Katalog

18 EKİM 2022 SALI EKONOMİ 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 18.5840 18.1870 21,2220 15.91 3848 6739.15 1007.35 1.3 kuruş 9.8 kuruş 29.1 kuruş 0.12 puan 220,66 puan 42.13 lira 8.18 lira Eylül ayı sonuçları: 286 milyar lira gider, 207 milyar lira gelir, 79 milyar lira açık Bütçede denge bozuldu ‘Fıtratçı’ uslanmaz; İktidarın dövizdeki artışı durdurabilmek için getirdiği madenci katliamında kur korumalı mevduat sistemi bütçenin 85 milyar lirasını ülkemiz hep kuyunun yuttu. “Örtülü ödenek” 2.6 milyar liraya ulaştı. dibinde mi kalır? azine ve Maliye Bakanlığı’nın milyon TL, dokuz aylık dönemde ise okak gazeteciliği sorumlulukları kap- dün açıkladığı merkezi yö- 2.6 milyar lira harcama yapıldı. samında yaşamım boyunca kaç bü- Hnetim bütçe sonuçları, geç- n Hane halkı ve işletmelere yapı- Syük maden cinayetinin tanıklığı için- tiğimiz aylarda yapılan lan transferler 160.3 milyar lira olan de kalakaldım? Kaç boyutlu, kaç yazı dizisi ek bütçe ile yıllık 461.2 başlangıç ödeneğini aşarak ilk do- yazmanın ötesinde, acıların hangi olabile- mez denilen boyutlarına tanıklık ettim? Bir milyar TL açık hedefle- kuz ayda 169.1 milyar liraya çıktı. köşe yazısında konu başlıkları ile bile özet- nen bütçede eylül itiba- lenebilmesi olanaksız. Bir kadın olarak içi- Maliyet 180 milyar TL rıyla bozulmanın başla- MUSTAFA mi en çok acıtanların içinde, şimdi de da- n Kur korumalı mevduat (KKM) ÇAKIR dığını gösterdi. yanılmaz gelen, en ağır acıları çeken anne- sisteminin bütçeye maliyeti mart Bütçe verilerine göre ler, eşlerin, acı çekenlerin çığlıklarını dinle- ayından bu yana 84.8 milyar lira- eylül ayında geçen yılın aynı ayına yebilmek, katlanabilmek en zorlusu olmalı. ya ulaştı. Ancak bunun içerisinde Dramatik, kapalı kapılar arkasında kalan kıyasla giderler yüzde 101.8 arata- acıların içinde ise madenci dulları gencecik şirketler için vazgeçilen kurumlar rak 285.6 milyar lira, gelirler yüz- kadınların öyküleri var. Hani karnında doğ- vergisi ile Merkez Bankası tarafın- de 75.5 artarak 206.9 milyar lira mamış ya da süt emen bebeği ile kalanlar dan yapılan ödemeler yok. Bu ve- ve açık yüzde 233.4 artarak 78.6 var ya.. Onların aileler içinde paylaşılması- ri sadece Hazine’den yapılan öde- milyar lira oldu. Faiz dışı denge de nın acıları içten en can yakanıdır. Ölenin ai- meleri kapsıyor. Bunlar da eklendi- lesi, kendi ailesi içinde çekiştirilmeleri ca- 45.5 milyar lira açık verdi. Yine ve- bası.. Cinayetin bedeli ödenecek tazminat, ğinde kur korumalı mevduatların rilere göre eylülde faiz hariç gider bağlanacak aylığın paylaşılamamasının tek kamuya şimdiye kadarki toplam yüzde 98.2 artışla 252.4 milyar li- nedeni. Yakın akraba erkeklerin varsa eş- maliyetinin 180 milyar liraya yak- ra, faiz gideri yüzde 134.7 artış- lerini ikinci yapıp onlarla evlenme çabalı ne YURTTAŞ 25 MILYAR TL CEZA ÖDEDI laştığı tahmin ediliyor. la 33.1 milyar lira, vergi geliri ise can yakanı. Bebeğini acı içinde sessiz, esir n Bütçenin borç verme kalemin- yüzde 81.4 artışla 173.5 milyar lira olarak bir odaya kapatılmış uyuturken kula- azine ve Maliye Bakanlığı Muha- milyar liraya ulaştı. Para cezalarında den BOTAŞ’a eylülde de 18 milyar ğıma fısıldananları hiç unutamadım. oldu. İlk dokuz ayda ise gider yüz- Hsebat Genel Müdürlüğü’nün Ey- 2022 yılı yıllık bütçe tahmini ise 29.9 Şimdi ölenlerin yaşları üzerinden, ilk sı- lira aktarıldı. Yıl başından bu ya- de 92.2 artışla 2 trilyon 21 milyar lül 2022 merkezi yönetim bütçesiyle milyar lira. Bu tahminin aşılması ise ka- cak acıların ardından yaşanacak söz konu- na borç verme kaleminden yapılan lira, gelir yüzde 99.4 artışla 1 tril- ilgili ayrıntıları, para cezalarının son çınılmaz görünüyor. Yine verilere göre su dramlar gözlerimde canlanıveriyor. Ya- aktarım 114.8 milyar liraya ulaş- yon 975 milyar lira olurken 45.5 yıllarda bütçenin önemli bir gelir ka- ilk dokuz ayda “idari para” cezaları yüz- kın arkadaşlarının korkudan dışlayıp düş- tı. BOTAŞ’a görevlendirme giderle- milyar lira açık oluştu. İlk dokuz lemi haline dönüştüğünü bir kez da- de 69.6 artarak 12.4 milyar lira, “vergi” man bellemelerinin onur kırıcılığı en hafifi.. ri (görev zararları) kapsamında da ayda faize 207.1 milyar lira ödenir- ha ortaya koydu. cezaları yüzde 122 artarak 11.3 milyar Kendilerine tek soru sorulmadan yaşanan yıl başından bu yana 5 milyar li- Yurttaşın ödediği para cezaları, Eylül lira, “yargı para” cezaları yüzde 35.8 ar- paylaşım oyunlarının kaçınılmaz entrikala- ken 1 trilyon 648 milyar liralık ver- rı, çarpıcı yeni dizi, filmlerin konusu olabi- ra aktarılmıştı. Böylece bütçeden 2022’de geçen yılın aynı ayına kıyasla tarak 615.5 milyon lira ve “diğer para” gi toplandı. Bütçeyle ilgili diğer öne lir. Anımsıyorum üst üste büyük grizu kaza- yüzde 161.3 artarak 3.1 milyar lira, ilk cezaları yüzde 27.6 aratarak 363.3 mil- BOTAŞ’a yapılan aktarma 120 mil- çıkan ayrıntılar ise şöyle: larının ardından, çoğunluğu bugün son ya- dokuz ayda da yüzde 87.8 artarak 24.6 yon lira oldu. l Ekonomi Servisi yar liraya yaklaştı. l ANKARA n Örtülü ödenekten eylülde 121.9 şananın yakın bölgelerindekiler başta, üst üste bindirince büyük bir toplumsal patla- manın geleceğini sezmiştim. Gazetemde- ki sorumlu yöneticilerimi, paylaştığım yazı BİSAM’A GÖRE AÇLIK SINIRI 7 BİN 300 YOKSULLUK SINIRI 25 BİN 252 TL dizisini bir iki ay öncesinden hazırlayıp ya- yımlamaya ikna etmiştim. Yanılmamış çok ay geçmeden “Büyük Zonguldak Madenci Direnişi”ne tanıklık etmiştik. HHH Yoksulluk sınır tanımıyor Üçüncü kuşağın tanıklıklarını yaşıyor- sanız, her şey daha bir acılı algılanıyor.. 138.1 MİLYAR DOLAR Günlük haberciliği genç arkadaşlarıma bı- irleşik Metal-İş Sendikası Sı- rakmak üzere ne yapabilirizin taramasın- Kısa vadeli dış Bnıf Araştırmaları Merkezi (Bİ- da geçmişten en deneyimli uzman arka- daşlarımı telefonlarından aramaya ko- SAM), açlık ve yoksulluk araştır- borç yükseliyor yuldum. Çoğunu tarihe dönük belge bil- masına göre eylülde dört kişilik bir gi olarak kalmaları amacı ile Cumhuriyet ailenin sağlıklı ve dengeli beslen- erkez Bankası’nın dün yayımladı- arşivinin depolarına ulaştırmıştım. En ge- mesi için gereken tutar 7 bin 300 Mğı “Kısa Vadeli Dış Borç İstatistik- nel verilere dönük olanlarını tozlarını ala- TL, hanehalkı tüketim harcamala- leri Gelişmeleri-Ağustos 2022” rapo- rak odamdaki bir koltuğun üzerine sırala- runa göre, Ağustos 2022 itibarıyla, kı- rı esas alınarak yapılan hesaplama dım. Telefonla aradığım her kişi benden daha karamsar. Öncelikle şimdiki gün- sa vadeli dış borç stoku, 2021 yıl so- sonuçlarına göre ise yoksulluk sı- lük haberler içinde sadece adlar ile yerler, nuna kıyasla yüzde 13.6 oranında ar- nırı 25 bin 252 TL oldu. yıl tarihleri değişmiş olarak tıpkısının aynı- tışla 138.1 milyar dolara ulaştı. Bu dö- BİSAM’ın TÜİK verileri, İstanbul sı çarpıcılığı, madenci aileleri için en ağı- nemde, bankalar kaynaklı kısa vadeli Halk Ekmek, zincir market fiyatla- rından bir ekmek parası adına, haksız, hu- dış borç stoku yüzde 8.2 artarak 55.6 rı ve hekimler tarafından hazırla- kuksuz, suç boyutunda cinayet, ödetilen milyar dolar, diğer sektörlerin kısa va- EMEKLI YINE SOKAKTA nan beslenme kalıbı üzerinden her yaşam bedelleri anlamına gelenlerden, deli dış borç stoku yüzde 15.4 artarak durup durup bilimsel veriler sunmaktan ay düzenli olarak hesapladığı aç- 50.9 milyar dolara çıktı. eçinemiyoruz” diyen emekliler ek zam yapılması için iktidara çağrıda yorgunuz. Kös dinleyenlerin acımasızlıkla- lık ve yoksulluk sınırı raporu Eylül Bu kapsamda ithalat borçları yüzde “GIzmir’de sokağa çıkarak zam ta- bulundu. “Insanca yaşamak istiyoruz”, rının pervasızlığı karşısında bezginiz.. 2022 dönemi için yayımlandı. 17.5 artarak 45.7 milyar dolara yük- lepleri için bir kez daha eylem düzen- “Emekliyiz, haklıyız, kazanacağız” slo- Geçmişin kavgalarında en başarılı olmuş BİSAM’ın raporunda şu bilgiler seldi. l Ekonomi Servisi ledi. Eylemde konuşan Tüm Emekli- ganları atan emekliler, yapılan açık- uzman bilim insanları, hak arayıcıları üze- ler Sendikası Konak Şube Başkanı Ay- lamanın ardından kurdukları stantta yer aldı: rinden isimlerini toparlamaya gelince; “O şe Ekşioğlu, en düşük emekli aylığının zam talepleri için yurttaşlardan des- öldü”, “Onun sağlığı canlı yayın, konu to- “Sağlıklı bir biçimde beslen- İKİ YIL ŞARTI GETİRİLDİ asgari ücret seviyesine çıkarılması ve tek imzaları topladı. parlayabilmek için çok bozuk” paylaşımla- menin toplam aile bütçesine ma- emekli aylıklarına enflasyon oranında l ERMAN ŞENTÜRK/IZMIR rımız, ne kadar kös dinlendiğinin kanıtla- liyeti 7 bin 300 lira olarak tespit Konut bitmezse rı olarak moral bozucu. Nereden bakar- edilmiştir. Bu tutar söz konusu ai- sanız bakınız ülkemizdeki gidişat ölümlü lenin sadece gıda için yapması ge- arsa geri alınacak maden kazalarında ülkemizin dünyada en 7 milyona ‘asgari’ bile yok! reken zorunlu harcama tutarı dır. dipte, birinci sırada kalmakta olduğunun evre, Şehircilik ve İklim Değişik- verilerinin bir kez daha kamuoyu ile pay- Eğitim, sağlık, barınma, eğlence, Ç liği Bakanı Murat Kurum, bir mil- venliği yok. Bu nüfusun 2 milyon 163 MUSTAFA ÇAKIR laşılmasından öteye ileri bir adımı üretile- ısınma, ulaşım gibi giderler ile bir- yon konut arsası projesinde, altya- miyor. Oysa biz, her büyük maden kaza- bin 777’si GSS primini kendisi öderken likte bir ailenin yapması gereken sı, canları yakan yangınlar sonrası verilen pının TOKİ tarafından yapılacağını, ürkiye’de 7 milyon kişinin sağlıktan 6 milyon 981 bin 754’ünün prim öde- harcama tutarı 25 bin 252 liraya güçlü savaşım ile birazcık yol alınabilece- elektrik, su, kanalizasyon, stabilize Tyararlanabilmek için ödemesi gere- mesini ise devlet yapıyor. ulaşmaktadır.” ğine inananlardanız. yol altyapılarının iki yılda etaplar ha- ken genel sağlık sigortası (GSS) primi- Bütçeden SGK’ye yapılan cari trans- Sonuç olarak hangi çağı yaşıyoruz? Bi- linde tamamlanacağını bildirdi. ni geliri asgari ücretin üçte birinden az ferler içerisinde en büyük kalemlerden Günlük 243 TL lim, teknolojik gelişmelere bakarsanız çok Sosyal medyadan açıklama yapan olduğu için devlet ödüyor. birisini sosyal güvenliği olmayanlar için daha ağır koşularda üretim yapılan ülke- BİSAM’ın araştırmasına göre, Kurum, konutlar için de iki yıl şartı Sağlıktan yararlanabilmek için GSS yapılan GSS prim ödemeleri oluşturu- lerde, kimi zaman çok da sık kazalar ol- sağlıklı beslenmenin günlük mali- olacağını, iki yılda konutu bitireme- primlerinin ödenmesi gerekiyor. Prim yor. Bu yıl bu kapsamda SGK’ye 24.3 sa bile, canlar yanmıyor, insanlar ölmüyor. yen hak sahiplerinden arsanın, öde- ödemek için aile içerisinde kişi başı- milyar lira ödeme yapıldı. yeti ise 243 TL’ye yükselirken dört En ucuza, en acımasızca, haksız, haram miş olduğu paranın yüzde 10’u kesi- na düşen gelirin brüt asgari ücretin kişilik bir ailenin sağlıklı besle- kârlar uğruna, iktidar erkinin tüm kurumla- lerek geri alınacağını belirtti. üçte birinden az olmaması gerekiyor. Sefalet yaşanıyor nebilmesi için harcaması gereken rı zincirleme kullanıldığında, işte yaşamak Bugün için bu rakam 1668 TL. Bu- CHP Adana Milletvekili Burhanettin zorunda kaldığımız bu canilik sayılabile- miktarda en çok pay günlük 80.52 nun altında olan kişilerin GSS primini Bulut, “Bu verilere göre, milyonlarca in- cek suçların işlenmesine hâlâ nokta konu- TL ile süt ve süt ürünleri oldu. devlet ödüyor. san açlık ve sefalet koşullarında yaşı- labilmiş değil. Birçok kez olduğu, dönem- Et, tavuk ve balık grubu için ya- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) sel yaşanabildiği üzere, eninde sonunda yor. GSS kapsamında olan ve primle- pılması gereken minimum harca- bu kahrolası düzeni değiştirmek yaşamsal TBMM Grubu’nun ekonomi raporunda rini zamanında ödeyemeyip borçlu du- ma tutarı 40.71 TL, sebze ve meyve insanlık görevi, sorumluluğumuz.. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) verileri- ruma düşen işsizler, işyerini kapatmak için yapılması gereken günlük har- ne göre Temmuz 2022 itibarıyla Türki- zorunda kalan esnaf, çiftçi var. 20 yıl- cama tutarı ise 45.70 TL’ye ulaştı. ye nüfusunun 74 milyon 578 bin 576’sı dır ülkeyi yöneten iktidarın derdi yok- sosyal güvenlik kapsamında. 9 milyon Ekmek için yapılması gereken har- sulluğu ortadan kaldırmak değil, yok- 145 bin 531 bin kişinin ise sosyal gü- cama tutarı günlük 23.41 TL, katı sulluğu yönetmek.” l ANKARA Tüketiciler keyfi HEDEF 600 MİLYON yağ ve sıvı yağ ise 16 TL oldu. harcamayı kıstı Türk dizilerini RİSK PRİMİNİN YÜKSELMESİ MALİYETİ ARTIRIYOR astercard Ekonomi Enstitüsü küresel 150 ülke izliyor Mçapta tüketicilerin harcama tercihlerini, alışkanlıklarını araştırdı. Evden çalışma sis- ransa’nın Cannes şehrinde yapılan Sendikasyon sancısı FUluslararası Yapım ve Eğlence İçe- temi, dijitalleşmeyle mağazalarda hafta so- nu harcamalarının yüzde 5’i hafta içine kay- rik Fuarına (MIPCOM) katılan İstan- bul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib ankacılık sektöründe sendikasyon ye- kasyon kredisinde maliyet neredeyse iki- sorumlu direktörü Lindsey Liddell dün dı. Restoran harcamaları pandeminin tırma- Bnilemeleri zamanı geldi. Türkiye’nin ye katlanarak Libor/Euribor artı yakla- yaptığı açıklamada Türkiye bankaları- nışa geçtiği 2021’deki aynı zamana göre yüz- Avdagiç’in açıklamalarına göre sayı- sı 100’ü bulan Türk dizisi, 150 farklı en büyük bankaları Akbank, Yapı Kre- şık yüzde 4 seviyelerine yükseldi. Geçen nın varlık kalitesi riskinin yüksek kalma- de 5 artarken gıda enflasyonunun etkiledi- di, İş Bankası ve Garanti kasım ayı içinde sendikasyonlarda bu oran yüzde 2 civa- ya devam edeceğini açıkladı. Piyasalar- ği market harcamaları yüzde 14 arttı. Online ülkede seyrediliyor. Pandemi öncesi, iyi bir dizinin bir bölümünün dünya yenileme işlemlerini tamamlanacak. Sen- rındaydı. Sendikasyon maliyetlerindeki da ise Merkez Bankası’nın bu hafta açık- market alışverişi pandemi öncesine göre yüz- dikasyon yenilemelerinde sorun ise ar- artışın nedeni Türkiye’nin ülke notunda- layacağı faiz kararı bekleniyor. Cuhmur- de 70’ten fazla arttı. Yükselen fiyatlar tüke- satışlarının toplamı 650 bin dolara ulaşırken şu an 350 ile 400 bin dolar tan risk primi nedeniyle yenileme mali- ki aşağı yönlü değişim ve risk primindeki başkanı Erdoğan’ın açıklamaları nedeniy- ticileri keyfi ve temel harcamalarını dengele- yetlerinin yükselmesi. Reuters’ta yayım- yükselme olarak gösteriliyor. Kredi dere- le 100 baz puanlık indirim fiyatlanıyor. meye zorlarken seyahat ve yemek harcama- çevresinde. Buna rağmen satışların arttığını belirten Avdagiç, bu yıl içeri- lanan bir habere göre konuya yakın dört celendirme kuruluşları da Türkiye’nin no- Öte yandan Borsa İstanbul, temelde bi- ları ön plana çıkmaya başladı. 2022 Mayıs- bankacılık kaynağının verdiği bilgiye göre tunu düşürmeye devam ediyor.. lanço fiyatlamaları nedeniyle günü yüzde Ağustos’ta uçuş rezervasyonları, 2019’un sinde dizi ihracatında 600 milyon do- ları geçeceklerini öngörüyor. Akbank’ın Ekim 2021’de iki dilimli sendi- Bu arada Fitch’in Türk bankalarından 6.1 artışla kapadı. yüzde 15 üzerinde oldu.