Katalog

20 ARALIK 2022 SALI 12 KÜLTÜR Uluslararası sanatçı Hanefi Yeter’in ‘Vesile’ isimli sergisi Anna Laudel’de açıldı Kadına şiddet ‘Doğası’ süs değil ortaçağı bugüne taşıyor nna Laudel İstanbul’da sanatçı dım. Resimlerimde doğa süs olsun is- la daha küçük çok sayıda çiçek tab- Hanefi Yeter’in “Vesile” isimli temiyorum, bir şeyler anlatsın istiyo- loları görüyorsunuz örneğin. Bunlar, hakespeare’in dünyaya geldi- Asergisi izleyiciyle buluştu. Ser- rum” diyor. Serginin doğayla birlik- Yeter’in kitap sayfalarına çizdiği re- ği 16. yüzyılda bir yandan İngi- gi, sanatçının doğa ve insan ilişkileri te odak noktası: İnsan. Yeter, eserle- simler. Kitap kâğıdını ise resim yap- Sliz Rönesansı’nın “insan”ı var- üzerine kurguladığı eser- rinde herkesin birbirinden uzaklaştı- maya uygun hale getirmek için zım- lıkların en yücesi sayan “hümanizma” lerden oluşuyor. Yeter’in ğı ve korkunun hâkim olduğu bir dö- paralamış. Defterlere de çizdiğini dönemi yaşanırken bir yandan da or- taçağdan kalma -çoğu dinsel- değer- 2019’dan bugüne üretti- nemde yaşanan değişim ve gelişimle- söyleyen sanatçı, “Yaptığım eserleri ler toplumun gelişimini engelliyordu. ği çeşitli kompozisyon, ri kendi bakış açısıyla ele alıyor. Tür- yaşam koşullarım yönlendiriyor” di- “Birey olma” olgusunun öne çıktığı heykel, desen ve seramik kü dinlemeyi de çok sevdiğini söylü- ye konuşuyor. Heykel üretimleri de ORHUN Rönesans dünyasında “kadın”ın “ah- eserler sergide yer alıyor. yor, hatta kimi eserlerini türkülerden başlı başına bir macera. Yine içinde- ATMIŞ lak” duygusuna sahip olmadığı, aşı- Hanefi Yeter, hayatı bo- esinlenerek hayata geçirdiğini di- ki sanatçı heykel yapmayı ka- rı duygusallığı nedeniyle düşünsel ol- yunca hep sanat tutkusunun peşin- le getiriyor. Eserlerin bazıların- fasına koymuş ancak heykel ma yetisine uzak düştüğü için bir er- den gitmiş. Güzel sanatlarda oku- da türkü sözleri bile yazılı. de aşırı emek isteyen bir üre- kek tarafından yönetilmesi ve denet- mak için İstanbul’a geldiğinde Bed- tim sürecine sahip. Malze- lenmesi gerektiği inancı erkek ege- Yaşam koşullarına göre ri Rahmi Eyüboğlu’nun öğrencisi ol- meleri, pişirme yöntemle- men topluma kilise vaazlarında be- Bugüne kadar Yeter’in muş, onun eski (gerçek) Narmanlı rini öğrenerek büyük zah- nimsetiliyordu. içindeki sanatçı hiç durma- Han’daki atölyesinde çalışmış. Geç- metlere girerek işe baş- Yüzyılın ortasında tahta çıkan I. mış. İçinden ne üretmek ge- Elizabeth gibi güçlü bir kraliçele- miş eserlerinde dış dünyayla daha il- lamış. Sergide Cumartesi çiyorsa onları birçok fark- ri olmasına karşın, kadınların sınırları giliyken, “Yaşım ilerledikçe doğa be- Anneleri’nden esinlenerek uyumlu bir eş, iyi bir anne ve hizmet- lı yöntemle üretmiş. İki kata nim için çok önem kazandı. Doğaya yaptığı bir heykel de bulu- lileri yönetebilen becerikli bir ev kadı- yayılan serginin ikinci katına döndüm. Bununla birlikte eserlerim- nuyor. Sergi, 11 Şubat 2023 nı olarak çiziliyordu. Babalarına, ağa- girer girmez diğerlerine oran- de sosyal problemleri de öne çıkar- tarihine kadar görülebilir. beylerine, eşlerine karşı çıkan kadın- ları yola getirmek için “hafif” olmak koşuluyla, dayak cezasının kullanıl- ması da erkeklere önerilen önlemler arasındaydı. “Kadın” cinsinin, en az Pavarotti anılarda kalmadı erkekler kadar “insan” olduğunu dü- şünen Shakespeare, kırktan çok oyu- CRR’deki konserde Pavarotti nu boyunca incelediği kadınları, ku- Vakfı’nın sanatçıları Türkiye’de ilk surları ve erdemleriyle tanıtmış, çizdi- ği kadın portrelerinde düşünsel açı- kez sahneye çıkarak Verdi söyledi. dan güçlü olanları, ahlak kuralları- ünyanın unutamadığı tenorlardan Luciano Pa- na göre davranabilenleri, vicdanları- Dvarotti, yaşamı boyunca, sanatını, müziği- nın sesine kulak verenleri de sahne- serde çeşitli ülkelerden sanatçılar soprano Giulia ni ve repertuvarını genç kuşak uluslararası ope- ye getirmiştir. ra sanatçılarıyla devam ettirmek amacıyla bir va- Mazzola, mezzosoprano Ana Victoria Pitts, tenor Jenish Ysmanov, bariton Ettore Chi Hoon Lee’ye kıf kurulmasını istemiş. Bu arzusunu ölümün- Ortaçağ karanlığından den sonra eşi yerine getirerek Luciano Pavarotti piyanoda Mario Sollazzo eşlik etti. Pavarotti’nin Cumhuriyetin aydınlığına en çok Verdi’nin eserlerini sevdiğini anlatan bir Vakfı’nı (Fondazione Luciano Pavarotti) kurmuş. Güngör Dilmen’in “Ben Anado- Türkiye'de ilk kez vakfın sanatçılarından bir dört- konuşma yapan Nicoletta Mantovani, konserde lu” oyununu anarak üstünde yaşadı- Verdi’yi seçmelerinin nedeninin bu olduğunu an- lü, Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda “Anılar- PEN Türkiye’de Zeynep ğımız toprakları ilkçağda ana tanrıça- daki Pavarotti, Kalplerdeki Verdi” isimli bir kon- lattı. Ünlü operalardan aryalar ve düetlerin söy- ların sarıp sarmaladığını anımsaya- lendiği konserde sanatçıların müzikalitesi hayran- ser verdi. Opera meraklısı izleyicilerin, Dünya Ku- lım. Ortaçağda, kadına saygıda kusur Oral yeniden başkan pası final gecesine rastlamasına rağmen, biletle- lık uyandırırken sahnenin vazgeçilemez rol çalanı, edilmeyen bir dünyadan kadını erkek konser salonunun kedisiydi elbette, sahneye çık- rini çok önceden tükettiği konserde Pavarotti'nin dünyasına bağımlı kılan dinsel otori- eşi Nicoletta Mantovani de hazır bulundu. Kon- tı, göründü, merdivenleri indi ve kayıplara karıştı! EN Dünya Yazarlar çok konuşulduğu, daha çok te dönemine geçildi. Erkek egemen PDerneği’nin Türkiye yüceltildiği bir yıl olur.” toplum, gelenek ve görenekleriyle bi- merkezinde başkanlığa ye- Zeynep Oral başkanlı- zim toplumumuzun da baskın özellik- niden Zeynep Oral seçildi. ğındaki yönetimde, Halil lerini belirledi. Aydın Ilgaz yaşamını yitirdi Düşünce ve ifade özgür- İbrahim Özcan ikinci baş- Türk kadınını, pek çok ülkenin ka- lüğü açısından baskının kan, İpek Özbey genel sek- dınlarından önce erkeklerle eşit ko- ınar Yayınları'nın kurucusu ve yazar deleri kullanıldı. Yayıncılar Birliği de “Çı- arttığı bir dönemden ge- reter, Hakan Yaman ulus- numa getiren Mustafa Kemal Ç Aydın Ilgaz, 82 yaşında hayatını kay- nar Yayınları kurucusu, yayıncı ve ya- çen Türkiye’de, “müca- lararası ilişkiler sekreteri, Atatürk’tür. 1924’te Tevhid-i Tedri- betti. Türk edebiyatının önemli isimlerin- zar sayın Aydın Ilgaz'ın vefatını üzüntüy- deleye devam” mesajı ve- Şenel Gökçe sayman, Hay- sat Kanunu ile kadınlara eğitim yo- den Rıfat Ilgaz’ın oğlu, olan Aydın Ilgaz, le öğrendik. Tüm sevenlerine, ailesine lu açılmış, 1925’te Şapka Devrimi ile ren Oral, 2022 yılında hak dar Ergülen ve Tülin Dur- evinde sabah saatlerinde kalp krizi ge- ve okurlarına başsağlığı dileriz” ifadele- kadınların artık çağdaş giysileri yeğ- ihlalleri konusunda PEN sun üye olarak görev ala- çirdi ve hastanede yapılan tüm müdaha- riyle ölüm haberini duyurdu. Aydın Ilgaz, lemeleri önerilmiş, 1926’da Mede- lelere rağmen kurtarılamadı. Ilgaz, bugün 2 Mart 1940 tarihinde İstanbul’da doğ- Türkiye’nin nasıl tavır al- cak. Yeni yönetim önü- öğle vaktinde Zincirlikuyu Mezarlığı’nda du. Babası Rıfat Ilgaz’la birlikte kurdukla- ni Kanun ile şeriatın kadınlar üstün- dığı konusunda da üyeleri müzdeki günlerde Duygu toprağa verilecek. Sahibi olduğu Çınar rı Çınar Yayınları’nı devam ettirmektey- deki kısıtlamaları kaldırılmış, 1934’te bilgilendirdi: Asena PEN Ödülü için ilk Yayınlarının sosyal medya hesabı üzerinden ya- di. 2004 yılında Rıfat Ilgaz’ın ‘Hababam Sınıfı’ ve kadınlara milletvekili seçme ve seçil- “Umarım edebiyatın daha toplantısını yapacak. pılan paylaşımda, “Yayınevimizin kurucularından “Sınıf” kitaplarıyla ilgili anılarını “Sınıf’ın Efsanesi” me hakkı verilmiş, 1936’da İş Kanu- yazar Aydın Ilgaz’ı kaybettik, çok üzgünüz” ifa- başlıklı kitabında toplamıştı. nu ile çalışan kadınların çalışma ya- şamı düzenlenmiştir. Bütün bu ya- sal hareketler erkek egemen düze- İzmirliler Uluslararası Mizah nin sarsılmasına yol açsa da özellikle 1 Mayıs Marşı öksüz kaldı küçük yerleşim birimlerinde gelenek ve göreneklerin etkisi günümüze dek Festivali ile eğlenecek Mayıs emekçilerin Uluslararası Mü- den alınmasının ardından Danıştay’a sürmüştür. Bu da erkek egemen top- 1 cadele ve Dayanışma Günü’ne ada- yaptığı başvuru sonrası 1990’da lumda kadını ikinci sınıf insan saya- . İzmir Uluslararası Mi- nan “1 Mayıs Marşı”nın söz yazarı ve görevine geri döndü. Sarper Öz- rak ezme hevesini artırmaktadır. bestecisi Sarper Özsan 78 yaşında san 1974’te AST’ın sahnelediği Ber- 6zah Festivali, bugün Ankara’da yaşamını yitirdi. Sarper Öz- tolt Brecht’in, Maksim Gorki’nin Ana başlıyor. İzmir Büyükşe- İstanbul Sözleşmesi’nden san, 1969 yılında Ankara Devlet Kon- eserinden tiyatroya uyarlanan oyun hir Belediyesi’nin İzmir Bü- servatuarı Kompozisyon Bölümü’nden için 1 Mayıs Marşı’nı besteledi ve çekilmek yükşehir Belediyesi Kent mezun oldu. 1970’de TRT’de çalışma- sözlerini yazdı. Aynı zamanda “Dur- Doğrudur, kadınlarımız, onları orta- Arşivi, Müzeler ve Kütüp- ya başladı. 1971’de tutuklanan Öz- duramayacaklar Halkın Coşkun Seli- çağ karanlığından çıkartan Cumhuri- haneler Şube Müdürlüğü, san 20 ay cezaevinde kaldı. Daha sonra İs- ni” parçasının bestesi de Özsan’a aittir. Sar- yet aydınlığından yeterince yararlan- İZBB Kültür Sanat Daire tanbul Devlet Konservatuarı’nda öğretim per Özsan ayrıca Bir Ceza Avukatının Anıla- mamıştır. Yine de ülkemizde kadınla- üyeliği yaptı ve 1977’de TRT’ye tekrar dön- rı, Asiye Nasıl Kurtulur, Fosforlu Cevriye gi- Başkanlığı, İZELMAN, Kül- ra sunulan çağdaş yaşamın 100. yılı- dü. 1982’de yönetim kurulu üyeliği görevin- bi filmlerin de müziklerini bestelemiştir. türlerarası Sanat Derneği, na ulaşılırken kadınların da düşlerini İzmir Mimarlar Odası, Do- gerçekleştirmek adına büyük gelişme gösterdiği bilinen bir gerçektir. Öz- ğan Kitap, Institut França- gürlüklerini savunan ve birey olarak is ve Liszt Enstitüsü işbirli- kında kısa konuşmalar ya- KONUK haklarına sahip çıkan kadınların sayı- ğiyle düzenlediği festivalin pacak, “Azizname” ve “Va- YAZAR larının artışı, erkek egemen toplumda açılış töreni Metin Uca’nın tan Kurtaran Şaban” oyun- CENK ERDEM rahatsızlık uyandırmaktadır. Kadınla- sunumuyla gerçekleşecek. larının gösterimlerinin ar- rın çalışması ve ekonomik özgürlük- Festivalin sanat yönetmen- dından bu yılın 2022 Aziz lerine dayanarak eşlerinden boşan- liğini ise Vecdi Sayar üstle- Nesin Mizah Ödülleri tiyat- mak istemeleri kadına karşı şiddet Gaye gayet iyi, siz hasetsiniz! niyor. Törende Feridun An- ro sanatçısı Ahmet Gülhan, uygulamalarının en önemli nedenle- daç Aziz Nesin hakkında, karikatürist Eray Özbek ve rinden biridir. Kadınların boşanma gi- aye Su Akyol, bana kalırsa Türkiye’de alterna- kulu rüyası” diye tanıtması, koca bir içerikten böyle bir rişimi erkekler için bir namus sorunu gazetemiz yazarı Zeynep Nezih Danyal’a Ali Nesin Gtif popüler müziğin en eğlenceli ve bir o kadar da başlık seçmesi gazetenin sorunu. Elbette Akyol, azılı mu- olarak algılanmakta ve özellikle ma- Oral ise Haldun Taner hak- tarafından sunulacak. anarşist isimlerinden biri. Yeni albümü “Anadolu Ej- halif sanatçılar içinde akla gelen ilk kişi değil ama anar- halle baskısı (“El alem ne der?”) ne- deri” de orijinalliği, sözleri, farklı türlerden beslenen şist ve eğlenceli bir isyankâr. Üstelik otantik tavrı ve çok deniyle, şiddet içerikli “erkeklik gös- güçlü müzikleriyle bugüne kadar yayımladığı albümle- yönlü sanatçı kimliğiyle tipik olarak niteliksizlerin çoğun- rin üstüne çıkıyor. Ancak yurdum insanları ve özellik- terileri” gündeme gelmektedir. luğunun sözünün geçtiği bir ülkede kimilerini rahatsız le kültür sanat camiasına yakın bazı- ediyor. Anadolu motifleriyle epik bir müzik şöleni 2014’te imzalanan İstanbul Sözleş- Balat’ın hikâyesi belgesel oldu ları dahil olmak üzere birçok kişi ne Akyol’un enerji dolu albümünde, “Martılar Öpü- mesi toplumsal cinsiyet eşitliğinden hikmetse on yeni şarkıyı konuşmak şür, Kediler Sevişir”, favorilerimden biri olarak fark- yana ve ayrımcılık olgusuna karşı bir adir Has Üniversite- yor. 70 yıldan uzun bir dö- yerine Gaye Su Akyol’un uluslararası lı enstrümanların ustaca buluştuğu, eski Türk müzi- duruş içermekteydi. Kadına şidde- Ksi İletişim Fakültesi öğ- nem içinde semtin insanı, basında çıkan haberlerine takılıyor. ği parçalarını hatırlatan tadıyla, dert ve dost sofraları- ti engelleme yanında, şiddet görmüş retim üyesi Prof. Dr. Asker mekânı ve gündelik yaşam Gaye Su Akyol’la, ilk karşılaş- na çok yakışacak bir şarkı. Kedilerden ziyade, nostal- kadını koruma yaklaşımı da savunu- mamız Antik Gelecekler sergisin- Kartarı, “Balat’ta Gündelik pratikleriyle nasıl değişti- jik bir Türk müziği parçasıyla Anadolu rock sevişmiş lan ilkeler arasındaydı. Türkiye’nin bu de, Arkeoloji Müzesi’nin bahçesin- gibi. Sözlere de zevkle eşlik edilir hani: “Ah beni yor- Yaşam: 1940-2017” başlık- ğini o dönemlerin tanıkları sözleşmeden 2021 Mart ayında çe- de olmuştu. Gaye Su Akyol’un eserine bayılmış, kü- dun sen, ah yıkıldı hayaller. Ah, buralardan ben gidiyo- lı araştırma projesi çerçeve- aracılığıyla anlatıyor. 20’si çük bir sohbet şansı yakalamıştık. Kültür ve Turizm kilmiş olması, erkek egemen toplu- rum”. Güçlü şarkılarla dolu albümde, “Vurgunum ace- sinde “Balat’tan Kalan” ad- halen İsrail’de yaşayan Bakanlığı işbirliğiyle hazırlanan “Antik Gelecekler” lesi yok” diğer favorim, parça hem sözleriyle hem de mun şiddet eylemini yüreklendirmiş lı bir belgesel hazırladı. İlk 80’den fazla kişiyle görüşü- sergisinde Akyol’un, “Başka Bir Gezegenin Arkeolo- güçlü altyapısıyla ilk dinleyişte eşlik ettiriyor. Sözlerde olmalı ki yaşanan trajedilerin sayısı jik Kazısında Bulundum” adlı eseri vardı ve heykeli, gösterimi Kadir Has Üniver- lerek hazırlanan belgeselin de büyük aşk var: “İstanbul’u verseler, seni alırım.” artmakta. tam da serginin konseptine paralel olarak, speküla- Akyol, “Yaram Derin Kanar” parçasında ise sitesi Merkez Kampusu’nda yönetmenliğini Asker Kar- Aile içi tacizler, sesini yükselten tif bir gelecekten hayali bir bulguydu. Anadolu’dan epik bir aşk anlatıyor gibi. Vokaller ve alt- yapılan belgeselde Prof. Dr. tarı, yönetmen yardımcılığı- mağdurların infaz edilmesi, toplu te- yapı adeta bir Anadolu rock müzikali ve sözler de kadim cavüzler, genç kızların giysilerinden Kartarı, yakın tarihe dam- nı Özgür Ağkül, kurgusunu âşıklardan çıkmış gibi. “Anado- Eğlenceli isyankâr dolayı saldırıya uğraması, çocuk ge- gasını vuran sosyal, kültü- Sibel Tekin yapmış. Araştır- lu Ejderi” albümünün 10 yeni Akyol’un heykeli, bana kadim bir tanrı heykelciğinde lin olaylarının olağanmış gibi gösteril- rel, ekonomik ve politik ge- ma asistanı ve kameraman- şarkıya ilave olarak, müthiş ke- bir tür cinsiyet akışkanlığı sunarken aynı zamanda ana- meye çalışılması, ortaçağ karanlığının yiflendiren bir Neşet Ertaş tür- lişmelerin Balat’taki günde- lar Oylum Bülbül Beşler, erkil bir figür hissi veren çoğul meme Cumhuriyet aydınlığını boğmaya yel- küsü yorumu da var: “Gel yanı- benzeri kısımlarıyla cinsiyet rollerine lik yaşamı nasıl değiştirdi- Ece Güneş ve Mesut Uçak, ma gel”. Bence unutulmaz üs- tendiğini gösteriyor. karşı bir isyan gibi gelmişti. Akyol’un ğini zamanın tanıklarının müziğini Soner Şeker, da- tadın parçası yeni haliyle parti- şarkı sözleriyle de isyanı anlaşılıyor 2023’ün eşiğindeyiz. Cumhuriyeti- sözleri ve belgelere daya- nışmanlar Robert Elmas ve lerde çok iyi gider ve enerjisiy- üstelik bunu çok eğlenceli yapıyor. mizin 100. yılı yaklaşırken bu utanç lı olarak izleyiciye ulaştırı- Ersin Kalkan. le ilerleyen saatlerde de epey İngiliz Financial Times gazetesinin manzaralarına son verilmelidir. coşturur, aklınızda olsun. Akyol’u, “Tayyip Erdoğan’ın en kor-