Katalog

24 ARALIK 2022 CUMARTESİ Herkese Bilim Teknoloji dergisinin katkılarıyla hazırlanmıştır. sekiz oy Unl Uk t Urn Uvayı kazandı KRizl ERiN Göl GESiNDE 2022, Bilim v E TEKNolo JiDE ATAKl ARA SAHNE ol DU ‘Oyuncu’ yapay zekâ diplomaside de başarılı icero yapay Uzayın ve tıbbın yılı Czekâ sistemi, “Diplomacy” isim- li oyunda birçok oyuncudan daha başarılı oldu. Yapay zekânın bu başarısı “Dip- lomacy” adlı bir oyunla ölçüldü. Bu oyunda yedi oyun- cu Avrupa’nın çe- şitli ülkelerinde, bi- kiz oyundan oluşan turnuvayı da rinci dünya sava- kazanmış. şından sonra tedarik merkezlerini İşin ilginç tarafı, Cicero’nun güvence altına almak için rekabet oyuncular tarafından yapay zekâ ediyor. Oyunun özelliği hem stra- olarak tanınmamış olması. Bu, tejik hem de askeri kararların alın- mesajların yaklaşık yüzde 10’u ması dışında, potansiyel müttefik- için geçerli. Bu tür yapay zekâ sis- lerle başarılı müzakere ve istişare- andeminin ye- Bu yıl yeni geliştirilen aşılardan, ölü domuz Yüzümüzü temlerinin gelecekte nerelerde lerinin yerine getirilmesine daya- niden yükse- organını canlandırmaya, protein yapısını çözen kullanılacağını zaman gösterecek. nıyor. Araştırmacılar bu görevle- Plişe geçme- Ay’a döndük yapay zekâya kadar önemli keşifler olurken Ay Şirketlerin bu tür algoritmaları ri yerine getirebilecek Cicero ya- si ile başlamıştık 2022 yarım asırın ardından ÖZLEM pay zekâ sistemini geliştirdi. Cice- kullanmaları halinde hangi etik so- yarışı da büyük bir rekabete dönüşmeye başladı. 2022’ye; influenza, insanlığın yeniden yüzü- YÜZAK nuçların ortaya çıkacağını da. ro, bilmediği 40 oyunu 82 oyun- çocuklarda çok et- nü Ay’a çevirdiği bir yıl oldu. sanlarının biyolojideki gizemleri Konferansı (COP15) biyoçeşitli- cuyla oynadığı gibi 21 katılımcı bir NASA-ESA ortak programı kili olan RSV ve domuz gribi gi- Human- level play in the game of çözmelerini sağlıyor. Ayrıca yeni liği koruma gündemiyle toplan- turnuvaya da katılmış. Sonuca gö- olan Artemis yılın Ay açısın- bi biraz da olsa unutulmuş virüs- Diplomacy by combining language farmasötik ilaçlara ve daha sür- tıda, 2030’a kadar kara ve deniz- re Cicero 40 oyuncu arasında ilk dan en ses getiren misyonu models with strategic reasoning, lere bağlı hastalıklar ile sürdü. dürülebilir mahsullere öncülük lerin yüzde 30’unun korunması- yüzde onluk listeye girmiş ve se- olurken onu Japonların iS- Science, 22.11.2022. Rusya-Ukrayna savaşı ve onun etmeye yardımcı olabilir. na ve bunun için her yıl 30 mil- pace şirketi tarafından fırla- tetiklediği enerji ve gıda krizi ile yar dolar finansman sağlanması- tılan roketi ile Çin ve Güney denizin en zekisi katmerlendi. Buna karşın 2022 Çevre zirveleri Kore misyonları izledi. Bel- na karar verildi. li ki Ay misyon ülkelerin gi- bilim ve teknolojide önemli ge- Çevre konusunda da önemli Mürekkepbalığı beyni derek artan bir rekabeti ha- lişmelerin yaşandığı bir yıl oldu. Füzyon enerjisi iki zirvenin yapıldığı bir yıl oldu line geliyor. Aşı üreticileri hem Omicron var- 2022. Mısır’da 12 gün süren Bir- Kontrollü füzyon reaksiyonun- insanınkine benziyor James Webb Uzay Teles- yantını hem de orijinal alt tür- leşmiş Milletler İklim Değişikli- dan ilk kez sisteme giren enerji- kobu 2022’de harikalar ya- arvard Üniversitesi’nde Fran- leri hedef alan yeni aşılar ge- ği Konferansı’na (COP27), “Ka- den daha fazlası üretildi. Bu de- rattı. 10 milyar dolar değe- Hcesca Napoli ile çalışan ekip, liştirdi. 2022 Nobel fizyoloji ve- yıp ve Zarar Mekanizması” dam- ney, ticari füzyon enerjisinin yo- rinde ve şimdiye kadar ya- Doryteuthis pealeli mürekkepbalı- ya tıp ödülü, hominin atalarımız pılmış bu en kapsamlı te- ga vurdu. “Kayıp ve zarar fo- lunu açacak tarihi bir başarı. Fa- ğının embriyolarının ne şekilde ge- leskop gezegenlerden ola- arasındaki genetik ilişkileri içe- nu” oluşturulmasına karar veril- kat uzmanlar verimliliği artır- liştiğini ve bölündüğünü inceledi. ğanüstü görüntüler yakala- ren keşiflerinden dolayı Svante di. Bu önemli. Çünkü deniz set- mak ve maliyetleri düşürmek gi- Omurgalılarda, sinir sistemlerinin mayı sürdürüyor. Uzayın bi- Pääbo’ya verildi. büyük ve karmaşık olabilmesinin leri inşa etmekten kuraklığa da- bi konularda aşılması gereken ortaya çıktığını, çok büyük sinir linmeyenlerini çözmek açı- nedenlerinden birinin epitel oldu- Bilim insanları, ölü domuzların yanıklı mahsuller üretmeye ka- daha çok sayıda engel olduğuna sından önemli bir görevi var sistemlerinin bunları oluşturmak ğuna inanılır. Araştırmacıların bul- organlarını canlandırmayı başardı. dar birçok önlemle iklim krizi- dikkat çekiyor. teleskobun. için aynı mekanizmaları kullandık- duğu sonuçlara göre ağtabakada- Bir diğer gelişme yapay ze- ne uyum sağlamak, gelişmekte Füzyon büyük ölçekte uygula- DART testi sayesinde Di- larını düşündürüyor. Bu, mürek- ki epitel hücrelerinin çekirdekleri- kanın, biyolojinin en büyük gi- morphos adlı küçük bir as- kepbalıklarının omurgasız olma- olan ülkelere 2030’a kadar yıl- nabilirse, fosil yakıtların yakıl- nin hücre bölünmesi için hareket teroidin yörüngesini değiş- zemlerinden birini çözmesi ol- larına rağmen niçin bu kadar yük- da 160 ila 340 milyar dolara mal masından kaynaklanan kirlilik ettiği görüldü. Omurgasız hayvan- tirmeyi başardı bilim insan- sek bir zekâya sahip olduklarını du. Google’ın sahibi olduğu Deep- olabilir. Bu rakam 2050’ye kadar ve sera gazlarının ve fisyon re- ların da omurgalılara benzer sinir ları. Bu başarılı çalışma bize, da açıklıyor. Mind şirketi tarafından geliştiri- 565 milyar dolara kadar çıkabi- aksiyonundan yararlanan mev- sistemine sahip olmaları karmaşık eğer Dünya’yla çarpışma ro- len AlphaFold adlı bir yapay zekâ lir. Bunu da tek başlarına karşı- cut nükleer santralların yarattı- sinir sistemlerinin yapısına yepye- tasında bir asteroit varsa bu Cephalopod retinal development programı, yaklaşık 200 milyon lamaları imkânsız. ğı tehlikeli uzun ömürlü radyo- asteroidin yolunu değiştire- ni bir bakış açısı sunuyor. İki hay- shows vertebrate- like mechanism proteinin üç boyutlu yapısını çöz- bileceğimizi gösterdi. van sınıfındaki sürecin benzer ol- COP27’nin ardından aktif atıklardan arınmış bir ener- of neurogenesis, Current Biology, 9.11.2022. dü. Bu yapılar, şimdiden bilim in- ması, bu ikisinin bağımsız olarak Montreal’de BM Biyoçeşitlilik ji kaynağı sunacak.