Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 30 KASIM 2022 ÇARŞAMBA 2 olaylar ve görüşler Solun BRICS ülkeleri küreselleşmeciliği BRICS işbirliğinin, başta gelişmekte olan pazarlar ve sağın yükselişi gelişmekte olan ülkeler olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki ülkeler tarafından geniş çapta kabul gördüğü ve Cenk ÖzdAğ HuKuKçu / FELsEFECİ desteklendiği, uluslararası ilişkilerde olumlu, istikrarlı ve yapıcı bir güç oluşturduğu vurgulanıyor. ünya genelinde 1990’lardan iti- Dbaren yükselen küreselleşmeci SAİT BALCI kilerde hakkaniyet ve adaleti koru- dalganın yerini günümüzde ulusalcı, mak, dünya ekonomisini iyileştir- ARAŞTIRMACI sağ popülist ve köktenci yönelimlerin mek, makroekonomik politikalar- merkez siyasetlere karşı yükselişi al- MF ve Dünya Bankası’nın kre- da koordinasyonun güçlendiril- mış durumda. Başta İngiltere, Fransa, di verme gücü 2000’li yıllar- mesi, açık bir dünya ekonomisi- İtalya, Macaristan olmak üzere Avru- Ida çok düşüktü. Ancak diğer ni teşvik etmek, inovasyon odaklı tinde, 4. toplantı 15.07.2014 tari- selleşmenin tarihsel eğilimine uy- pa ülkelerinde bu durum açıkça gö- taraftan gelişmekte olan ülkele- büyüme potansiyeline katkı sun- hinde Brezilya’nın Fortaleza ken- gun olduğu, değişen uluslararası rülüyor. Avrupa’da Brüksel’de yoğun- rin kredi kullanmaya ihtiyaçla- mak; ticari, mali, parasal, sanayi, tinde, 5. toplantı 09.07.2015 ta- düzeni daha adil ve makul bir yö- laşmış, teknokratik ve küreselleşme- rı vardı. Bu nedenle IMF ile Dün- bilim ve teknoloji, eğitim, yolsuz- rihinde Rusya’nın Ufa kentin- rüngede yönlendirmeye yardım- ci yönetici elite karşı kitlelerin tepki- ya Bankası’nın kredi kapasitesi- lukla mücadele ve gümrük işbirli- de, 6. toplantı 16.10.2016 tari- cı olduğunu ve uluslararası toplu- leri yerel karakterde olmasına karşın ni artırmak için yoğun görüşmeler ğini geliştirmektir. hinde Hindistan’ın Goa kentin- mun ortak çıkarlarına hizmet etti- küresel çaptaki bir rahatsızlığın ifa- yapıldı. Fakat bu görüşmelerden de, 7. toplantı 05.09.2017 tarihin- ği vurgulandı. BRICS işbirliğinin, desi aslında. Bu rahatsızlık o boyut- olumlu sonuç alınamadı. Yapılan toplantılar de Çin’in Şiamen kentinde, 8. top- başta gelişmekte olan pazarlar larda ki yerleşik tüm kurumlara tep- Gelişmeler üzerine Rusya Dev- Bugüne kadar 2 BRIC ve 12 lantı 27.07.2018 tarihinde Gü- ve gelişmekte olan ülkeler olmak ki duyuyor kitleler. Yerleşik kurum- let Başkanı Vladimir Putin’in giri- BRICS olmak üzere toplamda 14 ney Afrika’nın Johannesburg ken- üzere dünyanın dört bir yanında- lar olarak bilim, demokrasi, hukuk şimiyle 20.09.2006 tarihinde Bre- toplantı yapıldı. İlk BRIC toplantısı tinde, 9. toplantı 14.11.2019 ta- ki ülkeler tarafından geniş çapta ve bir arada yaşama kültürü saldı- zilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in 16.06.2009 tarihinde Rusya’nın Ye- rihinde Brezilya’nın başken- kabul gördüğü ve desteklendiği, rı altında. Bu kurumları kendine kal- bir araya gelmesiyle BRIC kurul- kateringburg şehrinde, ikinci BRIC ti Brazilya kentinde, 10. toplan- uluslararası ilişkilerde olumlu, is- kan yapmış merkezi yönetsel elitin du. BRIC’in kurulma amacı, kü- toplantısı ise Brezilya’nın başkenti tı 17.11.2020 tarihinde Rusya’nın tikrarlı ve yapıcı bir güç oluştur- hesapsız ve küreselleşmeci siyasetle- resel ekonomik durumu iyileştir- Brazilya’da yapıldı. başkenti Moskova’da, 11. toplantı duğu vurgulandı. rine duyulan tepki bu kurumlara da mek, küresel finans kurumlarını 1. BRICS toplantısı 14.04.2011 09.09.2021 tarihinde COVID-19 sal- BRICS ülkelerinin oluşturdu- yöneliyor ne yazık ki. geliştirmek ve gelecekte bu dört tarihinde Çin’in Sanya kentin- gını nedeniyle video konferans yön- ğu bu ekonomik yapı doğal ola- ülkenin daha çok güçbirliği yap- de yapıldı. 2010 yılında üyeli- temiyle yapıldı. Son olarak 12. top- rak diğer ülkeleri de etkiledi. Af- Refah toplumu masını sağlamaktı. ğe kabul edilen Güney Afrika ilk lantı 23.06.2022 tarihinde Çin’in ganistan, Arjantin, Lübnan, Endo- 1945 sonrasının barış ortamın- Güney Afrika’nın 2010 yılının kez bu toplantı ile BRICS toplan- Pekin kentinde düzenlendi. nezya ve Meksika bu birliğe ka- da, Batılı ülkeler SSCB’yle ve kamu- aralık ayında kurulan bu birliğe tısına katılmış oldu. 2. BRICS top- tılma isteklerini ilettiler. Türkiye, cu ekonomilerle mücadele amacıy- katılmasıyla birlikte birlik adını lantısı, 29.03.2012 tarihinde Yapıcı güç İran, Mısır, Nijerya, Sudan, Suri- la refah toplumunu yarattı. Emekçi- BRICS olarak değiştirdi. BRICS’in Hindistan’ın Yeni Delhi kentin- Pekin’de düzenlenen son toplan- ye, Bangladeş ve Yunanistan da bu ler muazzam bir alım gücüne sahip hedefleri siyasi ve güvenlik işbirli- de, 3. toplantı 27.03.2013 tarihin- tıda BRICS işbirliğinin çok kutup- birliğe üye olma isteğini ileten ül- oldular, refahı tattılar ve apolitikleşti- ğini geliştirmek, uluslararası iliş- de Güney Afrika’nın Durban ken- lu bir dünya ve ekonomik küre- keler arasına katıldılar. ler. Bu süreçte Batı’da devlet, teknok- ratik yönetimlerin eline geçti. Merke- zileşen devlet aygıtı, katılımcılık gö- rünümü altında sivil toplum üzerin- “Biz de, bizden önceki öğ- de güçlü kılındı. Fakat SSCB yıkılmış- retmenler gibi, Mustafa tı. Artık refah devletine ihtiyaç yok- Öğretmene kulak vermek Kemal’in öğretmeni Şem- tu. Küreselleşme gelmişti. Artık ye- si Efendi gibi, şehit arkada- rel unsurları küresel rekabete karşı sa bunu kabul etmedi. Öğretmenleri hakkını kullanmaktan geri durmadı. MUSTAFA GAZALCI koruyacak gümrüklere ve sosyal ön- şımız Mustafa Kubilay gi- 16. VE 22. DÖNEM DENİZLİ MİLLETVEKİLİ uzman öğretmen ve başöğretmen sı- 12 Eylül, 12 Mart gibi darbelerde, lemlere ihtiyaç kalmamıştı. İşte böyle bi inanmış öğretmenleriz... navına girmeye zorladı. olağanüstü dönemlerde öğretmenler ÖĞRETMEN bir ortamda, kitleler merkez siyasete Şimdiye kadar öğretmen ola- Milli Eğitim Bakanı Mahmut ağır bedeller ödedi. AKP dönemin- karşı önce duyarsızlaştı, sonra tepki eni Türk abecesini halka öğret- rak davrandık, bundan son- Özer, bu konuda görüşmek iste- de de kanun hükmündeki kararna- duymaya başladı. Bu tepkileri, başta Ymek için Atatürk’ün Millet Mek- yen sendika temsilcilerinin görüş- melerle binlerce öğretmen mesleğin- ra da öğretmen olarak dav- Fransa ve İngiltere olmak üzere emek teplerinde başöğretmenliği üstlen- me isteğini, atanmayan öğretmenin den oldu. mücadelesinde görebiliyoruz. Kitle- ranmaya dikkat edeceğiz.” diği 24 Kasım 1928’den bu yana 94, çiçeğini kabul etmedi. AKP genel 12 Mart’ta o zaman 120 bin öğret- lerin ekonomik ve toplumsal krizle- Fakir Baykurt bu günün öğretmenler günü olarak başkanı, cumhurbaşkanı daha ön- menin 72 binini örgütleyen Türkiye re karşı güvencesi hukuk ve sosyal kutlanmasının üzerinden de tam 42 ce öğretmene çapulcu dedi. Anaya- Öğretmenler Sendikası (TÖS) Genel devlet artığı kurumlardı. Fakat bu ku- yıl geçti. Bu 42 yılda özellikle her sa Mahkemesi önünde toplanan öğ- Başkanı Fakir Baykurt ve arkadaşla- dan, ilişmeden duruyor, üstelik bü- rumlar giderek işlevsizleşti. Nihaye- 24 Kasım’da, öğretmenler için güzel retmen sendikaları temsilcileri ters rı hapse atıldı. yüyordu... Biz de, bizden önceki öğ- tinde göç, terör ve iklim konularında- sözler edildi, sayısız nutuklar atıldı. kelepçe takılarak gözaltına alındı. retmenler gibi, Mustafa Kemal’in ki küresel tehditlere karşı merkezin Ancak bütün bunlar sorunları çöz- ‘Mustafa Kubilay gibi’ Kulaklar, yürekler kapandı. öğretmeni Şemsi Efendi gibi, şe- siyasetlerine itaat eden ama yerel- medi, tam tersine büyüttü. Öğretmenler, İkinci Meşrutiyet’ten Fakir Baykurt, Ankara Mamak Sı- hit arkadaşımız Mustafa Kubilay gi- de siyasal motivasyonlarını yitirmiş Bu 24 Kasım da buruk geçti öğret- kıyönetim Mahkemesi’nde yargı- bu yana örgütlü olarak seslerini du- bi inanmış öğretmenleriz... Şimdiye kitleler, fırsatını buldukları ilk anda menler için. Zaten bin bir sıkıntı için- yurmaya çalıştı. Sorunlarının çözü- lanırken savunmasında “Biz öğ- kadar öğretmen olarak davrandık, merkezin dışına rağbet etti. de yaşarlarken bir de istemedikleri retmenler hiç konuşup yazmasak münü, halkın, eğitimin sorunlarının bundan sonra da öğretmen olarak 1 bir yasayla dertlendiler. AKP iktidarı, çözümüne bağladı. Hapislere, sür- Türkiye bu huzursuz ortama gel- Popülist hareketler davranmaya dikkat edeceğiz.” benzer birçok konuda yaptığı gibi 14 mez miydi” diye sorar, sonra yi- günlere karşın iktidarların baskıları Bu sözlerin söylendiği 9 Ekim Merkez siyaset dışını ise esasen Şubat 2022’de MHP ile birlikte Öğret- karşısında boyun eğmediler. ne kendisi yanıtlar: “Gelirdi; çünkü 1971’den bu yana 51 yıl geçmesine günümüzde sağ popülist hareket- menlik Meslek Yasası’nı çıkardı. Atatürk’ün emaneti devrimci Tür- Gün oldu, yasal sendikaları, der- karşın iktidarların öğretmene kar- ler işgal etmektedir. AB Solu tanınan nekleri, yetiştirildikleri okulları kapa- kiye ve 27 Mayıs’ın armağanı ana- şı tutumu değişmedi, daha da acıma- kültürel ve sosyal haklar ve bunların Yürekler kapandı yasa, karşıdevrimci iktidarın eli- tıldı, taşınmazlarına, sandıklarına el sızlaştı. Keşke kulak kaşınacağına kurumları aracılığıyla epeydir ehli- 1739 sayılı Milli Eğitim konuldu. Kimsenin gitmediği köyler- ne geçmişti. Gelirdi; çünkü Türkiye- haklı isteklerine kulak verilseydi. leştirilmiş ve sistem içine katılmış- Yasası’nın 43. maddesi öğretmenli- miz ilerlemek şöyle dursun, gerile- de görev yaparken canından oldu. An- tı. Bundan ötürü, özellikle müreffeh ğin özel bir uzmanlık mesleği oldu- cak o yine de pes etmedi. Öğrencisini, tiliyordu. Gelirdi; çünkü bunun için 1 Fakir Baykurt, İfade TÖS Savunması, ülkelerde sol, çöken küreselleşme- ğunu öngörmesine karşın yeni ya- Eğitim-İş Yayınları, 1994, Ankara. bin bir temel neden, hiç dokunulma- halkını aydınlatmaktan, demokratik nin bayraktarlığını yaptığı siyaset ve idealleri; küreselleşmeci kurum ve siyasetlerin gölgesinde savunma- yı seçti. Sosyal hakları ve kurum- ları AB’nin parçası olmakla ayak- Kırmızı dalgadan mavi tsunamiye ta tutabileceği zannıyla Brexit karşı- tı siyasete sarılması nedeniyle hem lükleri kaybetme endişesi ibreyi De- adaylarından yana kullanacağını belirt- ni temsil eden Demokrat Jamie Raskin’e Corbyn hem de onu destekleyen İn- dR. A. MURAT ŞeneR mokratların lehine çevirdi. 2020 baş- mişti. Pensilvanya gibi yasama mecli- göre “Seçmenin kendi cebini düşündü- sİYAsET BİLİMCİ giliz sosyalistleri kaybetti. Batı’da kanlık seçim sonucunu reddeden ve sinde Demokratların azınlıkta olduğu, ğü sığ materyalist anlayışın ötesinde, sol namına akılda yalnızca ekoloji ve BD ara seçimlerinde Senato’yu kürtaj konusunda olumsuz bir tavır kürtaj hakkının tehlikeye düştüğü ve insanlar demokrasinin çok hassas den- kimlik siyasetleri konusundaki has- Akaybeden Cumhuriyetçiler 218 sergileyen Cumhuriyetçi adaylar, re- her iki partiye de bakan eyaletlerde, geler üzerinde durduğunun farkındalar sasiyet kaldı. Sözgelimi, Mussolini’yi sandalyeye ulaşarak az farkla da olsa kor katılım gösteren 18-29 yaş aralı- ibre kesintisiz Demokratlara döndü. ve onu kaybetmek istemiyorlar”. rahmetle anmaktan çekinmeyen sağ Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu ele ğı seçmenin Demokrat adayları des- Örneğin 2020 seçimlerinin reddi ve Fakat demokrasi ve bireysel hakla- popülist Giorgia Meloni’nin küresel- geçirdiler. Önümüzdeki iki yıl içinde Bi- teklemesiyle yenilgiye uğradılar. Kür- kürtaj karşıtlığıyla öne çıkan Cumhuri- rın gündemi belirlemediği bölgelerde, ciliğe karşı söylemlerinin yoksul ke- den hükümetini açacakları birçok so- taj hakkını anayasal güvence altına yetçi Parti’nin vali adayı Doug Mastri- Cumhuriyetçi adayların zorlanmadan ruşturmayla hedef tahtasına koyabile- simlerde karşılık bulmasının nede- alan tarihi Roe v. Wade (1973) kararı- ano, Demokrat rakibi Josh Shapiro’ya kazanması önemli bir ayrıntı. Örneğin cekler. Fakat bu sonuç seçimlerde uğ- ni bu konuların sol siyasetin günde- nın Trump’ın atadığı hâkimlerce Yük- kaybetti. Aynı eyalette Senato yarışın- yasama meclisinde Demokratların ço- radıkları tarihi hezimeti örtmüyor. Öy- sek Mahkeme’de haziran ayında bozul- da 30 yaş altı seçmen oyunun yüzde ğunluğu oluşturduğu New York’ta, re- minden çıkmış olmasıdır. le ki son 40 yılın en yüksek enflasyo- masının da bu sonuçta payı büyük. Bu 70’ini alan Demokrat Parti’den aday kabetin yaşandığı yedi kongre bölge- Bu yaşananlardan başta Türkiye ol- nunun yaşandığı, suç oranının en yük- karar, kürtajın yasaklandığı ya da cid- John Fetterman, kürtaja “yerel siya- sinden altısını Cumhuriyetçi adaylar mak üzere çevre ülkeler ders çıkar- sek seviyeye tırmandığı ve göçmen so- di kısıtlandığı eyaletlerde yaşayan 22 si otoritelerce” karar verilmesi gerek- mevcut suç ve asayiş problemine dik- malıdır. Geleceğini 1945 sonrası dün- rununun zirve yaptığı ABD’de, seçmen- milyon kadının hayatını etkilemişti. Bi- tiğini savunan ve genç seçmenin yüz- kat çekerek kazandılar. Büyük resim- yanın çöken paradigmasının çatısı al- lerin tercihlerini hâlâ büyük ölçüde De- den durumu ara seçimleri “demokra- de 28’inin desteğini alan Cumhuriyetçi de, 2020 başkanlık seçimleriyle kar- tında inşa etme hatasından vazgeçil- mokrat Parti’nin adaylarından yana si” ve “aşırı-sağ bir alternatif” arasında aday Mehmet Öz’ü geride bıraktı. şılaştırıldığında, daha fazla seçim böl- melidir. Türkiye, bu paradigmanın ta- kullanmaları dikkat çekici. tercih yapmak olarak yorumlamıştı. gesinin ülke çapında Cumhuriyet- şıyıcı kolonu olan bilim, hukuk, de- Seçmenin yüzde 27’si tercihlerinde Hassas dengeler çi Parti’ye kaydığını görüyoruz. Sonuç mokrasi ve bir arada yaşama kültürü- Özgürlükler kürtaj hakkının en belirleyici unsur ol- olarak Trump, 2020’de yenilgiyi kabul Benzer senaryo Maryland, New nü terk etmeden ama onun dar kalıp- Rekabetin başa baş geçtiği kritik duğunu söylerken, Roe v. Wade kararı- etseydi ve Yüksek Mahkeme kürtaj ka- Hampshire, Michigan, Kuzey Carolina, eyaletlerde, genç seçmenin demokra- larına girmeden bağımsız ve eşitlikçi nın bozulmasına tepkili seçmenin yüz- rarını vermeseydi, bugün çok farklı bir Wisconsin gibi eyaletlerde de kendini tik kaygıları ve bireysel hak ve özgür- de 60’ı tercihini Demokrat Parti’nin durum ortaya çıkabilirdi. tekrar etti. Kongre’de Maryland eyaleti- bir siyasete yönelmelidir. Ktap okuduğunuzu blyoruz.