Katalog

11 KASIM 2022 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 İktidarın ekonomi politikaları, en büyük zararı emekçilere ve emeklilere veriyor işsizlik ve haksızlık İklim krizi... Ülkeler ‘mış gibi’ yapınca... Eylül ayında dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 10.1’e ir “mış gibi yapma” toplantılarından yükseldi. Emekli aylıklarının milli gelirden aldığı pay ise biri daha. Mısır’ın Şarm eş-Şeyh şeh- Brinde Birleşmiş Milletler İklim Deği- 2020’de yüzde 8.9 iken bu yıl yüzde 5.8’e düştü. şikliği Konferansı, yaygın olarak kullanı- lan adıyla COP27’nin 6 Kasım’da başla- KP iktidarının “Türkiye oldu. Ayrıca Devrimci İşçi Sendi- yan zirvesi hem günümüz siyasetinin hem kaları Konfederasyonu Araştırma Modeli” adı altında uygu- de küresel kapitalist sistemin hali pürmela- Alamaya çalıştığı politika- Merkezi (DİSK-AR) tarafından ya- lini tüm çıplaklığı ile ortaya koyan bir tiyat- ro sahnesi. Ülkeler kendi dertlerine gömül- pılan hesaplamaya göre geniş ta- lar, özellikle 2018 yılından bu ya- müş, varoluşlarının ve geleceklerinin asıl na Türkiye’de süren toplumsal ve nımlı işsiz sayısı ise 7 milyon 555 kaynağı olan gezegen ağır hasta ama hiç- bin kişiye ulaştı. Bu sayı önceki ay ekonomik krizi büyütürken bun- birinin umurunda değil. Bir adım ileriye ba- dan en çok etkilenen kesimle- 7 milyon 376 bin, Eylül 2021’de 7 kacak ne istekleri var ne de kendi dertle- rinden ve çıkarlarından başlarını kaldıracak milyon 867 bin ve salgın öncesini rin başında gelen ücretlileri her- fırsatları.. Hal öyle olunca da sorunlar daha gün daha da fazla sıkıntıya soku- ifade eden Eylül 2019’da 6 milyon da derinleşiyor. 448 bin kişiydi. yor. Açıklanan her yeni veri ve ra- Küresel ısınmanın, iklim değişikliğinin et- por bunu dikkat çekici şekilde or- kileri artık her yerde. Avrupa’da bu yaz aşı- rı sıcaklardan en az 15 bin kişi yaşamını yi- Gençlerde yüzde 19.6 taya koyuyor. tirdi, ABD ve birçok Asya ülkesi seller, tay- Yine TÜİK verilerine göre dar ta- Bu kapsamda TÜİK’in dün açık- funlar ve hortumlarla cebelleşti, yüzlerce ladığı “İşgücü İstatistikleri, Eylül nımlı işsizlik oranı erkeklerde yüz- can kaybı oldu. Türkiye’de kuraklık hiç ol- de 8.8, kadınlarda yüzde 12.8’e yük- 2022” raporuna göre 15 ve daha madığı kadar fazla ve bunun tarıma etkisini hepimiz yaşıyoruz. yukarı yaştaki kişilerde işsiz sa- seldi. Geniş tanımlı işsizlik oranı ise Tüm raporlar ülkelerin verdikleri sözleri erkeklerde yüzde 16.3, kadınlarda yısı 2022 yılı eylül ayında bir ön- yerine getirmediklerini gösteriyor. Gezege- ceki aya kıyasla 120 bin artarak 3 yüzde 27.6. Ayrıca dar tanımlı işsiz- ni 1.5 °C’nin altında tutmak için yapılma- lik kapsamında gençler arasındaki milyon 482 bin kişi oldu. İşsizlik sı gerekenler yapılmadı. Mali vaatler de tu- tulmadı. oranı ise 0.3 puanlık artış ile yüz- işsizlik ise önceki aya kıyasla genel- Dünya Kaynakları Enstitüsü ve Be- de 1.2 puan artışla yüzde 19.6, er- de 10.1’e oldu ve yeniden iki hane- zos Vakfı’nın da kurucularından olduğu li rakam seviyesine ulaştı. Bunun keklerde 1 puan artışla yüzde 16.5 Systems Change Lab’in önemli bir yeni ra- ve kadınlarda 1.5 puan artışla yüzde larda yüzde 30.6. Mevsim etkisin- dınlarda ise yüzde 35 oldu. yanında zamana bağlı eksik istih- poruna göre son 10 yılda iklim krizi ile mü- cadele için yapılması gereken 40 sektö- dam, potansiyel işgücü ve işsizler- 25.4’e yükseldi. den arındırılmış işgücüne katılma Yine TÜİK verilerine göre hafta- rel dönüşümün hiçbirinde doğru düzgün Öte yandan mevsim etkisinden oranı ise önceki aya kıyasla deği- lık ortalama fiili çalışma süresi Ey- den oluşan atıl işgücü oranı (geniş yol alınmadı. Son 10 yıldaki toplam CO 2 tanımlı işsizlik oranı) ise 2022 yı- arındırılmış istihdam oranı 0.1 pu- şim göstermeyerek yüzde 52.9 ola- lül 2022’de önceki aya kıyasla de- emisyonlarının yüzde 86’sı fosil yakıtlardan anlık azalışla yüzde 47.6 oldu. Bu rak gerçekleşti. İşgücüne katılma ğişmeyerek 44 saat hesaplandı. lı eylül ayında bir önceki aya kı- kaynaklanıyor. Yani fosil yakıt küresel ısın- manın başlıca sorumlusu. Her yıl ortalama yasla 0.4 puan artarak yüzde 20.3 oran erkeklerde yüzde 65, kadın- oranı erkeklerde yüzde 71.3, ka- l Ekonomi Servisi 925 kömür santralının emekliye ayrılması gerekiyordu. Rusya Ukrayna savaşı patlak verip Rusya doğalgaz sevkıyatını kesin- ce Avrupa ülkeleri sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) için küresel pazarda diğer seçenek- Emekliye büyümeden pay yok lere hücum etti ve fiyatlar baş döndürücü hızda arttı. Ama bu kadar da değil. Küre- mustafa çakır duğuna dikkat çekti. Bakırlıoğlu, bu GSYH’ye oranı 2017’de yüzde 8.4’tü, sel gaz kapışması Pakistan ve Bangladeş gibi yoksul ve çok nüfuslu ülkeler başta ol- süreçte hem sosyal harcamaların hem 2018’de yüzde 9’a, 2019’da yüzde mak üzere birçok yerde ülkeleri fosil yakıt- ktidar Türkiye’nin yüksek büyüme de emekli aylıklarının GSYH içindeki 9.6’ya, 2020’de ise yüzde 10.1’e çık- lara daha da yöneltti. İoranlarıyla övünürken sosyal harca- payının düştüğünü açıklayarak “Yani mıştı. Bu harcamalarda da gerileme Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), 2022’de maların ve emeklilerin gayri safi yur- Türkiye büyürken emekliler fakirleşi- başlarken 2021’de yüzde 8.2’ye, bu küresel kömür tüketiminin tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 2013’e ulaşması- tiçi hasıladan (GSYH) aldığı pay düşü- yor” dedi. Bakırlıoğlu şunları söyledi: yıl da yüzde 6.9’a geriledi. nı bekliyor. Oysa Glasgow Zirvesi’nde ülke- yor. Emekli aylıklarının GSYH’ye ora- Bakırlıoğlu, ekonomik krizin derin- ‘t ürkiye çıkmazda’ ler 10 yıllık iklim finansmanı için yüzde 100 nı 2020’de yüzde 8.9 iken bu yıl yüz- Yoksulluk artacak leştiği, ülkenin darboğazda olduğu bir milyar ABD Doları tutarında bir fon oluştu- ürkiye’nin uygulanan ekonomik de 5.8’e indi. n 2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıl- dönemde sosyal koruma harcamaları- racakları sözünü vermişlerdi. Bu para, yeni Tmodelle bir çıkmaza sürüklendi- güneş çiftliklerinden daha güçlü deniz du- Türkiye geçen yıl yüzde 11 büyü- lık Programı’nda yer alan verilere gö- nın artırılması gerekirken azaltmaya ğini belirten Bakırlıoğlu, “2023 yı- varlarına, küresel ısınma yüzünden geçim dü. Büyüme oranı 2022 ve 2023 için re emekli aylıklarının GSYH’ye ora- gidilmesinin yoksulluğu daha da ar- lı zor bir yıl olacak. 2023 bütçesin- kaynakları ellerinden alınan insanlar için ye- yüzde 5, 2024’te ise yüzde 5.5 tah- de enflasyon oranı yüzde 24 öngö- nı 2017’de yüzde 7.4’tü, 2018’de yüz- tıracağını vurguladı. Emeğin payı dü- niden eğitime kadar birçok alanda harca- rülürken OECD Türkiye’nin 2023 yı- min ediliyor. Cumhuriyet Halk Partisi de 8’e çıktı. 2019’da yüzde 8.6’ya, şürken, sermayenin payının ise arttı- nacaktı. Anlaşılan rakamın 10’da 1’i bile lı enflasyonunu yüzde 40, IMF ise gerçekleşmedi. ABD, İngiltere, Kanada ve (CHP) Manisa Milletvekili Vehbi Ba- 2020’de ise yüzde 8.9’a yükseldi. Ge- ğını belirten Bakırlıoğlu, 2020’de yüz- yüzde 50 olarak öngörmekte. 2023 Avustralya iklim değişikliği konusunda tarihi kırlıoğlu, resmi rakamların emeklile- çen yıl ise gerileme başladı, geçen yıl de 22 olan sermayenin payının 2022 seçimleri Türkiye’nin bu kötü gidişe sorumluluğu olan ülkeler ancak fonlar ko- rin, çalışanların büyümeden hakları yüzde 7’ye bu yıl ise yüzde 5.8’e düştü. ikinci çeyreğinde yüzde 54’e yüksel- dur diyeceği bir seçim olacak” di- nusundaki gönülsüzlüklerini sürdürüyorlar olan payı alamadıklarını ortaya koy- n Sosyal koruma harcamalarının ise diğini belirtt. l ANKARA ye konuştu. İkiyüzlü politikalar Anlaşmalara göre, yıllık ormansızlaşma oranlarının 2.5 kat daha hızlı düşmesi ve Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’ye pankartlı eleştiri artan nüfusu ormanlık alanlara tecavüz et- meden beslemek için mahsul veriminin 7 kat artması gerekiyordu. Yapılmadı. Oto- motiv şirketlerinin önemli bir kısmı da iki- yüzlü politikalarını sürdürdü. İklim krizi ile ‘Vatandaşı silindir gibi ezdiniz’ mücadele için sıfır emisyonlu araçların sa- yısını artırmaları gerekiyordu. Sidney Teknoloji Üniversitesi (UTS) ve İYİ Parti Grup Başkanvekili Er- mustafa çakır Milletvekili Süleyman Girgin, Ne- dirildiğini, Hazine tarafından des- Almanya Greenpeace’ten araştırmacı- lar, sıfır emisyonlu araçları için olması ge- bati ile tokalaşırken elindeki pan- han Usta, Türkiye’nin bu kadar bü- teklenen KKM hesaplarına bugü- reken oranı, büyük otomobil şirketlerinin azine ve Maliye Bakanlığı’nın kartı göstererek “Sayın Bakan anla- yük sıkıntıyı hiç yaşamadığını be- ne kadar yaklaşık 91.6 milyar lira planladığı oran ile karşılaştırdılar. Çalış- Hbütçe görüşmelerine katılan lirterek Kimse ağzını açamıyor, mını biliyor musunuz? Silindir gibi destek ödemesi yapıldığını anlat- ma küresel 12 otomobil üreticisine odak- Bakan Nureddin Nebati, muhalefet ezmek. Vatandaşı silindir gibi ezdi- zengini korkuyor, fakiri korkuyor” tı. Nebati KKM’nin vadeli mevduat landı. Araştırmacılar, UTS tarafından ge- milletvekilleri tarafından pankart- ifadelerini kullandı. liştirilen bir iklim modelini kullanarak küre- niz” dedi. içindeki payının yüzde 27, yenile- sel karbon bütçesini (dünyanın 1.5 °C için- larla karşılanarak”Vatandaşı silin- CHP Genel Başkan Yardımcısı me oranının da yaklaşık yüzde 70 de kalarak hâlâ ne kadar karbon yayabile- KKM’ye 91.6 milyar TL dir gibi ezdiniz” sözleriyle eleştiril- Bülent Kuşoğlu, bakanın ihracatta düzeyinde olduğunu açıkladı. ceğini) hesapladı ve 53Gt rakamına ulaştı. HDP Diyarbakır Milletvekili Ga- di. Nebati, kur korumalı mevduat- tarihi rekor kırıldığını söylediğini Bu arada dün sabah saatlerinde 53Gt’lik karbon bütçesine göre, 2022 iti- ro Paylan ise Merkez Bankası’nın lar için (KKM) Hazine’nin şimdiye barıyla ilave en fazla 315 milyon ICE (içten ancak dış ticaret açığında da rekor emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) yanmalı motor) üretimi yapılabiliyor. An- KKM’ler için ne kadar ödeme yap- kadar 91.6 milyar lira destek öde- kırıldığını vurguladı. Kuşoğlu, SPK, ilgili düzenlemede takvimin net- cak rapora göre aralarında Toyota, Volk- tığı sorusunu yöneltti. Nebati, 9 mesi yaptığını açıkladı. Merkez Bankası, BDDK gibi kurum- leştiği, yürürlük tarihinin 15 Ocak swagen, Hyundai/Kia’nın olduğu dünyanın Kasım itibariyle 2.3 milyon mudi- TBMM Plan ve Bütçe Komisyo- ları eleştirirken yolsuzluk kokuları 2023 olacağına ilişkin haberler çık- en büyük otomobil üreticileri, küresel ısın- nin yaklaşık 1.5 trilyon TL’lik ta- nu’nda Hazine ve Maliye Bakanlı- ma ile mücadele için sürdürülebilir olan- geldiğini belirterek “Milleti perişan tı. Nebati’ye dayandırılan haber da- sarrufunun KKM’lerde değerlen- dan yaklaşık 400 milyon daha fazla dizel ğı bütçesi görüşüldü. CHP Muğla ettiniz” diye konuştu. ha sonra yalanlandı. l ANKARA ve benzinli otomobil üretmeyi planlıyor. Sonuç, tiyatro belli ki sürecek... Radikal kararlar alınıp cezai şartlar uygulanmadık- Nurten Öztürk, KISA... KISA... KISA... ça... Ama öte yandan bakıyoruz enflasyon, 22 yıldır sürdürdük- Ko Nut al MaK mali krizler, büyük devlerin şirketlerin bilan- leri kampanya l Merkez Bankası’nın net uluslara- çerçevesinde çolarındaki kârları katlıyor. Ezilen halklar, rası rezervleri 28 Ekim haftası iti- 7 milyon ki- iyice zorlaştı iklim krizinden en büyük darbeyi yiyen yine barıyla 1.1 milyar dolar artışla 14 lometre yol halklar... O zaman perdeyi kim kapatacak? milyar 530 milyon dolar oldu. Bu ürkiye İstatistik Kurumu’nun yaptığını Tdün yayımladığı “İnşaat Ma- rezervler geçen temmuzda 6.1 mil- belirtti. yar dolarla son 20 yılın en düşüğü- liyet Endeksi, Eylül 2022” rapo- T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Eren- ru, konut satışları azalsa da inşa- nü görmüştü. köy Gümrük Saymanlık Müdürlüğü’nden l DHMİ verilerine göre geçen ekim at maliyetlerinin artmaya devam alınan 2019-07-22 Tarih ve 22480 no’lu ettiğini göstedi. ayında geçen yılın aynı ayına kıyasla o kullar ‘tertemiz’ olacak Alındı Belgesi zayi olmuştur. Hükümsüzdür. iç hatlarda seyahat eden yolcu sayı- İnşaat maliyet endeksi, Ey- lül 2022’de önceki aya (aylık) kı- sı yüzde 3 azalırken, dış hatlar yol- EUROPEN ENDÜSTRİ İNŞAAT ürkiye’nin önemli akaryakıt marka- cu hekimliklerini öğretmek, temizlik ve cu sayısı yüzde 27 arttı. Transit da- yasla yüzde 1.57, bir önceki yı- SAN. ve TİC. A.Ş. / 459 003 1804 larından Opet, 22 yıldır sürdürdüğü hijyenin farkını anlatmak istiyoruz” de- lın aynı ayına (yıllık) kıyasla yüz- hil toplamdaki artış ise yüzde 14.1. T“Temiz Tuvalet” kampanyasını 81 il- di. Proje teklifinin milli eğitim bakanın- T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Eskişehir Ekimde hizmet verilen toplam yolcu de 119.83 arttı. Yıllık artış ora- deki 77 bin okula taşımaya hazırlanıyor. dan geldiğini kaydeden Öztürk, fiziki dü- Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğü’nden nı önceki ay yüzde 116.98, Eylül sayısı 17 milyon 877 bin kişi oldu. Bu kapsamda Milli Eğitim Bakanlığı işbir- zenlemeler için okullara bu yıl 4 milyar alınan 2019-04-26 Tarih ve 0325575 no’lu l Rekabet Kurumu, Avon Kozme- 2021’de yüzde 39.54’tü. Ayrıca liğiyle “Tertemiz Yarınlar Okullardan Baş- TL gönderileceğini, okullara proje ve ma- Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Alındısı Eylül 2022’de aylık bazda malze- tik, Farmasi Enternasyonel, Kosan lar” projesi hayata geçirilecek. teryal sunacaklarını aktardı. Öztürk şöy- zayi olmuştur. Hükümsüzdür. Kozmetik Pazarlama, NAOS İstan- me endeksi yüzde 2.07 artarken, Bu amaçla düzenlenen toplantıda ko- le devam etti: “Bir saatlik bir eğitim seti- EUROPEN ENDÜSTRİ İNŞAAT işçilik endeksi yüzde 0.07 azaldı. bul Kozmetik, Pierre Fabre Dermo nuşan Opet Yönetim Kurulu Kurucu Üye- miz var. Bu seti 81 ilde 77 bin okula gön- SAN. ve TİC. A.Ş. / 459 003 1804 Kozmetik ve Yöntem Profesyonel Yıllık bazda ise malzeme endeksi si Nurten Öztürk, Türkiye’de temizlik ve dereceğiz. Projeye öğretmenler liderlik yüzde 133.4, işçilik endeksi yüz- Kozmetik Ürünleri hakkındaki ön hijyen algısını temelden kazandırmak edecek. Kısa filmler, kamu spotları hazır- T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Eskişehir araştırmasını tamamlayarak yeni- de 84.04 arttı. Öte yandan yine Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğü’nden için harekete geçtiklerini belirterek “Bu layacağız. Çizgi filmlerimiz olacak. İyi uy- Eylül 2022’de bina inşaatı ma- den satış fiyatlarını tespit etmek ve proje geçiştirilecek bir proje değil. Ço- gulama örnekleri ise ödüllendirilecek.” alınan 2019-07-26 Tarih ve 0326324 no’lu internet satışlarını kısıtlamak sure- liyet endeksi aylık bazda yüzde Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Alındısı cuklarımıza küçük yaştan kendi koruyu- l Ekonomi Servisi 2.1, yıllık bazda yüzde 117.11 tiyle Rekabetin Korunması Hakkın- zayi olmuştur. Hükümsüzdür. da Kanunu ihlal ettiği iddiasıyla so- arttı. l Ekonomi Servisi EUROPEN ENDÜSTRİ İNŞAAT ruşturma açtığını duyurdu. SAN. ve TİC. A.Ş. / 459 003 1804 l ojistik eğitimi için önemli işbirliği T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Eskişehir eLD Uluslararası Taşımacılık ile öğrenciye üniversite eğitimlerinin biti- Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğü’nden WBolelli İnsan Kaynakları Yönetim mine kadar burs verilecek. alınan 2019-10-11 Tarih ve 0326966 no’lu Danışmanlığı’nın, İstanbul Üniversitesi Ayrıca mezun olanlara istihdam sağ- Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Alındısı Ulaştırma ve Lojistik Fakültesi ile işbir- lanıp işbaşı eğitimleri verilecek. Şir- zayi olmuştur. Hükümsüzdür. liği protokolü imzaladığı açıklandı. kette çalışan bu gençler sertifika prog- EUROPEN ENDÜSTRİ İNŞAAT Buna göre her yıl yeni kayıt olan 20 ramlarına da katılabilecek. SAN. ve TİC. A.Ş. / 459 003 1804 öğrenciye ve ara sınıflarda başarılı 5 l Ekonomi Servisi AKP’nin ‘Türkiye Yüzyılı’