Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 27 HAZİRAN 2021 PAZAR 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Netice olarak Türkiye, Kâbil Havaalanı’nın işletilmesi ve güvenliği meselesinde gerekli destek ve dayanağı, ABD ve NATO’nun ayrıntı sayılabilecek Afganistan unsurlarında değil, harekâta meşruiyet ve uluslararası kabul sağlayacak bir BM Güvenlik Konseyi kararında aramalıdır. Ancak en kestirme ve akılcı hareket, vakit varken bu yanlış yoldan Bilmem kaçıncı yargı paketi usulünce ve sessizce hemen geri dönülmesidir. yanlışından erçek ve tüzelkişi- zan Moroğlu, özellikle ço- çekilmeleri gerekmektedir. Öte cek bir girişimi hayata geçir- lerin her türlü temel cukların cinsel istismarında yandan Afganistan hüküme- meye çalışmaktadır. Ghak ve özgürlükle- makul şüphe yerine somut ti bile Türkiye’nin bu teklifi ko- Türkiye elbette Afgan halkı- rinin pervasızca ihlal edil- delil, görüntü ve ses kay- nusunda henüz net bir açıkla- na yardım etmelidir. Türk as- diği sırada ilan edilen “İn- dı aranması halinde bu uy- ma yapmış değildir. Afganların, kerine ihtiyaç varsa asker de san Hakları Eylem Pla- gulamanın, istismar edenin dönülmeli nı” bağlamında, toplum- özellikle ülkede yıllardır sü- bulundurmalıdır. Ancak bu- korunması anlamına gele- la alay eder gibi günde- ceğini söyledi. ren karışıklığın sorumlusu ola- nun asgari üç koşulu vardır. nı Biden arasındaki görüşmede FARUK LOĞOĞLU me getirilen bilmem ka- Moroğlu, “Yargı reformu- rak gördükleri Pakistan’a böy- Bir, Afgan halkının ortak çağ- de ele alınmıştır. Muhatabımız ve çıncı yargı paketi, Ada- nun odağına insan haklarının le bir rol biçilmesine olumlu ba- rısı yani Afgan hükümeti ile EMEKLİ BÜYÜKELçİ let Komisyonu’nda kabul onay makamı ABD ve NATO’ymuş ve hukukun üstünlüğünün kon- kacakları ise kuşkuludur. Dola- Taliban’ın ortak davetidir. İki, edilmiş. maması, kadına yönelik şiddet gibi yetkililerimiz “siyasi, lojis- yısıyla Afganistan’da çatışan ta- bunun bir NATO operasyonu fganistan dostluk ve kar- “Şahsım Devleti”nde, yar- ve çocuğun cinsel istismarı tik ve mali şartlarımız var” diyor. deşlik bağlarımızın sa- raflardan biri olarak Taliban’ın değil, daha geniş bir çerçeve- gı mekanizmasının tümüy- suçlarının görmezden gelin- Ve davulun tokmağı bizim elimiz- Ahih ve sağlam, halkları- bu peşin muhalefetine rağmen de gerçekleştirilmesidir. NATO le iktidara bağımlı hale geti- mesine, suçluların aklanma- deymiş gibi bir izlenim verilme- mız arasındaki karşılıklı sev- Türkiye Kâbil Havaalanı’nın ülkeye barış getirememiştir. rildiği bir yapıda, hangi ku- sına yol açacaktır. ye çalışılıyor. Öte yandan “Yapa- gi ve saygının öteden beri de- güvenliğini sağlamaya kalkışır- Yeni bir sayfa açılması yerin- ralı getirirseniz getirin, hiç- Anayasanın 41. maddesi- rız ama yanımızda Pakistan ve sa NATO çerçevesindeki çok ta- de olacaktır. Üç, meşruiyet ve rin ve güçlü olduğu bir ülkedir. birinin işe yaramayacağı ve ni bir kez daha hatırlatmak Macaristan olsun” diyerek san- kapsayıcılık bakımından böyle adalet sisteminin tek bir ki- isterim. Her tür istismara ve Türkiye ve Afganistan hep da- raflı müdahalenin bir unsuru ki ciddi bir pazarlık yapıyormu- şinin duygu, düşünce, biri- şiddete karşı çocukları koru- yanışma içinde olmuş ve birbi- olmak yerine bu sefer Afganis- bir adım bir BM Güvenlik Kon- şuz havası oluşturuluyor. kim, kültür ve ideolojisinden yucu tedbirleri almak devle- rini karşılık beklemeden kolla- tan’daki çatışmalarda ikili plan- seyi kararına dayandırılmalı- An itibarıyla, bildiğimiz ka- kaynaklanan tutum ve dav- tin görevidir. mış ve desteklemiştir. da birebir taraf tutmuş, ülke- dır. Bu bağlamda İslam İşbirli- ranışlarına göre işleyece- Suçluyu değil, mağdur ço- darıyla, konu bir karara bağ- Hal böyleyken şimdi iyi düşü- nin içişlerine doğrudan karış- ği Teşkilatının desteğini almak ği açıktır. cuğu korumak gerekir” dedi. lanarak noktalanmış değil. Te- nülmemiş bir hamleyle Türkiye mış olur. Ve Türk askerini he- da yararlı olacaktır. Dolayısıyla bilmem ka- Eşitlik İçin Kadın Plat- maslar devam ediyor. Demek bu ortak mirası tehlikeye atma- def haline getirir. Daha önce çıncı “Yargı reformu” formu (EŞİK) sözcülerin- ki yanlıştan dönmek için hâlâ Yol yakınken nın eşiğindedir. Diğer bir deyiş- Suriye’de olduğu gibi. adıyla Meclis’e getirilen den Avukat Hülya Gülba- fırsat var. le, dış ilişkilerde uzun süredir ya- Türk askeri yaklaşık 20 yıl- Netice olarak Türkiye, Kâbil öneri, içteki ve dıştaki ka- har da şunları söyledi: pılagelen vahim hatalar dizisine dır Afganistan’da görev yap- Havaalanı’nın işletilmesi ve muoyunun gözünü boya- “Katalog suçlar içinde ka- Ankara’nın bu teklifi Türkiye bir yenisini de bu sefer maktadır. Zamanında NATO güvenliği meselesinde gerek- maktan başka bir işe ya- çakçılık, insan ticareti, ci- neden sakat? ramayacaktır! Afganistan’da eklemek üzeredir. çerçevesindeki görevi, ancak li destek ve dayanağı, ABD ve nayet, aynı zamanda çocuk Üstelik, bir bölümü zaten cinsel istismarı, tecavüz ve Hata, ABD ve diğer NATO üye- Ana neden, ülkenin yüzde muharip olmayan işlerde ol- NATO’nun ayrıntı sayılabilecek uygulanması gereken genel cinsel saldırı suçları da var. si ülkelerin askerlerinin ülkeden 60’tan fazlasını kontrol eden ve ması kaydıyla kabul etmiştir. unsurlarında (siyasi, lojistik, hukuk ilkelerinden oluşan Bu kanun değişikliği ile çekilmesinden sonra Kâbil (Ha- Afgan hükümet güçleriyle ça- Şimdi sırf ABD ve NATO’ya iyi mali) değil, harekâta meşrui- hükümleri “reform” adıyla artık kadın ya da çocukla- mid Karzai) Havaalanı’nın işlet- tışma halinde olan Taliban’ın görünmek kaygısıyla yapıldı- yet ve uluslararası kabul sağla- sıralayan tasarı, bugün bile ra yönelik cinsel suçlardan me ve güvenliğinin Türk askeri Türk askerinin de ülkeden çe- ğı ancak nelere mal olabilece- yacak bir BM Güvenlik Konse- herhangi bir tutuklama ya- çok eleştirilen bazı konular- tarafından sağlanması konusuy- kilmesini istemesidir. Tali- ğinin iyi hesaplanmadığı bariz yi kararında aramalıdır. Ancak da durumu daha da vahim pılması imkânsız hale ge- la ilgilidir. ban ile ABD arasında Aralık olan bu hamleyle Türkiye Meh- en kestirme ve akılcı hareket, hale getirmektedir. lecek. Bu teklif Ankara’dan gelmiştir 2020’de yapılan anlaşmaya gö- metçiği ateş ortasına atmakta, vakit varken bu yanlış yoldan HHH Tutuklamada görün- ve son NATO zirvesinde Cumhur- re NATO ülkelerinin askerleri- bu suretle Afganistan’a ve ül- usulünce ve sessizce hemen ge- Örneğin getirilen öneri- tü, ses kaydı vb. somut de- lil kriteri aramak aynı şekilde başkanı Erdoğan ile ABD Başka- nin tamamının Afganistan’dan kemize yarar değil, zarar vere- ri dönülmesidir. ye göre eşe karşı işlenen “kasten öldürme”, “kas- mahkûmiyet açısından da ten yaralama” ve “kişiyi somut delil olmadığı takdir- hürriyetinden yoksun kıl- de mahkûmiyet verilmemesi ma” suçlarında kabul edi- sonucunu doğuracaktır. İşin acı tarafı tam da bu- len cezayı artırıcı neden- Nasıl bir tiyatro oynanıyor böyle? ler, sadece boşanmış eşi nun tartışıldığı günlerde de kapsayacak. Meclis Adalet ve Şiddet dolu oyunun arşivimdeki tanıtım YİĞİT GÜRALP Ayrıca katalog suçlarda Komisyonu’nda cezaevin- Haldun Taner, Ferhan Şensoy gibi bu toprağın kitapçığının üzerinde “Kültür Ba- somut delillerin aranması de olan cinsel istismar fa- YARATICI YAPIMCI / YAZAR ustaları bize doğru soruları sormayı çoktan kanlığının Katkılarıyla” ibaresinin zorunluluğu getiriliyor. illerinin affı tartışılıyor. öğretmiş, gerçek gücün bizde olduğunu daima yer alması ise ayrıca ilginçtir. “Ke- Bu her iki hüküm de çok Bu iki düzenleme yapıldı- ir fena ağız alışkanlığımız- tartışmalı: ğı takdirde cinsel suçlardan şanlı Ali Destanı”nın Genco Erkal hatırlatarak bize dün de bugün de “nasıl bir dır. Nerede organize olmuş İlk olarak kadına karşı iş- cezaevinde kimse kalmaya- yönetiminde, Engin Cezzar, Gül- Bbir yalan, usa sığmaz bir tiyatro oynandığını” zaten yıllar önce anlatmıştı. lenen suçlarda “eş” ve “es- cak ve bundan sonra kimse riz Sururi ve arkadaşlarının unu- düzenbazlık görsek hemen o so- Bugün akıl sağlığımızı korumak ve doğru yolu ki eş” kavramlarının vurgu- cezaevine girmeyecek anla- tulmaz performansıyla 1990’lar- ruyu sorarız: “Nasıl bir tiyatro lanması, çeşitli ilişkiler çer- mına geliyor. bulmak için sanatçılarımıza ve eserlerine daha da TRT için kaydedilip yayımlan- oynanıyor böyle?” çevesinde birlikte yaşayan Bu, ülke çapında cinsel suç- dığını da hatırlayınca bugün es- çok sarılmanın ise tam zamanı. Vurgulamak istediğimiz orta- herkesi kapsamadığı için ları serbest bırakmak olarak ki Türkiye diye karalanmaya ça- sert eleştirilere konu oldu. yorumlanacak ve ne yazık ki da bir “Ali Cengiz oyununun” cezaevinden tahliye olan Ke- Mahmut’un da Keşanlı Ali’den lışılan ülkenin çok daha aydınlık Örneğin, CHP’li Tu- bütün failleri cezalandırırken döndüğüdür. Hakların gasp edil- şanlı Ali’yi büyük bir hayranlık bir eksiği yoktur. bir yer olduğunu da bir kez daha ran Aydoğan, İstanbul bütün kadınları ve çocukla- diği, işlerin riyayla kılıfına uy- ve saygıyla kendilerine muhtar Ferhan Şensoy oyunu Brecht anlıyorum. Sözleşmesi’nde “mevcut rı savunmasız bırakacak bir durulduğu sevimsiz bir organi- seçmelerini anlatır. okumalarında keşfeder. Brecht eşe veya birlikte yaşanan bi- düzenleme olacak.” zasyonla karşı karşıya olduğu- Oyunun, Yalçın Tura tarafından de kendi versiyonunu, John Değişen bir şey yok Mor Çatı Kadın Sığına- reye karşı aile fertlerinden muzu dile getirmek isteriz. Ama bestelenen unutulmaz şarkıların- Gay’in 250 yıllık ölümsüz ese- biri, mağdurla ikamet eden ğı Vakfı kurucusu avu- Bugün yine yanlış karakterler düşünce iklimimizin bir falso- dan birinde Sineklidağ halkı seyir- ri “Dilenciler Operası”ndan yo- kişi veya yetkisini suiistimal kat Canan Arın da şunla- doğru şeyler söylüyorlar. Toplum su olsa gerek, bunca rezilliği, in- ciye şöyle seslenir: “İnsanın eski eden biri tarafından işlen- rı söyledi: la çıkarak uyarlamıştır. Şensoy, bozuk düzene yenik düşmüş, kah- sanlık âlemine insanı, insanla mesi halinde” şeklinde bir “Daha geçen gün 12 ya- huyu, kendine hep bir put yapar. oyunun tanıtım kitapçığında ramanını nerede arayacağına dair anlatan en güzide sanat branşıy- şındaki bir çocuğa herkesin hüküm bulunduğunu anım- Oldum bittim böyle bu, kendi ya- şöyle bir önsöz kaleme alır: yine rotasını kaybetmiş, adalet is- sattı ve şöyle dedi: gözü önünde saldıran ada- la tanımlarız. par, kendi tapar. Artık bir şefimiz “Brecht’in versiyonunu 67 yıl tiyor. Eğriyi doğruyu ayırt etmek- “İstanbul mı bıraktılar. Aslında geriye dönüp ya- var, her belayı o savar.” sonra güncellerken zaman zaman te daima zorluk çeken insanlığın Sözleşmesi’nden çekildiği- Tecavüz denen olay dört kın tarihimize şöyle bir baktı- John Gay’in ‘Dilenciler Operası’na en büyük rehberi ise sanat. Yine miz iddiasıyla bu kadar insa- duvar arasında cereyan ğımızda “Nasıl bir tiyatro oy- Yanlış karakter, da yaklaştım. Örneğin 267 yıl ön- her şeye ışık tutuyor, yol gösteri- eder, hiçbir erkek bir kadı- nı korumasız bıraktınız. Es- nanıyor böyle” sorusuna en an- doğru söylem ce Sustalı Mack halk dostu bir eş- yor. Keşanlı Ali’ler değişiyor, Bin- ki eşle düzenlemeyle bera- na tecavüz ederken sahne- lamlı yanıtı değerli usta Hal- kıya iken Brecht’in versiyonunda Haldun Taner toplumunu nasıl bela Mahmut’lar yerini bir sonra- ber de topluma reform ya- ye çıkıp ‘Ey ahali gel beni dun Taner’in verdiğini görürüz: sıradan bir hırsızdır. Bizim Binbe- da iyi tanıyan ne büyük bir aydın- kilere bırakıyorlar. Cevaplar ay- pıyoruz diyorsunuz. Niye bu seyret, ben kadına tecavüz “Epik Bir Tiyatro” la Mahmut da Kemalist bir gang- tablonun tamamı yok bunun ediyorum’ demez. Onun ta- mış ki bir düzen ve toplum eleşti- nı. Anımsamak, hatırlatmak şart. Nedir epik tiyatro? Siyasal, nığını bulmak hemen hemen ster. Brecht’in yaptığı gibi bizde içerisinde?” risi olarak kaleme aldığı eser bu- Sedat Peker’i hiçbir zaman sa- ekonomik ve felsefi bir öner- İkinci olarak cinsel istis- mümkün değildir. de yanlış karakterler, doğru şey- gün güncelliğini halen koruyor. vunmadım. Tüm söylemleri için- mar, kasten öldürme, iş- Erkekleri tecavüz suçundan me ile alt metnini kurar. Sade- ler söylüyorlar.” Keza 2021 yılına geldiğimizde bu- de en dikkat çekici söyleminin ise kence gibi “katalog suç- kurtarmak, korumak, tecavü- ce yüksek zümreyi değil, halkın gün toplumun önemli bir bölümü- Yanlış karakterlerin bize doğ- “Benden bir kurtarıcı çıkmaz, ben lar” için “somut delil” şartı zü teşvik etmek için yapıyor- meselelerini de ele alır. Bu çer- ru şeyler söylediği bu anlamlı nün, bozuk bir düzen içinde ada- size doğru soruları sormayı ve ger- lar bunu. Kadın cinayetlerinin, aranması da büyük tartış- çevede insana, topluma, alt ve oyun, 17 yaşımda tarihi göz be- lete dair umutlarını bir suç örgü- çek gücün sizde olduğunu hatır- ma yarattı. şiddetin arttığı dönemde bu üst yapılara dair ne tür çarpık- beğimiz SES 1885 sahnesinde tü liderine bağladığı günlerden ge- latacağım” cümlesi olduğunu dü- “Kadın ya da çocuk te- madde korkunç. lıklar varsa bunları eleştirir, hic- izlediğim ilk oyundu. Yıllar için- çiyoruz. 24 saat ortadan kaybol- şünüyorum. cavüze uğrarken olayı vi- Umarım bir gün hukukun veder. Seyircisini de bir yargı- de sosyal medyada sıkça rastla- duğunda insanlar onu merak edi- Haldun Taner, Ferhan Şensoy gi- deoya mı çeksin” diyen uygulandığı kadınların insan ya varması gereken gözlemciler dığımız “Biz Özal Görmüş Ata- yor, endişeleniyor, kimileri sosyal bi bu toprağın ustaları bize doğru haklarına saygı duyulduğu bir kadın örgütleri temsilcile- olarak tayin eder. Dünyada Ber- türkçüler” monoloğuyla da hay- medyada başına bir şey gelmeme- soruları sormayı çoktan öğretmiş, ri, “somut delil istendiği ülkeye, hükümete kavuşuruz.” tolt Brecht ile anılır. li ünlendi, ne kadar güncel bir takdirde kadın ya da ço- HHH si için dualar ediyor. gerçek gücün bizde olduğunu da- cuğa yönelik cinsel suç- Türkiye’de Atatürk’ün Haldun Taner, epik tiyatro sti- Haldun Taner’e “Babamdı, oyun olduğuna dair hakkı dai- ima hatırlatarak bize dün de bu- lardan tutuklama imkânsız özgürleştirdiği kadını bas- linde tiyatro tarihimizde hem onu yitirdiğimde babamı kay- ma teslim edildi. “Üç Kurşunluk gün de “nasıl bir tiyatro oynandı- kı altına alma ve ikinci sı- hale gelecek” uyarısında bir ilk hem de büyük bir başya- bettim” diyecek kadar büyük Opera” haziran ayı itibarıyla Or- ğını” zaten yıllar önce anlatmıştı. bulundular. nıf vatandaş haline getir- pıt olan “Keşanlı Ali”’yi 1963 yı- bir sevgi ve saygıyla bağlı olan taoyuncular YouTube hesabında Bugün akıl sağlığımızı korumak İstanbul Kadın Kuruluşla- me çabası mutlaka hüs- lında kaleme alır. Sineklidağ’da öğrencisi Ferhan Şensoy’un da restore edilmiş haliyle göste- ve doğru yolu bulmak için sanat- rı Birliği Koordinatörü Na- ranla sonuçlanacaktır! halkın bozuk bir düzen içinde 1995’te sahnelediği “Üç Kurşun- rime girdi. Mutlaka izleyiniz. çılarımıza ve eserlerine daha çok kendini koruyup kollaması için luk Opera”da yarattığı Binbela Bunca sivri siyasi eleştirilerle sarılmanın ise tam zamanı.