Katalog

8 EYLÜL 2021 ÇARŞAMBA ekonomi@cumhuriyet.com.tr 10 EKONOMİ ORTADA ‘EKONOMIYI UÇURAN’, IŞ, AŞ, REFAH VE ISTIKRAR YARATAN BIR BÜYÜME YOK Hayat pahalılığı artacak ÇEŞME BELEDİYESİ’NDE Tek kullanımlık PROF. DR. MUSTAFA ÖZER: İleriki dönemlerin en önem- li sorunu, artan işsizlik, hayat pahalılığı, giderek daha da plastiğe yasak yaygınlaşacak ve artan yoksulluk olacaktır. Döviz kurun- zmir’in Çeşme ilçesi, geçen yıl WWF- da da kalıcı bir düşüş olacağını zannetmiyorum. İTürkiye ve İzmir Büyükşehir Belediye- si arasında imzalanan Plastik Atıksız Şe- ni olumluya çevirmeye dair iyi bir hirler Ağı (Plastik Smart Cities) protoko- malzeme olarak kalacak. lünün pilot ilçesi oldu. Çeşme Belediye n Türkiye ekonomisi, bu yılın Başkanı M. Ekrem Oran, Çeşme’nin ey- ikinci çeyreğinde geçen yılın aynı lem planının ana hatlarını açıkladı. Oran, dönemine kıyasla yüzde 21.7 bü- iki yıl içinde plastik kirliliğini yüzde 30 yüdü. Bu ne kadar gerçekçi? azaltmayı taahhüt ederken belediye et- Yüzde 21.7’lik büyüme, her şey- kinliklerinde tek kullanımlık plastiklerin yasaklanacağını da belirtti. Sekiz mobil den önce, gerçek anlamda bir bü- atık getirme merkezinin sayısı da artırıla- yüme olarak değil; 2018 yılıyla cak. WWF-Türkiye Genel Müdürü Aslı Pa- Türkiye ekonomisinin girdiği kriz sinli ise plastik atık problemini çözmek sarmalı ve arkasından gelen pan- nadolu Üniversitesi İktisa- için öncelikle tüketimin azaltılması ve da- demi ile kaybettiklerini geri alma di ve İdari Bilimler Fakültesi ha az atık oluşturan üretim yöntemlerine çabası olarak algılanmalı. Bu bü- geçilmesi gerektiğini söyledi. Aöğretim üyesi Prof. Dr. Mus- yüme ne yazık ki “sürdürülebilir, tafa Özer, orta vadeli programda kapsayıcı” ve istihdam dostu bir (OVP) 2021 yılı dolar kuru 8.30 TL İHALEYİ KAZANDI büyüme olmadığı gibi enflasyon tahmin edilirken enflasyonun yüz- başta olmak üzere, iktisadi istik- de 16.2 olmasını beklemenin saf- Akkim, Bakû’nun rarsızlık kaynağı olan ekonominin lık olacağına dikkat çekti. yapısal sorunlarını daha da artırıcı Üretici fiyat endeksindeki artış- suyunu arıtacak etkisi olacak, fakirleştirici ve hatta ların süreklilik kazandığını, bu- gelir dağılımını daha bozucu etkisi kkim Kimya, Azerbaycan’da bulunan nun bir süre sonra yurttaşa zam olan bir büyümedir. ACeyranbatan Ultrafiltrasyon Su Arıtma olarak yansıyacağını ve toplum- Prof. Dr. Mustafa Özer Büyümenin sürdürülemez oldu- Kompleksi’ndeki membran modüllerinin daki yoksullaşmanın hızlanacağı- ğuna dair önemli işaretler vardır. değişimi ihalesini aldı. Kompleks, başkent nı vurguladı. “Gördüğüm en büyük Bakû ve çevre illerin bulunduğu, 4.6 mil- Çünkü imalat sanayii üretiminde risk, Merkez Bankası’na faiz oran- yon nüfusa sahip Abşeron yarımadasına yavaşlama ve hatta düşme vardır. larını düşürme yönünde yapılacak temin edilen şebeke suyunun arıtılmasını Üstelik, imalat sanayisinin yön ver- Yoksullaşma ve sefalet dönemi siyasi baskılar ile onun tetikleye- sağlıyor. Proje kapsamında başlayan çalış- diği ihracat artışları ise beraberin- ceği kur şoklarıdır” diyen Prof. Dr. maların 2022 yılsonuna doğru tamamlan- de yoğun ithalat artışı ve dış ticaret ması hedeflenirken tüm sistem Türkiye’de Mustafa Özer ile ekonomideki son n Son enflasyon verilerine yazık ki gelirleri bu oranda art- açığı getirmekte. üretilen 5 bin 280 adet Akkim Akualys gelişmeleri konuştuk. göre de TÜFE yüzde 19.23. Bu, madığı için, bu kesimler açısın- Ama büyümeyi asıl sorunlu kılan membran modülüyle değiştirilecek. Bu yurttaşın hissettiği enflasyo- dan ciddi bir hayat pahalılığı ise bu büyümeye rağmen emekçi- özel teknolojiyi Azerbaycan ile paylaşmak- Ekonomiyi uçuran nu ne kadar yansıtıyor? vardır. Bu durum toplumun gi- lerin, ücretli kesimin giderek daha tan mutluluk duyduklarını söyleyen Ak- büyüme yok Halkın enflasyonu deyince gı- derek daha da yoksullaşmasına da yoksullaşmasıdır. Pandemi altın- kim Kimya Genel Müdürü Onur Kipri, “Tür- da enflasyonunu anlamak gere- ve sefaletin artmasına neden n 2022-2024 dönemini kapsayan da işini, aşını kaybeden, evine ek- kiye ve bölgedeki tek üretici olarak ekiple- kir. Zaten aylık gelirlerinin ne- olmaktadır. OVP yayımlandı. Nasıl değerlen- mek götürmekte zorlanan emekçi- rimiz ile birlikte kolları sıvayıp özverili bir redeyse tamamı gıda ürünleri Gıda enflasyonuna üretici yö- diriyorsunuz? çalışmayla montaja başladık. 2023 yılın- ler, şimdi de milli gelir pastasından alımlarına gitmektedir. Halkın nünde baktığımızda ise burada Üretim yapmadan üç yılda yüz- da tamamlanması planlanan proje, Akkim aldıkları payı iyice kaybetmeye baş- ve Azersu işbirliğinde 2022 yılının sonuna enflasyonu olan gıda enflasyo- da kaygı verici gelişmeler var. de 5-5.5 büyüme mümkün değil. Za- ladılar. Asıl üzerinde durulması ge- dek hayata geçmiş olacak” dedi. nuna baktığımızda, aylık yüz- Yİ-ÜFE’deki artışlar süreklilik ten geçmiş dönem büyümelerine de reken de budur. de 3.18 ve yıllık olarak yüzde kazanmakta. Bu artışların bir baktığınızda mehter takımı gibiy- Bu büyüme, ağustos ayı itibarıy- 69 PROJE YAPTI 29 arttığını görüyoruz. Bu artış, süre sonra geniş halk kesimle- dik, bir ileri iki geri gitmişiz. 2021 la yüzde 19.25’lik enflasyon ora- nı ve haziran ayı itibarıyla yüzde aylık bazda yüzde 1.12 ve yıl- rine zam olarak döneceğini dü- yılı dolar kuru 8.30 TL tahmin edi- lık yüzde 19.25 artan tüketici şündüğümüzde, yurttaşlarımız Ülker israfsız şirket lirken enflasyonun yüzde 16.2 ol- 22.4’lük bir işsizlik oranının konu- şulduğu bir ekonomide söz konusu enflasyonuna (manşet enflasyo- için hayat pahalılığı daha da ar- masını beklemek saflık olur. Bu ta- olmayı hedefliyor na) göre oldukça yüksektir. Ay- tacak ve toplumdaki yoksullaş- mamen piyasa beklentilerini yön- olmuştur! Yani ortada “ekonomiyi uçuran”, iş, aş, refah ve istikrar ya- rıca geniş halk kesimlerinin ne ma daha da ivme kazanacak. lendirmeye dönük ve olası bir se- ürdürülebilirlik çalışmalarına “israfsız çime doğru piyasa beklentileri- ratan bir büyüme yoktur. Sşirket” mottosuyla devam eden Ül- ker, 2020 yılı ekonomik, sosyal ve çev- resel faaliyetlerini içeren 6. Sürdürüle- bilirlik Raporu’nu yayımladı. Rapora gö- ‘FAIZ INDIRILSIN’ re Ülker, 2021 yılında hayata geçirdiği Kurda kalıcı düşüş hayal operasyonel mükemmellik uygulamala- BASKISI rı ve yaklaşık 2 bin teknik iyileştirmey- le 21.5 milyon TL tasarruf sağladı. Ayrı- BÜYÜK RISK lı başına bir sorundur. Vadesi ge- n Kurda bir düşüş söz konusu. 448 milyar doları aştı. Bu borcu ca, Ar-Ge ve inovasyon çalışma- Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da fai- döndürmek için nasıl kaynak bu- len dış borçları ödemek için alına- ları sonucunda 69 projeyle de n Yılsonu, büyüme, işsizlik, enf- cak yeni borçlar, yeni borçlanma- zin indirilmesi konusunda telkin- lunacak? 26.6 milyon TL tasarruf sağ- lasyon, faiz, kur öngörüleriniz ne- leri var. Yakın vadede bir faiz indi- Dış borcun hem miktar olarak nın maliyeti; ülke risk priminin ladı. Çevre alanındaki yatı- lerdir? Bu alanlarda ne tür riskler yüksek olması nedeniyle arttığı rimi olur mu? hem de milli gelire oranının artması, rım ve harcamalarının, önce- görüyorsunuz? Türkiye’de kurun yönünü kısa va- başlı başına ülke açısından önemli için, ek dış borç yükü doğuracak. ki yıla göre yüzde 30 artarak Büyüme konusunda beklentim, 3.4 milyon TL’ye ulaştığını dede daha çok, sermaye giriş ve çıkış- bir kırılganlık oluşturmaktadır. Ay- yüzde 8 ile yüzde 9 arasında. Ger- En büyük sorun işsizlik söyleyen Ülker CEO’su ları etkiler. Bu nedenle kurda kalıcı rıca dış borcun vadesinin kısalması çek işsizlik oranının yüzde 20’nin Mete Buyurgan, n Yurttaşı ve ekonomiyi nasıl bir düşüş olacağını zannetmiyorum. da ciddi bir sorundur. üzerinde kalacağını düşünüyorum. “Geçtiğimiz yıl 660 günler bekliyor? Ben yakın bir sürede bir faiz indi- İster özel kesim isterse kamu ke- Enflasyon beklentim ise en az yüz- ton daha az kâğıt İleriki dönemlerin en önemli so- rimi de görmüyorum. Merkez eylül simi dış borç alsın, iş geri ödeme- de 17. Kurda ise dolar 8.50’nin ve 536 ton daha az runu, artan işsizlik, hayat pahalılı- ayı toplantısında faiz artışına gitme- ye gelince, ülke içinde döviz talebi üzerinde, Avro ise 10.30’un üzerin- plastik kullandık” ğı ve giderek daha da yaygınlaşacak Mete Buyurgan de olacaktır. Gördüğüm en büyük yebilir. Bu ortamda yapılacak bir fa- artmakta ve bu da kuru etkilemek- diye konuştu. risk, Merkez Bankası’na faiz oran- ve artan yoksulluk olacaktır. Hem iz indiriminin, TL’de kaçışı hızlandı- tedir. Borçları geri öderken de kişi larını düşürme yönünde yapılacak Türkiye genelinde hem kentler hem rıp dövize olan talebi ve kuru artıra- başına geliri artıracak şekilde sü- 300 BİNE ULAŞACAK siyasi baskılar ile onun tetikleye- de bölgeler bazında derinleşen ge- cağına inanıyorum. rekli büyümek gerekir. Aksi tak- ceği kur şoklarıdır. Cari açıkta da lir dağılımındaki eşitsizlik artışla- n Türkiye’nin brüt dış borcu dirde dış borç geri ödemelerinde sı- yılın ikinci yarısında artış bekliyo- Drone pilotluğu rı ve bunun yaratacağı iktisadi, sos- kıntılar yaşanabilecek- rum. Ayrıca erken seçim olasılığı yal ve toplumsal sorunlar yeni döne- tir. Bu düzeye ulaşmış KAMU DEVREYE GIRMELI ile yeniden iç kredileri, özellikle cazip meslek oldu me damgasını vuracaktır. Aile reisi- dış borcun ge- tüketici kredileri artırma- ençlerin yeni istihdam alanlarından n Şu anda Türkiye ekonomi- daha olumsuz gelişmelerin ön- nin işini kaybetmesi ile o ailede or- ri ödenmesi ya yönelik teşvik- sinin temel kırılganlıkları nelerdir? cülleri olarak karşımızda durmakta. Golan drone pilotluğuna ilgi her geçen taya çıkacak gelir kayıpları ve gele- konusu ler de bir başka Türkiye ekonomisinin en temel kırıl- n Türkiye ekonomisi için bir kurtu- gün artıyor. 2019’da 50 bin olan insansız cek konusundaki belirsizlik aile içe- önemli risk baş- ganlıkları, uluslararası rezervlerinin yetersiz ol- luş reçetesi var mı? hava aracı (İHA) pilotu sayısının 2020’de risinde çeşitli çatışmalar ve travma- kaynağı- ması (net rezervlerin halen eksi olması), öden- Ekonominin sorunları öyle bir programla, bir- 215 bin 858’e ulaştığını söyleyen Dron- dır. lara neden olabilecektir. İşsiz kalan mesi gereken kısa vadeli dış borçlarının çok yük- kaç günde halledilecek sorunlar değil. Ama inandı- market Genel Müdürü Serhan Yaldız, çeşitli psikolojik sorunlarla karşıla- sek olması, ülke risk priminin yüksek ve dolayısıyla dış ğım bir şey var ki o da kamunun ekonomideki rolünü 2021 sonundaki beklentinin ise 300 bin şabilir. Bu kişilerin suç işleme po- borçlanmanın çok maliyetli olması, kronik hale gelmiş ca- yeniden tanımlamadan, kamu öncülüğünde yeni planlı olduğunu aktardı. Sektördeki talep artı- tansiyelinde artış olabilir. ri açık sorunu ile yüksek enflasyon ile yüksek enflasyon ya- sanayileşme politikaları uygulamadan, ekonominin yapısal şından dolayı İstanbul’un ilk MEB onay- nında istikrarsız ve sürdürülemez büyüme oranlarıdır. Sa- sorunlarını çözmek mümkün değildir. Ekonomi ise çift haneli enf- lı insansız hava aracı (İHA) pilotu yetiş- hip olduğumuz brüt rezervler bir yıllık döviz yükümlülüklerin- Günü kurtarmaya dönük kısa erimli, miyop politikalarla güç- lasyon, işsizlik ve faizin ya- tirme eğitim merkezini açtıklarını da ak- den yüksek değil. Bu da ülkeyi dış şoklara açık hale getirmekte. lü ve sürekli artan katma değer yaratan bir sanayi sektörü oluş- nında azalan büyüme oranla- taran Yaldız, drone pilotluğunun gözde Döviz şokları kısa sürede enflasyona yansımakta, ülke risk primi turmak mümkün değildir. Sanayileşmek her şeyden önce bilim- meslek olduğunu belirterek Kâğıthane’de rı, artan dış açık, kırılganlık (CDS) yükselmekte. Sanayinin aşırı biçimde ithalat bağımlılığı, cari sel ve laik eğitim, başta faiz ve döviz kuru politikaları olmak üze- açılan yeni merkezin yılda bin pilot yetiş- ve yükselen ülke risk pri- açığı kronik hale getiriyor. re dış ticaret, teknoloji, işgücü politikalarının eşgüdüm içerisinde tirme hedefi olduğunu söyledi. miyle anılır hale gelecektir. İstihdamdaki gelişmeler ileriki dönemlerinde işgücü piyasasında kamunun öncülüğünde uygulanmasını gerektirir. MİMEDA YAYINDA Migros, medya Uluslararası e-ihracat platformu Worldef işgücüne destek için ücretsiz eğitime başladı şirketi kurdu igros, pazarlama alanında faaliyet Mgösterecek olan perakende med- ya şirketi Mimeda’yı hayata geçirdiğini 1 MILYON KIŞIYE IŞ IMKÂNI VAR duyurdu. Mimeda Yönetici Direktörü Kı- na Demirel, Mimeda pazarlama platfor- munun beş ana bölüm ve 15 farklı ileti- ya yükseldiğine dikkat çeken Worldef’in yete başladı” diye konuştu. tirme yapıyoruz. Lojistik sek- ESRA ALUS şim kanalı bulunduğunu belirtti. Demi- kurucusu Ömer Nart, e-ticarette yetiş- E-ticaret ve e-ihracat danışmanlığı gi- törü de dahil sektörde en az rel, “Diğer platformlardan bizi ayrıştıran andemi kısıtlamaları, e-ticaretin hız- miş işgücünün en büyük sorun olduğu- bi hizmetlere ihtiyaç duyulduğunu da kay- 1 milyon kişilik istihdam açı- en önemli özelliğimiz, oluşturulan med- Plı yükselişine neden olurken e-ticaret nun altını çizdi. Beş yıl içinde e-ticaret deden Nart, şöyle devam etti: “Worldef, ğı bulunuyor. Yeni işe başla- ya bütçesinin verimli kullanıp kullanılma- ve e-ihracat alanındaki işgücü talebi- hacminin 25 milyar dolara çıkmasının Milli Eğitim Bakanlığı ve Ticaret Bakan- yanlar dört bin TL alırken, dığının ölçülmesine olanak sağlamamız. ne yetişilemiyor. Uluslararası e-ihracat beklendiğini de belirten Nart, “2019 yı- lığı ile işbirliği yaparak sektördeki eği- iki yıl içinde maaşlar Ayrıca çalıştığımız markaların sadece on- platformu Worldef, Milli Eğitim Bakanlığı lında 54 bin e-ticaret firması kurulurken, tim ve danışmanlık açığını kapatıyor. Fir- yedi- sekiz bin TL’ye line değil, fiziksel mağaza satışlarına da ve Ticaret Bakanlığı ile birlikte gerekli iş- 2020 yılında bu rakam 250 bine ulaştı. malar yetişmiş e-ticaret elemanı bulmak- yükseliyor. E-ticaret entegre rapor sunabilen tek yapıyız. Böy- gücünü sağlamak üzere ücretsiz eğitime 2021 yılı sonunda ise bu sayının 350 bi- ta zorlanıyor. Biz de e-ticaret ekosistemi müdürleri ise 20-25 lece markalar reklam harcamalarını en başladı. Türkiye’nin e-ticaret hacminin ne çıkması bekleniyor. Pandemi süresin- için gerekli işgücünü sağlamak üzere üc- bin TL civarında ma- doğru şekilde optimize edebilir” dedi. Ömer Nart 2020 yılında 226 milyar 200 milyon lira- ce en az 200 bin e-ticaret firması faali- retsiz olarak eğitim veriyor ve işe yerleş- aşlar alıyor.”