Katalog

10 TEMMUZ 2021 CUMARTESİ KÜLTÜR 11 HOZATLI AHMET DEDE’YI UĞURLADIK değerli eserler kazandırdı. Yörenin Pertek’ten duyulurdu. Sazı da kendi- MİYASE İLKNUR pek çok deyişi, önce Almanya gö- ne özgüydü ve çok etkileyiciydi. azı ve sesi çok etkileyiciydi. Din- çü sonra da terörle mücadele adı al- Sleyen büyülenirdi. Yeğeni Hasan tında köylerin boşaltılmasıyla yur- Hakemliği kötüydü ‘Uyur idik uyardılar’ Saltık’ın çıkardığı “Anadolu’nun Ka- dunu terk eden dedelerle birlikte yi- Hozatlı Ahmet Dede’nin sesi, sazı, yıp Şarkıları” albümünde “Eşrefoğlu” tip gitmişti. Bu kuşağın belki de son deyişleri ve erkan yürütmesi ne denli erek yok uyandırma servisine. Yüreğimizin deyişini öyle bir söyledi ki marş haline temsilcisi Ahmet Yurt Dede sayesin- iyiyse hakemliği bir o kadar kötüydü. saatiyle ve hemen uyanmak zorundayız. geldi. Pek çok sanatçı albümüne oku- de önemli bir kısmı kay- Bir Tunceli gezimizde Dede’yi de G Yedi Uyurlar gibi uyandığımızda kendimi- du. Ama başka pek çok deyişini de Sa- da geçti. alıp Munzur gözelerine git- zi bir başka yaşamda bulmamak için uyanmak zo- bahat Akkiraz, Selda, Musa Eroğlu ve Onu geniş kit- miştik. Bir arkadaşımla rundayız. Kardeş Türküler seslendirdi. Bu dün- lelerin tanıma- Munzur Suyu’na ayakla- Uykusuz aydınlar yurdunda erken uyanmaktan yadan bir Hozatlı Ahmet Dede geçti. sı önce Musa rımızı sokup “Kim çok başka yol yok önümüzde. Saltık ailesinin üzerinde kara bulutlar Eroğlu’nun kalır” yarışına girmiş- Sabahat Akkiraz - Ahmet Dede dolaşıyor bu ara. Hani Âşık Emrah’ın “Hasre- tik. Kaybeden bir oğ- ve Hasan Saltık Uyardılar “Felek çakmağını üstüme çaktı” nefe- tin Beni Ya- lak ziyafeti çekecek- “Uyuyan milletler ya ölür ya da köle olarak kalır” sindeki gibi Azrail de çakmağını Sal- kıyor” ile ti. Dede’den hakem tı. O nedenle seni tanımazsa üzülme” demişti Atatürk. tık ailesinin üstüne çakmış, aranıyor. “Ela göz- olmasını istedik. Ah- demişti. İçeri girip elini öptüğümde “Şehitler, Kuvâyi Milliye şehitleri,/ siz toprak altın- Önce geçen ay Hasan Saltık’ı aniden lü nazlı pi- met Dede, “Kızım Mi- da derin uykudayken/ düşmanı çağırdılar,/ satıldık, “Kızım ben seni iyi tanıyorum ama bu yitirdik. Onun kırkı çıkmadan Hozat- rim” adlı de- Ahmet Dede ve Miyase Ilknur yase beni böyle kumar uyanın!/ Biz toprak üstünde derin uykulardayız,/ kal- kör olası hastalık beynimi harap etti. lı Ahmet Dede’nin eşi Fethiye Ana’yı yişleri okuması gibi işlere alet etme” de- kıp uyandırın bizi!/ uyandırın bizi!” demişti Nâzım Sen kimdin hele bir hatırlat bana” de- şimdi de Hasan Kalan’ın amcası Ho- ile oldu. Aynı de- diyse de ikna ettik. Arkada- Hikmet. Uyarmıştı: “...Kabahatin çoğu sende ca- yince dedemin ismini söyleyince be- zatlı Ahmet Dede olarak anılan Ahmet yişi Selda da seslendir- nım kardeşim...” şımla paçaları sıvayıp suya gir- nim ismimi de kendisi hatırlayıp söy- “Kral çıplak!” diyenler çoğalsın. Andersen’in ma- Yurt’u. Ailenin bir kolu Yurt soyadını, di. Sonraki yıllarda Sabahat Ak- dik. Arkadaşım hile yaptı ve “Ben ka- leyiverdi. Tığ gibi tanıdığım Ahmet salı gerçek olsun. Hayaller gerçekle yüzleşirsek bizim diğer kolu Saltık soyadını almış. O ne- kiraz da ondan “Fatma Ana’nın saç zandım” dedi. Ahmet Dede de “Evet o Dede hayli kilolanmıştı. Oysa evine olur. Öyleyse Uyarmak İçin Uyanmalı Uyanmak İçin denle Hasan Saltık’la soyadları farklı bağı”, “İçi Kâfir dışı Müslüman Çok- kazandı” deyince “Aşk olsun dede ya, giderken kendisini eskisi gibi görece- Uyarmalı diyen Dr. Hikmet Kıvılcımlı’ya kulak verelim. olsa da aynı ailedenler. tur” ve “Döktüğüm Kanlı Gözyaşım” bal gibi hile yaptı. Yakışıyor mu sana? ğimi düşünerek onun sazını ve nefes- “Kızılırmak Kıyıları” adlı şiirinde “Gün doğar, tar- Ahmet Dede, şeker hastalığı nede- deyişlerini seslendirdi. Radyo reper- Bir de baba dede dostum olacaksın” lerini dinlemeyi umuyordum. la kuşları uçuşurlar,/ Ağır bir aydınlık, bildiğin şa- niyle uzun bir süredir sağlık sorunla- tuvarında da bulunan ve çocukluğu- diye çıkıştım. Eliyle yanına çağırdı. Ku- Neyse ki Hozat’ta evinde bir ge- fak değil./ Öyle dalmış ki yüzyıllar süren uykusuna,/ rıyla cebelleşiyordu. 1934 doğumluy- muzdan beri bildiğimiz “Eşrefoğlu Al lağıma eğilip, “Bence de sen kazandın. ce sabahın ilk ışıklarına kadar süren Uyandırmazsan,/ Uyanacak değil!” diyerek uyandır- du ama belleği ve bedeni sağlıklıydı. Heberi” deyişi Hasan Saltık’ın çıkar- muhabbeti ve çalıp söylemesini Ha- Ama o mihman. Misafirden oğlak alı- mak için uyaran Dağlarca’yı dinleyelim: Hozat’a her yolum düştüğünde ön- dığı “Anadolu’nun Kayıp Şarkıları” al- nır mı?” diye bir diskur çekti. Sonun- san Akkiraz, Tunceli merkezde Huzur “…Ön karanlık, art karanlık./ Sağ karanlık, sol karan- ce ailemin bir kolunun yaşadığı Bargi- Restoran’ın terasında Mazgirtli Hü- bümünde yer aldı. Bu eseri okuma- da oğlak ziyafetini Ahmet Dede’nin ye- lık/ Kara toprak içine mi gömülüyoruz?/ Bir ülke, yarısı ni köyüne ardından da Hızan Dağı’nın seyin Doğan Dede’nin de bulunduğu yan kalmadı. ğeni Veli Saltık çekti de tartışma bitti. çıplak,/ Yarısının yediği ekmek tuz./ Uyur itleri, inekleri, eteğinde yaşayan Hozatlı Ahmet Ahmet Yurt Dede’nin çok etki- Uğurlar olsun Ahmet Dede, seni muhabbetimizi de sevgili meslektaşı- ayıları,/ Bütün aydınları uykusuz...” (Dışardan Gazel) Dede’ye uğrardım. Son gittiğimde kı- mız Ferit Demir kayda almıştı. li bir sesi vardı. Bir o kadar da gür. tanımak, muhabbetlerinden nasip- zı, “Şeker, babamın belleğini zayıflat- Ahmet Yurt Dede, arşivimize çok Hozat’ta o okuduğunda neredeyse lenmek büyük bir onurdu. Hep uyardılar Unutmayalım; insanları canlandırma, bilinçlendir- me, uyandırma için ömrünü verdi Tonguç. İnsanlar Uyanıyor diye muştuladı Aziz Nesin, Ha- 74. CANNES FESTIVALI’NDEN NOTLAR: babam Sınıfı Uyanıyor dedi Rıfat Ilgaz. Ali Yüce, “İşim gücüm bu benim/ Sorguya çek- mek gerçeği.../ Sorguya çekmek çirkinleri...” dize- lerinin de yer aldığı “Aç Ağzını Karanlık” adlı şiirini “Yum gözlerini karanlık” diye bitirdi. İhsani: “Taban uyanıyor taban/ hele bir ayağa Kadın ve insan haklarının kalksın/ durduramaz onu baban” türküsüyle dürt- tü. Mustafa Ekmekçi, Cumhuriyet’teki “Ankara Notları”nın gerçek arayışını Uyanın Heeey!.. Muaz- zez İlmiye Çığ, vatandaşlık tepkilerini Uyanın Artık! adıyla kitaplaştırdı. “Elini vicdan üstüne/ Koy uyan nolur uyan...” diye- çapraz derinliğinde... rek neredeyse yalvardı Mahzuni: “Uyan halkım uyan…/ Yeter artık uyuduğun/ Sen duğu gibi, zaman içinde gelişecek son- de öğren sen de uyan.” La Fracture (The Divide) filmini Catherine Corsini yönetiyor. suz bir mücadele meydanıdır! ir yanda kırmızı halılarla kaplı mer- “12 Bölümde Julia”nın sıcak kan- Uykusuz aydınlar Bdivenlerde maskesiz gülücükler da- lı, zaman zaman şıpsevdi gibi gözükse Melih Cevdet Anday’ın “Telgrafhane” adlı şiirini ğıtarak çekici dekolteleriyle poz veren de, aslında neyi istemediğini çok iyi bi- bir daha okuyalım: yıldız oyuncular ve kadın fotoğrafçıla- len sanatçı ruhlu, başına buyruk kahra- “Uyumayacaksın/ Memleketinin hali/ Seni seslerle rın bile onları alışılagelmiş erkeksi ba- manı Julia, cinsel yaşamında özgür, ai- uyandıracak/ Oturup yazacaksın/ Çünkü sen artık o kışlarla yansıttıkları görüntülerin dün- sen değilsin/ Sen şimdi ıssız bir telgrafhane gibisin/ le ve mahalle baskılarından da kolayca Durmadan sesler alacak/ Sesler vereceksin/ Uyuyama- ya turu... kendini soyutlayabilecek kadar dona- yacaksın/ Düzelmeden memleketin hali/ Düzelmeden Öte yanda, yoksul Afrika’dan zengin nımlı, özgür bir kadındır. Erkeklerden dünyanın hali/ Gözüne uyku giremez ki.../ Uyumaya- Kuzey Avrupa’ya dek çok farklı top- taciz ya da şiddet te görmez; içinde ya- caksın/ Bir sis çanı gibi gecenin içinde/ Ta gün ışıyın- lumsal, kültürel ve siyasi ortamlarda şadığı gelişmiş zengin toplumda kürtaj caya kadar/ Vakur metin sade/ Çalacaksın.” cinsiyetçi ayrımcılığa ve şiddete karşı da sağlık sigortası kapsamında kaza- dışı gerçeklerine karşı, tertemiz duru sinde, kadınlararası dayanışmanın te- Yakın tarihimizde müzesi kurulacak kadar çoktur eşitlik arayan kadınların temelde insan nılmış bir haktır. Ancak, ‘eşitlik’ müca- sinema diliyle, açıkça tavır alıyor. “Lin- mel olduğunu, babaların ve diğer er- uykusuz aydınlarımız. haklarıyla kesişen özgürlük savaşı... delesi farklı alanlarda süregelmektedir gui”, bekâr ve yoksul genç annenin, keklerin baskısına, tacizine ya da şid- İçinde bulunduğumuz haftalarda ölüm yıldönüm- Bu çok boyutlu konuya değişik coğ- ve süregelecektir... detine maruz kalan genç kızları, önce- lerinde andığımız Mehmet Ali Aybar, Vedat Gün- başı secdeden kalkmayan yaşlı saldır- rafyalarda, kadın ya da erkek yönet- Kadın haklarıyla insan haklarının bir- yol, Cevdet Kudret, Behzat Ay, Bedrettin Cö- gan komşusunun 14 yaşında hamile likle annelerinin ve diğer kadınlarının men gözüyle eğilmek, örtüşen duyar- birinden ayrılmaz bir bütün olduğunu, mert, Alpaslan Işıklı... hep uykusuzdu. Hasan bıraktığı kızına yardım edebilmek için ortak bilincinin ve elbirliğinin kurtara- lıklar ötesinde pek fark yaratmıyor. Fransız kadın yönetmen Catherine Cor- Hüseyin’in dediği gibi: “Uykusuz/ korkusuz/ beter bileceğini, etkin bir dille duyuruyor... çırpınmasının öyküsü... Saptamalar aynı, acılar benzer, çö- sini, bugüne dek yarışan filmler içinde mi beter”. Anne/kızın çözüm yolu bulabilmek züm bekleyen sorunlar çok. Neredeyse Altın Palmiye’ye en yakın gözüken bü- Uykusuz aydınlara o kadar çok gereksinmemiz için didinmeleri gerisinde, tutucu gele- Çad’dan Norveç’e... sonsuz... Her ileri adım, hedefi de da- tünlükteki cömert filmi “Fracture” (Kı- var ki!.. neklerin, boğucu mahalle baskısının ve ha uzaklara, farklı alanlara taşıyor. Başka bir erkek yönetmen, Joachim rılma) ile, toplumsal ve politik kaygılar çevreyi her an kuşatan dinsel yasakla- Trier da, modern, bağımsız ve özgür Siyah Afrika’nın Altın Palmiye yarı- içeren hümanist bir yaklaşım sergiliyor. 68 Kuşağı: Doğuş ve arayış şındaki tek temsilcisi Mahamat-Saleh rın ağır soluğu da melodram tuzağın- Norveçli bir genç kız portresi çizerken, Günümüz Fransasından, son derece zen- 68 Kuşağı uyanışımızdı, yeniden doğuşumuz ve dan uzak duran incelikli ayrıntılar eşli- Haroun, çocuk aldırmanın yasak oldu- izleyicilerine “Şu önemli gerçeği de gin, gerçekçi ve çarpıcı bir kesişen port- arayışımızdı. Bağımsızlık ve demokrasi temelinde ğu, küçük kızların sünnet geleneğin- ğinde vurgulanıyor... unutmayın” der gibi: Kadın hakları, tıp- reler tablosu çizen bu filmden, festival yükselen, doğru eylemleri halkın özlemleriyle bü- den bir türlü kurtulamadığı Çad’ın çağ- Kadın sorunlarının çözümünün geri- kı genelde insan hakları konusunda ol- sonrasında da kuşkusuz söz edeceğiz... tünleşen ve desteğini alan, kitlesel bir kahramanlık- tı. Bağımsızlık sevdasının uykusuz aydınlarının, uy- kusuz gençlerinin uyarısıydı. Onları anlattım yeni çıkan 68 Kuşağı: Doğuş ve Arayış adlı kitabımda... Yasemin Balık ‘Kafam H Şenay Lambaoğlu ‘Hayat Defteri’ (Ada Müzik) “Karanlık zamanlarda şarkı da söylenecek mi? El- Bozuk’ (Pb Müzik) bette, şarkı da söylenecek, karanlık zamanları anla- arkıcı, besteci Şenay Lambaoğlu’nun ilk dört başkan, Şenay yardımcıyken tanışmışlar. İkisinin akan Kurşun yerinde tan” diyen Bertolt Brecht, Rosa Luxemburg için Ş albümünde müzikal olarak her zaman ince de de Almanya geçmişi var, Alman ekolünden. Ha- Hüretmeden duramayan, yazdığı şiirin sonunda uyarmıştı: olsa kararsız çizgiler, müphem köşeler kan Şenay’ı daha önce konserde izle- çalışkan ve yaratıcı biri. Üs- “Ezilenler, gömün ayrılıklarınızı!” vardı. Bunlar her daim bir arayışa işa- miş. Salgında Şenay albüm için arayın- telik kendine Müslüman da ret etse de albümden albüme varlığını ca, Hakan’ın stüdyosunda faaliyet başlı- değil; yakın çevresinde ol- sürdürüyordu. Beşinci albümü ilk kez yor; ikisinin de semti Emirgan/Sarıyer, sun olmasın elinin değdi- bu denli sis perdesini aralıyor, bu ala- yakınlar, gidip gelebiliyorlar. Yaptıkla- ği herkese hayrı dokunan iyi cakaranlık ortamı aydınlatıyor. “Hayat rı kayıtları bir araya gelmeden Eylem bir müzik insanı. Bilhassa da Defteri” geçmişi temize çekerek yeni Pelit’in basını, Volkan Öktem’in davulla- keşfedilmemiş isimleri tercih eden bir yapımcı. Bu bir sayfa açıyor. Söz ve müzik Şenay’a rını ekleyerek tamamlıyor; sekiz parça- kez partneri keşfedilmemiş değil, hatta pek ünlü ait, düzenlemeleri yapıp gitarları çalan, lık albümün dördünü internette yayımla- ama müzik alanında değil. Yasemin Balık epeyce mix-mastering yapan Hakan Kurşun albümün dıktan birkaç hafta sonra da albümü çıkarıyorlar. bir dizide, filmde ve oyunda oynamış yetenekli bir farklılığının birinci dereceden müsebbibi. Eskiye oranla türlerden ve kalıplardan azade tiyatrocu; İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatu- İki müzisyenin yolu salgın arifesinde meslek albüm “Hayat Defteri”; Şenay’ın bitmek bilme- arı Tiyatro Bölümü mezunu. Toplam 17 dakikadan birliğinde kesişmiş; MSG Bilim Kurulu’nda Hakan yen arayışlarının vardığı en iyi nokta. oluşan dört şarkılık EP (kısaçalar) “Kafam Bozuk” onun ilk müzik çalışması. Burada vokal, sözler ve müzik Yasemin’e, geri- ye kalanlar Hakan’a ait. Profesyonel bir oyuncu ol- masına rağmen müzik yapmayı hiç aklından çıkar- mamış Yasemin. Onu da tiyatro gibi bir dışavurum şekli olarak içinde yaşatmış ve şimdi paylaşmanın zamanın geldiğini düşünmüş. Yasemin’in ruh ok- şayan sesiyle okuduğu şarkıların temalarını sev- gi arayışı, yalnızlık, ruhsal arınma, sadakat ve gü- ven arayışı oluşturuyor. Modern, elektro-akustik, sessiz ve sakin bir çalışma “Kafam Bozuk” ama sa- nılmasın ki müzikal yanı geride; sadece Hakan’ın “Adsız Sevgilim” adlı şarkıda David Gilmour tonuy- la çaldığı akustik ve elektrik gitarlar bile yeterli. Konserler Bodrum ve Datça’da ayhan Prodüksiyon organizasyonuyla yapı- Blan 2021 yaz konserleri serisi Datça Amfi ve Bodrum Antik Tiyatro konserleri ile devam ediyor. Konser programı şöyle: (Bodrum An- tik Tiyatro) 13 Temmuz - Tan Taşçı, 27 Tem- muz - Göksel, Fikri Karayel, 29 Temmuz - Ko- ray Avcı, 5 Ağustos - Gökhan Türkmen, 10 Ağustos - Teoman, 31 Ağustos - Tan Taşçı. (Datça Amfi) Bugün: Tan Taşçı, 14 Temmuz - Koray Avcı, 3 Ağustos - Gökhan Türkmen, 11 Ağustos - Teoman, 14 Ağustos - Fatih Ürek. muratbeser@ muratbeser.com