Katalog

6 EKİM 2021 ÇARŞAMBA ekonomi@cumhuriyet.com.tr 10 EKONOMİ CUMHURİYET 24 AYAR Dolar avro sTerlin Faiz borsa al Tın al Tın 8.8530 10.2600 12.0850 18.20 1.392 3362.13 498.91 2.3 kuruş 1 kuruş 1.7 kuruş Sabit 2.72 puan 8.85 lira 27 kuruş Merkez Bankası’nın faiz artırmak için alanı var ama faiz indirmek için alanı yok Yüksek enflasyon kalıcı FASHION WEEK 12 EKİM’DE Doç Dr. Baki D EMir El: Enflasyonla mücadele kapsamında gıda fiyatlarına yönelik fahiş fiyat denetimleri aslında politi- Farklı disiplinler, moda ka yapıcıların artan yoksulluğu kabul ettiklerini göstermek- için bir araya gelecek te. Hanehalkının artan borçluluğu da sorunu derinleştiriyor. u yıl görsel sanatların modayla buluşa- Faiz indiriminin iktisadi bir gerek- Bcağı “Fashion Week Istanbul”, 12-15 çesini bulamıyorum gerçekten. Sık- Ekim tarihleri arasında dijital olarak dü- zenlenecek. ça dile getirilen rekabetçi kur söyle- Yapılan açıklamaya göre, moda filmle- mi iyi bir gerekçe değil. Yoksullaş- ri aracılığı ile yaratıcı ve farklı içerikler eş- mayı artırıcı etkisi var, sürdürülebi- liğinde gerçekleşecek hafta, modanın ve Doç. Dr. baki Demirel lir değil. modayı besleyen yaratıcı disiplinlerin bu- Faiz indiriminin kur baskısı yarat- luşma noktası olmayı amaçlıyor. Bu yıl masının nedeni, gelecek beklentile- haftada 29 şov ve 38 tasarımcının koleksi- rinin daha da bozulması ve güven- yonları moda filmleri ile tanıtılacak. “Fas- li limana kaçış olarak nitelendirile- hion Week Istanbul presents Istanbul Sta- bilir. Dolarize olmuş bir ekonomide te of Mind” özel sergisi de 14 Ekim’de açı- alova Üniversitesi İktisat Bölü- kur baskısı yaratabilecek böyle bir lacak. Bu yıl haftaya Ceren Ocak, Çiğdem mü Öğretim Üyesi Doç Dr. Ba- Akın, Emre Erdemoğlu, Nihan Peker gibi karar, daha yüksek enflasyonu göze Yki Demirel, yüksek dolarizas- tasarımcılar katılıyor. l Ekonomi Servisi almaktır. Çünkü yüksek dolarizas- yon nedeniyle Türkiye’de kur, bu se- yon, döviz kuru artışının enflasyona viyelerde devam ettikçe enflasyonun HAPIMAG SEA’DE BAŞLADI etkisini de yükseltmektedir. çift hanelerde kalmaya ve artmaya devam edeceğini vurguladı. ‘Her yer ofis’ anlayışı Baş edilemez fiyat artışları Demirel, “Yüksek stagflasyon n Son enflasyon verilerine gö- (ekonomik durgunluk ve yüksek Bodrum’a da uzandı re de TÜFE yüzde 19.58’e çıktı. Bu, enflasyon) hatta slumpflasyon (eko- Servet vergisi gelmeli yurttaşın hissettiği enflasyonu ne andemiyle birlikte dünyada gelişen “ta- nomik daralma ve yüksek enflas- kadar yansıtıyor? Ptil ofis” trendinin, Türkiye’de “her yer yon) ile karşı karşıya kalabiliriz” ifa- ofis” adı verilen bir model ile Hapimag n Türkiye’de vergi yükü her daim tasfiyeleri için zenginlerin tasarrufları- Sanırım TCMB kendisini Fed, Tür- desini kullandı. Yoksulluğun derin- dar gelirlinin üzerinde kalıyor. Adil na ihtiyaç vardır. Bu aslında kapitalist- Sea Garden Resort Bodrum ev sahipliğin- kiye ekonomisini de ABD ekonomisi leştiğini, bunun önemli bir gösterge- de Workinton ve STH Travel & Mice işbirli- ve eşitlikçi bir vergi sistemi için ler içinde iyi bir uygulama. Çünkü ha- zannediyor. Ancak dolarizasyon ve si de ortalama maaşların asgari üc- hangi adımlar atılmalı? nehalkı ve kamu harcamaları onların ği sonucunda hayata geçirildiği duyuruldu. TL’ye olan güven kaybı önemli bir Yalıçiftlik’te yer alan otel, Ekim 2021-Ma- Dolaylı vergilerin toplam içindeki pa- kârlarını ve tasarruflarının yeniden art- rete yaklaşması olduğunu kaydeden sorun. ABD, İngiltere, Euro Bölgesi yının yüksek olması, hem enflasyonu masını sağlayacaktır. Servet vergisi- yıs 2022 tarihleri arasında proje ortakları- Demirel, “Bu sorun daha fazla derin- ve Japonya gibi rezerv para ülkeleri- nın paydaşları ve çalışanlarına hizmet ve- olumsuz etkiliyor hem de talebi istik- ni öneriyorum. Konut ve arazi rantla- leşebilir mi? Muhtemelen evet. Bu- nin böyle bir sorunları yok. Yüksek rarsız hale getiriyor. Vergi politikası- rının yükseği de gelir dağılımını bozu- recek. Projenin gelecekte Hapimag’ın glo- nun derinleşmesi demek, açlığın ge- dolarizasyon nedeniyle Türkiye’de bale yayılan uluslararası bir modele dö- nın değişmesi gerekiyor. Vergiler taba- yor. Bu kapsamda rant vergisi uygula- nele yayılmasıdır ki önemli toplum- kur, bu seviyelerde devam ettikçe na değil tavana yayılmalıdır. Yani gelir- ması yüksek konut ve kiralar üzerinde nüşmesi hedefleniyor. Proje süresinin ise sal sorunlara neden olabilecek bir enflasyon çift hanelerde kalmaya ve tüm yıla yayılması öngörülüyor. Workinton kurumlar vergileri yüksek olmalı. Borç caydırıcı olacak. durumdur” dedi. artmaya devam edecektir. Enflasyo- kurucu ortağı Enis Cevahircioğlu şu nok- Vergilerin tabana değil tavana ya- taya dikkat çekti: “Çalışma kültürü değişi- nun geçiciliği konusu ise oldukça yılması gerektiğini söyleyen ve ser- li bir göstergedir. Küresel gıda enf- lasyonun yüksek olmasına neden yor.” l Ekonomi Servisi tartışmalıdır. Türkiye’de enflasyon vet vergisini öneren Doç Dr. Baki De- lasyonu, Türkiye için de enflasyo- oluyor. Kiraların gittikçe baş edile- tarihi ve kurumsal nedeniyle yapı- mirel ile ekonomideki son gelişmele- nist riskler barındırıyor. Bunun ilk mez seviyelere çıkması, doğalgaz fi- BORUSAN OTOMOTİV ATAĞI saldır. Türkiye’deki yüksek kur se- ri konuştuk. viyesi enerji maliyetlerinin daha da nedeni tarım üretiminin yetersizliği- yatının artması hissedilen enflasyo- n Merkez Bankası’nın (TCMB) son Sürdürülebilirlik için dir. Artan yoksulluk, gıda harcama- nu sürekli yukarıya taşıyan neden- yüksek olmasına neden oluyor. Sa- faiz indirimiyle kur yeniden yükseli- dece bu durum bile yüksek enflasyo- larının toplam içindeki payının yük- ler olarak karşımıza çıkıyor. Şu ha- ‘yeşil finansman’ aldı şe geçti. Böyle bir ortamda faiz indir- nun kalıcılığını söylemek için önem- selmesine neden oldu. Bu durum tü- liyle ortalama gelirli tüketicinin his- mek ne kadar gerçekçi? Tekrar faiz settiği enflasyonun, manşet enf- li bir neden olabilir. Hizmet üretici- ketici enflasyonunun artmasına ne- orusan Otomotiv’in, sürdürülebilirlik ve indirimi bekliyor musunuz? lerinin maliyetinin yüzde 30 sevi- den oluyor. lasyonun çok üzerinde yani yüzde Belektrikli mobilite vizyonuyla otomotiv TCMB’nin faiz artırmak için alanı yesinde olması da benzer biçimde Yoksulluk arttıkça tüketici sepeti 40’lara yakın bir seviyede olduğunu distribütörlüğü alanında “ilk yeşil finans- man (Green Loan)” kredisine imza attığı var ama faiz indirmek için alanı yok. kalıcı yüksek enflasyon için önem- değişmekte ve bu da hissedilen enf- söylemek yanlış olmaz. açıklandı. HSBC Türkiye aracılığıyla temin edilen üç yıl vadeli 45 milyon Avro tutarın- daki kredi, elektrikli ve hibrit otomobil it- Daralmayla halatı için kullanılacak. Borusan Otomotiv İcra Kurulu karşılaşabiliriz Açlık genele yayılacak Başkanı Hakan Tiftik, grup olarak sürdürülebilirlik stratejileri kap- n Yurttaşı ve ekonomiyi nasıl n “Bir ülke halkının yoksullaşmasının zamanda hayat pahalılığına da neden olu- luk arttıkça yurttaşların daha fazla beslen- samındaki iklim kriziyle mücade- günler bekliyor? bir göstergesi de tüketilen malların kali- yor. Çünkü gelirlerinizin bazı harcamaları- mek için yaşamaları yani gıda harcamaları- le çalışmalarına paralel olarak kar- Türkiye ekonomisi maalesef kırıl- tesinin gitgide azalmasıdır” diyorsunuz. nızı karşılamaya yetmediğini görüyorsunuz. nın gelirlerinin önemli bir paya sahip olma- bon emisyonlarının azaltılma- gan bir ekonomi. 2022 yılında kü- Yurttaş artık daha kalitesiz ürün mü tü- İkincisi ise malların kalitesinde azalmaya- sı, önemli bir kalitesiz hayat göstergesidir. sına yönelik temin edilen resel ekonomi şimdi gösterdiği bü- ketiyor? eksilmeye bağlı olarak yaşam kalitesizliği- Bu, yaşamdan zevk almayan, hayatta kredinin sürdürülebilirlik yüme performansını göstermeye- Türkiye’de yoksulluğun artışının iki boyu- nin artmasıdır. Bunu sadece tüketilen mal- kalmak için çalışan mutsuz insanların ül- performanslarını artıra- cek gibi görünüyor. Aynı zamanda tu var. Birincisi gelir artışının enflasyonun ların kalitesizliğinin artması olarak da dü- kesine döndürüyor ülkemizi. Elbette da- cağını belirtti. Hakan Tiftik küresel parasal sıkılaştırma döngü- gerisinde kalmasına bağlı olarak hanehalkı şünmemek gerekiyor. Hizmet kalitesindeki ha fazla suç işlenmesine de neden oluyor. sü bizim gibi kırılgan ve dövize ba- gelirlerinin erozyona uğramasıdır. Bu aynı azalmalar da bunun bir parçası. Asıl önem- Yoksulluğun bu denli artışının önemli bir ğımlı ekonomiler için finansal koşul- GARANTİ BBVA AÇIKLADI li sorun ise yoksul- göstergesi de ortalama maaşların asgari ları daha da sıkılaştırabilir. Kur üze- ücrete yaklaşmasıdır diyebiliriz. Bu sorun rinde daha yüksek bir baskı anlamı- Yüksek borç Elektrikli bisikletlere daha fazla derinleşebilir mi? Muhteme- rın artan yoksullu- na gelebilecek bu durum daha faz- len evet. Bunun derinleşmesi de- ğu kabul ettiklerini göste- la yoksullaşma ve daha yüksek enf- özel alışveriş kredisi mek açlığın genele yayıl- büYük kırılganlık riyor. Hanehalkının artan borçluluğu lasyona neden olabilir. Yani yüksek masıdır ki önemli top- da sorunu derinleştiriyor. Artan yoksullaş- aranti BBVA’nın, çevreye ve insan stagflasyon (ekonomik durgunluk ve lumsal sorunla- n Şu anda Türkiye ekonomisinin temel kırılganlık- ma hem enflasyonla mücadelenin başarısını hem Ghayatına olan katkısından hareket- yüksek enflasyon) hatta slumpflas- ları nelerdir? de istikrarlı büyümeyi olumsuz etkilemekte ve ekono- ra neden ola- le elektrikli bisikletlerin kullanımını teş- yon (ekonomik daralma ve yük- Türkiye ekonomisi en kırılgan 15 ekonomi arasında. Makro- mimizin kırılganlığını artırmakta. bilecek bir vik etmek amacıyla yeni işbirliği başlat- finansal istikrarsızlık ve ekonomi politikalarının yarattığı güven n Ekonomi bir kurtuluş reçetesi var mı? sek enflasyon) ile karşı karşı- durum- tığı açıklandı. Banka, Alba Elektrikli Ula- sorunu kırılganlığımızı artırıyor. Örneğin hanehalkı borçlarının hane- Var elbette. Çözüm ekonomiye bakış açısının değişmesinde ya kalabiliriz. dur. şım Sistemleri ile gerçekleştirdiği işbirliği halkı gelirlerine göre daha fazla artması, kamunun yurtiçi ve yurtdışın- emekten yana politikalar izlenmesindedir. Para politikasının tıkan- n Yıl sonu büyüme, kapsamında müşterilerine elektrikli bisik- dan dövizle borçlanması, Türkiye’nin yüksek dış borç stoku en önem- dığını, enflasyon hedeflemesi stratejisinin doğru bir strateji olmadığı- işsizlik, enflasyon, fa- let ürünlerine özel alışveriş kredisi sağlı- li kırılganlık faktörleridir. Ancak ekonomimizin esas sorunu bölüşümle il- nı düşünüyorum. Maliye politikaları, genişletici ve ekonomiyi destekleyi- iz ve kur öngörüleri- gilidir. Kaynakların verimsiz kullanımı, gelir dağılımındaki bozulmaya neden ci biçimde uygulanmalı. Servet vergisi ve borç tasfiyeleri (hanehalkı, çift- yor. Bu kredi, Alba bayilerindeki POS ciha- niz nelerdir? oluşturmakta. Salgın krizi, gelir dağılımının tüm ekonomilerde bozulmasına çi, öğrenci borçları başta olmak üzere) düşünülmeli. Dolarizasyon önem- zı üzerinden kullandırılacak. Orta vade prog- neden oldu ancak Türkiye gibi sermaye birikimi düşük emek yoğun bir eko- li bir sorun, bu sorunun çözümü; şeffaf, hedefleri gerçekçi ve kurumsal kre- Garanti BBVA Tüketici Finansma- ram hedeflerinin nomide artan yoksullaşma iç talebin daha da daralmasına ve yeni yatırımlar dibiliteyi artırabilecek kapsamlı makroekonomik planla mümkün olabilir. Eği- nı Direktörü Koray Öztopçu, “2025’te tutmayabileceğini için cazibe olmaktan çıkmasına neden oluyor. Enflasyonla mücadele kapsa- tim, adalet ve sağlık alanında vb. toplumsal yaşam kalitesini yükseltecek re- Avrupa’da satılan her iki bisikletten birinin söylemeliyim. mında gıda fiyatlarına yönelik fahiş fiyat denetimleri de aslında politika yapıcıla- formlar yapmamız gerekiyor. elektrikli olması bekleniyor. Ülkemizde de kullanım oranının her yıl yüzde 20 artması öngörülüyor” dedi. l Ekonomi Servisi BES’e göre yıllık gıda enflasyonu yüzde 74.43 NESTLE TÜRKİYE BAŞLATTI ‘Sağlıklı Adımlar’ çizgi ‘TÜİK inandıramıyor’ filmi EBA’da yayında estle Türkiye ve Milli Eğitim Bakanlı- rek) yüzde 4.23 oldu. Yine BES’in he- MUSTAFA ÇAKIR Nğı işbirliğinde, 2012 yılından beri yü- sabına göre üçüncü çeyrek enflasyonu rütülen Sağlıklı Adımlar Projesi dijital or- ürkiye’de emekçilerin ücretleri al- yüzde 4.23 değil, yüzde 8.58 oldu. Ya- tamda büyüyor. Verilen bilgiye göre, pro- Ttı aylık enflasyona göre şekilleniyor. ni kamu emekçileri 2021 yılının üçün- Merkez ‘fiyatlar arttı’ dedi! jenin ilk çizgi filmi “Sağlıklı Büyüyorum” Bu nedenle TÜİK’in açıkladığı rakamlar cü çeyreğinde ücretlerinde 5.58 puan geçen günlerde Eğitim ve Bilişim Ağı’nın yakından takip ediliyor. Ancak sendika- kayba uğradı. ylül ayı enflasyon sonuçlarını de- ile kömür ve odun gibi katı yakıt fiyat- (EBA) resmi internet sitesinde yayına alı- lar, TÜİK’in açıkladığı rakamları düşük Eğerlendiren Merkez Bankası, fa- ları kaynaklı olarak artmıştır” dedi. narak velilerin, öğrencilerin ve öğretmen- buluyor ve “TÜİK inandıramıyor” yoru- 45 puanlık fark iz indirimine esas teşkil eden “çekir- Yazın hızlanan gıda yıllık enflasyo- lerin kullanımına sunuldu. mu yapıyor. Yine TÜİK’e göre eylül ayı gıda enf- dek” dahil birçok veride bozulma ol- nunun bu dönemde sınırlı oranda ge- Nestle Türkiye Pazarlama Örneğin Büro Emekçileri lasyonu yüzde 0.50. Sendikaya göre duğuna dikkat çekti. rilese de yüksek seviyesini korudu- ve Kurumsal İletişim Direktö- Sendikası’nın (BES) “Kamu Emekçileri- ise bu oran yüzde 1.77. Sendika, ka- Merkez’e göre TÜFE’deki yükselişte ğunu, okulların açılmasına bağlı etki- rü Zeynep Sungu, bu kapsam- nin Enflasyon Sepeti Araştırması”ndaki mu emekçilerinin enflasyonunun yıl- enerji ve hizmet fiyat gelişmeleri etki- ler olduğunu hatırlatan Merkez, şöy- da şu hatırlatmayı yaptı: “Pro- hesaplamaya göre, eylül ayında TÜFE lık yüzde 19.58 olan TÜİK enflasyonu- li oldu. Bu dönemde petrol, doğalgaz le devam etti: jeyi 2030’a kadar dünyada 50 aylık olarak yüzde 1.7, yıllık olarak yüz- nun 23.25 puan üzerinde gerçekleşe- ve kömür fiyatlarındaki artışlarla bir- “Hizmet fiyat gelişmelerinin yansı- milyon çocuğun daha sağlık- de 42.83 arttı. Ayrıca hükümetin ka- rek yüzde 42.83 olduğuna dikkat çekti. likte uluslararası enerji fiyatları olum- masıyla B ve C göstergelerinde yıllık lı bir yaşam sürmesine yar- mu emekçilerine ikinci altı ay için re- Araştırmada, “Yıllık gıda enflasyonu ise suz görünüm kaydetti. Merkez, bu enflasyon artmış, göstergelerin yakın dımcı olma taahhüdümüz va gördüğü yüzde 3 maaş artışı TÜİK’in TÜİK rakamlarının 45.64 puan üzerinde konuda “Eşel mobil sistemi akaryakıt dönem eğilimlerinde yavaşlama kay- doğrultusunda hayata hesaplamalarına göre bile enflasyo- tamı tamına yüzde 74.43 olmuştur” de- fiyatları üzerindeki baskıları sınırlasa dedilmekle birlikte yüksek seviyeler geçirdik.” l Ekonomi nun altında kaldı. TÜFE, sadece tem- nildi. TÜİK’e göre yıllık gıda enflasyonu da yurtiçi enerji fiyatları şebeke suyu korunmuştur.” l Ekonomi Servisi Servisi Zeynep Sungu muz-eylül döneminde (üçüncü çey- yüzde 28.79’du. l ANKARA YüzDe 2.54 Ekmek ve tahıllarda aylık TÜFE artışı YüzDe 2.8 Ulaştırma hizmetinde aylık TÜFE artışı