Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 1 EKİM 2022 CUMARTESİ 2 olaylar ve görüşler ş ‘Kar ıdevrim’ ğını kullanarak toplumdan destek Cumhuriyetin temel ilkesi laikliğe savaş açan, bu isteyen ve bulan siyasi oluşumla- amaçla demokrasiyi “tramvay” kendilerini “vatman” ra “hak verir” bir algı yaratmıştır. Bunların, tabanlarına, “Bakın si- olarak görenler, demokrasiyi, seçim sandığını ze karşı yaptıklarının yanlış oldu- kullananlar laik kesimlerce yeterince ciddiye ğunu kendileri de itiraf ediyorlar” alınmadılar. deme fırsatını vermiştir. Helalleş- me çıkışına rağmen CHP’nin bek- lediği oy potansiyeline ulaşama- masının nedeni budur. Oysa, Cumhuriyetin kurucusu CHP’nin laikliğin kamusal alanla özel hayat arasındaki yerini, far- Strateji hasmın hassasiyetini kını, önemini dünyadaki iyi ve kö- tü örnekleri ile topluma anlatarak geçmişine, kimliğine sahip çık- istismar etme sanatıdır ması, toplum nezdindeki güvenini kalıcı hale getirerek halktan des- Büyük strateji kapsamında bak- tanımladığı “dolaylı tutum” yöntemi ya- tek alması doğru olmaz mıydı? ni “düşmanın direncini çarpışmadan kır- tığımızda bir ülkenin hassasiye- mak” yöntemidir. Bu iki yöntem sadece tinin o ülkenin coğrafi yapısı, et- Altılı masa askeri alanda değil, siyaset ve diplomasi nik farklılıkları, kutuplaşmala- Altılı masanın, devletin ni- alanlarında da uygulanabilir. telikleri, benimsenecek ulusal rı, ekonomik-finansal zafiyetle- Dikkatle analiz edilecek olursa, hem ekonomi modeline ilişkin ortak ri, güvenlik yapısındaki sorunla- Clausewitz’in “ağırlık merkezini doğru se- ideolojik tabanı yoktur, olamaz çerek etki altına alma” ve hem de Sun rı ile ilgili olduğu söylenebilir. da. Sürdürülebilirliği mümkün Tzu’nun “çarpışmadan kazanma” yöntemle- değildir. Millet ittifakı -kazanır- rinin “hasmın hassas bölgelerinin, hassasi- n EJAt ESLEn sa- sadece seçimi kazanır. Ya- yetlerinin belirlenmesi ve bu hassasiyetle- EmEkLi tUĞGEnERAL liğe savaş açan, bu amaçla demok- Sıtkı Ergün Ey pabileceği tek icraat ise olsa ol- rin istismar edilmesi” ile ilgili olduğu sapta- Ekonomist rasiyi “tramvay” kendilerini “vat- sa parlamenter sistemin yeniden trateji askeri bir kavram olarak doğ- ması yapılabilir. İşte bu nedenle de yeni bir man” olarak görenler, demokrasi- tesisi olur. Bir sonraki seçimde Smuştur ve başlangıçta generallerin or- tanımlama ile “Strateji, hasmın hassasiyeti- arikatların, siyasi iktidar yi, seçim sandığını kullananlar la- de AKP’nin yüzde 60’ın üzerin- dularını hünerle kullanması, generallik ni istismar etme sanatıdır’’ denilebilir. destekli dinci ve gerici vakıf- ik kesimlerce yeterince ciddiye de oyla iktidar olmasını sağlar! sanatı anlamını taşıyordu. Napolyon önce- Hassasiyet askeri alanda, hasmın, emir Tların yobaz, çağdışı açıkla- alınmadılar. Nasıl mı? “Kutlu yürüyüş” de kaldığı yer- si dönemde topçu ve dürbün menzili için- komuta yapısı, tertiplenmesi, silah, savun- malarının ardından devletin kay- Laik Cumhuriyetin ipi yeni çe- den devam eder, birilerinin -bü- deki hareketlerin taktik, daha uzağında- ma sistemindeki yetersizlikleri ile ilgili makamı, valisi olmaları gerekir- kilmiş değil. 50’li yıllarda Başba- yük iş yapıyormuş gibi- aşağıla- ki hareketlerin ise stratejik hareketler ola- olabilir. Örnek olarak Karabağ savaşında ken iktidarın emir kulu olmayı kan Adnan Menderes’in Demokrat dıkları “eski Türkiye” yerini tü- rak tanımlandığı rivayet edilir. Ermeni ordusunun durumu gösterilebilir. tercih eden kaymakamlar ve va- Parti milletvekillerine TBMM ça- müyle “yeni Türkiye’ye” bırakır! Zaman içinde, savaş silah ve araçlarının Bu savaşta, Ermeni ordusunda SİHA’la- liler, kendilerini o görevlere geti- tısı altında “Siz isterseniz hilafeti Kılıçdaroğlu’nun dünya siya- gelişmesi, sadece orduların değil sivillerin ra karşı koymak amacı ile kullanılabile- renlere şükran borçlarını ödeyip bile getirirsiniz”, sonraki yıllarda set tarihine geçecek kadar an- de savaşın etki alanına girmesi ile strate- cek hiçbir yetenek yoktu; bu durum ciddi son kullanım tarihlerini uzatabi- Başbakan Yardımcısı Erbakan’ın lamlı “adalet yürüyüşü” sadece ji kavramının anlamı da gelişmiştir. Bu bir hassasiyet oluşturmuştu ve bu hassa- lecek hamlelerle, birbirleriyle ya- “Kanlı mı olacak yoksa kansız mı” CHP seçmeninin gündemi olabil- gelişme ile birlikte strateji kavramı, sade- siyet Azerbaycan ordusu tarafından istis- rışırcasına festival/konser yasak- sözleri “kutlu yürüyüşün” işaret fi- miştir. Toplumun belli kesimin- ce orduların savaş alanında hünerle kulla- mar edilerek zafer kazanıldı. lama fermanlarını imzalıyorlar. şekleri olmuştur. Bunlar olurken deki adalet algısı “fonksiyonel nılmasının ötesinde, uygun barış şartları- Bunlardan sonuncusu Nilüfer’de- bazı aydınların da içinde olduğu hukuk devleti” değil, -ne yazık Geniş tanım nın oluşturulması ve korunmasını da kap- ki konsere “alkolsüz” olmak koşu- laik kesimin çoğunluğu kayıtsız ki- yargıya taşınan kişisel anlaş- Konuya büyük strateji kapsamında bak- samıştır. lu ile izin lütfetti! kalmış, söylenenleri mizah konu- mazlıklarla sınırlıdır. Bu gelişme, günümüzde, savaş kavra- tığımızda bir ülkenin hassasiyetinin o ül- Taliban’ın Afganistan’da yö- su yapmış, Cumhuriyetin geleceği Bütün bunlardan sonra “Türki- kenin coğrafi yapısı, etnik farklılıkla- mının ötesinde, güvenlik kavramı içinde, netimi ele geçirmesinin ardın- için kaygı duyanlara ise “Ordu var, ye Cumhuriyeti’nde şeriat dev- tüm güç unsurlarının belli bir hedef isti- rı, kutuplaşmaları, ekonomik-finansal za- dan cumhurbaşkanının, “Bizim bir şey olmaz” diyerek kolaycılığı rimi kansız gerçekleşiyor” de- fiyetleri, güvenlik yapısındaki sorunla- kametinde, uyumlu kullanılmasını öngö- Taliban’la görüş ayrılığımız yok” tercih etmişlerdir. Bu gaflettir. mek gerçekçi olmaz mı? “Dev- ren “büyük strateji” kavramı ile ifade edil- rı ile ilgili olduğu söylenebilir. Örneğin, açıklaması “kutlu yürüyüşün” rim” tamamlandığında Türkiye, Yunanistan’ın kuzeyinde yaşayan Make- mektedir. CHP ve helalleşme 2023 hedeflerine doğru önemli bir Batı’nın veya Rusya’nın kontro- don ve Arnavut azınlıklar bu ülke için her aşama olmuştu. Helalleşme çıkışı, laikliğe savaş lü altında rotası çizilen bir Orta- İki yöntem zaman hassasiyet oluşturmaktadır. Türki- Cumhuriyetin temel ilkesi laik- açan, demokrasiyi ve seçim sandı- doğu ülkesi olur. Tarih içinde iki önemli stratejik yönte- ye de mevcut hassasiyetlerini gözden ge- min uygulandığı söylenebilir. çirerek gerekli önlemleri almalıdır. Birincisi, Carl von Clausewitz’in tanım- Yazımızı yeni strateji tanımını geniş- ladığı hasmın “ağırlık merkezinin” doğ- leterek tamamlayalım: “Strateji, hasmın ru teşhis edilerek ve bu merkeze şiddetli hassasiyetlerini istismar etme, kendi has- bir darbe indirilerek zaferin garanti edil- sasiyetlerimizin istismar edilmesini önle- mesi yöntemidir. İkincisi ise Sun Tzu’nun me sanatıdır.” Mağdurum sayın savcım... larımızı korumanız için si- Prof. Dr. Akif Ergin EmEkLi ÖĞREtim ÜyEsi ze sesleniyorum: Mağdu- rum sayın savcım. umhuriyetin ilk yıl- Laikliği korumak Clarında, hukuk devri- mi sürecinde yeni yasa- suç! lar çıkarılırken taslaklarda - Okullarımızda milli an- “savcılar” için “cumhuri- dımız okutulmuyor, mil- yet savcısı” ifadesinin yer li bayramlarımız doğru dü- alması dikkatleri çeker. rüst kutlanmıyor. Öyle ya “Cumhuriyet baş- - Atatürk devrimleri yok bakanı, cumhuriyet baka- sayılıyor. nı, cumhuriyet milletveki- - Kadınlarımız yok sayı- li, cumhuriyet müsteşarı, lıyor. Mahmut Esat Bozkurt cumhuriyet valisi/kayma- - Laiklikten verilmedik kamı, cumhuriyet büyü- ödün kalmadı. kelçisi, cumhuriyet hâkimi, cumhuriyet - Din, kimilerince, yaşam ile ölüm ara- emniyet müdürü denmediği halde ne- sındaki arabulucu olmaktan çıkarılıp den sadece savcılar, ‘cumhuriyet’ sıfatı- dünya düzeninin pusulası yapılmaya ça- nı taşıyacaklar?” lışılıyor. Bu duruma tepki gösterilir. Tartışma- - Bilim insanı bilim yaptığı için, doğ- lar Atatürk’ün huzuruna da taşınır. Ata- ruyu söylediği için ya tehdit ediliyor ya türk, anılan çalışmaların başında bulu- da hakkında suç duyurusunda bulunu- nan, dönemin Adalet Bakanı Mahmut luyor. Esat Bozkurt’tan konuya ilişkin açıkla- - Sanatçılara gözdağı verilmek isteni- ma ister. Bozkurt şu açıklamayı yapar: yor. “Devletin her kademesinde olanlar - Birbirimize düştük, neredeyse bölü- yanlış yapabilirler. Hukuk dışına çıkabi- nüyoruz. lirler. Onlara millet, devlet ve ikisini de - Bizim olan 19 Mayıs ile bizim olan kucaklayan Cumhuriyet adına hesap so- 29 Mayıs arasında, bizim olan Kocatepe racak olan savcılardır. Onun içindir ki ile bizim olan Malazgirt arasında kutla- sadece savcılar için ‘cumhuriyet savcısı’ ma tercihleri yapılıyor. denilmelidir.” - Yüzyıllık Cumhuriyet çınarının kök- leri kemirilerek kurutulmaya çalışılıyor. ‘Devam et Bozkurt’ - Atatürk’ü, Cumhuriyeti, devrimle- Atatürk bu açıklamadan memnun ka- ri, anayasamızda yer alan laiklik ilke- lır ve “Devam et Bozkurt...” diyerek ve- sini korumaya kalkmak neredeyse suç rir onayını. Devam edilir ve ilk kez 4 Ni- oluyor. san 1929 tarih ve 1412 sayılı Ceza Mu- - Bütün bunlar olurken anayasanın ve hakemeleri Usulü Kanunu’nda “cumhu- yasaların kendisine tanıdığı yetkileri riyet savcısı” ve “cumhuriyet başsavcı- kullanmayanlar, emrettiği görevleri ye- sı” ifadelerine yer verilir. rine getirmeyenler var. Millet adına, devlet adına, her ikisini - Görev isminin önünde milletin ve de kucaklayan Cumhuriyet adına hesap devletin gücünü arkasında hissettirecek sormak... Ne büyük bir yetki ne ağır bir koskoca “Cumhuriyet” adını taşıyanla- sorumluluk bu... En önemlisi de ne bü- rın mutlaka cesur olması gerekmez mi? yük bir onur bu. Ne yazık ki yetkilerini kullanmayan- Mağdurların ya da kamunun haklarını lar, görevlerini yapmayanlar yüzünden savunmak, ilgili mevzuatta, Cumhuriyet bir gün kararlı bir karanlık dikilecek savcılarının temel bir görevi olarak yer karşımıza... almaktadır. İşte tam da bunun için, hak-