Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr EKONOMİ 12 KASIM 2021 CUMA11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 9.9230 11.3700 13.3370 17.65 1.625 3999.96 593.39 8.8 kuruş 1 kuruş 1.2 kuruş Sabit 0.97 puan 49.62 lira 8.73 lira Dolar kuru, dün 10 lira sınırına çok yaklaştı. Dolar/TL anlık işlemde 9.9870’i gördü y Dolar ‘10’a bakı or! Orta gelir, orta akıl... Ve Merkez Bankası’nın faiz in- DEUTSCHE BANK dirimine başladığı eylülden Metaverse... bu yana, hem ekonomik TAHMİNİ 2 PUAN unharca diye de nitelendirebiliriz için- hem iç ve dış siyasi gerilim- de bulunduğumuz koşuşturma duru- Hmunu. Nereye doğru gittiğimiz bel- erkez Bankası (TCMB) Para Po- le TL’nin dolar karşısındaki li değil ama kapıldık bir dalgaya sürükleni- Mlitikası Kurulu’nun (PPK) gele- erimesi yüzde 15’i aştı. yoruz. Enflasyon karşısında direnemeyip cek hafta yapacağı toplantı sonra- yükselen fiyatların peşinden koşuyoruz gü- sı 18 Kasım’da açıklanacak yeni faiz oplumu fakirleştiren, enflas- nü kurtarabilmek için... Bir yerlere varabil- kararı öncesi, bu konuda tahminler mek için koşuyoruz, bizi almayan taksilerin yonun yükselişine kapı açan yapılmaya devam ediyor. ya da kalabalıktan binemediğimiz otobüs- TTürk Lirası’ndaki erime, dün Bu konuda dikkat çekici tahmin- lerin peşinde.. Daha iyi yaşam, daha iyi ko- yeni bir zirve seviyeye daha ulaştı. lerden biri dün Deutsche Bank’tan şullar için debelenip duruyoruz. Debeleni- İktidarın yanlış politikaları ne- geldi. Deutsche Bank, TCMB’nin yoruz da ne oluyor? Orta gelir tuzağını bir türlü aşamıyoruz. Sadece orta gelir mi? Pe- bu ay ve önümüzdeki ay yapacağı deniyle yükseliş için bütün ba- şinde ekürileri de var tabii: Orta eğitim, orta toplatılarda faizleri 100’er baz pu- haneleri değerlendiren Dolar/ teknoloji, orta akıl... an düşürmesini beklediğini açıkla- TL, bu kez ABD’de enflasyonun Aslında tuzağı aşmanın anahtarı belli: dı. Deutsche Bank Türkiye’de man- 1990’dan bu yana görülen en Teknoloji ve insan gücü geliştirmeye yatı- şet enflasyonun önümüzdeki yılın rım yapmak. yüksek seviyeye çıkması ve ilkyarısında 20’nin üzerinde kalma- Sonsuz hızla dijitalleşen bir dünyada ya- Türkiye’de devam eden enf- sını ve 2022 sonunda ise yüzde 16 şıyoruz. Ve bu dünyada düşük katma de- lasyon-para politikası endişe- olmasını öngörüyor. l Reuters ğerli ürünleri ucuza üreterek zenginleş- leriyle rekoru seviyesini 9.9750 mek mümkün değil. Yüksek teknolojiye da- olarak güncelledi. Hatta an- yanan, yüksek katma değerli ürünleri icat ederek, marka haline getirerek ve satarak lık işlemlerde 9.9870 liraya ka- EĞİLMEZ: İKİ YANLIŞ bir adım öne geçiliyor. Bunun için de ihti- dar çıktı. Günü ise 9.92 seviye- yacımız olan nitelikli beyinler. Yani eğitimli SEÇENEK ARASINDA sinde tamamladı. Böylece Merkez ve aynı zamanda yaratıcı işgücü. Bankası’nın politika faizinde indi- Beceremiyoruz çünkü bunu, ülkenin konomist Mahfi Eğilmez, sos- öncelikli sorunu olarak görmüyoruz. Be- rime başladığı 23 Eylül’den bu ya- Eyal medya hesabında Scope ceremiyoruz çünkü bu, eğitim sisteminin na geçen zaman diliminde, yaşa- Ratings’in güncel raporuna yer ve- topyekûn değişmesini gerektiriyor. Bece- nan bir dizi gelişmenin de etki- rerek “Türkiye, 95 ülkeyi kapsa- remiyoruz çünkü sadece eğitim sistemi- siyle TL’nin dolar karşısındaki de- yan uluslararası risk sıralamasın- nin değişmesi bile yetmiyor, hukuk siste- ğer kaybı da yüzde 15’i aştı. minin hatta bakış açımızın bile değişme- da 86’ncı sırada yer alıyor. Azerbay- si gerekiyor. hafta başı 400 baz puanın altı- için bu şekilde giderek daha az çe- Ayrıca son beş yılda değerinin üç- can 67, Pakistan 70, Gabon 84’ün- Biz debelenirken, birileri bir yerlerde bu- cü sırada. CDS primi de benzer du- te ikisini kaybeden TL, benzer pa- na indi ama son gelişmelerle dün kici hale geldiğini belirten TD Se- günkünden çok çok daha farklı yeni bir rumu gösteriyor” dedi. Ayrıca şu il- 408-413’te oluştu. Gelişmeleri curities Analisti Cristian Maggio ra birimleri arasında açık ara en çok dünya düzeni kurmanın peşinde. Nasıl mı? ginç yorumu yaptı. “Milyoner yarış- değer kaybeden para birimi. TL’deki Reuters’e değerlendiren uzman- da şunları vurguladı: “Eğer faiz in- Metaverse ismini sanırız duymuşsunuz- masında iki seçenek arasında kal- lardan Istanbul Analytics temsil- dirimleri devam ederse reel faiz dur. Facebook’un çatı şirketinin yeni is- bu kayıp ve çift haneden düşmeyen dım diyerek ikisi de yanlış olan se- mi. Yunanca “öteki” anlamına gelen “Me- enflasyon lokallerin alım gücünü cisi Atilla Yeşilada, bu politikalar- 500-600 baz puan negatife geçe- çeneğe yönelen yarışmacı gibiyiz. ta” kelimesi ile İngilizce “evren” anlamına la enflasyon beklentilerinde bozul- cek. Tarihsel olarak baktığımızda eriten en önemli etkenler. Seçenekler: (a) Riskleri düşürmek, gelen “universe” sözcüğünün birleşkesi ile manın devam etmesini beklediği- piyasanın geri kalanına kıyasla bu oluşmuş. “Öte evren” olarak da çevrilebili- (b) Yapısal reformları yapmak, (c) En az yüzde 25 ni belirterek “2022 TÜFE enflasyo- kadar ortantısız bir seviyenin (ne- riz Türkçeye. İnternetten sonraki en büyük Faizi düşürmek, (d) Kura müdahale. adım olarak tanımlanıyor. Aslında yavaş ya- Türkiye’nin beş yıllık CDS’leri nun bu resim içinde yüzde 25’in gatif reel faiz) Türkiye’ye fayda ge- Ne düşünüyorsunuz denince c ve d vaş zaten sanal dünyada karşılaştığımız ise yeniden artıyor. Geçen ekim altında olması kolay değil” dedi. tirdiğini söyleyemeyiz.” arasında kaldık diyoruz.” hatta iç içe yaşamaya başladığımız kav- sonunda 470 baz puan olan CDS, Türkiye’nin yabancı yatırımcılar l Ekonomi Servisi ramların bir araya gelişi... Sosyal medya, artırılmış gerçeklik, sanal gerçeklik, çevri- miçi oyunlar, kripto paralar, sanal gözlük- Türkiye’nin döviz gelir-gider dengesi eylülde 1.6 milyar dolar fazla verdi ler, yapay zekâ... İçinde yaşadığımız fiziki dünya ile sa- nal dünya arasındaki sınırlar hızla kalkı- yor. Dünyanın bambaşka bir kentinde canlı bir konserde kendinizi sanal dans ederken bulabilir, bir partide farklı ülkelerde yaşa- yan arkadaşlarınızla bir araya gelebilir, hat- Ihracat ve turizm etkisi ta gerçek dünyada beğenmediğimiz görü- nüşünü sanal dünyada tamamen istediğiniz yeni bir kimlikle yeniden tasarlayabilirsiniz. erkez Bankası’nın dün açık- cari açık 18.4 milyar dolar oldu. Bu bir önceki yılın aynı ayına göre EY’DEN ORÇUN MAKAL Metaverse’ü tüm dijital dünyaların bir- Mladığı yeni ödemeler denge- rakam Ağustos 2021’de 22.4 milyar 1.4 milyar dolar artarak 3 milyar leştirildiği, yani internette yapabildiğiniz si verileri, cari işlemler fazlasının dolardı. dolara yükseldi. her şeyin tek bir alanda toplandığı para- ‘Yapılandırmanın ağustos ayında sonra eylül ayında Merkez Bankası’nın ilgili rapo- lel bir evren olarak tanımlamak mümkün. Kaynağı belirsiz uçtu da sürdüğünü gösterdi. runa göre, eylül ayındaki gelişme- Günlük yaşamda olduğu gibi gezebilece- hızı yavaşlıyor’ Öte yandan kaynağı belirsiz dö- ğimiz sanal sokaklar, AVM’ler, sanal or- Verilere göre Eylül 2020’de 2 mil- lerde, ödemeler dengesi tanımlı tamda satın aldığınız bir ürünü dijital ava- rnst&Young (E&Y) Türkiye or- viz giriş- çıkışını gösteren “net ha- yar 335 milyon dolar açık veren ca- dış ticaret açığının bir önceki yı- tarınıza giydirebiliyorsunuz, aynı zamanda Etağı Orçun Makal, dün “Finan- ta ve noksan” hesabı ise ilk 9 ayda ri işlemler dengesi, Eylül 2021’de 1 lın aynı ayına göre 2.7 milyar do- aldığınız ürün kargo ile gerçek dünyada sal Yeniden Yapılandırma” konu- 13.5 milyar dolarlık girişle sonuç- milyar 652 milyon dolar fazla verdi. lar azalarak 1 milyar dolara geri- evinize teslim ediliyor. Gerçek dünyada lu bir basın toplantısı düzenledi. landı. Geçen yılın aynı döneminde Bu hesap Ağustos 2021’de de 814 lemesi ve hizmetler dengesi kale- dijital cüzdanınızda biriktirdiğiniz kripto Önümüzdeki dönemde büyük kre- paraları sanal dünyada harcayarak kendi- 7.8 milyar dolarlık çıkış hesaplan- milyon dolar fazla vermişti. Geçen mi kaynaklı net girişlerin 1.9 mil- di yapılandırmaları beklemedikle- nize ev araba alabilirsiniz. Hem de gerçek mıştı. Bu kapsamda 2021 yılı Ey- yılın ilk 9 ayında 28.3 milyar dolar yar dolar artarak 3.7 milyar dola- rini kaydeden Makal, yeniden ya- dünyadakinden çok daha ucuza... sanal lül ayında da 1.8 milyar dolarlık olan cari açık da bu yılın aynı döne- ra yükselmesi etkili oldu. Hizmet- dünyadaki arkadaşınızı dokunarak hisset- pılandırmaların hızının yavaşlama- giriş olduğu görüldü. minde 11.7 milyar dolara düştü. Ay- ler dengesi altında seyahat kale- mek için özel giysiler, eldivenler... ya başladığını ifade etti. l Ekonomi Servisi rıca 30 Eylül itibarıyla son bir yıllık minden kaynaklanan net gelirler Dolar kurundaki durumun mev- Nasıl? Başdöndürücü mü? cut kontratlara etkisiyle ilgili soru- ya ise Makal şu yanıtı verdi: “Deği- Ürkütücü mü? şiklikler olacaktır. Her şey eskiden Artık akıllı telefonu olmayan insan nasıl DIJITAL SAĞLIK TEKNOLOJILERI SALGININ YILDIZI OLDU olduğu gibi kabul edilip devam et- bulamıyorsak yakın gelecekte bu Metaver- meyecektir. Yani sözleşme dediği- se de küresel bir akım olarak herkesi sar- malayabilir. Elbette 5G teknolojisi olma- miz şeyler mutlaka olacak kontrat- dan olmaz. Facebook bir adım ileriye çıka- lar çöpe atılmaz ama. Büyük yeni- 10 kişiden sekizi endişeli rak başlattı, tabii bunda kirli işlere bulaşmış den yapılandırmalarda kurun etki- yüzünü aklama ve dikkatleri farklı bir alana si öngörülüyor. Ama bu yan sözleş- hilips Türkiye’nin, IPSOS işbirli- dikkat ediyorum” dedi. çekme çabası olarak görseniz bile bu dün- meler de var.” l REUTERS Pği ile bu yıl üçüncüsünü gerçek- 4 Basit hastalıklarda doktoruyla uzak- yanın gittiği yönü değiştirmeyecek. leştirdiği “Türkiye Sağlık Trendleri tan iletişime geçerek muayene olmak is- Engelleyebilir miyiz? Yeni gerçeklik evre- nimiz burası mı olacak? Araştırması”nın sonuçları, Covid-19 sal- teyenlerin oranı yüzde 38’den yüzde 61’e Ya gerçek dünyayı bir kenara bırakıp sa- gını süreciyle ilgili önemli veriler orta- çıktı. Doktor ile tele sağlık hizmetleri üze- dece dijital dünya için yaşamak isteği mi? ya koydu. Philips Türkiye Üst Yöneticisi rinde sanal ortamda yapılan görüşmelerin En büyük risk gerçek dünyanın ikinci plana Haluk Karabatak’ın açıklamalarına göre, yüz yüze yapılan muayene kadar verim- atılması olmaz mı? Bilimkurgu filmi Ready öne çıkan detaylar şöyle: li olacağını düşünenlerin oranı yüzde 40. Player One’ı izlemediyseniz, izleyin.. 4 Mevcut sağlık durumundan mem- “Hastalandığımda eğer mümkünse evde Büyük kitleler sanal dünyanın içine çe- Elon Musk nun olanların oranı yüzde 79 oldu. Bu bakılmayı tercih ederim” diyenlerin oranı kilmişken peki neler olacak? Kimler nasıl oran 2019’da yüzde 89’du. da yüzde 37’den yüzde 62’ye yükseldi. yönetecek? 5 MİLYAR DOLARLIK SATIŞ Philips Türkiye Üst Yöneticisi Haluk Ka- 4 Her 10 kişiden 8’i salgınla sağlık 4 2019’da son bir yılda hiç diş heki- Dünyanın önde gelen teknoloji şirketle- rabatak, şu noktaya dikkat çekti: “Fi- ri, uzmanları, hukukçuları bu kavramın üze- konusunda kaygılı hissetmeye başladı. mine gitmeyenlerin oranı yüzde 42 iken, Elon Musk Tesla’dan kir önderleri Türkiye sağlık sektöründe rine çalışmaya başladılar bile. Tek bir şirke- Bu durum daha bilinçli hareket etme- 2021’de yüzde 37’ye geriledi. Kalp sağ- yapay zekânın henüz yaygın bir şekilde tin tekelinde olmaması lazım, evrensel de- yi artırdı. Ankete katılanların yüzde 89 lığı kaygısı bu durumu etkiledi. anketle hisse sattı kullanılmadığını ancak kolaylıkla benim- ğerlerin oluşturulması, etik değerlerin göze- hem kendi hem ailesi için “daha fazla l Ekonomi Servisi senebileceğini düşünüyor.” tilmesi, hukuk sisteminin oluşturulması ge- lektrikli araç üreticisi Tesla’nın rekli. Bunlar tartışılıyor şimdiden. Bizim gibi EÜst Yöneticisi (CEO) Elon Musk, ülkeleri, bilinçsiz tüketicileri bekleyen ne? şirketteki yüzde 10 hissesini satıp ‘GÜLÜMSETEN CUMA satmama hakkında Twitter’daki ta- Ve Güney Kore Ülker’in cirosu 8.4 milyar TL kipçilerine anket yaptıktan birkaç GÜNLERİ’ BAŞLIYOR Güney Kore’nin başkenti Seul, “Meta- gün sonra yaklaşık 5 milyar dolarlık verse” dünyasına adım atan ilk kent ola- lker, dokuz aylık bilançosunu açık- şunları söyledi: “Türkiye operasyonumu- hissesini sattı. Milyarder iş insanı cak. Projenin nihayete ermesi halinde sa- mazon Türkiye’nin, bu ay bo- Üladı. İlk dokuz ayda cirosu yüzde 20 zun ciro içindeki payı yüzde 61.2, ihra- Musk, 2016’dan beri yaptığı ilk his- nal gerçeklik gözlükleriyle kent turları ger- Ayunca müşterilerini gülümset- artışla 8.4 milyar TL’ye çıkan Ülker’in cat ve yurtdışı operasyonlarımızın ciro se satışında yaklaşık 4 milyar do- çekleştirilebilecek ve çeşitli kamu hizmet- meye hazırlandığı açıklandı. vergi öncesi kârı ise 1.5 milyar TL içindeki payı ise yüzde 38.8 oldu. Özel- lar değerindeki 3.6 milyon civarın- lerinden yararlanılabilecek. Seul yerel yö- Yetkililerin verdiği bilgiye göre, 14- olarak gerçekleşti. 2021’in do- likle yurt dışı operasyonlarla elde edilen netiminin 3 Kasım’da duyurduğu planın da hissesini sattı. Musk bunun ar- 29 Kasım arasında uygulanacak yüz- başarılı olması halinde kent sakinleri, sa- kuz ayında hem Türkiye operas- operasyonel kârlılık önemli bir seviyeye dından alım opsiyonunu kullanarak de 60’a varan indirimlerin yanı sıra, nal gerçeklik gözlüğü takarak müze turla- yonları hem de ihracat ve yurt- gelerek, toplam kârlılık içinde payı yüz- yaklaşık 2.2 milyon adet hisse aldı “Gülümseten Cuma Live” ile sevilen maktan belediye yönetimine şikâyette bu- dışı operasyonlarıyla büyümeye de 43 olarak gerçekleşti.” ve bunların içinden 1.1 milyar dolar ikili Gürgen Öz ve Gonca Vuslate- lunmaya kadar çok sayıda şey için sanal devam ettiğini söyleyen Ülker Uzun yıllardır yarı mamul tedariki ger- değerinde 934 bin adet daha his- ri, Amazon Türkiye Instagram hesa- belediye binasını ziyaret edebilecek. CEO’su Mete Buyurgan, pande- çekleştirilen Yıldız Holding şirketlerinden se sattı. 4.5 milyon hisse, Tesla’nın bında izleyicilerle buluşacak. Ayrıca, 3.3 milyon dolara mal olması beklenen mi kısıtlarının normale dö- Önem Gıda’yı satın aldıklarını da hatırla- 15-29 Kasım arasında 100 TL ve kat- toplam paylarının yaklaşık yüzde yatırım, vatandaşlar arasında sosyalliği ve nüş sürecinde global tan Buyurgan, böylece, çikolata ve unlu ları tutarında alışveriş yapanlara çe- 3’üne tekabül ediyor. Satışlarla şir- kentin küresel rekabet gücünü artırmayı şitli hediyelerle dolu bir çekiliş hakkı zorluklara rağmen ba- mamullerdeki tüm üretim sürecinin, uç- amaçlayan 10 yıllık planın bir parçası ola- ketin piyasa değeri 1 trilyon doların verilecek. l Ekonomi Servisi şarılı stratejiler uygu- tan uca şirket bünyesinde toplandığını rak öne çıkıyor. altına gerilemişti. Mete Buyurgan ladıklarını belirterek vurguladı. l Ekonomi Servisi