Katalog

7 TEMMUZ 2021 ÇARŞAMBA EKONOMİ [email protected] 9 CUMHURİYET 24 AYAR do LaR avRo STERLİN FaİZ Bo RSa aLTIN aLTIN 8.6550 10.2350 12.0020 18.47 1.383 3399.87 503.64 0.5 kuruş 2.5 kuruş 0.8 kuruş Sabit 10.06 puan 32.64 lira 4.84 lira Firmaların yüzde 54’ü enflasyonu, üretim ve yatırım gücünü sınırlayan bir faktör olarak görüyor Enflasyon işi aksatıyor İkircikli dış TÜRKONFED Başkanı Orhan Turan: İşletmelerin enerji maliyet- politika lerini önemli ölçüde artıracak son zam dalgası, borç, nakit sı- oplantılarda, görüşmelerde ana ko- kıntısı, dövizdeki dalgalanma ve ekonomik sıkıntılar, halihazır- nunun, amacın da bilinmesine kar- Tşın; gündem abartılarak, asıl konu, da oldukça zor günler geçiren üreticiyi olumsuz etkileyecek. amaç alalanır, kamufle edilir. Gündem tek madde olarak belirlendiğinde herkes, esas tegrasyonu, ülkemizin esas beka me- amacı, ana konuyu anlamak olanağını bu- lur. Geçen haftalarda AB’nin iki yetkilisi- selesi olduğuna inandığımız iklim de- nin, Ankara’yı ziyaretinde, Erdoğan - Bi- ğişikliği, toplumsal cinsiyet eşitliği- den görüşmesinde de aslında gündem tek nin hayatın her alanına yayılması ön- madde idi. AB, mülteci akımını durdurmak celiklerimiz arasında olacak. İstanbul için Türkiye’nin set, bent oluşturmasını; Yu- Sözleşmesi’nden çıkış kararına rağ- nanistan tarafından geri gönderilecek mül- men sözleşmenin devamlılığının sağ- tecileri de kabul etmesini amaçlıyor, ger- lanarak etkin bir biçimde uygulanma- çekleştirmek için AB bütçesine 2024 yılı- na kadar azar azar ödenmek üzere 3 milyar sı gerektiğini düşünüyoruz. Avro ödenek konulmasını öneriyordu. Er- n Yeni döneme ilişkin bir vizyon doğan - Biden görüşmesinin de ana konu- belgesi yayımladınız. İçeriğinde ne- su Türkiye’nin Kâbil Havaalanı’nın korun- ürk Girişim ve İş Dünyası Kon- ler var? masını üstlenmesiydi. Asıl konu tek madde federasyonu (TÜRKONFED) Yö- “Yeni Dönem, Yeni Ufuklar” vizyo- olduğunda, kabarık gündemin dolgu mad- Tnetim Kurulu Başkanı Orhan Tu- numuz, 2030’a doğru yürüyen ülkemi- delerinin görüşülmemesi doğaldır. o rhan Turan Türkiye - AB ilişkisi, birliğin Avrupa Eko- ran, Türkiye’nin son 40 yılda riskle- zin sorunlarına yönelik çözüm öneri- nomik Topluluğu (AET) olarak; 1 Ocak 1959 rini düşürmeye değil, faizi düşürme- lerimizi içeriyor. Toplumda kimliklere tarihinde yürürlüğe giren 21 Mart 1957 Ro- ye odaklandığı için enflasyon dahil sıkışmışlıklar, siyasi ve kültürel ku- ma Antlaşması’yla kurulduğu tarihe değin pek çok kronik sorununu çözemediği- tuplaşmalar yaşadığımız şu dönemde Tahsilatta büyük sorun uzanır. AET kuruluşunun, ülkenin ekonomi- ne işret ederek “Geçici çözümler de- yeniden “biz olmak” ve “ortak bir uf- sine olası etkileri, Yunanistan’ın üyelik baş- ğil, kalıcı reformlara ihtiyacımız oldu- ka bakma” hayalini canlandırmak için n Kısa çalışma ödeneği bitti. Ver- reye alınması özellikle üretim, istihdam vurusu üzerine daha da önem kazanmış, kapsamlı olarak incelenerek öngörülme- ğu açık” dedi. yeni ve sivil bir anayasa dahil olmak gisel teşvikler de belli takvimler ve ihracatta hareketliliği artıracaktır. ye yönelik çalışmalar başlamıştır. Bu amaç- İki yılda dört Merkez Bankası Baş- üzere hukuku baştan aşağı yenileme- dahilinde sona eriyor. Pandemi dö- n Bu dönemde tahsilat konusunda la Maliye Bakanlığı, Hazine Genel Müdür- neminde verilen destekler ne kadar ne tür sıkıntılar yaşıyorsunuz? kanı ve üç TÜİK Başkanı değişikliği li. Demokrasiyi demokratikleştirip bir lüğü bünyesinde, AET ile ilişkileri izlemek, işe yaradı? Pandemi döneminde işletmelerin bu yaşandığını anımsatan Turan, “Bu tab- yaşam biçimi haline getirmeliyiz. Den- değerlendirmek üzere yeni bir bölüm oluş- Pandeminin ilk yılında yaşanan kre- döneme dair risk algılarını ölçtük. Bu- ge ve denetleme mekanizmaları kurul- lo ekonomik kurumlarımızın şeffaf- turulmuştur. O tarihlerde Maliye Bakanlı- di bolluğu, bu yıl kredi maliyetlerinde- na göre firmaların yüzde 37’si iç talep muş, güçler ayrılığı tesis edilmiş; ya- lık, liyakat ve bağımsızlık noktasında ğı hesap uzmanı olarak görev yapmaktay- ki artış nedeniyle KOBİ’ler için kapan- yetersizliğini en büyük risk olarak gö- sama, yargı ve yürütmenin rol tanım- ken, yeni kurulan bölümde görevlendiril- sorgulanmasını artırıyor. Riskleri dü- dı. Böyle bir ortamda bazı borçların öte- rürken, bunu yüzde 36 ile alacakların dim. Görev dolayısıyla AET’yi, AET ile kuru- larının net ve demokratik olduğu bir şürmek istiyorsak, hatalardan önem- lenmesine dair düzenlemeler ve destek- tahsil edilememesi takip ediyor. As- lacak ortaklığın ekonomimize olası etkileri- sistem ile sorunlarımızı çözeceğimize li dersler çıkarmakla işe başlamalıyız” ni öğrenmeye, incelemeye başladım. Baş- ler önem kazanıyor. Kısa çalışma öde- lında bu durum pandemiden önce de inanıyoruz. diye konuştu. Çatısı altında 30 fede- langıçta kuramsal bilgi kaynaklarım, T. Sci- neğinin (KÇÖ) kapsamının genişletilerek ciddi bir problemdi. Çünkü KOBİ’le- KOBİ’lerin direncini artıran ve ka- rasyon ve 275 dernek üzerinden 40 bi- tovsky ve İsveçli ekonomist G. Myrdal’ın yıl sonuna kadar devam etmesi gereki- rin “geleceğin büyük firmaları” olma- pasitelerini geliştiren, küresel ekono- ne yakın şirket yer alan TÜRKONFED görüş ve eserleriydi. Egemen görüş ve ka- yor. Araştırmalarımız işletmelerin yüz- sı önündeki en büyük engel alacakları- mide etkin bir aktör olmayı hedefle- nıt; gelişmiş ekonomi ile azgelişmiş ekono- Başkanı Orhan Turan ile ekonomideki de 59’unun KÇÖ’den yararlandığını gös- nın zamanında ödenmemesi. Ödeme- mi arasında ortaklık kurulduğunda, ilk aşa- yen bir stratejinin oluşturulması ge- son gelişmeleri konuştuk. teriyor. Daha kapsamlı ve daha uzun sü- lerin AB’de olduğu gibi 30 güne düşü- mada azgelişmiş ekonomiden gelişmiş yö- n İkinci kez TÜRKONFED başkan- rekiyor. Bölgeler arası eşitsizliği gi- reli hibe destek paketlerinin açıklanma- rülmesi, kamu kurumları ile yerel yö- relere doğru sermaye, nitelikli işgücü akımı lığına seçildiniz. Yeni dönemde ön- dermek ve yerel kalkınmayı hızlan- sı ekonomik ve toplumsal hayatta rahat- netimlerin de kapsama alınmasına yö- olacağı, ancak uzunca bir süre sonra geri celik vereceğiniz konular ne olacak? dırmak için yerel yönetimlerle yerel lama sağlayacaktır. KGF kredilerinin de nelik “Önce Küçüğü Düşün” ilkesi çer- akıntı (back wash) etkisiyle azgelişmiş eko- Dünyayı ve Türkiye’yi hem kendi- aktörleri sürece dahil etmeliyiz. En yeniden ve etkin bir şekilde yatırım ve çevesinde önerilerimizi karar vericiler nomiye ters kaynak akımının başlayacağı miz hem de insanlık için daha iyi ha- önemli sermayemiz olan gençlerimizi yönünde idi. Ayrıca ortaklık, ekonomik bü- ihracat odaklı firmalar kapsamında dev- ile düzenli olarak paylaşıyoruz. tünleşme için uzlaşı, uyum koşullarının ger- le getirmek istiyoruz. Her ses, her tersine beyin göçüne ikna edeceğimiz çekleşmesi de gerekiyordu. AET ile ortak- renk ve her düşüncenin en büyük zen- bir ortamı hazırlarken, nitelikli insan lığın ekonomimize yararlı olmayacağı, tam ginlik olduğunun bilinciyle ortak ya- kaynağını da ülkemize çekecek iklimi ya katılan firmaların yüzde 41’i kri- letmelerimizin yüzde 57’si işgücü kay- üyeliğin de gerçekleşmeyeceği yönünde- şama irademizi, gelişmiş bir ekono- oluşturmalıyız. zin etkilerini büyük ölçüde hissettiği- bı yaşadıklarını belirtiyor. ki kanım görevi yaparken oluştu. Özellikle mi ile güçlü bir demokrasi kültürüy- n Pandeminin etkileri konusun- ni, yüzde 35’i de etkilendiğini ifade et- Kriz dönemlerinde finansmana eri- Yunanistan’ın başvurusundan sonra, bizim le koruyacağımıza inanıyoruz. Pan- da bir hasar tespiti yaptınız mı? Bu ti. Mikro ve küçük ölçekli işletmeler- şim işletmeler için hayati bir konu ha- de ortaklığa girmemizin yararlı olacağı gö- demi ile giderek derinleşen yoksul- dönemde özellikle üyelerinizden ne de bu etki yüzde 51’e çıkıyor. Firmala- line geliyor. Nakit akışı, alacak sorun- rüşü ile AET’ye giriş başvurusu yapıldı. 12 Eylül 1963 tarihinde imzalanarak, 1964’te tür şikâyetler alıyorsunuz? rın iş hacimlerinde de daralmalar de- ları ve finansman arayışlarında işlet- luk ve yoksunluğun önlenmesi, Güm- yürürlüğe giren Ankara Antlaşması’yla; Tür- Pandeminin işletmeler üzerinde- vam ediyor. İşletmelerin yüzde 68’i iş melerimiz özellikle devletten daha faz- rük Birliği’nin KOBİ’ler perspektifinde kiye AET ortaklığının amaçları, kurumla- ki etkisi kısmen hafifliyor gibi görün- hacimlerinde yaşanan daralmaya dik- la destek ve katkı görmek istediklerini güncellenmesi, AB’ye tam üyelik he- rı, koşulları belirlenmiştir. Antlaşmada tam se de sorunların kronikleştiğini söy- kat çekerken, mikro (yüzde 70) ve kü- aktarıyor. Merkezde alınan kararların defiyle atılacak adımlar, ikiz dönüşüm üyeliğe ulaşmak için, hazırlık, geçiş ve son lemek mümkün. Bu yılın ilk çeyre- çük (yüzde 73) ölçekli işletmelerde bu sahaya tam yansımaması da büyük so- olarak da adlandırılan dijital dönü- dönem olarak üç aşama belirlenmiştir. Ge- ğinde yayımladığımız bir araştırma- oran daha da yüksek görülüyor. Bu iş- run teşkil ediyor. şüm ve yeşil dönüşüme KOBİ’lerin en- rektiğinde on bir yıla kadar uzatılabilecek, beş yıllık hazırlık döneminde Türkiye eko- nomisini güçlendirecekti. Geçiş dönemi, emeğin serbest dolaşımına, sanayi ürünle- n TÜRKONFED’in hayalin- rinde gümrük birliğine geçişe hazırlık nite- deki Türkiye’yi anlatır mı- liğindedir. Türkiye, bu dönemde mevzuatı- Hatalardan ders çıkarmalıyız sınız? nı, vergileme ve rekabet koşullarını, toplu- 4 Yerküreyle ve yeşil dönü- luğun geliştirdiği mevzuata uyumunu sağ- n Son iki yılda, ekonomi kurumların- istiyorsak, hatalardan önemli dersler çı- devreye toplam harcamalarda yapılan kısın- şüm ile uyumlu bir ekonomik layacaktı. 23 Kasım 1970’te imzalanan Kat- da ve ekonomi yönetiminde görev deği- karmakla işe başlamalıyız. Ülkemiz son 40 tılar girecektir. Bu da önümüzdeki dönemde atılımı başlatmış, ma Protokol’le uygulama esasları belirle- şiklikleri oldu. Bu kadar sık görev deği- yılda risklerini düşürmeye değil faizi dü- büyümeden feragat edeceğiz anlamına ge- nen geçiş döneminin 1995 yılında sona er- 4 Sosyal, laik ve demokra- şiklikleri ekonomiyi nasıl etkiliyor? şürmeye odaklandığı için enflasyon dahil liyor. Finansmana erişim ile yüksek enflas- mesi kararlaştırılmış, başlayacak son dö- tik hukuk devletini yeniden in- İki yılda dört Merkez Bankası Başka- pek çok kronik sorununu çözemedi. Geçi- yon, işletmelerimizin performansını en fazla nem için süre öngörülmemiştir. şa etmiş, nı ve üç TÜİK Başkanı değişikliği yaşadık. ci çözümler değil kalıcı reformlara ihtiya- kısıtlayan faktörlerde başı çekiyor. Firmala- Geçiş döneminde AET, Türkiye’den it- 4 Güçler ayrılığını, denge Bu tablo ekonomik kurumlarımızın şeffaf- cımız olduğu açık. rın yüzde 54’ü enflasyonu, faaliyetlerini kı- hal ettiği sınai ürünlerine, bazı istisnalar dı- ve denetleme mekanizmalarını lık, liyakat ve bağımsızlık noktasında sor- n Yüksek enflasyon-kur-faiz üçgeni iş sıtlayan, üretim, yatırım ve ihracat gücünü şında, uyguladığı gümrük vergisini sıfırlaya- yerli yerine oturtmuş, gulanmasını artırırken, oluşan güvensiz- yapış şeklinizi nasıl etkiliyor? sınırlayan bir faktör olarak görüyor. Enflas- cak; Türkiye’de aşama aşama AET’den it- 4 Toplumsal ve siyasal uz- hal ettiği sınai ürünlerin gümrük vergisini in- lik ülke risk primimizi de yükseltiyor. Çün- Özellikle 2018 yılı itibarıyla etkisini derin- yon ile kararlılıkla mücadele dahil ülkemizin laşmalar ile yeni dönemin, yeni direcek, AET bu dönemde Türkiye’ye kredi kü günümüzde ekonomiler güven ve istik- den hissetmeye başladığımız yüksek kur- çıkış yolu üretim ekonomisinden geçiyor. ve sivil anayasasını yapmış, desteği sağlayacaktı. Türkiye, 1978 yılında rar üstüne inşa ediliyor, kalkınma için eko- faiz-enflasyon sarmalının üzerine gelen Co- n Üretici ve tüketici arasındaki fiyat 4 Avrupa Birliği’ne tam üye Katma Protokol’ün uygulamasını dondur- nomik faaliyetler tek başına yeterli görün- vid-19, mevcut ekonomik dengesizliklerin makası giderek açılıyor. Bu devam et- muş, toplulukla olan ilişkisini askıya almış- olmuş, müyor. Yatırımcılar güven duydukları ülke- daha da artmasına yol açtı. Artık yurtiçi ve- tirilebilir mi? Ürün fiyatlarına önümüz- tır. 12 Eylül 1980 darbesinden sonra ilişki 4 Hukukun üstünlüğüne lere doğru sermaye akışını sağlıyor. Risk- ya yurtdışı tasarruflarla finanse edilmeyen deki dönemlerde ne kadarlık zam bekli- normal sürecine girmiş; Türkiye, 1987 yılın- inancı artırmış, ortak yaşama leri düşürmek bir kaynağın kur-faiz-enflasyon den- yorsunuz? da yeniden aday üyelik başvurusunda bu- iradesini ve toplumsal esenlik gelerinin koruna- Üretici enflasyonu son aylarda üst üs- lunmuştur. rak sağlanmasına te rekor kırıyor. Haziran ayında yıllık baz- ile güçlü bir toplumsal dönüşü- BELİRSİZLİK BÜYÜMEYE ENGEL Türkiye’nin Avrupa Gümrük Birliği süre- imkân yok. Do- da üretici fiyatlarında yıllık artış ise yüz- mü başarmış, cine katılmasına ilişkin protokol, 1 Temmuz layısıyla de 42.89 oldu. Tedarik zincirindeki aksa- 4 Onurlu yaşam hakkını n Şu anda Türkiye ekonomi- n İlk çeyrek büyüme rakam- 1996’da yürürlüğe girmek üzere 6 Mart malar, hammadde ve üretim maliyetleri- kurumsallaştırmış ve ga- sinin temel kırılganlıkları, en can larını ve büyüme hedeflerini na- 1995 tarihinde imzalanmıştır. Türkiye, birli- ni artırdı. Buna bir de döviz kurundaki ge- ranti altına almış, yakıcı sorunları nelerdir? Çözüm için sıl değerlendiriyorsunuz? Bu alanlarda ğin diğer üyelerinden farklı olarak, tam üye lişmeler ve uluslararası emtia fiyatlarında- olmadan Gümrük Birliği’ne katılan tek ül- 4 Adaletsizlik ve neler öneriyorsunuz? ne tür riskler görüyorsunuz? ki artış eklenince iş dünyamız hem finans- ke olmuş; tek taraflı giriş ile yerli ve milli sa- Ülkemiz uzunca bir süredir orta gelir-orta de- İlk çeyrekte yüzde 7’lik büyüme yaka- yoksullukla mü- man hem de rekabetçilik anlamında olum- nayi geliştirmekten vazgeçmiştir. Özelleş- mokrasi ve orta eğitim tuzaklarına takılmış görü- landı, ikinci çeyrek için ise baz etkisi ne- cadele politi- suz etkilendi. İşletmelerin enerji maliyet- tirme ile sanayi, montaj sanayiine dönüş- nüyor. Bugün daha da gerileyen ve pandemi ile so- deniyle yüzde 20 seviyesinde yüksek bir büyüme kalarının kü- lerini önemli ölçüde artıracak son zam müş, ağırlıklı olarak fason üretim yapar ha- runları daha da ağırlaşan bir yapıyla karşı karşıyayız. beklentisi var. Kısa vadede çözüm sağlayan kararların resel öncü- dalgası, borç, nakit sıkıntısı, dövizde- le gelmiştir. Üretim için ara ve ilk maddeler Bölgesel farklılıkların ayrılmaz bir bütün oluşturduğu ül- uzun vadede zararlara yol açtığını birçok kez tecrübe lerinden AB’den ithal edilmekte; montaj, fason ima- ki dalgalanma ve ekonomik sıkıntılar, kemiz için; bütünleşik, bölgesel ve yerel kalkınma strate- ettik. Türkiye ilk çeyrekte oldukça güçlü bir performans olmuş lat sonucu oluşan nihai ürünler AB’ye ihraç halihazırda oldukça zor günler geçi- jileri düşünülmüş, küresel ekonomiye daha güçlü ve etkin gösterse de bu güçlü performansın maliyeti enflasyon, ca- bir Tür- edilmektedir. AB, Türkiye’nin ana ticaret ren üreticiyi olumsuz etkileyecektir. bir biçimde entegre olmayı hedefleyen, kurumları, kural- ri açık ve politika çerçevesindeki belirsizliğin kura yansıma- kiye ha- ortağı olmakta; ancak yaratılan katma de- Önümüzdeki dönemde sektöre gö- ları ve hukuku da kapsayan yeni bir ekonomik program ka- sı oldu. Büyümenin kalıcı istihdam yaratmadığını, işgücüne ğer düşük düzeyde kalmakta, AB ile tica- yal edi- re değişmekle birlikte bu durumun çınılmaz. Ekonomik dinamizmi teşvik etmek için çocuklara, katılım oranlarının mevcut seyrinden de görebiliyoruz. Yük- rette denge sağlanamamaktadır. yoruz. ürün fiyatlarına çeşitli oranlarda gençlere, kadınlara yani en büyük zenginliğimiz olan insan sek faiz ortamı, üretim ve yatırım ortamındaki belirsizlikler Türkiye’nin aday üyelik başvurusu, bir- yansıması kaçınılmaz görünüyor. kaynağımıza yatırım yapmalıyız. büyümenin önünde engel teşkil ediyor. liğin 1999 yılı Helsinki toplantısında kabul edilmiş; 2005 yılında, üye oluyoruz alala- masıyla adaylık müzakerelerinin başlama- sı kararlaştırılmıştır. Türkiye’nin, birlikle iliş- Haziran TÜFE’sini yorumlayan TCMB, gıda ve temel mallara dikkat çekti kisinden bu yana altmış yıl süre geçmesi- ne, birlik üye sayısının 6’dan 27’ye yüksel- vo LKSwaGEN BuGaTTİ’Yİ SaTIYo R mesine karşın, Türkiye’nin adaylığına sıra gelmemiş, müzakerelerde tek bir dosya da- lman otomotiv üreticisi Rimac Automobili’ye satma ka- MErk Ez’in günd EMi ‘Et’ hi tamamlanamamıştır. Türkiye’nin tam üye AVolkswagen, lüks otomo- rarı aldığını duyurdu. Gazete, olmayacağı iki tarafça da bilinmekle bera- bil pazarının önemli simgelerin- Rimac’ın Volkswagen ile oluş- aziran ayında, aylık yüzde neline yayılmış, kırmızı et ve et malları fiyatları öncülüğünde de- ber, ikircikli davranılmakta, karşılıklı beklen- den Bugatti’yi satışa çıkarma turulacak yeni şirket Bugatti- H1.94, yıllık yüzde 17.53 artan ürünlerindeki artış dikkat çek- vam ettiğini ifade etti. tilerle ilişki, tam üyelik olacakmış gibi yapay kararı aldı. Rimac’ın yüzde 55 hissesi- enflasyonu (TÜFE) değerlendi- miştir.” Merkez’in raporuna gö- Merkez’in enerji vurgusunu il- olarak sürdürülmektedir. AB yetkililerinin İngiliz gazetelerinden Finan- ne sahip olduğunu ve geri ka- ren Merkez Bankası (TCMB), yük- re, kırmızı et fiyatları yüzde 6.08 gilendiren bir başka gelişme ise son ziyaretinin öncelikli amacı, Türkiye’nin cial Times, Volkswagen’in lan hissenin de Volkswagen’in selişin gıda ve temel mal grupları oranında arttı. Banka, ayrıca dö- OPEC+ toplantısının iptali son- Avrupa’ya mülteci akımını durdurması, gü- Bugatti’yi Hırvat Porsche’sine ait olacağı- kaynaklı olduğuna vurgu yaptı. viz kuru gelişmelerinin yansımala- rası ham petrol fiyatlarındaki ar- nümüz yönetiminin beklentisi de AB’den “elekt- nı yazdı. Üretim mer- TCMB bu kapsamda özellik- rı ve emtia fiyatlarındaki birikimli tışla ortaya çıktı. Brent petrolün kredi, hibe, yardım hangi isim altında olur- rikli sü- kezi ise yine le şu vurguyu yaptı: “Tüketici enf- artışlara istinaden temel mal gru- varil fiyatı 77.6 dolarla 29 Ekim sa olsun kaynak aktarımıdır. Demokrasi, il- per araç” Fransa’da ka- lasyonundaki yükselişe en belir- bu yıllık enflasyonunun yükseldi- 2018’den bu yana en yüksek se- kelere uyum, tam üyelik gibi konular, ilişki- markası lacak. gin katkı gıda grubundan gelir- ğini, üretici fiyatlarındaki (Yİ-ÜFE) viyeyi gördü. Bu toplantıyla ilgili nin alalaması olmaktadır. ken, fiyat artışları alt gruplar ge- artış eğiliminin ise enerji ve ara yeni bir tarih ise belirlenemedi. LaİK, dEMo KRaTİK BİR TÜRKİYE ha YaLİ