Katalog

17 EYLÜL 2021 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Merkez Bankası’nın 23 Eylül’deki Para Politikası Kurulu öncesi yeni tahminler yapılıyor Faiz kazanı kaynıyor Pandemi kuşağı... Pandexit ve Uluslararası Finans Enstitüsü, Merkez Bankası’nın faiz indirimine bu ay 50 baz puan ile başlamasını bekliyor. gelecek... Enflasyona etkisi ise daha yüksek sesle tartışılıyor. iyasetin gündemi ile halkın ger- çekleri bir türlü örtüşmüyor” ürkiye Cumhuriyeti Mer- ketinde önümüzdeki hafta yapı- “Sdemiştik geçen haftaki yazı- kez Bankası (TCMB) Pa- lacak toplantı için genel beklenti mızda... Devam edelim: Tra Politikası Kurulu’nun faizlerin sabit tutulacağı yönün- Önümde ilginç bir araştırma var. Pandeminin gençlerin gelecekleri açı- (PPK) 23 Eylül’deki toplantısı de. Ancak ankete, TCMB Başkanı sından ne anlam ifade ettiği konusun- yaklaşırken, yeni faiz kararıyla Şahap Kavcıoğlu’nun mart ayın- da. New Scientist dergisinde yayım- ilgili tartışmalar daha da şiddet- da göreve gelmesinden beri ilk landı. Yazarı Bobby Duffy. İngiltere’de lenerek sürüyor. kez faiz indirimi beklentisi tek King College’de kamu politikaları pro- Bu tartışmaya katılan kurum- kurum tarafından dile getirilmiş fesörü, aynı zamanda Kuşaklar adlı ki- lardan olan Uluslararası Finans de olsa girdi. tabın yazarı. Enstitüsü (IIF), dün bir rapor ya- Pandemi dönemi gençliğini ve onla- Baş edilemez nokta yımlayarak bankanın faiz indi- rı bekleyen geleceği birkaç farklı açıdan TMMOB Makina Mühendisleri inceliyor. Özetleyelim: rim döngüsüne bu ay 50 baz pu- Odası’nın periyodik hazırladığı an ile başlamasını, yıl sonuna ka- “Sanayinin Sorunları Bülteni”nin İşler ve gelir dar 150 baz puan daha indiri- Zaten kuşaklar arası ekonomik refah 73’üncüsünde ise bu konuda şu me gitmesini beklediğini duyur- araştırmaları uzun bir süredir gençlerin vurgu yapıldı: “Tırmanışı süren du. Raporda şu değerlendirme elde ettikleri gelirin ana babalarının dö- enflasyonla baş edemeyen Sa- öne çıktı: “Ağustos ayında man- neminden daha az olduğunu ortaya ko- ray rejimi, astarı yüzünden bü- yuyordu. Beklenti anketleri de günümüz şet enflasyonda devam eden ar- yük büyümeyi ön plana çıkara- gençlerinin ebeveynlerinden daha kö- tışa karşın çekirdek enflasyon rak seçmen gözünde bir başarı tü hayata sahip olacaklarını düşündük- yüzde 16.8’e indi. TCMB’nin pa- öyküsü yazma çabasında ve bu- lerini gösteriyor. Uzun süren pandemi- ra politikasının önümüzdeki dö- nin tetiklediği ekonomik kriz en çok 30 nu gerçekleştirmek için faiz indi- nemde daha çok çekirdek enflas- yaş altını vurdu. OECD’nin 38 ülkede rimi niyetini gündemde tutuyor. yona odaklanacağı da göz önü- yaptığı araştırma sonuçlarına göre her Bu karar 23 Eylül’de uygulanırsa ne alındığında bankanın bekle- 6 gençten biri işini kaybetti; çalışma ha- şimdiden başlayan dolara yöne- DOLAR/TL 8.55 SEVIYESINI TEST ETTI nen faiz indirim döngüsüne ey- yatını sürdürenlerin de saat başı ücret- lişin, dolarlaşmanın daha da hız- leri yüzde 23 azaldı. Ekonomistler uzun lül ayında 50 baz puan ile başla- ali piyasalar dün dalgalı bir gün geçirdi. len dolar/TL daha sonra sürekli yüksele- lanması ve önemli türbülanslara sürecek durgunluk dönemlerine işa- yacağını düşünüyoruz.” Raporda M Dolar/TL, Merkez Bankası’nın erken rek 8.5550 seviyesine kadar yükseldi. Gü- ret ediyorlar. Ödenmesi gereken borç- yol açması, enflasyonu baş edil- büyüme endişelerinin enflasyo- faiz indirimi izlenimi yaratan mesajları ar- nü ise 8.54 lira seviyesinde kapattı. Gün lar, taksitler... Faturaların çoğu genç- mez hale sokarak gelir dağılımı- nun önüne geçtiği de ifade edilir- dından 8.3 seviyesinden yükseldiği 8.40- için 10.0425 lirayı gören Avro da günü 10 lerin üzerine yüklenecek. Pandemi gibi nı, yoksullaşmayı tırmandırması ken IIF 2022 yılı sonu politika fa- 8.50 bandındaki seyrini dün yükseliş yö- lira seviyesinde tamamladı. En düşük 1413 şokların bırakacağı yaralar geçse de iz- kaçınılmaz hale gelebilir.” izi beklentisini yüzde 15 olarak nünde sürdürdü. Güne 8.4560’tan başla- puanı gören Borsa İstanbul 100 Endeksi de leri uzun süre devam edecek. yan ve ilk saatlerde 8.4359’a kadar çeki- günü yüzde 0.42 düşüşle kapattı. ilan etti. Buna karşın Reuters an- l Ekonomi Servisi Konut sahibi olma Artık tam bir hayal gençler için. Bıra- Vergi gelirleri ve cezalar iktidarın yüzünü güldürdü. Hedefler aşılıyor kın ev sahibi olmayı, artık fahiş kiralar karşısında bile acizler. En gelişmiş ülke- lerden İngiltere’de bile baby boomer di- ye tanımlanan 2. Dünya Savaşı sonrası kuşağı, 20’li yaşlarının sonuna yaklaş- Yurttaş vergiye çalışıyor tıklarında üçte ikisi (yüzde 66) kendi ev- lerinin sahibi olabiliyorlardı. 2016 yılına gelindiğinde ise 20’li yaşlarının sonlarını MUSTAFA ÇAKIR nan KDV’de hedef 71.5 milyar TL kilerden beklenen ÖTV geliri 17.9 süren milenyum kuşağının sadece yüz- TÜRKÇİMENTO BAŞKANI iken tahsilat 70.6 milyar TL oldu. milyar TL’ydi. Ağustos itibariy- de 37’si ev sahibi olabildi. ürürlükteki 2021 yılı büt- Hükümetlerin bu duruma desteği ve ÖTV’de hedef 213.7 milyar TL ola- la 13.2 milyar TL tahsilat sağlan- Konutta çimento müdahalesi olmadan eşitsizlik daha da Yçesine göre bu yıl vergiler- rak öngörüldü. dı. Tütün mamüllerinden 65.5 mil- kötüleşecek, Covid nesli bunun getirdi- den 922.7 milyar TL gelir he- Yılın 8 ayında tahsilat 132.5 yar TL’lik hedefe karşılık 42.3 mil- maliyeti 7 bin lira ği zincirleme etkilerle karşı karşıya ka- defleniyor. Hazine ve Maliye milyar TL oldu. Petrol ve doğal- yar TL ÖTV geliri elde edildi. Da- lacak: daha düşük servet, daha az gü- ürkiye Çimento Sanayicileri Bir- Bakanlığı’nın son açıkladığı so- gazdan sağlanan ÖTV gelirinde- yanıklı tüketim ve diğer mallar- venlik ve gelirlerinin çok daha büyük bir Tliği (TÜRKÇİMENTO) Başkanı nuçlara göre ilk 8 ayda tahsilat ki düşüş dikkat çekiyor. Bu ürün- dan hedeflenen 13.4 milyar TL’lik kısmını alan kiralık konut maliyetleri... Fatih Yücelik, sektördeki maliyet- 712.8 milyar TL’ye ulaştı. lerden 75.6 milyar TL ÖTV geli- ÖTV’nin de 8.5 milyar TL’si tah- lerin her geçen gün arttığını belir- Bu kapsamda gelir vergisin- ri hedefleniyordu. Tahsilat 26.1 sil edildi. Şans oyunları vergisinde Eğitim terek “Maliyet artışlarını inanın ta- de 195.2 milyar TL’lik yıllık he- Aslında konut edinebilmedeki gös- milyar TL oldu. Akaryakıt fiyatla- hedef 4.1 milyar TL’ydi. kip bile edemez olduk. Örneğin ge- defe karşılık ilk 8 aylık tahsi- tergeler nesiller arasındaki giderek bü- rındaki artışın ÖTV oranı düşürü- Tahsilat 3.6 milyar TL’ye ulaş- çen sene 40 dolar olan petrokok yüyen eşitsizliklerinin nasıl bir kast sis- lat 132.1 milyar TL oldu. Kurum- kömürü bugünlerde 180 doların lerek sabit tutulmaya çalışılması tı. Bütçe hedefi 4.6 milyar TL olan temine dönüşmekte olduğunu da göz- lar vergisinde ise hedef aşıldı. üzerine çıktı” dedi. AA’ya konuşan tahsilatı etkiledi. özel iletişim vergisinde tahsilat ler önüne seriyor. İngiltere’deki araştır- Yücelik, ayrıca konut maliyeti için- 105.1 milyar TL’lik hedefe karşılık 4.1 milyar TL oldu. Dijital hizmet maya göre pandeminin ilk döneminde de çimentonun yerine dikkati çe- Otomobilde yavaşlama 117.1 milyar TL tahsilata ulaşıldı. vergisinde ise 1.4 milyar TL olan İngiltere’deki özel okullardaki çocuk- kerek şöyle devam etti: “150 met- MTV’de de 18.5 milyar TL’lik büt- Buna karşılık motorlu taşıtlar- yıllık hedef, 1.6 milyar TL tahsilat- ların yüzde 74’ü uzaktan eğitim ders- rekare bir evi baz alırsak bizim et- çe hedefine karşılık, 16.1 milyar dan beklenen 39.6 milyar TL’lik la aşıldı. 23.8 milyar TL olan dam- lerini aksatmadan takip ederken dev- kimiz 1.5-2 milyon liralık dairede 7 TL tahsilat sağlandı. Değerli konut ÖTV geliri aşılarak 40.9 milyar let okullarında bu oran yüzde 38 olmuş. ga vergisi hedefinde tahsilat 17.9 bin lira. Biz bedelsiz de versek her- vergisinde 350 milyon TL’lik he- TL tahsilat yapıldı. Otomobilde Türkiye’ye bakıyoruz: milyar TL oldu. Harçlarda 34.3 halde 1.5 milyon liralık daire, Özeldeki öğrencilerin yüzde 83’ü def vardı. Ancak erteleme ve dü- ÖTV’nin düşürülmesi nedeniyle milyar TL’lik hedefe karşılık 23.6 1 milyon liraya inmez.” dersleri düzenli takip ederken devlette zenlemeler nedeniyle tahsilat 21.1 önümüzdeki dönemde tahsilatta milyar TL tahsilat sağlandı. bu oran yüzde 38’de kalmış. Araştırma- milyon TL’de kaldı. Dahilde alı- yavaşlama bekleniyor. Alkollü iç- KFE temmuzda coştu l ANKARA lar her eğitim yılı bireylerin kazançları- Öte yandan Merkez Bankası’nın nı yüzde 8 artırdığını gösteriyor. Zengin dün açıkladığı 2021 yılı Temmuz ve iyi eğitimli isen çocuğunun eğitimi- ayıyla ilgili rapora göre, konut fiyat ni destekliyorsun. Yoksa geçmiş olsun. endeksi (KFE) aylık bazda yüzde Ceza gelirleri 12 milyar liraya ulaştı Dezavantajlı geçmişten gelen insanla- 2.8, yıllık bazda ise nominal olarak rın bu durumda belli bir sıçrama yapma azine ve Maliye Bakanlığı’nın ağus- Ancak ilk 8 aylık veriler bu rakamın yüzde 31, reel olarak yüzde 10.2 olasılıkları da giderek güçleşiyor. Htos ayı merkezi yönetim bütçe so- aşılacağını gösteriyor. Örneğin yıllık arttı. l Ekonomi Servisi nuçları, para cezalarının önemli bir ge- tahsilat öngörüsü 5 milyar TL olan tra- Ruhsal sorunlar lir kalemi olduğunu gösterdi. fik cezalarında 8 ayda 4.2 milyar li- IEA BAŞKANI BİROL 2000-2019 yılları arasında 18-24 yaş Buna göre yılın ilk 8 ayında toplam ralık tahsilata ulaşıldı. Öte yandan arası gençlerin anksiyete ve depresyon para cezaları geliri geçen yılın aynı dö- Ağustos 2021’de ise yüzde 1.9 dü- gibi ruhsal sorunlarında ciddi artışlar ol- ‘En etkili 100 nemine kıyasla yüzde 22.5 artarak şüşle toplamda 1 milyar 422 milyon Maske nedeniyle kesilen cezaları da kap- duğu saptanmıştı. Covid-19 pandemi- 11.9 milyar lirayı geçti. Cezalarla ilgi- liralık ceza geliri elde edildi. sayan idari para cezaları ilk 8 ayda yüzde si bunu daha da artırdı. Araştırmala- kişi’ arasında li yıl sonu hedefi ise 17.6 milyar lira. l Ekonomi Servisi 37.1 artışla 6.8 milyar liraya yaklaştı. ra göre Ocak 2021 itibarıyla 45 yaş altı luslararası Enerji Ajansı (IEA) her üç kişiden biri ruhsal sağlık sorun- UBaşkanı Dr. Fatih Birol’un, TI- ları yaşadığını bildirdi. Bunların arasın- ME 100’ün “2021 Yılının En Etki- da 18-21 yaş arasında olanlar yüzde 40 BİSAM’a göre ağustosta asgari ücret çok gerilerde kaldı li 100 Kişisi” listesinde yer aldığı ile birinci sırada. Yine araştırmalara gö- açıklandı. Birol, Türkiye’den re 2008 krizinde ruhsal sorunlar yaşa- listeye giren tek isim ol- yan gençlerin beş yıl sonra işsiz kalma Açlık sınırı 2 bin 977 TL olasılıkları sorun yaşamayan gençlere du. Birol listeyi ABD oranla yüzde 75 daha fazla. Başkanı Joe Biden, Tes- irleşik Metal- İş Sendikası Araş- tişkin bir erkeğin sağlıklı bir biçim- la CEO’su Elon Musk, Btırma Merkezi (BİSAM), periyo- de beslenmesi için tüketmesi gere- Hindistan Başbakanı İklim değişikliği dik olarak hazırladığı “Açlık ve Yok- ken gıdaların aylık karşılığı 799 TL Narendra Modi gibi Gençler çevreye ve küresel ısınma- sulluk Sınırı” raporunun ağustos ayı olurken bu değer yetişkin bir kadın isimlerle payla- ya karşı hep çok daha duyarlı oldu- sonuçlarını açıkladı. için 772 TL, 15-18 yaş arası bir genç lar. Ancak büyük stres altında öncelik- şıyor. 9 milyar liralık Buna göre dört kişilik bir ailenin için 848 TL ve 4-6 yaş arası bir ço- ler de değişiyor. Barınma, iş bulma, ge- l Ekonomi Fatih Birol çim derdi gibi sorunlar öne geçtikçe Servisi sağlıklı beslenmesi için aylık yap- cuk için 559 TL’ye yükseldi. alacak için eylem uzun vadeli düşünebilme de doğal ola- ması gereken gıda harcama tuta- rak azalıyor. İzmir yine zirvede lacaklarının vadesi, kamu rı (açlık sınırı) 2 bin 977 TL’ye ulaş- KISA... KISA... Anlayacağınız devasa sorunlar yuma- Ahastanelerinden 18, üniver- Buna göre yetişkin bir kadının tı. Açlık sınırı üzerinden hanehalkı- ğı ile karşı karşıya gençlik. Peki bu du- site hastanelerinden ise 20 ayı nın diğer temel tüketim harcamala- sağlıklı beslenmesi için yapması ge- l Avrupa Merkez Bankası Baş- rum hükümetlerin ne kadar umurun- bulan tıbbi cihaz sektörünün reken günlük harcama tuta- rı esas alınarak yapılan he- kanı Christine Lagarde, büyük da? Bizimkinin olmadığı kesin. Pande- temsilcileri, bunların bir an ön- sektörlerin yeniden açılmasına saplama sonuçlarına gö- rı 25.72 TL, yetişkin bir mi geleceği nasıl gördüğümüzle ve şim- ce ödenmesi için dün Ankara’da imkân tanıyan hızlı aşılamayla erkeğin 26.63 TL, 15- re yoksulluk sınırı ise di yaptığımız seçimlerin yıllar içinde na- ikinci kez eylem yaptı. Sek- Avro Bölgesi ekonomisinin al- sıl yankılanacağıyla ilgili önemli bir dö- 10 bin 299 TL’ye ulaş- 18 yaş arası bir gen- törün, 6.5 milyar lirası vadesi tı ay önce beklenenden daha nemeç oldu. Pandemi gençliğini kendi tı. Bu rakamlar önce- cin 28.26 TL, 4-6 yaş geçmiş olmak üzere kamudan hızlı toparlandığını söyledi. kaderleri ile baş başa bırakmanın bedeli alacağı 9 milyar liraya ulaştı. ki ay sırasıyla 2 bin arası bir çocuğun ise l Hong Kong’da, 24 Eylül’de tüm dünya için ağır olacak. Sektöründeki dernek ve fede- 864 TL ve 9 bin 906 TL 18.64 TL olarak hesap- Müzayede evi Sotheby’s tara- İkinci Dünya Savaşı’nı takip eden yıl- rasyonların oluşturduğu Sağ- idi. Geçen yılın aynı ayın- landı. Ayrıca araştırma larda, bunu başaran programların kal- fından düzenlenecek bir müza- lık Platformu’na üye iş insanla- da ise 2 bin 401 TL ve 8 bin kapsamında üç büyük ile ait yedede 6 milyon dolar tahmi- binde “başka insanların çocuklarına ya- rının eyleminde “Devletimize 304 TL idi. Ayrıca bu sonuçlara göre Ağustos 2021 dönemi açlık sınırı ve- tırım yapma taahhüdü” vardı. Daha da ni fiyatla satışa çıkarılacak el- güvenmek istiyoruz”, “Alın te- halen 2 bin 826 lira olarak uygula- rileri de hesaplandı. Buna göre İz- ötesinde “o çocukların da bizim ço- mas kolye için Bitcoin ve Et- rimiz kuruyalı 19 ay oldu”, “Yer- nan asgari ücret, yeni açlık sınırının cuklarımız olduğu” duygusu yatıyordu. mir, 3 bin 256 liralık açlık sınırıy- hereum kabul edilecek. Kolye li milli söylemleri kürsüde kaldı” Pandemi kuşağını kurtarmak için ben- 177.51 karat. 151 lira gerisinde kaldı. la ilk sırada yer aldı. Açlık sınırında yazılı dövizler açıldı. zer bir taahhüde ihtiyacımız var. Yine BİSAM’ın raporuna göre l Ekonomi Servisi İzmir’i, İstanbul 3 bin 143 lira, An- 2021 yılı Ağustos ayı itibarıyla ye- kara 2 bin 906 lira ile takip etti.