Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 6 ARALIK 2021 PAZARTESİ EKONOMİ 9 TÜİK enflasyonu yüzde 21 açıklasa da gerçek enflasyon markette yaklaşık yüzde 50 Raflara etiket dayanmıyor Bazı ‘adamlar’ dan itibaren seçtiğimiz bazı ürünler- Market raflarında etiket zor durumda deki fiyat hareketlerini izledik. Sem- 23 Mart 4 Aralık 23 Mart 4 Aralık değişiminin hızına bolik enflasyon sepetimizde 23 Mart üreç olarak faşizmin” tipik ör- yetişilemiyor. Mart ayından günü 45 lira 50 kuruşa satılan 16 neği bazı “adamlar” zor du- itibaren halkın temel ihtiyacı rulo tuvalet kâğıdı, 4 Aralık itibarıy- “Srumda. Çünkü karşılarındaki olan 11 ürünü takip ettik. 9 la yüzde 30 artışla 64 lira 90 kuru- parçalı muhalefet birleşmeye, varlığı- şa çıkmış durumda. 6 lira 45 kuru- nı ve gücünü meydanlarda sokaklar- ay önceye göre fiyatlardaki da göstermeye başladı. şa satılan 100 gramlık Türk kahve- değişim yüzde 34 ile yüzde Hindistan’da Modi, köylülerin dire- si yüzde 34’lük artışla 9 lira 75 ku- 47 arasında. Artış lideri ise nişi karşısında geri adım attı; 2022’de ruşa satılırken artışın şampiyonlu- eyalet seçimlerine bu yenilginin göl- bir zamanlar tüketmek için ğunu ise 1990’lı yıllarda depolarda gesinde girecek. Macaristan’da ni- dolu olduğu için neredeyse bedava kampanyalar yapılan yeşil san ayında yapılacak genel seçimler- dağıtılan, diyetisyen Ayşe Baysal’a mercimek. de Orban’ın kaybetme olasılığı artı- kampanyalar yaptırılan yeşil mer- yor. Ekim ayında da Brezilya’da, sos- cimek aldı. Artık ithal edilmek zo- ürkiye İstatistik Kurumu’nun yal demokrat Lula’nın yeniden sah- neye çıkarak muhalefeti birleştir- Tyüzde 21.31 olarak açıkladığı runda olan yeşil mercimeğin kilosu meye başlamasından sonra faşist Martta 15.25 TL’ye satılırken yüzde enflasyon oranı, markette her gitti- Bolsonaro’nun korkusu giderek pa- ğinde farklı etiketle karşılaşan tüke- 47 artarak 28.50 TL’ye çıktı. niğe dönüştü. Sık sık “iç savaş” olası- ticiyi ikna edemiyor. Mağaza Mar- lığından söz ediyor. Bolsonaro “Be- Taklit ürüne ilgi ket Sendikası çalışanları nim için üç seçenek var: Ya tutuk- Yurttaşların sağlıklı gıdaya ucuz haftada en az iki kez eti- larlar ya öldürürler ya da kazanı- fiyatlarla erişemediğini söyleyen ket değiştirirken en bü- rım” diyor. İngiltere’de Boris John- Tüketiciyi Koruma Derneği (TÜ- yük zamların temel ihti- son ülkeyi Avrupa Birliği’nden çıkardı KODER) Genel Başkanı Aziz Koçal, ama Kuzey İrlanda’da, balıkçılık ala- yaçlarda olduğunu açık- ALİ CAN nında, göçmenler sorununda, dış tica- “Raflardaki fiyatlar, halkı, gıdada da- ladı. Gazete olarak Naci POLAT rette, tedarik zincirlerinde süreci için- ha ucuz maliyetli tağşiş ve taklit gı- Ağbal’ın görevden alın- kümetin düşük değerli TL politikası ğişimlerinde zam tutarlarının 1-3 TL den çıkılmaz bir yere sürükledi. Şim- dalara yöneltiyor. Bu durum da özel- dığı mart ayından beri takip ettiği- ise çarşıya pazara etiketlerdeki zıpla- aralığında olduğunu hatırlatan De- di beceriksizlikleri, yolsuzluk örnekle- likle içinde bulunduğumuz pande- miz 11 üründeki etiket değişimine ma ile yansıyor. Piyasadan gelen bil- mirel, “Şu anda ise fiyat değişince ri ortaya döküldükçe kendi partisinin mi döneminde halkın sağlığını teh- göre ise enflasyondaki artış yüzde gilere göre pazartesi gününden iti- en az 5 ile 20 TL aralığında birden bile güvenini kaybediyor; Financial likeye atıyor. Ekonomideki iniş çı- 34 ile 47 arasında. Listenin şampiyo- baren kırtasiye ürünlerine yüzde 50, artış oluyor” diyor. Times’dan Camilla Cavendish’e göre kışların faturası açlık ile mücadele nu ise yeşil mercimek. süt ve süt ürünlerine yüzde 35 ol- Demirel, ayrıca, toplu satışı önle- “Parlamentoyu kenara itip dikta ile eden yoksul tüketiciye kesiliyor, fa- yönetmeye doğru gidiyor”. Türkiye, döviz kurları ve enflas- mak üzere birçok ürüne yüzde 80’e mek için eskiden 10 adetten fazla turayı onlar ödemek zorunda kalı- yonda Merkez Bankası Başkanı Naci kadar varan zamlar gelecek. satışın yasak olduğunu ancak şimdi Tanıdık bir hikâye yor. Yanlış ekonomi politikaların ol- Ağbal’ın görevden alınmasından son- Barkod Market İşçileri Dayanışma bu sayının beş düşürüldüğünü ekli- Ben bu yazıda Macaristan’da sü- ması, ulusal bir tarım politikamızın ra hızlı bir yükseliş trendi yaşıyor. Ağı sözcüsü Gülbin Demirel’in ver- yor ve “Bu konuda denetimleri de ar- reç olarak faşizmin “sert ve din- olmaması doğal olarak raflara yansı- Faiz indirimleri konusunda karar- diği bilgiye göre haftada iki olan fi- tırdılar” diyor. dar” adamı Orban üzerinde duraca- yor. Bu nedenle de bize gelen tüketi- lı olduğu Cumhurbaşkanı Recep Tay- yat değişimleri artık neredeyse gün- Cumhuriyet olarak biz de ekono- ğım. Çünkü ilk genel seçimler sınavı ci şikâyetleri sürekli artıyor” dedi. yip Erdoğan tarafından açıklanan hü- lük. Ayrıca birkaç ay önceki fiyat de- minin ısınmaya başladığı mart ayın- Macaristan’da ve yaşanmakta olanlar bizim için yabancı değil! Tek adam rejimi inşa etmekte olan Orban bugün “liberal demokrasi dö- Son 17 yılda 2 milyonu aşkın esnaf kepenk indirdi. Borçlu sayısı artıyor nemi bitti” diyor ama siyasete “liberal demokrat” safta başlamıştı. İlk başba- kanlığı döneminde (1998-2002) sıra- dan bir muhafazakâr siyasetçi görü- nümündeydi. Ancak 2010’da yeniden iktidara geldikten sonra, yargıyı kendi adamlarıyla doldurdu. Medyayı dene- Esnaf icra kapılarında tim altına aldı. Dinci (İslam ve Yahudi düşmanı), ırkçı ve LGBT düşmanı yo- ŞEHRİBAN KIRAÇ ğun bir kültür savaşı başlattı. Devle- YÜZDE 6’LIK KAYIP tin ekonomik kaynaklarını yandaşları- rizin boyutları her geçen gün nı zengin etmekte kullandı. Seçim sis- Otomotiv ihracatı Kağırlaşıyor, icra ve iflas dalga- teminde, Macaristan’ın parçalı muha- sı büyüyor. İcra dairelerine günlük lefetini daha da zayıflatacak değişik- kasımda düştü gelen icra ve iflas dosya sayısı 5 bin likler yaptı. Devletin güvenlik güçlerini 727’yi aşarken toplam dosya sayısı muhalefeti susturmak için kullandı. ürkiye ihracatının 15 yıldır üst Bunlara karşın 2018 seçimlerin- Tüste lider sektörü olan otomo- 22 milyon 985 bin 261’i buldu. Son de, muhalefetin, Macar Sosyalist Par- tivde kasım ayı ihracatı yüzde 6 17 yılda 2 milyon 75 bin 260 esnaf tisi, Demokratik Koalisyon, Daha İyi düşüşle 2.5 milyar dolar oldu. Bu kapısına kilit vurdu. Macaristan Hareketi, Yeşil Parti, Ma- yılki ocak-kasım dönemi ihracatı, Pandeminin de etkisi ile ekonomik caristan için Diyalog, Momentum gi- yüzde 16 artışla 26.4 milyar dolar krizin en ağır faturasını ödeyen kesim- bi önde gelen partileri bir muhale- olurken ilk 11 aydaki ortalama ay- lerden biri esnaf oldu. Normalleşme ile fet bloku oluşturdular ve Orban’ın lık ihracat ise 2.4 milyar dolar ol- birlikte hükümetin bir süre resmi ol- partisi Fidesz’in kalesi olarak bili- du. Otomotiv endüstrisinin pan- nen, Hodmezovasarhely kentinde se- masa da yasakladığı iflaslar üzerinde demi öncesindeki son üç yıllık ih- çimleri kazandılar. Bu seçimleri mu- alacaklılara yaptığı baskıyı azaltması- racat ortalaması 30 milyar dolar halefetin adayı olarak kazanan tarih- olurken 2021 yılını 29 milyar do- nın da etkisi ile şirket iflaslarında bü- çi Peter Marki-Zay muhalefetin lide- larlık bir ihracat rakamı ile kapat- yük artış yaşanıyor. Borçla ayakta kal- ri, Orban’ın yerine geçmeye aday ko- ması hedefleniyor. Kasım ayında maya çalışanlar ise aldıkları kredile- borcunu döndüremediği için batı- 10 bin 872 şirket kapandı numuna yükseldi. Muhalefet bloku binek otomobil ihracatı ise yüzde ri ödeyememe riskiyle karşı karşıya. yor. Bankacılık Düzenleme ve Denet- Türkiye Odalar ve Borsalar Birli- 2019 yerel seçimlerinde de 23 beledi- 17 azalarak 834 milyon dolar ol- leme Kurumu (BDDK) verilerine gö- Kapısına kilit vuran esnaf sayı- ye başkanlığından 10’unu aldı. Fidesz ği verilerine göre, Ocak-Ekim 2021 du. l Ekonomi Servisi büyük kentlerde oy kaybetti. sı bu yılın ilk 10 ayında geçen yılın re, Ekim 2021 itibarıyla batık kredi döneminde kapısına kilit vuran Bağımsız kamuoyu yoklamaları mu- aynı dönemine göre 1498 adet, ya- miktarı 152 milyar 326 milyon TL’yi gerçek kişi ticari işletme sayısı 16 halefet blokunun, bir süredir Fidesz’in aştı. İnşaat sektörü 29 milyar 932 ni yüzde 2 artışla 79 bin 372’ye yük- EN FAZLA BİEN YAPI’YA bin 606 iken kapanan şirket sayısı 4 puan önünde gittiğini gösteriyor. seldi. Kuruluş için tescil başvurusu milyon TL ile batık kredide başı çe- ise 10 bin 872 oldu. Yeşiller Partisi’nden Gabor Eröss’e Ekimde 884 yatırıma yapan esnaf sayısı Ekim 2020 döne- kerken ikinci sırada ise 23 milyar Şirket ve esnaf kapanmaları artın- göre Fidesz iktidarını devirmek için minde 312 bin 205 iken bu yılın ay- 219 milyon TL ile toptan ve peraken- ca işsiz kalanların sayısı da çığ gi- yüzde 3.5 fark yeterli. Bu kamuoyu teşvik belgesi verildi nı döneminde sayı yüzde 34 azalışla de ticaret, motorlu araçlar servis hiz- bi büyüyor. Eylül 2021 döneminde yoklamaları Orban’ı korkutuyor. Avru- pa Birliği’nden gelen mali-siyasi bas- anayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 233 bin 451’e geriledi. Pandeminin metleri yer alıyor. mevsim etkisinden arındırılmış ge- kılar, Biden’ın Macaristan’ı “demokra- SEkim ayına ait yatırım teşvik en şiddetli geçtiği 2020 yılında 99 Toplam KOBİ niteliğindeki müşteri niş tanımlı işsiz sayısı 7 milyon 870 siler toplantısına” çağırmamış olması belgesi listesi Resmi Gazete’de ya- bin 588 esnaf kapandı. Türkiye Es- sayısı da aynı dönemde 4 milyon 791 bin kişiye yükseldi. Orban’ın korkularını daha da artırıyor: yımlandı. Buna göre, ekimde 884 naf ve Sanatkârları Konfederasyonu bin 122’den 5 milyon 179 bin 673’e Ya bir dış müdahale seçimleri manipü- yatırım teşvik belgesi verildi. Bel- Borca sarıldılar (TESK) verilerine göre, 2021 Ocak- yükseldi. Bu müşterilerin 4 milyon le etmesini engelleyecek biçimde elini ge alan projelerin yatırım tutarı 19 Ekim döneminde ise kepenk indiren Bu dönemde gemiyi yüzdürmek 309 bin 886 tanesi mikro işletme ni- kolunu bağlar, meşruiyeti üzerine bir milyar 430 milyon 786 bin 983 li- esnaf sayısı 80 bine dayandı. için borca sarılan binlerce işletme, teliğindeki müşterilerden oluşuyor. soru işareti koyarsa? ra olarak hesaplandı. Listede en Orban, seçimlerin sonuçlarını önce- büyük yatırım 2.6 milyar TL ile Bi- den belirlemek amacıyla önlem alıyor, en Yapı’nın oldu. Şirketin seramik komşu ülkelerdeki dinci muhafazakâr Maliyet artışları ile baş edemeyen çiftçi tarlasını elden çıkarıyor ve kaldırım taşı imalatı için Aydın etnik Macarların oy vermesini kolay- Çine’deki komple yatırımı için çe- laştırırken, Avrupa ülkelerindeki, Ame- şitli vergi indirimleri ve faiz des- rika’daki görece liberal demokratik, teği sağlanması öngörüldü. Bien seküler eğilimli Macarların oy verme- Zeytinlikler satılıyor Yapı’yı, 1.3 milyar TL ile Ataseven sini zorlaştırıyor. Enerji ve 937 milyon TL ile RTM Muhalefet, Orban rejimini değişti- larda toplam 189 bin 735 dekar alan MUSTAFA ÇAKIR Tarım izledi. l Ekonomi Servisi receğini söylüyor ama üç handika- el değiştirdi. Zeytinlik vasıflı arazilerde pı var. Birincisi, henüz bir ortak prog- übre, mazot, zirai ilaç, işçilik mali- ise toplam 3 bin 5 satış işlemi yapıl- Limon desteği için ramı yok; seçimlere hangi platform- Gyetlerindeki aşırı artışlar ve kredi dı. Bu satışlar sonunda toplam 17 bin OMİCRON KORKUTTU la girecekleri belli değil. İkincisi, Or- borçları nedeniyle çaresiz kalan çift- 702 dekar zeytinlik satıldı. ban seçimleri kaybetse bile çalmaya en az 500 TL talebi çi tarlasını, zeytinliğini, bahçesini sa- En fazla zeytinlik satışı yapılan yer Kripto paralarda kalkarsa muhalefet ne yapacak bel- tıyor. Muğla ve Antalya’da 210 bin ise Muğla’nın Milas ilçesi oldu. Milas’ta imon ihracatına ton başına veri- li değil. Üçüncüsü, Muhalefet seçim- 825 dekar tarla, zeytinlik ve bahçe tarımsal vasıflı taşınmazlarda toplam 2 yüzde 20 düşüş Llecek olan 100 TL destek üretici- leri kazansa ve Orban-Fidesz yöneti- satıldı. Sadece Muğla Milas’ta 8 bin bin 383 satışta 17 milyon 221 bin 441 ler tarafından yetersiz bulundu. Yüre- micron varyantı riski ve Fed’in mine son verse bile Orban’ın yandaş- 689 dekar zeytinliğin satışı yapıldı. metrekare alan satıldı. İlçede zeytinlik- ğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Ofaiz artırımı ihtimali ile kripto larının elindeki yargıyı, güvenlik güçle- Bodrum’da ise 2 bin 303 dekar zey- lerde ise toplam 1333 satış gerçekleş- Doğan, bu desteğin üreticinin toplam para piyasalarında büyük satışlar rini ve devlet bürokrasisini, bir sonraki tinlik alan el değiştirdi. Satılan zeytin- ti. Bodrum’da tarımsal vasıflı araziler- maliyetinin beşte birini bile karşılama- başladı. Bitcoin 69 bin dolar olan seçimlere kadar nasıl temizleyecek? likler ise yasaya karşın tarım alanı dı- de 956 satış işleminde 9 milyon 53 bin yacağını söyledi. Doğan, Destekleme tarihi zirvesinden 42 bin dolara Gördüğünüz gibi, tanıdık hikâye! şına çıkarılıyor. 308 metrekare alanın satışı yapıldı. ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) tarafın- kadar geriledi. Bazı kripto para bi- TBMM Tarım, Orman ve Köyişle- dan açıklanan desteğin mahsup şek- rimlerinde kayıplar yüzde 20’yi ri Komisyonu üyesi, CHP Manisa Mil- ‘İstismara açık’ linde yapılacağını ancak çiftçilerin sı- aşarken, kripto para veri platfor- FAİZ İNDİRİMİ YETMEDİ letvekili Bekir Başevirgen, Çevre, Şe- CHP’li Bekir Başevirgen, “Bu kadar kıntılarına çözüm olmayacağını ifa- mu Coingecko verilerine göre, pi- hircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mu- büyük bir tarımsal alanın el değiştir- de ederek, “Limon üreticilerimiz zaten yasanın değeri yaklaşık yüzde 15 rat Kurum’un yanıtlaması istemiy- Yurttaş kredi almıyor mesi, çiftçilerimizin yaşadığı mali sı- ürününden zarar etti. Verilecek des- düşüşle 2.34 trilyon dolara düş- le verdiği soru önergesinde, yaz ayla- kıntıların ne kadar büyük çapta ol- üketici kredileri faiz indirimlerine rağmen teğin ton başına en az 500 TL olması tü. Bazı yatırımcılar bu düşüşü rında yangınların yaşandığı Muğla ve duğunu göstermektedir. Çiftçilerimiz gerekmektedir. Verilecek destekle en Tdaralıyor. Turkey Data Monitor tarafından “alım fırsatı” olarak kullanırken, Antalya’da ne kadar tarım arazisi, zey- bankalara ve devlete olan borçlarını yapılan hesaplamaya göre 28 Kasım haftası azından işçi maliyetlerini karşılayan Bitcoin’in resmi para birimi olarak tinlik ve bahçe satıldığını sordu. Ge- ödeyemediği için tarlasını, zeytinliğini çiftçimiz ürününü dalında bırakma- itibariyle 13 haftalık yıllıklandırılmış ve kur et- kabul edildiği El Salvador’da 48 len yanıta göre, ekim itibarıyla Antal- ve bahçesini satmak zorunda kalmış- kisinden arındırılmış şekilde bakıldığında tü- yacaktır. Limonlar ağaçta kalmasın, bin 700 dolardan 150 Bitcoin da- ya ve Muğla’da tarım arazisi vasıflı ta- tır. Peki özellikle zeytinlik alanları kim- bir sonraki dönem için bahçeler zarar ketici kredileri yüzde 2.9 daralırken ticari kre- ha alındığı duyuruldu. şınmazlarda (tarla) toplam 30 bin 291 ler hangi niyetlerle satın almıştır?” di- diler ise Ağustos 2020’den bu yana ilk kez çift görmesin” dedi. l Ekonomi Servisi l Ekonomi Servisi satış işlemi gerçekleştirildi. Bu satış- ye sordu. l ANKARA hanelere yükseldi. l Ekonomi Servisi