ülkesinin yakınlaşması- atı ülkeleri, Rusya-Ukrayna sa- Rusya’nın 24 ONUR EVRENSEL Şubat’ta başla na tepki olarak tatbikat düzen- vaşına, Moskova’nın ekonomisi- yan işgali son ledi. Tayvan da Çin’e ait 71 tane Bni zayıflatma amacıyla başlatı- uzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) ön- rası ilk kez unsurun hava savunma sahasına 15 Eylül’de Se Kceki gün yapılan yerel seçimlerin resmi olma- lan yaptırımlarla karşılık verdi. İşgal- giriş yaptığını açıkladı. Bunun bu- merkant’taki yan sonuçlarına göre Lefkoşa, Girne, Mağusa ve le birlikte artan gerilim, Çin ve ABD güne kadar açıklanan en büyük Şanghay Işbirli Lefke’de sol partilerin adayları kazandı. arasında “Tayvan’ın egemenliği” tar- ği Örgütü top ihlal olduğu belirtiliyor. 43 Çin İktidardaki Ulusal Birlik Partisi (UBP), Demok- lantısında yüz tışmalarıyla daha da tırmandı. Tüm uçağının, iki ülke arasında gay- yüze geldi. rat Parti (DP) ve Yeniden Doğuş Partisi (YDP) ko- rı resmi bir sınır olan ve savun- bu gelişmelerin etkisi, küresel ölçekli alisyonunun ittifak halinde girdikleri seçimde, ma bölgesi olarak adlandırılan oldu ve “dünyadaki yeni güç dağılım UBP altı, DP bir ve destekledikleri bir bağımsız Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi de ön- sınında “askeri yakınlaşmaya örnek- Tayvan Boğazı orta çizgisini geç- düzenin” işaret fişekleri sayıldı. Rus- aday belediye başkanlığı kazandı. ceki günkü açıklamalarında ülkesi- ler” olarak değerlendiriliyor. tiği ifade edildi. ABD Temsilciler ya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Ana muhalefet partisi konumundaki Cumhuri- nin gelecek yıl Rusya ile bağlarını de- Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin yetçi Türk Partisi (CTP) yedi belediye başkanlığı Galuzin dün “ABD’nin diğer ülkelere Tehditler büyüyor rinleştireceğinin sinyalini verdi. ağustostaki ziyareti ABD-Çin hat- alırken başkent Lefkoşa’da iki dönemdir bele- koşullar dikta ettiği” tek kutuplu dün- tındaki gerilimi tırmandırmıştı. Diğer taraftan Batı ise Çin ve diye başkanı Toplumcu Demokrasi Partili (TDP) Ticarette üçte bir artış ya çağının sona erdiğini söyledi. Bu Rusya’ya karşı tavırlarını pekiştiriyor. Mehmet Harmancı tekrar seçildi. Mağusa’da sözlerin ardından Soğuk Savaş döne- Savaş kararından yaklaşık 20 gün son- KUZEY KORE IHA’LARI NATO liderlerinin hazirandaki Mad- CTP’nin adayı Süleyman Uluçay, iktidarda- mindeki çift kutuplu sistem tartışma- ra Çin ve Rusya liderlerinin “ortaklıkta rid Zirvesi’nde kabul ettiği yeni Stra- ki UBP’nin adayına 10 puandan fazla fark attı. SEUL’E KADAR GIRDI ları kamuoyunda yeniden alevlendi. sınır yok” formülü ile ilişkilerdeki sağ- CTP, en çok belediye kazanan parti oldu. tejik Konsept belgesinde Çin ilk defa Rusya Devlet Başkanı Vladimir lamlık bir kez daha gözler önüne seril- üney Kore, Kuzey Kore’ye ait KKTC Yüksek Seçim Kurulu, seçimlere katı- “tehdit unsuru” olarak anılırken stra- Putin’in, savaş sonrası oluşan koşul- di. İki ülke arasındaki ticaret hacmi ise Ginsansız hava araçlarının (İHA) lım oranının resmi olmayan sonuçlara göre yüzde tejik ortak sayılan Rusya ise bu kez 2017’den bu yana ilk defa sınırını larda müttefiki Çin Devlet Başkanı Şi 2022’nin ilk 11 ayında, geçen yılın 12 68.85 olarak gerçekleştiğini bildirdi. l LEFKOŞA “en önemli ve doğrudan tehdit” olarak geçtiğini, bunun üzerine ateş aç- Cinping ile yıl bitmeden bir görüşme aylık değerine kıyasla yaklaşık yüzde sınıflandırıldı. ABD’nin ekim sonun- tıklarını açıkladı. Güney Kore, Ku- yapacağı bildirildi. Kremlin, dün gö- 32 artarak neredeyse 172 milyar dola- ISRAIL’DE KOALISYON ŞARTI zey Kore’nin bu adımından sonra da yayımladığı ulusal güvenlik strate- rüşmenin ayrıntılarının “zamanı ge- ra ulaştı. Öte yandan yaptırım uygula- uyarı ateşi açtı ve savaş uçakları- ji belgesinde Çin, “uluslararası düzeni lince” duyurulacağı açıkladı. Ulus- nan Rus enerjisinin Çin’e ihracatı de- Aşırı sağın İstanbul nı harekete geçirdi. AFP’nin bölge değiştirme amacı olan tek rakip ülke” lararası basında son günlerde iki ül- ğer olarak yüzde 64, hacim olarak da kaynaklarından aktardığına göre, olarak tanımlandı ve Pekin’in “ekono- ke arasında yakınlaşmayı teyit edi- yüzde 10 arttığı ifade ediliyor. Kuzey Kore İHA’larına karşı ha- Sözleşmesi direnci mik, diplomatik, askeri ve teknolojik ci nitelikte bazı gelişmelerin yaşan- valanan uçaklardan birisi kazay- ürkiye’deki kadın mücadelesinin en büyük kabiliyetlerinin giderek buna olanak Askeri yakınlaşma la düştü. Güney Kore ordusu, ku- dığı yorumları yapılıyor. Putin’in Gü- Tkazanımlarından olan ancak Cumburbaşkanı zey komşusuna ait İHA’ların 5 ta- tanımaya yaklaştığına” dikkat çekil- venlik Konseyi’nin başkan yardımcısı Ayrıca Batı yaptırımlarına katıl- Tayyip Erdoğan’ın kararıyla Ankara’nın imzasını nesinden 4’ünü takip edemediği- di. Pasifist Japonya ise yaklaşık dokuz Dmitri Medvedev’in, Ukrayna Devlet mayan ve Rusya’yı Ukrayna işga- çektiği İstanbul Sözleşmesi, İsrail’de aşırı sağın ni bildirirken ve bunların ülkenin yıl sonra yeniden tanımladığı ulusal Başkanı Volodimir Zelenski’nin ge- li nedeniyle açıkça kınamayan Pe- tartışma konusu oldu. hava sahasında en az 7 saat kal- güvenlik stratejisi kapsamında Çin ve çen haftaki ABD seyahati sırasında Şi kin ile Moskova donanmaları arasın- Binyamin Netanyahu öncülüğünde yeni kuru- mış olabileceğinden şüpheleni- Rusya’nın Doğu Asya’daki politikala- lan aşırı sağcı hükümetin ortaklarından Dini Si- ile Pekin’de bir araya gelmesi bunlar- da bugün sonlanan Japon denizinde- yor. Güney Kore ordusundan ya- yonizm Partisi’nin, koalisyon için kadına yönelik ki ortak tatbikat ile iki ülke askerle- rı ve “artan savaş tehlikesine karşı ül- dan birisi. Dış politika gündemli top- pılan açıklamada bir İHA’nın, baş- şiddeti önlemeyi amaçlayan sözleşmeye “katıl- kent Seul’ün hemen kuzeyine ka- lantıda “benzeri görülmemiş” işbirliği ri dışındaki orduların da dahil oldu- keyi korumak için” ileri teknoloji füze mama” şartı koymak istediği belirtildi. Tel Aviv dar ulaştığı, oradan dönerek Ku- mesajları verilmişti. ğu Vostok-2022 tatbikatı, Avrupa ba- üretmeye karar verdi. l İSTANBUL merkezli Walla’da yer alan habere göre sözleş- zey Kore’ye geri gittiği aktarıldı. me, bir önceki hükümet döneminde, şiddete uğrayan kadınlara sığınma hakkı öngören mad- desi nedeniyle tartışma yaratmıştı. Yine aynı Dışişleri’nden Paris’teki saldırı sonrası başlayan eylemler için PKK tepkisi maddenin üzerinde durulduğu iddia edildi. ‘SESLERININ DUYULMASI LAZIM’ Fransız büyükelçi bakanlığa çağrıldı Almanya seçme yaşını ransa’nın başkenti Paris’te saldırının ardından Paris sokakla- FAhmet Kaya Kürt Kültür rında protestolar başlamış, eylem- Ukrayna, Rus hava 16’ya indirmek istiyor Merkezi’ne yapılan silahlı saldırı- lerde terör örgütü PKK’ye ait fla- lmanya Aile Bakanı Lisa Paus, önceki gün ya karşı düzenlenen eylemler son- malar açılırken Türkiye aleyhine üssünü vurdu AFunke Medya Grubu’nun rası dün Fransa’nın Ankara Bü- sloganlar da atılmıştı. gazetelerine verdiği röpor- remlin, Ukrayna’nın silahlı insan- yükelçisi Herve Magro, Dışişle- Öte yandan kültür merkezine tajda, Federal Parlamento Ksız hava aracıyla (SİHA) Rusya’nın ri Bakanlığı’na çağrıldı. Görüşme- saldırıyı düzenleyen 69 yaşındaki Seçimleri’nde seçme yaşının güneyindeki Engels Hava Üssü’ne dü- de, “Fransa sokaklarında Türki- William M., dün yargıç karşısına 16’ya düşürülmesi gerektiği- zenlediği saldırıda üç askerin öldüğü- ye aleyhine başlatılan kara propa- çıktı. Paris Savcısı Laure Beccuau, ni dile getirdi. Paus, “Genç ku- nü açıkladı. Rusya Savunma Bakanlı- gandadan duyulan rahatsızlık ve saldırganın tutuklu yargılanması- şağın kaygıları ve ihtiyaçlarının ğı, hava üssündeki savunma sistemle- tepki” dile getirildi. 23 Aralık’taki nı istedi. da temelde dikkate alınabilme- rinin Ukrayna SİHA’sını alçaktan uçuş si ve siyasi kararlar alınırken yaptığı sırada vurduğunu duyurdu. bunların da göz önünde bulun- Lisa Paus Öte yandan Rusya Federal Güven- durulması için oy kullanma ya- lik Servisi (FSB), Ukraynalı bir gru- şı 16’ya düşürülmeli” dedi. bun Rusya topraklarına girmeye ça- Ermenilerden Laçın protestosu Çocukların ve gençlerin, toplumun kendi du- lıştığını açıkladı. Yapılan açıklamada, rumlarına gerçek anlamda ilgi duymadığı his- “Rusya sınırındaki FSB personeli, Uk- zerbaycan’a bağlı Dağlık Karabağ’da sine kapıldıklarını belirten Paus, “Bu nedenle raynalı bir sabotaj ve keşif grubunu Ayaşayan Ermeniler, Hankendi (Ste- genç insanların, acilen seslerini daha fazla du- etkisiz hale getirdi. Çıkan çatışmada, panakert) kentinde düzenledikleri gös- yurabilmelerini sağlamak istiyorum” diye konuş- teride Laçın Koridoru’nun kapatılmasını Ukrayna’dan Bryansk bölgesi toprak- tu. Çocuklar ve gençlerle ilgili “Beslenme bozuk- protesto etti. Binlerce kişinin katıldığını larına girmeye çalışan 4 sabotajcı öl- luğu, depresyon ve diğer ruhsal hastalıklarda ar- gösteride dev bir Ermeni bayrağı açıl- dürüldü” denildi. tış olduğunu görüyoruz” ifadelerini kullanan Ba- dı. Erivan yönetimi, Ermenistan’ı Dağlık Açıklamada, grubun 40 kilogram kan, pandeminin onlarda yarattığı etkilerle bü- Karabağ’a bağlayan Laçın Koridoru’nun ağırlığındaki patlayıcıları Rusya toprak- yük oranda yalnız bırakıldıklarını belirtti. iki haftadır Azerbaycanlı çevreciler ta- larına sokmaya çalıştığı ileri sürüldü. rafından kapatılması yüzünden bölgede ciddi kıtlık yaşandığını belirtirken bu ko- nuda Bakû’yu suçluyor. Erivan, ayrıca bölgede barış koruma gücü bulunduran Moskova’ya sorum- luklarını yerine getirmediği gerekçe- siyle tepki gösteriyor. Rusya Dışişle- ri Bakanı Sergey Lavrov, geçen hafta bölgedeki Rus birliklerinin zor koşullar- da görev yapmasına rağmen sorumlu- luğunu yerine getirdiğini belirterek ta- raflara gerginliğin düşürülmesi çağrı- Kosova’da gerilim sında bulunmuştu. ‘NESILDE BIR KEZ GÖRÜLÜR’ topraklarında madenlerin yasadışı işle- amacıyla bölgeye gönderdiği uzman Bakû, Ermeni nüfusun yaşadığı ve ge- yeniden yükseldi tilmesi ve bunun sonucunda çevreye ekiplerin bölgeye girişinin Ermenilerce çici olarak Rus güçlerin konuşlandırıl- Kar fırtınası can aldı ırbistan Genelkurmay Başkanı Mi- verilen zararın araştırılması ve denetimi engellendiği görüşünü dile getiriyor. dığı Dağlık Karabağ’daki Azerbaycan Slan Mojsilovic, Kosova’daki duru- on 40 yılın en büyük kar fırtınası ile müca- mun karmaşık olduğunu ve önümüz- Sdele eden ABD’de etkili olan dondurucu so- deki dönemde ordunun sınır bölge- ğuk, onlarca kişinin ölmesine ve milyonlarca ki- İran’da yönetim, ‘örtünme ihlali’ gerekçesiyle mekânlara ceza kesiyor sindeki mevcudiyetinin gerekli kı- şinin de elektriksiz kalmasına neden oldu. Ülke lındığını söyledi. Sırbistan Cumhur- genelinde olumsuz hava koşullarının yol açtığı başkanı Aleksandar Vucic’in talima- çok sayıda kaza ve soğuk hava nedeniyle haya- tı üzerine önceki gece Kosova sı- tını kaybedenlerin sayısı 46’ya yükseldi. ABD’de Molla rejimi iki işyerini mühürledi nırından 10 kilometre mesafedeki yaşanan kar fırtınasından en çok etkilenen yer Raska’ya gelen Mojsilovic, “Sırbistan olan New York eyaletindeki Buffalo kentinde acil ran’da Loristan eyaletine bağ- AVM mühürlendi. Kazvin kentinde ordusunun aldığı talimatlar kesin, BM’DEN KADIN STK durum ilan edilerek sürüş yasağı getirildi.Kentte İlı Burucerd kentindeki Diplo- de 20 Aralık’ta, “başörtülü olmayan net ve bütünüyle uygulanacak” dedi. son açıklanan verilere göre 18 kişi yaşamını yi- mat Center adlı alışveriş merke- kişilere hizmet vermesi” nedeniyle ÇALIŞANLARI TALEBI Vucic’in, Mojsilovic’i Kosova sınırı- tirdi. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, zi (AVM) içinde yer alan iki işyeri, beş işyeri kapatıldı. na gönderme kararı, Kosova polisinin, söz konusu kar fırtınasını ve soğukları “nesilde irleşmiş Milletler’in Afganistan mis- dün “zorunlu başörtüsü yasasının ülkenin kuzeyindeki Zubin Potok’ta bir kez görülecek” olarak nitelendirmişti. Byonu (UNAMA) Başkanı Ramiz Alak- En az 500 kişi öldü ihlal edilmesi” gerekçesiyle yetki- Sırplar tarafından kurulan bir barika- Kanada’da ise buzlu bir yolda meydana ge- barov, Taliban rejiminin Ekonomi Ba- lilerce mühürlendi. Başkent Tahran’da 13 Eylül’de tı kaldırmaya çalıştığı ve bu sırada ça- len otobüs kazasının ardından hastaneye sevk kanı Muhammed Hanif ile görüşerek İran’ın resmi haber ajansı “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad tışma çıktığı iddialarından sonra gel- edilen 50’den fazla kişiden en az 4’ü hayatı- kadınların sivil toplum kuruluşlarında devriyeleri tarafından “başörtüsü di. Kosova polisi ise herhangi bir si- IRNA’ya konuşan Burucerd Va- nı kaybetti. British Columbia eyaletindeki Mer- (STK) çalışmasını yasaklayan kararı ge- lahlı çatışmaya dahil olmadıklarını li Yardımcısı Emin Gudrezi, kara- kurallarına uymadığı” gerekçesiy- ritt kenti yakınlarında hafta sonu meydana gelen ri almasını istedi. UNAMA’dan dün ya- açıklayarak iddiaları yalanladı. rın kent savcılığı tarafından alın- le gözaltına alındıktan sonra fenala- Kelowna’dan Vancouver’a giden şehirlerarası bir pılan açıklamada, “Milyonlarca Afgan, Kosova medyası ise silah sesleri- yolcu otobüsü takla atmıştı. dığını belirtirken işyerlerinin da- şarak hastaneye kaldırılan 22 yaşın- insani yardıma muhtaç ve engellerin nin duyulduğu yerde NATO’nun Ko- Bölgede etkili olan “Ölümcül kar fırtınası”, Ka- ha önce konuyla ilgili uyarıldığını daki Mahsa Amini’nin 16 Eylül’de kaldırılması hayati önem taşıyor” denil- sova’daki Barış Gücü’ne (KFOR) ait nada’daki nüfusunun yaklaşık yüzde 60’ını olum- yaşamını yitirmesi, molla rejimine öne sürdü. di. Hanifi, geçen cumartesi kadınlara askerlerin yer aldığını yazdı. KFOR suz etkiledi. Ülkede 1645 uçuş iptal edildi, 3 bin Kum eyaletinde, önceki gün “gi- yönelik protestoları başlatmıştı. Ey- yerel ve yabancı tüm STK’lerde çalışma ise Zubin Potok’ta devriye gezen as- 869 seferde de gecikme yaşandı. yim kurallarına uyulmadığı” gerek- lemlerde resmi rakamlara göre en yasağı getirildiğini duyurmuş, kararın kerlerin yakınlarında ateş edildiği fa- Diğer taraftan Japonya’da da kar yağışı, buz- “örtünme kurallarına uyulmaması” ge- çesiyle onlarca mağazaya ev sahipli- az 500 kişi yaşamını yitirirken iki kat yaralanma veya maddi hasar lanma ve kar küreme çalışmaları sırasında mey- rekçesiyle alındığını savunmuştu. ği yapan ve 700 kişinin çalıştığı bir genç ise idam edilmişti. meydana gelmediği aktardı. dana gelen kazalarda 17 kişi yaşamını yitirdi.