Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 30 KASIM 2021 SALI 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER DÜZELTME VE CEVAP Ayyıldız Projesi’nin www.cumhuriyet.com.tr alan adlı internet https://www.cumhuriyet. com.tr/yazarlar/aykut-kucukkaya/ bu-iktidar-ya-uyuyor-ya- da-1870208 linkinde yayınlanan; gerçek hedefi nedir? İnsanları ne zamana 20.09.2021 tarihli, “Bu iktidar kadar aldatabilirsiniz? ya uyuyor yada...” başlıklı DR. CIHANGIR DUMANLI Ayyıldız Projesi, KHK ile içeriğinde yer verilen yazının Ünlü sözdür: ögeler ona bakışımızı ve duy- bozulan komuta yapısındaki Bazı insanları her zaman, gularımızı etkiler. gerçeğe aykırılığı nedeniyle Ağustos 2021’de Etimesgut’ta bütün insanları bazen aldata- 4) Karşımızdakinin imajı da sakatlığı kalıcı hale getirmeye Milli Savunma Bakanlığı, Genel- kamuoyunu bilgilendirme bilirsiniz; ama bütün insanları çok önemlidir: 30kurmay ve kuvvet komutanlık - yöneliktir. Askerliğin temel zorunluluğu doğmuştur. her zaman aldatamazsınız. Toplumdaki ve çevresinde- ları karargâhlarını bir arada barındıracak kurallarına da anayasaya da İnsanları aldatmanın sını- ki imajı, başka insanların ona Müvekkil Şirket ve ortaklarının, Ayyıldız Projesi’nin temeli atıldı. rı güvenle başlar, güvenin bakışları, sevilmesi, sayılma- aykırıdır. Komutada belirsizlik; FETÖ terör örgütüyle hiçbir ilişkisi FETÖ’nün hain darbe girişimi baha- ortadan kalkmasıyla biter. sı ve güven duyulması gibi askerlikteki en önemli HHH öğeler önemlidir. ne edilerek 31 Temmuz 2016 tarihli, 669 bulunmadığı; mahkeme ve savcılık Önce hemen belirtelim ki, Üçüncü kaynak, karşı- hatadır. Harp tarihi bunun acı sayılı kanun hükmünde kararnamey- kararıyla kesinleşmiştir. bir kişiye inanmanın güven- mızdaki kişi ile bizim ara- le (KHK) Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) örnekleriyle doludur. Ulusal Kamuoyunun doğru şekilde menin temel mekanizması, mızdaki çıkar ilişkileridir. önemli darbeler vurulmuştur. Bu darbeler- güvenliği ilgilendiren bu konu, “Bilişsel Tutarlılık” denilen 1) Aramızda çıkar çatışma- bilgilendirilmesi adına bilgilerinize den biri, silahlı kuvvetlerin komuta yapısı- bir mekanizmadır: sı olan kişilere karşı duygula- siyasal ve toplumsal muhalefet sunar; yazı ile ilgili Düzeltme ve nın anayasaya aykırı olarak bozulmasıdır. Eğer bir kişiyi, çok seviyor- rımız ve davranışımız genel- tarafından ele alınmalı, emir 669 sayılı KHK’nin 36. maddesi şöyledir: sak, sayıyorsak, ona çok gü- likle olumsuz olur. Cevap Metininin yayınlanmasını; veniyorsak, onun söylediği 2) Öte yandan, karşımızda- komuta ilişikleri bozulmamalıdır. “Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutan- aksi takdirde yasal yollara yalanları da görmeyiz, görsek kinden çıkar beklentimiz var- lıkları Milli Savunma Bakanı’na bağlıdır. yapmış sivil kökenli bir politikacı, Mil- başvurulacağını ihtaren bildiririz. de algılamayız, algılasak da sa, o da bizim duygularımızı Bu kanuna aykırı olmayan ve diğer kanun- li Savunma Bakanı olursa kuvvetleri nasıl bu davranışını haklı kılan ge- ve güvenimizi etkiler. larla Genelkurmay Başkanlığı’na verilen rekçeler uydururuz... 3) Karşımızdakinin bizden yönetebilecektir? görev ve yetkilere ilişkin hükümler sak- İHTAR EDEN VEKİLİ Ne zamana kadar? bir çıkar beklentisi varsa, biz- Kuvvet komutanlıkları, Milli Savunma lıdır. Cumhurbaşkanı, Başbakan gerekli Ona karşı duyduğumuz den çıkar beklentisi olanla- Av. Ayşegül BÖLÜKBAŞOĞLU Bakanı’na bağlanmış, Genelkurmay Baş- sevgi, saygı ve bu sevgi ve ra karşı güven duymak da- gördüklerinde Kuvvet Komutanları ile bağ- kanı bağlanmamıştır. Emir komuta zinciri saygının yol açtığı güven ha zordur. lılarından doğrudan bilgi alabilir ve bun- niçin koparılmıştır? duygusu yok olana kadar. Dördüncü ve en son ama lara doğrudan emir verebilir. Verilen emir Hiç kimse veya organ, kaynağını anaya- HHH en kesin kaynak, karşımız- herhangi bir makamdan onay alınmaksı- OKURLARIMIZA... Sevgi ve saygının, güve- dakinin bizi daha önce al- sadan almayan bir devlet yetkisini kullana- zın derhal yerine getirilir.” nin çeşitli kaynakları vardır: datıp aldatmamış olması- maz. Milli Savunma Bakanı, kaynağını ana- Bu düzenleme anayasaya aykırıdır. Ana- Birinci kaynak kişinin dır. azetemiz Genel Yayın yasadan almayan hatta anayasaya aykırı olan yasanın 117. maddesi “Genelkurmay Başka- kendisidir. Her aklı başında normal in- GYönetmeni Aykut emir komuta yetkisini nasıl kullanmaktadır? Kendisine sevgisi saygısı sanın, kendisini bir kez alda- nı silahlı kuvvetlerin komutanı olup savaşta 669 sayılı KHK, OHAL döneminde çıka- Küçükkaya her hafta olmayan, kendine güvenme- tana karşı güveni sarsılır. başkomutanlık görevlerini Cumhurbaşkan- rılmıştır. OHAL kararnameleri, olağanüs- yen insan, kimseyi de sev- Sürekli kendisini aldatan pazartesi günleri gazetenin lığı namına yerine getirir” demektedir. Ana- tü halin icapları kapsamını aşamaz. Olağa- mez, saymaz ve kimseye de insana karşı ise hiçbir ak- yasaya göre barışta, silahlı kuvvetlerin ko- mutfağından gelişmelere yer güvenmez. lı başında insan artık, sevgi, nüstü hali gerektiren ortamın düzeltilmesi mutanı Milli Savunma Bakanı değil, Genel- vermekte, muhabirlerimizin Bu nedenle en güvenil- saygı, güven duyamaz. maksadıyla çıkarılabilir. Etkileri, olağanüs- kurmay Başkanı’dır. Hulusi Akar’ın Milli Sa- mez insanlar, kendileri- HHH haberlerine atıf yapmaktadır. tü hal sonrasında da sürecek kalıcı düzenle- ne sevgisi saygısı olmayan, Peki, bir lider insanları ne vunma Bakanı olmasından sonra Genelkur- meler KHK ile değil, kanunla yapılır. Bu ko- Yukarıda yayımlanan kendilerine güvenmeyen zamana kadar aldatabilir, may Başkanlığı ve kuvvet komutanlıkları et- nuda Anayasa Mahkemesi kararları bağlayı- tekzip metni de birkaç insanlardır. yani lidere duyulan güven kisizleştirilmiştir. Bakan; yanına komutanla- cıdır. 669 sayılı KHK hukuken sorunludur. Dönekler, dalkavuklar bun- ne zaman biter? cümlelik atıfa verilen yanıtı rı alarak birlikleri denetlemekte, harekâtları Genelkurmay ve kuvvet komutanlıkları lar arasından çıkar. İşte asıl soru buradadır: yönetmekte, özel üniformasını giyip komu- içermektedir. Bu tekzip İkinci kaynak karşımızda- Seçmenlerin, taraftarla- karargâhları halen birbirlerine yürüyüş mesa- tan gibi davranmaktadır. metnini yayımlamadığımız ki kişidir. rın, takipçilerin, destekçile- fesindedir. MSB ve Genelkurmay karargâhları 1) Karşımızdaki insanın bi- rin güvenlerinin bittiği, artık takdirde gazetemiz ağır bitişik binalardadır. Günümüzün iletişim Sorular zimle ilişkisi çok önemlidir: aldatılamayacakları nok- olanakları dikkate alındığında, yakın ve eş- para cezasıyla karşı karşıya Anne, baba, kardeş, amir, ta nedir? İsmet İnönü’nün, Fevzi Çakmak’ın ma- güdümlü çalışmalarına engel bir yerleşim memur, patron, işçi, komşu, O nokta, insanların gü- kalmaktadır. Söz konusu kamında oturan, fakat kuvvetlere komuta yoktur. Bu karargâhlar Etimesgut’a taşınır- akraba gibi ögeler bu sevgi venlerinin birden çok kez haberle ilgili gazetemizin edemeyen Genelkurmay Başkanı, anayasa- ve saygıyı dolayısıyla, güve- sarsıldığı, yani sürekli ola- sa mevcut binalar ne olacak? da kendisine verilen yetki ve sorumluluk- birinci sayfasından ni etkiler. rak kandırıldıkları, aldatıl- tan nasıl feragat edebilmektedir? Sonuçlar 2) Karşımızdaki kişinin geç- dıkları ve zarara uğratıldık- yayımlanan tekzip metnine Barışta kuvvetlere komuta edemeyen, mişi de çok önemlidir: ları noktadır. Emir komuta sistemindeki düzenleme ve gazetemiz Hukuk Müşaviri Daha önceki eylem ve söy- Liderine güvenerek sürek- kuvvet geliştirme, planlama faaliyetlerin- buna uygun Pentagon benzeri altyapı in- Avukat Turan Karakaş yanıt lemlerinin tutarlı ya da tutar- li zarar gören, sürekli ziyan de etkili olamayan, birlikleri denetleyeme- şası ABD sistemine özenilerek yapılmakta- sız olması ve dürüstlüğü ya eden hiçbir insan ona artık vermişti. Karakaş’ın hukuki yen, personeli tanıyamayan Genelkurmay dır. ABD ordusu, ABD’nin emperyalist çı- da yalancılığı gibi öğeler, kar- inanmaz güvenemez... yanıtına değerli okurlarımız Başkanı, savaşta başkomutanlık görevini karlarına göre örgütlenmiştir. Asli görevi şımızdakine duyulan sevgiyi, Bu nedenle, siyasal açıdan nasıl yerine getirebilecektir? gazetemizin internet yurdunu savunmak olan Türk ordusunun saygıyı ve güveni etkiler. halkını uzun dönemde sürekli KHK; “Cumhurbaşkanı kuvvet komu- 3) Bizimle ilişkisinden ba- aldatan, sonunda yoksulluğa komuta yapısı, ABD’ye benzetilemez. sitesindeki https://www. ğımsız olarak bulunduğu yer- mahkûm eden hiçbir siyasal tanlarına ve bağlılarına emir verebilir, bu Ayyıldız Projesi, KHK ile bozulan komu- cumhuriyet.com.tr/turkiye/ den, makam, mevki gibi po- lider, inandırıcılığını ve ken- emir herhangi bir makamdan emir almak- ta yapısındaki sakatlığı kalıcı hale getirme- cevap-ve-duzeltme-hakki- zisyonundan gelen ögeler de disine duyulan güveni sürdü- sızın derhal yerine getirilir” demektedir. ye yöneliktir. Askerliğin temel kurallarına önemlidir: remez. nasil-uygulanmalidir-1884012 Bu durumda askerliğin temel kuralı olan da anayasaya da aykırıdır. Komutada belir- Görevleri, yetkileri, sorum- Güven bir kez kaybolun- linkten ulaşabilirler... emir komuta birliği prensibi ve hiyerarşi sizlik askerlikteki en önemli hatadır. Harp lulukları, hesap verebilirliği, o ca da “Bilişsel Tutarlılık” tam bozulmuş olmayacak mıdır? Genelkurmay tarihi bunun acı örnekleriyle doludur. Ulu- pozisyonda yaptıkları ve yap- tersine işlemeye başlar ve ar- Başkanı bunu nasıl kabullenmektedir? madıkları, başkalarına kar- tık liderin söylediği ve yaptığı sal güvenliği ilgilendiren bu konu, siyasal şı tutum ve davranışları gibi hiçbir şeye inanılmaz olur. Mevcut bakan, asker kökenlidir. Yarın ve toplumsal muhalefet tarafından ele alın- askerliğini hiç yapmamış veya kısa dönem malı, emir komuta ilişikleri bozulmamalıdır. PARTILI CUMHURBAŞKANI VE DENETIM SORUNU de, parlamenter sistemlerde gör- memiştir. Bürokratlar kanun yaz- MUSTAFA BAYRAM MISIR düğümüz, bakanlardan oluşan mayı bırakmıştır. Ama “yargı re- AVUKAT, DOKTOR “kabine” yoktur. Bir gece Resmi formu” başlığı altında sunulan- Gazete’de yayımlanacak cumhur- lar dahil, TBMM’de kabul edilen BMM’de temsil edilen altı mu- başkanı kararıyla görevden alı- neredeyse tüm kanunların, eski- Thalefet partisi, parlamenter sis- Yumu?ak Orta Yumu?ak nabilecek veya göreve atanabile- den olduğu gibi, aslında bakanlık- teme geçiş sürecini birlikte değer- cek olan cumhurbaşkanı sekre- lar tarafından hazırlandığı, ger- lendiriyor, genellikle “güçlendi- teri niteliğinde bakanlar vardır. çekte “tasarı” olduğu bilinmekte- rilmiş parlamenter sistem” adıy- Yürütmenin; kanun altı, yönet- dir. Bunları milletvekillerinin im- la andıkları yeni sistemin üzeri- melik üstü düzenleyici işlemle- zalayarak teklif haline getirdikle- ne yükseleceği temel ilkeleri belir- ri olan Cumhurbaşkanlığı karar- ri doğrudur. Ama genellikle ken- leme çalışmalarını sürdürüyorlar. nameleri dışında kalan bütün yü- dileri hazırlamamışlardır. Anaya- Bu yöndeki haberler muhalefete Orta Sert Sert rütme işlemleri, bu nedenle “cum- sa bu gücü verse de milletvekil- duyulan güveni artırıyor. hurbaşkanı kararı” ile yapılmak- lerin bu gücü kullanmalarını en- Kabine yok tadır. Resmi Gazete’ye baktığı- gelleyen, “partili cumhurbaşkanı” Burada üzerinde konuştuğu- mızda, doğal olarak hiçbir “kabi- mekanizmasıdır. Cumhurbaşkanı; ne kararı” göremeyiz. Anayasa partisi aracılığıyla yasama meclisi muz, siyasal rejimin niteliği de- ğil, dar anlamıyla hükümet siste- dahil mevzuatın hiçbir yerinde üyelerini belirlediği gibi, yasama “kabine” ile ilgili düzenleme ve- işlevini de arka kapıdan, partisi midir. Siyasal rejim hakkında ya- zılıp çizilirken karşılaştığımız, ya “kabine”ye yapılan atıf bulun- aracılığıyla denetlediği meclis ço- mamaktadır. Kabine toplantıları- ğunluğu yoluyla üstlenmektedir. “seçimli otoriterizm”den başla- yıp “faşizan”a uzanan kavramsal- nın hukuki gerçekliği, sekreterle- Tek neden değil rinin Cumhurbaşkanı’nı bilgilen- laştırmalar, “parti devleti”, “tek “Cumhurbaşkanlığı hükümet adam rejimi” vb. nitelemeler, “ki- dirmesinden ibarettir. sistemi” denilen anayasal dü- şiye özel dikilmiş anayasa”, “şah- Partili cumhurbaşkanı zenlemenin, kuvvetler ayrılığı- sım hükümeti” vb. anlamayı ko- na dayanan demokratik hükü- laylaştıran propaganda sıfatla- mekanizması met sistemi biçimi olan başkan- rı, karşı karşıya olduğumuz ol- Sisteme karakterini veren, onu lık sisteminden ayrılmasının tek guyu bir yönüyle açıklamaya ya- kuvvetler birliği sistemi hali- nedeni bu değildir, başkanlık rar. Her birinin gösterdiği doğru- ne getiren, yürütmenin kişi-or- sisteminde gördüğümüz denge lar vardır. Ancak hükümet siste- gan olarak örgütlenmesi değil, ve denetleme mekanizmalarının minin esas mekanizmasına işa- bu kişinin “partili” olarak yasa- hemen hiçbirinin bulunmama- ret etmekten uzaktırlar. ma meclisini denetleyebilmesidir. sıdır. “Şahsım hükümeti”ni iş- Anayasa ve uygulamada kri- TBMM’nin denetleme mekaniz- ler kılan, onu temel mantığının tik halka, “partili cumhurbaşka- maları -gensoru, sözlü soru, büt- kuvvetler birliği olarak işleme- nıdır”. Cumhurbaşkanlığı’nın res- çe hakkı vb.- budanmış; yürütme- sini sağlayan bu mekanizmadır. mi sitesinde bakanlar, “Cumhur- nin tasarı sunmasının önüne ge- Sistemi; kuvvetler birliği siste- başkanlığı kabinesi” olarak ilan çilmiş; yasa yapma sürecinde tek- mi haline getiren esas hukuksal edilse de yürütme organı kişi yö- lifin esas olması benimsenmiştir. mekanizma, partili cumhurbaş- nünden kurul değil, kişi organ- TBMM’ye bağlı “kanunlar daire- kanı ve bu sayede meclis üzerin- dır. Cumhurbaşkanı, tek başı- si başkanlığı” vb. adında bir ka- de kurulan denetimdir. na yürütme organıdır. Bu sistem- nun yazma bürosu dahi öngörül-