Katalog

24 KASIM 2021 ÇARŞAMBA 18 DIZI YUNUS NADI’DEN BUGÜNE ASMA KÖPRÜ TARTIŞMALARINDA YALANLAR VE GERÇEKLER ‘İNŞAAT MÜHENDİSLERİNİN KÖPRÜ YAPIMINA y Asmalı köprü e değil KARŞI OLDUĞU İDDİASI YALANDIR’ y ödetilen bedele is an İnşaat Mühendisleri Odası İstan- bul Şube Başkanı Nusret Suna, ulaşım master planı olmadan yapı- KURTULUŞ lan her yatırımın sorunları büyü- YUNUS NADİ’DEN GÜNÜMÜZE ARI teceğini söylüyor. Yunus Nadi’den Nusret Suna bugüne, yarınlara dönük her pro- ASMALI KÖPRÜ TARTIŞMALARI jede meslek örgütlerinden gelen Mete Akalın ŞÜKRAN SONER karşı çıkışların köprülere değil, 2 ülkeye, halka, İstanbul’a ödettiği Yunus Nadi’nin gündeme getirmesi ile 1930- bedeller üzerinden olduğunun al- 36 yıllarında başlayan asma köprü tartışmaları tını çiziyor. Gerçekler ile yalanla- günümüze kadar, yalanlar ve gerçekleri içinde rın yüzleştirilmesinde çıkarılacak Altok Kurşun Şükran Soner barındırarak noktalanamıyor. dersler için önerisi, “Dün doğru, bugün de doğru olanlara unus Nadi’nin başyazarlığın- alındığının altı çiziliyor. Amerika- 18 Ocak 1936 tarihli Yunus Nadi, 1 Şubat tarihli kö- bakmalıyız” oluyor. da Cumhuriyet 1936 yılına lı mühendisin en büyük gemilerin Cumhuriyet’in 2. sayfasında es- şe yazısında, içinde mizaha da yer Ykamuoyuna da benimsetilmiş geçişine uygun yükseklikleri, San ki İstanbul Belediye Başkanı ile bir verdiği bir yaklaşım getiriyor. “Laf usret Suna, İstanbul Boğazı’na köp- Nrü yapılmasıyla ilgili tartışmaların asma köprü tartışmalarının deva- Francisco’daki köprünün örneğin- başka uzman mühendisin görüşleri kıtlığında asmalar budayayım!” 1930’lara dayanmasına karşılık köprü ya- mı ile giriyor. Asya ile Avrupa’nın den 63 metre olarak alığından baş- özetleniyor. Yeterince açık görüşle- başlıklı köşesinde, tartışmaların, pımının 1960’ların sonunda gerçekleşti- bağlanmasında Sarayburnu ile Üs- layarak pek çok teknik bilgi pay- re bizden eklemeler gerekmiyor. önerilerin çeşitlenmesi ile İstan- ğini, o günlerde başlayan tartışmaların, küdar arasında bir asma köprü laşılıyor. Tren ve tramvayların da bul için asma köprü projesindeki sonraki yıllarda yapılan ikinci ve üçüncü projesi benimsenmiş gibi. üzerinden geçmesinin de projelen- İstanbul’a dönük çözüm üretme ye- köprülere, bugünlere de taşındığının altı- 9 Ocak 1936 tarihli dirildiğinin vurgusu yapılıyor. Ki- rine, uluslararası amaçlara saptır- nı çiziyor. İstanbul’da kent içi ulaşım so- Cumhuriyet’in 8. sayfasındaki ha- mi mühendislerimizin Boğaz’ın en ma içerikli, medyada yayılmış öne- run olmaya devam ettiği sürece, bu tar- berde “İstanbul-Üsküdar köprüsü dar yerinin seçilmesi önerileri de rilerin kargaşasında gerçekçilikten tışmaların sona ermeyeceğini söylüyor. Mühendislik harikası olan köprülere yapılırsa” başlığı var. Haberin içe- yoka sayılmıyor. kopulması kaygılarını paylaşıyor. karşı çıktıkları iddialarının büyük bir ya- riğinde Asya ile Avrupa’nın kara- 15 Ocak 1936 tarihli Nasrettin Hoca’nın ünlü bir öykü- lan olduğunun bilindiğini belirterek köp- yolu ile bağlanmış olacağının bilgi- Cumhuriyet’in 2. sayfasında ya- sü ile, evde yağ, un olmadan çorba rünün, bağlantı yollarının belirlenme- lerine yer veriliyor. yımlanmış proje üzerinden söyle- yapmaya kalkışılması sakıncasının si yöntemi, çevrelerinin imara açılma- necek fazla söz yok. Genç bir mü- altını çizmiş oluyor. sı, nüfus yoğunluğunun artırılması, yatı- hendisin projesinin karmaşıklığı, rım sorunlarına köklü çözüm getirilip ge- engelleri, başlığından içeriğini ay- tirilmediği sorgulamasını yapıyor. Köprü- rıntılı açıklanıyor. Paylaşmamak den akacak trafiğin kentin herhangi bir noktasına kilitlenip kilitlenmeyeceği, tek- olmazdı. nik kavramla sürdürülebilir olup olmadığı, ihale süreçlerinin soru işaretleri taşıyıp 18 Ocak 1930 taşımadığına bakıldığını belirtiyor. Birinci köprüye yapılan itirazların ge- rekçesinde, çok kısa bir zaman sonrasın- da yeni Boğaz köprüleri yapmak zorunda 9 Ocak 1930 21 Ocak 1936 tarihli kalınacağı uyarılarını anımsatıyor. Kent ve ulaşım politikaları açısından öngörü- Cumhuriyet’ten 2. sayfada küçü- lerinin tarihteki yerini aldığının altını çi- cük bir haber. Halk asma köprü- ziyor. Öngörünün dayanağının bilim ol- nün çözüm olabileceğine inanmış, duğunun altını çiziyor. Akıl ile bilim süz- 11 Ocak 1936 tarihli İstanbullu siste ortada kalınca, pro- gecinden geçirilmiş; mühendisliğin, ula- 1 Şubat 1930 Cumhuriyet’in 5. sayfasında yer testocu bir grup, “Yaşasın asma şımın, kentleşmenin evrensel kabulleriy- verilen habere göre ise ilk kez bu- köprü” gösterisi yapacak noktada. le teorik çerçevesi hazırlanmış, geleceğe günün 2. Boğaz köprüsünün oldu- projektör tutulmuş olduğunun vurgusunu ğu yerin seçimi gündeme geliyor. yapıyor. İster ulaşım isterse deprem ol- sun öngörülerinin dayanaksız olduğunun “Asma köprü için ileri sürülen ye- görülmediğini belirtiyor. Ne yazık ki bu- 15 Ocak 1930 ni mütalealar” başlıklı haberde or- gün de hâlâ İstanbul’un temel sorununun taya atılan yeni görüşler özetlenir- ulaşım olarak karşımıza çıkarıldığını, top- ken Boğaz’ın en dar yeri olan Ru- 6 Şubat 1936 tarihli lu taşımacılığın gelişmişliği, kapasitesin- melihisarı ile Kandilli’nin seçilme- Cumhuriyet’in 6. sayfasında çok de geride kalındığını açıklıyor. si halinde daha ucuz ve yararlı bir 17 Ocak 1936 tarihli geniş verilerle, olabileceklere çok iş yapılmış olacağının altı çiziliyor. Cumhuriyet’in 2. sayfasında müs- boyutlu yaklaşım getiren, hizmet Sarayburnu ile Üsküdar arasın- teşarlık yapmış bir uzmanın görüş- alanlarına dönük maliyetlerin top- da gündeme gelen asma köprünün leri var. O tarihlerde kimselerin ak- lamı üzerinde de duran bir geniş maliyetinin 12 milyon lirayı geç- lına dış kaynaklarla köprü yapmak çalışmanın paylaşımı var. Olabildi- 21 Ocak 1930 meyeceği hesaplarının şüpheli ol- akla getirilmediği için olacak, asma ğince geniş fotokopisi ile uzmanla- duğunun da altı çiziliyor. köprünün benimsenmesine karşı- rın dikkatine sunmayı yeğleriz. lık, sıkı sıkıya gerçekçi maliyet he- sapları yapılmaya çalışılıyor. 22 Ocak 1936 tarihli Cumhuriyet’in 2. sayfasında bu Altok Kurşun’dan köprücülük virüsü kez asma köprü yerine, bugünkü kapmış bir mühendis olarak yapımına Marmaray tünelinin yerine geçe- katıldığı ikinci Boğaz Köprüsü. bilecek, “Asma köprü yerine şehir Nusret Suna bu noktada, Yunus Na- içinde uzun bir tünel” başlıklı pro- di öncülüğünde 1930’lu yıllardaki tartış- jenin önerisi var. Asma köprü ile malara değiniyor. Savaştan çıkılmış, kur- tünel projelerinin birleştirilebilece- tuluş ile kuruluş savaşlarının dinamikle- ği önerisi de içinde yer alıyor. Ülke ri üzerinden, Yunus Nadi’nin Atatürk ile 11 Ocak 1930 kaynakları ile yapılabilirlik ve iş- paylaştığı öngörülen asma köprü tartış- levler üzerinde ayrıntılı tartışmalar malarının dönemi, koşullarının dinamik- lerine geçiş yapıyor. Savaştan çıkılmış, geliştiriliyor. ekonomi zayıf, tarım ağırlıklıdır. Sanayi hemen hiç yok, İstanbul nüfusu 1 milyo- 12 Ocak 1936 günü, ilk fotoğra- nu geçmemiş, altyapı yetersiz, tarumar.. fı 1. sayfamızda yayımlanmış, dün- İstanbul’un ticaret ile kültür merkezi kü sayfamızda sizinle paylaştığı- haline getirilmesi hedef alınmış. Mühen- mız, Sarayburnu’ndan Üsküdar’a dislik bilimi, teknolojisi bugünün çok uza- uzanacak asma köprünün içeriği- ğında, kent politikalarının kabullerinin ge- ne dönük haberin bilgilendirmele- lişmiş olmadığı biliniyor. Yunus Nadi’nin 6 Şubat 1930 köşesinden getirdiği asma köprü tartış- rine geçersek: Ülkemiz uzmanlık malarının, Gazi Mustafa Kemal’in görüş- 17 Ocak 1930 alanı mühendislerinin desteğinin 22 Ocak 1930 lerini de yansıttığı, Atatürk’le sohbetle- rinde ete kemiğe büründüğü açıktır. Yu- nus Nadi’nin gündeme taşıdığı tartışma- ların bütünlüğü içinde, İstanbul’un her ya- nına, ulaşılması istenen işlevlerine uygun ÇIKIŞIMIZ ASMA KÖPRÜLERE DEĞİL TENEKE UYGARLIĞINA her sorun tartışmaların gündemi içine alınmıştır. Boğaz’a asma köprünün hayal 970’li yılların öğrenci liderliğinden, in- 0 Şubat 1936 tarih- şılması, bir anlamda dönem tartış- olup olmadığı sorgusu hep ön plandadır. 1şaat mühendisliği İstanbul, Türkiye 1li Cumhuriyet’in 5. sayfasın- malarına geçici nokta konulması Hem 1930’larda hem de daha sonra gün- Başkanlığı’na geçiş yapan, Mete Akalın, da ise yine Cumhuriyet okurla- oluyor. Cumhuriyetin kurucu de- deme getirildiği yıllarda Boğaz’a asma köp- Altok Kurşun ile Nusret Suna’nın değer- rı için gazeteye gönderdiği yazı- ğerlerinden sapılmadan, öz kay- rü yapılmasının ekonomik nedenlere ger- lendirmelerini içtenlikle paylaşmış ola- larla bilinen bir uzmanın, dönem nakları ile yapılabileceklerin yapıl- çekleşemediği bilinmektedir. Ne denir, ül- rak, bana göre, çocukluğunu Cumhuriye- tartışmalarına da nokta koyabile- ması uyarılarından pek çok satır- ke yoksuldur ve ayağa kalkmayı henüz tam tin en dinamik, devrimcilik yıllarında ge- cek anlamında bir sonuç analiz ya- başı çizilmiş oluyor. Bir anlamda anlamıyla başaramamıştır. Tarihi, tarihsel çirmiş olmanın da birikimi ile, kimi ekle- zısı var. Yılı, tarihsel dönemi, ülke- bugünün altından çıkılamaz, inat- olayları değerlendirirken diyalektik bir yön- meler yapmayı seçiyor.. nin içinde bulunduğu, Avrupa’dan la yapılmasında diretilen proje- tem vardır. Bugün de dün de yanlış olanlar, Genç Cumhuriyetimizin kuruluş yıl- da yansımış savaşlar, yoklukların ler ile başımıza örülen çorapları da dün doğru bugün yanlış olanlar, dün yanlış, 10 Ocak 1930 ları.. Atatürk’ün gayretleriyle ülkeyi da kıskacında, gerçekçiliğin payla- özetliyor.. bugün doğru olanlar. Boğaz’a köprü mese- yokluklar, yoksunluklar içinde yeniden lesini tartışırken ne Yunus Nadi’nin köşe- yaratma çabaları sürmekte. Ekonomik sinde somutlaşan görüşleri ihmal etmeli- ginç, heyecan verici. Yapılamazlık koşul- Anımsamadan geçemedim; birinci Bo- na kulak tıkayarak, tren taşımacılığını da kalkınmamız için yatırım önerileri art yiz. Ne de 68 devrimci gençliğin “Boğaz’a ları, yanlışları bir yana, Boğaz geçiş yo- ğaz köprüsü yapılırken Süleyman Demi- sağlayacak yaklaşımlara kapıları kapat- arda geliyor.. Böylesi zor bir dönemde değil Zap Suyu’na köprü” kampanyasının lunun demiryoluna hizmet edecek şekil- rel 1967 yılında, 1930’ların hayalini ger- ması ortada. Demirel’in okuldan yakın başlayan yatırımlar, tersaneler, çimen- anlamını mühendislik tartışmasına heba de düşünülmesi, köprünün gerçekçi yük- çeğe dönüştürmek için kollarını sıvar- arkadaşlarının acımasızca bir bir sürgün to fabrikaları, şeker, dokuma, kiremit, etmemeliyiz. seklik yaklaşımı kayda geçmeli. 1970’li ken yabancı şirketlerle uzlaşma yapar. edilmeleri gündeme gelir. cam fabrikaları ile sürüp gidiyor. Böy- Biz mühendisler için vazgeçilmez olan, yıllarda özel arabalar için köprüye karşı Sırf bu köprü ve çevre bağlantıları için Neyse ki bizler o günlerde devrimci le bir dönemde köprü düşü kurmamak İstanbul’dan Hakkâri’ye vatandaşlarımı- çıkışımız, özünde teneke uygarlığına hiz- özel sektörden Atalay Coşkunoğlu getiri- gençliğin Zap Suyu köprüsünden yana, zın nitelikli bir yaşama sahil olması için mümkün değil.. aklın, bilimin harekete geçirilmesi, ulaşım Gerçek ülke kalkınması düşüncesi- met edeceği içindi. Yoksa teknik olarak lir. Özel oto kullanımında korkunç artış- Nizibi, Hekimhan köprülerinin yapılma- yapılarının sorunlarının çözülmesidir. nin rüzgârı ile gelen görüşler elbette il- önemli bir mühendislik hizmetidir. la açılan “köprüye hayır” kampanyaları- sından yana kampanyaların içindeydik. B İ T T İ