Katalog

30 AĞUSTOS 2021 PAZARTESİ KÜLTÜR 13 Şeyh Bedrettin Mahmud Artık yeter… İmece farkı ile sinemalarda evgili Gülriz Sururi, “Ti- lut”) o “Bulut ve Şair”di, ben de yatro hakikaten âşık olma- “Ayşe ve Taranta Babu”… Sa- Ananı, atanı say, bereket büyüklerle be- Sdan yapılacak bir meslek nat hayatımın 25. yılında Gen- raberdir. Bu dünyada inancını kaybeder- değildir” demişti. co ile aynı sahneyi paylaşmak sen yeşilken çorak olur, çöllere dönersin. Türkiye’den bu saptama- unutamayacağım bir tecrübe Şeyh Bedrettin yı doğrulayacak birkaç ör- olmuştu benim için. aman öyle bir zaman ki nek say deseler, ilk aklıma ge- KONUK len isimlerden biri Genco Erkal düne kadar geçmiş sa- Cumhurbaşkanına YAZAR olur. 1959’dan bu yana sahne- Zyılan her şey, aradan hakaret davası de Genco. Dile kolay, 62 yıl… geçen altı yüzyıla rağmen Genco Erkal, bugün 83 ya- EMEL 1969’da kurduğu Dostlar Tiyat- aynı ve yeniden gün yüzün- şında ve hâlâ sahnede. Oyun- SEÇEN rosu ise tiyatro tarihimizin kilo- de. Zulüm aynı olunca, de- larını seyirciyle buluşturmaya, metre taşlarından biri ve yanıl- ğişen pek fark etmiyor. Bakınız, yıllarca çeşitli engeller konsa da tur- mıyorsam en uzun ömürlü özel nelerine çıkmaya, ses getirme- Sokrates, Nâzım ve Şeyh Bedrettin ile var tiyatromuz. ye devam ediyor. Başka bir ül- olmuş seksen üç yaşındaki bir sanatçı na- kede, hatta bu ülkenin baş- sıl da yargılanıyor? 1960’lı yıllar ve ka bir döneminde olsa herke- Kazasker Bedrettin Simavi ya da Simavna- Dostlar Tiyatrosu sin şapka çıkarıp saygılarını lı Bedrettin roman, belgesel ve şimdi de ilk Tiyatroda giderek nostalji ha- sunacağı bu duayen sanatçı- kez imece usulü ile sinemalarda. line gelen 1960’lı yıllar, çok sa- mıza cumhurbaşkanlığı hükü- Beş bin metrekare alanda, Edirne’de çe- yıda ve nitelikli özel tiyatronun met sisteminde reva görülen kilen filmin senaryosunu Ali Şahin ve yö- büyük kentlerde salonlarını zor- muamele ise beş yıl önce attı- netmen Hakan Alak imece usulü ile birlikte lanmadan doldurduğu, sonra- ğı “tweet”lerden ötürü, “cum- Suavi (sağda), Şeyh Bedrettin’i (solda) canlandıracak. yazdı. İstanbul, İzmir Karaburun ve İzmit’te ki yıllara da damgasını vura- hurbaşkanına hakaret” suçla- çekimler devam edecek ve Suavi, Şeyh cak birçok usta sanatçının se- masıyla dört yıl sekiz aya ka- yirciyle buluştuğu bir dönemdi. dar hapis istemiyle iddianame Bedrettin’i, Bülent Emrah Parlak Börklüce Mehmet Çelebi tahttan başka bir şey görme- Dileriz ki böyle mert insanların dünyasın- Ama 60’lar siyasal ve toplum- düzenlemek… Mustafa’yı, Saygın Soysalda Torlak Kemal’i mektedir. Ve Şeyh Bedrettin ise İznik’te sür- da, kirlenmiş yüreklerin pası da böyle bir sal olarak da Cumhuriyet tarihi- Genco Erkal, başlangıç nok- canlandırıyor. Yapımı İMECE üstlenmiş. gündedir. Onun fikirlerinden feyz alan Börk- bütünlük, dayanışma ve birlik içinde aydın- nin en ilginç dönemlerinden bi- tasındaki duruşunu, politik tav- “Birlikte iş yapma güdüsüyle” bir araya lüceli Mustafa, Karaburun’da, Torlak Ke- lık ve güneşli günleri doğursun. riydi. Beğenseniz de beğenme- rını, muhalif kimliğini uzun sa- gelmiş bir nevi yürek damıtımı, koo- mal, Manisa’da halktan toplanmak- “Bedreddin seniz de 1961 Anayasası’nın nat yaşamı boyunca hep ko- peratif niteliğinde. Sadece bağım- ta olan vergiler yanında, yapı- baktı kemerlerden dışarı. sağladığı göreli özgürlük orta- rudu. Demek ki değişen Gen- sız, özgür sinema yapabilmek lan talanlara isyan eden insan- Dışarda güneş var. mında, pek çok alanda nitel bir co değil, başka şeyler değiş- için, yaşama ait söylenmesi larla, ortak yaşam halindedir- Yeşermiş avluda bir ağacın dalları, toplumsal sıçrama yaşanmıştı. miş durumda. Gerçi sanatçı gerekenleri, söylemek ve or- Bugün 68 Hareketi diye tanım- geçmişte de özgürlüğün askı- ler. Mehmet Çelebi düşünen, ve bir akar suyla oyulmaktadır taşlar. taya koyabilmek adına bir lanan olgunun altında da hâlâ ya alındığı dönemlerde soruş- sorgulayan aykırı grubu Bedreddin gülümsedi. araya gelmiş gerçek bir olu- “altın çağ” diye anılan tiyatroda turmalara uğradı. Ama bunların “kâfir” ilan ederek, hep- Aydınlandı içi gözlerinin, 60’lı yılların temelinde de söz hiçbiri “tweet” düzeyinde de- şum. Bu anlamda da dün- sini yok etmek üzere 24 dedi: konusu göreli özgürlük ortamı, ğildi, hiçbiri beş yıl geri giderek ya genelinde ilk kez “İME- bin kişilik ordu hazırla- - Mademki bu kere mağlubuz fikir hayatının zenginleşmesi ve olmayan bir suç yaratmaya ça- CE” adı ile izleyicilerle bu- tır.Börklüce Mustafa’nın netsek, neyleysek zaid. bunların toplumsal yansımala- lışmamıştı. “Muhalif kimlik” ile luşacak. Oyuncu kadrosun- “Hakikat Savaşçıları” er Gayri uzatman sözü. rı vardı. Bazı tiyatro toplulukla- uğraşmanın, ifade özgürlüğünü da ayrıca Sinan Tuzcu, Or- meydanındadır. Mademki fetva bize ait rı bu değişimi sahneye de doğ- askıya almanın bile en hafif de- han Alkaya, Kerem Fırtına, Bedrettin ise din uleması- verin ki basak bağrına mührümüzü.. rudan taşımış, çağlarına siyasal ğişle tuhaflaştığı bir dönemden Elif Nur Kerkük, Ali Barkın, nın toplanarak oluşturduğu Yağmur çiseliyor. açıdan da tanıklık etmişlerdi. geçiyoruz ne yazık ki. Filmin yönet- Ezgi Esma Kürklü, Sabriye Gü- sonuçlar için karşılarına çık- Serez çarsısı dilsiz, Hemen aklıma gelen örnekler: Genco’nun profesyonel tiyatro menliğini Hakan nünç, Serkan Genç, Rıza Akın, mayacağını ve hakkındaki tüm Serez çarşısı kor. Alak üstleniyor. AST (Ankara Sanat Tiyatrosu), serüveninin başlangıç noktasıyla, Rugeç Kırıcı’nın da yer aldığı film suçlamaları reddederek, sadece Havada konuşmamanın, görmemenin Halk Oyuncuları ve tabii Genco yani 1960’lı yıllarla günümüzün, Erkal ve Dostlar Tiyatrosu. yani 60 yıl sonrasının siyasal ik- için vizyon tarihi ise yakında açıkla- hakikat, doğruluk yolundan gidece- kahrolası hüznü Genco Erkal’ı ilk kez, Bir De- limini karşılaştırmak nereden ne- nacak. İçerik ise şöyle: ğini ilan eder, böylelikle kendi fermanının Ve Serez çarsısı kapatmış elleriyle linin Hatıra Defteri’nde izlemiş reye geldiğimiz konusunda ha- Tarihler 1415’i gösterdiğinde, dünyaya mührünü basar: yüzünü. ve hayran olmuştum. Durdu- zin bir fikir veriyor insana. Dola- nam salan Timur’un, tüm Anadolu’yu kılıç- “Beni kara toprakta değil, hakikati anla- Yağmur çiseliyor. run Dünyayı İnecek Var, Rosen- yısıyla bugün Genco Erkal’ın yal- tan geçirdiği düzendir. Anadolu’da ise taht mış insanların yüreklerinde arayın! Ben de bergler Ölmemeli, belgesel ti- nız olmadığını gür sesle haykır- kavgası vardır, padişahın iki oğlu Musa ve halimce Bedreddinem.” Nâzım Hikmet yatroya adım atışına da işaret mak da tiyatromuzun bir duaye- eden Havana Duruşması, Türki- nine sahip çıkmaktan öte bir an- ye işçi sınıfı mücadelesini sah- lam yükleniyor; bu gidişata, Fa- neye taşıyan Alpagut Olayı o zıl Say’ın konserinde haykırdığı dönemden bir çırpıda aklıma gibi, “Artık yeter” deme iradesi- gelen diğer oyunlar.(*) ni de içinde taşıyor. Erkal’ın Nâzım Hikmet şii- riyle çok uzun süreli ilişkisi ise bu yazının çerçevesine sığ- (*) Genco Erkal’ın tiyatro ya- mayacak kadar boyutlu. Bi- şamıyla ilgili ayrıntılı bilgi edin- zi sahnede buluşturan da yi- mek isteyenlerin başvurabile- ne bir Nâzım Hikmet yapıtı ol- cekleri önemli bir kaynak mev- muştu: Mehmet Ulusoy’un cut: Ayşegül Yüksel, “Güne- 1992’de Paris’te Fransızca şin Sofrasında. Genco Erkal’ın sahneye koyduğu “Le Nua- Dostlar Tiyatrosu Serüveni”, ge Amoureux”de (“Sevdalı Bu- Kırmızı Kedi Yayınları, 2019. Müzisyen Ayzer Danga yaşamını yitirdi Cahit Berkay, Ayzer Danga ve Taner Öngür. oğollar’ın es- Mki davulcusu Ayzer Danga koro- navirüs nedeniy- le yaşamını yitirdi. Cahit Berkay ve Taner Öngür, mü- zisyen arkadaşla- rının vefat haberi- ni sosyal medya- dan duyurdu. Cahit Berkay Twitter’dan yaptığı paylaşımda, ‘Yıl- larca Moğollar’da birlikte müzik yaptığımız karde- şim Ayzer’i kay- bettik. Çok üzgü- nüm…’ ifadelerini kullandı. Taner Öngür ise “Çok üzgü- nüm, yıllarca bir- likte sahne aldığı- mız, çok sevdiğim arkadaşım Ayzer Danga’yı kaybet- tik, sonsuz yolcu- luğunda yolun açık olsun kardeşim” mesajını paylaştı.