Katalog

22 EYLÜL 2021 ÇARŞAMBA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLIN FAIZ BORSA ALTIN ALTIN 8.6400 10.1300 11.8180 17.81 1385.61 3326.09 493.39 0.8 kuruş Sabit 3 kuruş 0.13 puan 6.30 puan 23.33 lira 3.71 lira Vatandaş, gelir kaybı nedeniyle ihtiyaç ve konut kredilerini ödeyemez durumda TAKIPTE REKOR ARTIŞ Politik risk Türkiye Bankalar Birliği’nin Tüketici ve Konut Kredileri olitik risk, genelde dış ticarette so- Raporu’na göre, 2021’in ikinci çeyreğinde kredilerin rundur. Dış ülke/ülkelerle siyasal takibe düşme hızı arttı. 2.2 milyar TL’lik kredi ödenemedi. Pilişkilerin kesilmesi, ambargo uy- gulamaları, ekonomik yaptırımlar, siya- ürkiye Bankalar Birliği’nin ni- kredileri izledi. Aynı dönemde 3.4 sal düzenin değişmesi, iç ayaklanmalar, san-haziran ayları arasındaki milyon kişi 71 milyar TL tutarında parasal ve mal hareketlerini, taahhüt- Tverilerine göre tüketici ve ko- ihtiyaç kredisi, yaklaşık 60 bin kişi lerin yerine getirmesini aksatarak poli- tik risk oluşturur. Politik riskin, firmala- nutta ödenemediği için takibe düşen 14 milyar TL tutarında konut kredi- rın alacakları önlemlerle giderilmesi ola- kredi miktarı rekor hızla arttı. Ge- si ve 25 bin kişi 3 milyar TL tutarın- naklı olmadığından, dış politik risk, si- çen çeyrekte 605 milyon TL olan ta- da taşıt kredisi kullandı. Bu dönem- gorta ettirilerek güvence altına alınır. kibe düşen kredi miktarı 2 milyar de takibe alınan kredi miktarı 2 mil- Firmalar, kredi (ticari), likidite, kur, fa- 246 milyon TL’ye çıktı. yar 246 milyon TL ile aynı dönem- iz, faaliyet, piyasa, sermaye riskleriyle Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) de kullandırılan kredilerin yüzde karşılaşmakta, risk yönetimleri başarım- 2. çeyrek “Tüketici Kredileri ve Ko- 2.6’sını oluşturdu. larını belirleyici etken olmaktadır. Gü- nut Kredileri” raporuna göre 3 mil- Haziran 2021 itibarıyla ise tüke- nümüzde ülkemizde cumhurbaşkanlı- ğı hükümet sisteminden kaynaklanan yon 453 bin kişiye, 88 milyar lira tici kredileri ve konut kredileri top- iç politik riski de eklemek gerekir. İz- tüketici ve konut kredisi kullandırıl- lamı yaklaşık 656 milyar TL oldu. lenen politikaların, kanıtlanmış kuram- dı. Kredi kullanan kişi sayısı bir ön- Kredi kullanan toplam kişi sayısı ise sal temeli olmaması, sağlıklı verilere da- ceki yılın aynı dönemine göre yüzde 25 milyon 529 bine yükseldi. Kredi yanmaması, kuralsız, önlemlerin rasge- 39, kredi miktarı ise yüzde 26 aza- kullanan kişi sayısı önceki yıla göre le, keyfi olarak alınması, uygulayıcı kad- lırken, bir önceki çeyreğe göre ise 1.3 milyon artış kaydetti. Toplam tü- roların yetersizliği gerek firmalar gerek kredi kullanan kişi sayısı yüzde 5, ketici kredisi ve konut kredileri tu- ülke için bilinen risklerden daha ciddi, kredi miktarı ise yüzde 8 arttı. tarı yıllık yüzde 19 yükseldi. olumsuz tehlikeler doğurmaktadır. Teknik olarak risk ve belirsizlik terim- Bu kredilerin 2 milyar 246 mil- Gelir kaybı arttı lerini ayırmak gerekir. Risk terimi, farklı yon TL’si ödenemeyerek takibe dü- OECD’DEN ENFLASYON UYARISI sonuçların olasılıklarının öngörülebilme- Bu dönemde gelir kaybına uğra- şerken 1.9 milyar liralık kısmını ih- si halinde kullanılmaktadır. Kararlar rast- yan yurttaşların tüketici kredileri- konomik İşbirliği ve Kalkınma Örgü- yıl manşet enflasyon beklentisini yüz- tiyaç kredileri oluşturdu. Bu dönem- gele, düzensiz, kuralsız olarak alındığın- Etü (OECD) dün yayımladığı “Ara Dö- de 16’dan yüzde 17.8’e çıkardı. 2022 ne yöneldiğini söyleyen ekonomist de ödenmeyen konut kredileri 314 da oluşacak sonuçların olasılığını belir- nem Ekonomik Görünüm” raporun- beklentisini de yüzde 12.8’den yüzde Uğur Gürses, “Yaşanan gelir kayıp- milyon lira, taşıt kredileri 21 milyon lemek olanağı olmadığından, risk yeri- da, Türkiye için bu yıl büyüme tahmi- 15.7’ye yükseltti. Gıda ve enerji hariç ları ve alım gücündeki düşüşle in- lira oldu. Nisan-Haziran 2021 dö- ne politik belirsizlik teriminin kullanılması nini yüzde 5.7’den yüzde 8.4’e çıkarır- tüketici fiyatları tahmini bu yıl için yüz- sanlar kredilere yöneldi hatta hü- neminde kullandırılan tüketici kre- daha doğru olur. Belirsizliği sigorta ettir- ken 2022 yılı için GSYH büyüme bek- de 16.3’ten yüzde 17.3’e, gelecek yıl mek de mümkün değildir. kümet de buraya yöneltti. Bireysel dileri ve konut kredilerinde ihtiyaç lentisini yüzde 3.4’ten yüzde 3.1’e in- için yüzde 12.8’den yüzde 15.6’ya yük- Ülkemizde özel kesim de dahil he- kredilerin kat kat üstünde şirket- kredileri yüzde 81 ile en büyük pa- dirdi. Raporunda enflasyon tahminleri- seltildi. Küresel ekonomide ise hızlı bir men her alanda kozmetik, makyajcı yö- lerin ödemediği krediler var” diye ya sahip oldu. Bunu sırasıyla, yüzde ne de yer veren OECD, Türkiye için bu toparlanma beklendiği belirtildi. netim anlayışı hâkimdir. Kozmetik yö- konuştu. l Ekonomi Servisi 16 ve yüzde 3 pay ile konut ve taşıt netimde gerçekler değil; kamunun olay- ları, gelişmeleri, gösterilmek istenen yönde algılaması başarılı olduğu izle- nimi yaratmak önemlidir. Algı yaratma amacıyla çarpıtılmış verilere, bilgi kirli- Enflasyonda artışın ana nedeni gıda liği olan resmi rakamlara, makyajlı tab- lolara bakılarak değerlendirme yapmak Strateji ve Bütçe Başkanlığı, raporun “Fi- lendirmelere yer verildi: MUSTAFA ÇAKIR yanıltıcı olur. Algı yönetimi bağlamın- yat Gelişmeleri ve Para Politikası” başlık- “Enflasyondaki yükseliş, gıda ve temel da, ekonomik büyümeye ve enflasyona umhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe lı bölümünde, haziranda Tüketici Fiyatla- mal gruplarından kaynaklanmıştır. Döviz ilişkin açıklamaları da ihtiyatla yorumla- CBaşkanlığı (SBB) ikinci çeyrek rapo- rı Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 1.94 oranın- kuru gelişmelerinin yansımaları ve emtia mak, irdelemek gerekir. Alparslan Bayraktar runda enflasyondaki yükselişin gıda ve da arttığını hatırlattı. Salgın tedbirlerinin fiyatlarındaki artışın etkisiyle temel mal Ekonomik büyüme, gayri safi yurti- temel mal gruplarından kaynaklandığı- gevşetilmesiyle canlanan ekonomik akti- grubu yıllık enflasyonu yükselmiştir. Hiz- çi hasılanın (GSYH) önceki döneme gö- DOĞALGAZDA ARAYIŞ nı açıkladı. Raporda temel mal grubunda- viteyle birlikte TÜFE’nin yıllık artış hızının met yıllık enflasyonu ise başta lokanta ve re artışıdır. GSYH bir hesap dönemin- ki artışta döviz kurundaki gelişmelerin de da bir önceki aya kıyasla 0.94 puan arttı- oteller olmak üzere bazı alt kalemler üze- de ekonomide üretilen mal ve hizmetle- etkili olduğu belirtildi. Ekonomideki geliş- ğı belirtilen raporda, oranın yüzde 17.53 rindeki yukarı yönlü etkisine rağmen bir BAE’den doğalgaz rin, cari piyasa fiyatlarıyla değerleri top- meleri değerlendiren Cumhurbaşkanlığı yükseldiği anımsatıldı. Raporda şu değer- miktar yavaşlamıştır.” l ANKARA lamıdır. Ekonomide üretilen tüm mal ve yatırımı istenecek hizmetleri, fiziki olarak saymak, ölçmek, tartmak mümkün olmadığından, hesap ürkiye’nin doğalgaz tüketi- yapılırken bazı varsayımlara katsayılara Çimentoda fiyatlar düşmedi, müteahhitler bakanlıkla görüşmek istiyor Tminin bu yıl 60 milyar metre- dayanılır. GSYH rakamı tahminidir; mu- küp olmasını beklediğini söyleyen hasebe kesinliği yoktur. Çift sayım yap- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan mamak için, nihai tüketim malları ve ser- Yardımcısı Alparslan Bayraktar, maye malları üretiminde girdi olarak kul- Türkiye’de potansiyel enerji yatı- lanılan ara malları hesaba dahil edilmez. Mal ve hizmetler cari piyasa fiyatlarıy- rımları konusunda Birleşik Arap İnşaatta kavga bitmiyor la değerlendirildiğinden, büyüme hızı he- Emirlikleri’nden (BAE) yetkililer- saplanırken fiyat değişiminin etkisini gi- le görüşeceğini söyledi. Yükselen dermek, sabit fiyatlara indirgemek için doğalgaz fiyatlarının bu kış zorla- ALİ CAN POLAT düzeltici, deflatör kullanılır. Düzeltici- yıcı olacağını da söyleyen Bayrak- nin yüksek veya düşük hesaplanması da tar, Gazprom ve diğer likit doğal- imento fiyatlarında yüzde 200’e büyüme hızını etkiler. Milli gelir hesapla- gaz şirketleriyle yeni kontratların Ç varan artış iddiasıyla 9 Eylül gü- rı tahmini olduğundan açıklanan büyü- görüşüldüğünü de belirtti. nü greve giden müteahhitlerin be- me hızının diğer veri ve göstergelerle de l Ekonomi Servisi lirledikleri ilk sürede sona gelini- desteklenmesi gerekir. Yüksek büyüme hızının, işsizliğin azal- yor. İnşaat Müteahhitleri Konfede- YAPILANDIRMA PEŞINDE ması, cari işlemler dengesinin düzelme- rasyonu (İMKON) Başkanı Tahir Tel- si, hisse senedi değerlerinin yükselme- lioğlu, 24 Eylül’de bitmesi planla- Demirören’in kredi si, ulusal paranın değer kazanması, dış nan grev süresince fiyatlarda bir de- kredi risk priminin düşmesi, yabancı ser- ğişiklik yapılmazsa süreyi uzatabi- görüşmeleri sürüyor maye girişinin artışı gibi sonuçları olması leceklerini söylemişti. TÜRKÇİMEN- beklenir. Açıklanan yüzde 21.7 büyüme emirören Grubu, Doğan TO Yönetim Kurulu Başkan Veki- hızı, sürdürülebilirliği, iç ve dış piyasala- DMedya’yı satın almak için Zi- ra inandırıcı gelmediğinden olumlu de- li Adil Sani Konukoğlu ise “Siz ev fi- raat Bankası’ndan aldığı 700 mil- ğil, kur yükselmesi, hisse senetleri fiyat- yatlarını yarıya indirin, biz de beda- ‘FAIZ, INŞAATI OLUMSUZ ETKILIYOR’ yon dolarlık kredi için yapılandır- larının düşmesi gibi ters yönde gelişme- va verelim” demişti. ma görüşmeleri yapıyor. Reuters’a ler olmuştur. İMKON Başkanı Tellioğlu, bu çağ- konuşan bankacılık kaynakları, nşaat sektörünün son 13 çeyrektir görülebilir. 2010-2017 döneminde çey- Enflasyonla mücadelede öncelikle enf- rıya “Bu tarz popülist söylemlere ge- Demirören’in aynı zamanda baş- İyüzde 3’ten yüksek bir büyüme per- rekler bazında yüzde 11 olan büyüme ra- lasyonun türünün, kaynağının belirlenme- ka satın alma faaliyetleri için diğer rek yok, ne biz fiyatı yarıya düşü- formansı gösteremediğini söyleyen kamı, 2018’den bugüne yüzde 4’e inmiş- si, fiyat artışının analizinin yapılması ge- bankalardan çektiği kredilerde de rebiliriz ne de siz bedava verebilir- Türkiye Hazır Beton Birliği (THBB) Yöne- tir. Bu düşüş, inşaat sektörü için plan- rekir. Talep artışı, talep-üretim dengesiz- görüşmeler sürdürdüğünü söyledi. tim Kurulu Başkanı Yavuz Işık, “Bu tab- lı ve sürdürülebilir bir büyüme ihtiyacını liği, kâr marjı yüksekliği, sermaye-emek siniz. Biz size zararına satın demi- Verilen bilgilere göre Demirören lonun temel nedeni, yüksek faiz olarak ortaya koymaktadır” dedi. pay artırma çekişmesi, yurtdışı fiyat artı- yoruz. Maliyet artışını tabii ki yan- gelir yaratma konusunda sıkıntı- şının ithali, kur artışı, devalüasyon - enf- sıtın ama bu kadar bir maliyet artı- lar yaşadığı için görüşmeler olum- lasyon geçişkenliği, sarmalı hatta beklen- şı olmadı, fahiş zam yaptınız” diye tonun hesabıdır. Sıvada, şapta, sera- “Bu fiyat bandına inerse zaten konut suz seyrediyor. Grubun görüşme- tiler enflasyonun ana nedeni olabilir. Kay- cevap verdi. Süreç, bu restleşmeler- mik yapıştırmada, dış sıvada kulla- fiyatlarında yüzde 5’lik bir düşüş lere konu olan borcunun 1.4 mil- nağı bilinmeyen enflasyonla savaşılamaz. le ilerlerken Tellioğlu, bu hafta için- nılan çimento ne olacak?” dedi. olur. Tabii ki bu tek başına yetmez. yar dolara kadar çıktığı söyleniyor. Enflasyonun türüne göre alınacak önlem- de bakanlıkla görüşme gerçekleştir- l Reuters Konut fiyatlarında hissedilir düşüş ler, izlenecek politikalar farklı olmalıdır. Torbası 20 TL olmalı mek istediklerini söyledi. Fiyatların analiz edilmesi, artışın han- için atılması gereken başka adımlar gi kalem / kalemlerden kaynaklandığının Tellioğlu, “Bir dairedeki çimento Şu anda çimentonun torbası 30 TL, da var. Ama öncelikli gündemimiz ODABAŞI, ANKARA’DA belirlenmesi gerekir. Para politikası, tüm maliyetinin yüzde 3 olduğu söylü- bunun normal şartlarda 20-22 TL ol- çimentocuların bu fahiş fiyatta ısrar mal ve hizmetlerin fiyatları üzerinde aynı yorlar. Bu sadece betondaki çimen- ması gerektiğini söyleyen Tellioğlu, etmesidir” diye konuştu. ‘Kalamış’ı betona ölçüde etkili olmadığından, enerji ve gı- da fiyat artışlarından arındırılmış çekirdek teslim etmeyeceğiz!’ enflasyon hesaplanır. Enflasyon gıda ve Evergrande’nin iflası dünya piyasalarını korkutuyor BAKANLIĞIN ‘FAHİŞ enerji fiyatlarındaki artıştan kaynaklanı- alamış Yat Limanı’nın özelleşti- yorsa para politikasının enflasyonla mü- Krilmesiyle ilgili Kadıköylüler ile FİYAT’ MESAİSİ cadelede etkinliği ya yoktur ya çok zayıf- birlikte Özelleştirme İdaresi Baş- tır. Bu takdirde enflasyonla mücadelede Gözler Çin hükümetinde kanlığı (ÖİB) önünde açıklama ya- icaret Bakanlığı’nca, İstanbul’un farklı araçların kullanılması, politikaların TAnadolu yakasındaki bazı zincir pan Kadıköy Belediye Başkanı Şer- izlemesi gerekir. Çekirdek enflasyonun ünya piyasaları, 300 mil- ABD’li yatırım bankası Leh- market şubelerinde fahiş fiyat artı- dil Dara Odabaşı, “Bu ülkenin ye- düşmekte oluşu, enflasyonun yavaşladığı Dyar doları aşan ağır borç man Brothers’ınkine benzer şı denetimi yapıldı. Denetimler es- şiline, doğasına, halkına bu kadar anlamına gelmez. Enflasyonla mücadele- yükü altındaki Çinli gayri- bir tabloya evrilmesi ihtima- nasında bir zincir marketin şubesin- düşman olmayın. Kalamış’ı beto- de, para politikası dışında farklı araçların menkul geliştirme şirketi li. Analistlere göre böyle bir de ekmeğin fiyatında sorun tespit na teslim etmeyeceğiz” dedi. ÖİB, kullanılması gereğini gösterir. Evergrande Group’un muhte- durum söz konusu değil an- edildi. Ticaret Bakanlığı Tüketici- martta Fenerbahçe Yat Limanı’nın Ülkemizde yüksek işsizlik, cari işlemler mel iflasıyla tedirgin. cak Çinli düzenleyici kurum- nin Korunması ve Piyasa Gözetimi 40 yıl süreyle özelleştirileceğini açığının süreğenliği, artan bütçe açıkla- Piyasada Evergrande Group’un vade- lar nakit darboğazındaki Evergrande’nin Genel Müdür Yardımcısı Oğuz Şa- duyurmuştu. Odabaşı, Kalamış’ın rı, verim artışı yavaşlığı, siyasal düzenden si gelen borç ödemelerine ilişkin temerrüt bankacılık sistemi için tehlike oluşturabi- hin, “İstanbul’da belirlenen fiyat ek- özelleştirilmesine karşı başlattık- kaynaklanan politik risk, özel ve kamu riskinin arttığı belirtiliyor. Yönetim Kurulu leceğini belirtiyor. mekte kilogramı 9 TL olması gere- ları mücadeleyi sonuna kadar sür- kesiminde yönetici yetersizliği, ekonomi- Başkanı Hui Ka Yuan’ın piyasayı teskin et- Yatırımcılar, Çin hükümetinin duruma kirken burada 9.60 TL yazıyor. Tu- mizin yakın gelecekte iyileşmesi beklenti- düreceklerini söyledi. me çabalarına rağmen yatırımcıların kay- müdahale etmesini bekliyor. Ancak Çin tanakla Haksız Fiyat Değerlendirme l ANKARA/ Cumhuriyet sinin gerçekçi olmadığını göstermektedir. gıları dinmiyor. Piyasadaki tedirginliğin hükümeti şu ana kadar Evergrande krizi Kurulumuza ileteceğiz” dedi. kaynaklarından biri, Evergrande iflasının konusunda sessizliğini koruyor.