Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 31 EKİM 2021 PAZAR EKONOMİ 9 Migros’un ardından BİM ve Şok da Rekabet Kurumu’nun cezasını mahkemeye taşıyacak ‘Market’ kavgası büyüdü Merkez Bankası’nın ekabet Kurumu’nun (RK), fi- BİM, Rekabet Kurumu’nu “siyasi yönlendirme” vurgusuyla le “Verilen para cezasının ötesin- yatlama davranışları nede- de, müşterilerimiz aleyhine eylem- eleştirirken Şok, “hem müşterilerin bütçesine hem güven sorunu Rniyle 29 şirket ve bir sektö- de bulunduğumuza ilişkin haksız enflasyonla mücadeleye katkı” sağladıklarını ifade etti. rel dernekle ilgili yürüttüğü so- suçlama bizi derinden üzmüştür” erşembe günü, Merkez Banka- iptali için dava açacaklarını açık- nıtlarıyla birlikte kuruma sunul- ruşturma sonunda, beş büyük zin- denilerek şöyle devam edildi: sı Başkanı, yılın son “enflasyon ladı. Bu kapsamda özellikle 958.1 muştur” denilirken internet site- cir market ve bir tedarikçi firmaya Praporu”nu açıkladı. Bankanın, asıl milyon lirayla en yüksek cezaya sindeki açıklamada ise “tarihte gö- İş modelinin gereği toplamda 2.7 milyar lira idari pa- hedefi olan “fiyat istikrarı” hedefinin er- hükmedilen BİM’in açıklamaları rülmemiş ağır cezalar” tanımlama- ra cezası vermesiyle ilgili tartışma “Birinci önceliğimiz, müşterile- telendiğini, büyümeye destek olacak bir dikkat çekti. sıyla şu vurgu öne çıktı: rimize her zaman kaliteli ürünle- büyüyerek devam ediyor. Bu kara- politika uygulamasının tercih edildiğini, “Fahiş fiyat iddialarını indirim rın açıklanmasının hemen sonra- ri en uygun fiyatlarla sunmak ol- bunun için cari dengenin sağlanmasının market zincirleriyle ilişkilendir- Tarihte görülmedi muştur. Bu, indirim market olarak sında, ceza alan şirketlerden Mig- önemli olduğunu, bu gerçekleşirse eğer mek amacıyla verilen cezalar, si- kurların ve dolayısıyla fiyatların da istik- ros ilk açıklamayı yaparak BİM’in KAP’taki açıklamasında iş modelimizin de bir gereğidir. rar kazanacağını belirtti. yasi yönlendirmelerden bağım- Sektördeki rekabet ve artan ma- suçlamaları reddetti “İlgili kararda isnat edilen Merkez Bankası, uzun bir süreden sız, tarafsız ve düzenleyici bir rol ve kararı yargıya suçlamaların hiçbiri tara- liyetlere rağmen fiyatlarımızı dü- sonra eylül ayı toplantısında faiz indiri- üstlenmesi gereken Rekabet Ku- fımızca kabul edilme- şük tutma yönündeki kararlılığı- taşıyacağını du- mi kararı aldığında ekonomistler yorum mekte olup bu husus rumu adına kötü bir emsal teşkil yurdu. Dün de mız, bugüne kadar hem müşterile- yapmakta zorlanmışlardı. Çünkü bu ka- soruşturmanın ba- edecek, uluslararası itibarına göl- rimizin bütçesine hem enflasyonla BİM Birleşik rarın kurları, dolayısıyla enflasyonu artı- şından itibaren hem ge düşürecektir.” Mağazalar ve mücadeleye katkı sağladı ve sağla- racağı ortada iken, fiyat istikrarını hedef- yazılı hem sözlü sa- 384.4 milyon lira ceza verilen maya da devam edecek.” Şok Market- lediği varsayılan Merkez Bankası açısın- vunmalarımızda ka- Şok’un açıklamasında ise öncelik- dan, bir rasyonalite içermiyordu. Bera- ler, kararın l Ekonomi Servisi berinde Merkez Bankası’nın güvenilirliği, bu tür (iktisat) bilimdışı zorlama kararlar nedeniyle tartışılır hale geldi. YABANCIYA KONUT SATIŞI İlginç bir şekilde Merkez Bankası, ‘GURBET’İN GÜNCEL “enflasyon raporu” toplantısında yapılan açıklamalar ile bir kez daha güvenilirliği- Ortalama fiyat ADI YİNE ALMANYA! nin sorgulanmasına neden oldu. Açıkla- maların genelinin yanı sıra, spesifik ola- 196 bin 37 dolar u yıl Türkiye ile Almanya ara- rak, daha geçen ay yüzde 14.1 olarak Bsında imzalanan “İşgücü ilan ettiği yıl sonu enflasyon hedefini, ayrimenkul Yurtdışı Tanıtım Anlaşması”nın 60. yılı. İlk işçiler bir ay sonra yüzde 18.4 olarak (4.3 pu- GDerneği (GİGDER), AGS Global haziranda gönderilmeye başlan- an artırarak) revize etti. Gel de bankanın işbirliğiyle yabancıya konut satış sa da esas olarak 30 Ekim 1961’de tahminlerine güvenmeye devam et. Pa- endeksini (GİGDEKS) oluşturdu. imzalanan anlaşmayla “gurbet” ra politikaları uygulamalarında merkez Sonuçlarla ilgili bilgi veren ve “gurbetçi” kavramı toplum- bankalarının piyasalara güven vermesi GİGDER Başkanı Ömer Faruk Ak- sal hayata ve dil dağarcığına gir- çok önemli bir faktördür. Bu güveni sağ- bal, Türkiye’de konut alan ya- di. Türkiye’den gidenlerin ve ora- lamak artık çok zorlaşmıştır. bancılar arasında yaptıkları araş- da doğan kuşakların ulaştığı sayı, Başkan diyor ki: “...ihracat artıyor ve tırma sonucu yılın ilk çeyreğin- konum ve yerleşiklik düzeyi iti- daha da artacak. Bunu sağlayan değer- deki ortalama 161 bin 500 do- barıyla bugün bu kavramlar özel- siz TL’dir. Bu nedenle, dövizin değer ka- larlık fiyat üzerinden oluşturu- likle Almanya için anlamını yitirse zanmasından (bu aşamada) rahatsız de- lan 100 puanlık endeksin, ikinci de işçi göçü sürüyor. ğiliz. Yıllardır gördük ki cari açık ile bü- çeyrekte 120.5, üçüncü çeyrek- Üstelik İŞKUR’un güncel veri- yümek sürdürülebilir değil. Bu neden- te ise 121.4 puana yükseldiğini leri, Almanya’nın bu alanda ön- le biz cari dengeyi sağlayacağız, bunu belirtti. Buna göre ortalama ko- cülüğünü bugün de sürdürdü- da ihracatı artırarak sağladığımız için dö- nut fiyatları da sırasıyla 194 bin ğünü gösteriyor. Buna göre yılın viz ihtiyacını karşılama gücümüz olacak 602 dolar ve 196 bin 37 dolara ilk dokuz ayında yurtdışına gön- ve orta-uzun vadede kur dengeye gele- derilen işçi sayısı geçen yılın ay- çıktı. Yılbaşından bu yana artışın cek. Bu süreç içinde artan dış talep ya- yüzde 21.4 olduğunu söyleyen nı dönemine kıyasla yüzde 35.2 tırımları artıracak, artan yatırımları des- artarak 10 bin 275 kişiye çıkar- Akbal, ayrıca Türkiye’de yaban- teklemek için faizler düşük tutulacak (ki ken Almanya’ya gönderilen işçi cı yatırımcıya bir konutun orta- bu aynı zamanda iç talebi de destekle- sayısı yüzde 36.3 artışla 2 bin 38 lama satış değerini 2025’te 225 yecek) sonuç olarak, üretim üzerinden fi- kişi oldu. Bu sayıyla Almanya ilk bin dolara yükseltmeyi ve katma yatlar da dengeye gelecek...” Toplantıda sırada yer aldı. Almanya’yı 964 değeri hak ettiği yere getirmeyi söylenmeyen ancak yorumlayabileceği- işçi ile Sırbistan ve 727 işçi ile planladıklarını ifade etti. miz bir diğer husus da kamu maliyesi- Katar izledi. l SERHAT ALİGİL l Ekonomi Servisi nin enflasyonla mücadele için daha et- kin kullanılacağı ve yapılacak sübvansi- yonlar ile vatandaşın fiyat artışlarının et- kisinden bir müddet korunabileceği ön- Aziz Konukman’a göre Cumhurbaşkanlığı programı hem eksik hem ciddiyetten uzak görüsüdür. Bütçe açığı ve enflasyon artışı Bir kez daha teorik iktisat bilimiyle ana- Bütçe hakkı ihlali sürüyor liz yapmanın mümkün olmadığı (siyasi) İŞ DÜNYASI ANKARA’DA zorlamalarla yol alınmaya çalışılıyor. Pa- nin “program listelerinde” yer ve- turulurken bütçe rehberinde be- MUSTAFA ÇAKIR ra politikası uygulanırken enflasyon he- rilirken ayrıntılar aktarılmadı. lirtilen ilkelerin de gözetilmediği- defi öteleniyor, kurların hedef olmayaca- KGF’ler yeniden amu Mali Yönetimi ve Kont- Bu durumu yorumlayan Prof. ni dile getiren Konukman, şunla- ğı açıklanıyor, maliye politikasının bu sü- Krol Yasası’nda, kamu idarele- reçte daha etkin biçimde katkı sağlaya- Dr. Aziz Konukman, Cumhurbaş- rı kaydetti: “Örneğin ‘Programlar, devreye girmeli rinin bütçelerini “kalkınma planı, cağı düşünülüyor. Yapılan tercihlerle pa- kanlığı programının da ayrıntı- doğrudan idari teşkilat yapısına ursa Ticaret ve Sanayi Odası rasal genişleme sağlanırken, yıllardır çok Cumhurbaşkanlığı programı, orta lı olarak “bütçe gerekçesi”nde de- göre belirlenmemelidir’ ilkesine B(BTSO) yönetici ve üyeleri, dün övünülen mali dengeden de vazgeçile- vadeli program, Cumhurbaşkan- ğerlendirilmesi gerektiğini, an- aykırı bir şekilde bu programda Ankara’da Ticaret Bakanı Meh- ceği ve bütçenin daha fazla kullanılaca- lığı yıllık programı, stratejik cak 2022 Yılı Bütçe Gerekçe- Cumhurbaşkanlığı’nın idari teşki- met Muş’u ziyaret ederek hem ça- ğı (açık vereceği) anlaşılıyor. Bu mali ge- planlar ile program yapısına si kitapçığında bu tür bir de- lat yapısı esas alınmaktadır.” lışmalarını anlattı hem talepleri- nişlemenin de enflasyonist sonuçları ola- uyumlu şekilde” hazırlaya- ğerlendirmeye yer verilme- Ayrıca “faaliyet” adı altında bu caktır. Bütçe açıklarının sermaye piyasa- ni iletti. cakları vurgulanıyor. An- diğini belirtti. Konukman, programın gerektirdiği faaliyet- sından karşılanması ihtiyacı, yine faizler Bu konuda bilgi veren BTSO cak bu kapsamda “Cum- üzerinde baskı oluştururken, fiyatlar ge- Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim “Meclis’e 2021’de başlatılan lerin yer almadığına dikkat çe- hurbaşkanlığı progra- nel seviyesini de yükseltecek ve enflas- Burkay, talepleriyle ilgili şunla- böylesine önemli bir program ken Konukman, Cumhurbaşkan- yon kalıcı hale gelecektir. ra dikkat çekti: “İhracat taahhü- mının” ne olduğu ve için diğer program örnek- lığı programı ve alt programının Her iki politika seti de enflasyonu ön- dü henüz kapatılmamış dahilde nerede yer aldığı lerinde olduğu gibi bil- (Cumhurbaşkanlığı idari hizmetle- lemeye yeterli olmayacak biçimde di- işleme izin belgeleri/dahilde iş- hep tartışma ko- gi verilmemesi önem- rinin) amaç ve hedefleriyle ilişki- zayn edilmiş görünüyor. Bu haliyle, Mer- leme izinleri için yeniden ek sü- nusu oldu. Bu yıl li bir bütçe hakkı ih- li bir faaliyet belirlenememesinin kez Bankası’nın enflasyon hedefleme- re uzatımı talep ediyoruz. Pande- ise bu programa lalidir” dedi. Bu önemli bir eksiklik olduğuna işa- sinden vazgeçtiği tespiti net hale geli- minin yol açtığı tedarik sorunları bütçe rehberi- program oluş- ret etti. l ANKARA yor. Merkez Bankası Başkanı’nın ken- Aziz Konukman, “Cumhurbaşkanlığı programı dolayısıyla ihracatçılarımızın en di yaptıklarını açıklayabilmek adına “... ciddiyetten uzak bir düzenleme” dedi. önemli beklentisi şu anda bu ko- enflasyonun geçici olduğunu düşündük- nu. Eximbank kredi limitlerinin lerini” ve bunu gerekçelendirebilmek artırılması ve Kredi Garanti Fonu için de dünya genelinde böyle bir tes- 9.8 MİLYAR TL (KGF) tarafından sağlanan temi- ‘Büyüme potansiyelimiz yüksek’ pit yapıldığını söylemesi gerçeği yansıt- nat desteklerinin tekrar devreye İlk dokuz mıyor. Giderek artan sayıda ekonomis- ayda alınması da firmalarımızın bek- kbank’ın 30 Eylül itibarıy- dürü Hakan Binbaşgil, şu vurgu yap- tin ve finansal kuruluşun, enflasyonun karşılıksız lentileri arasında yer alıyor.” Ala açıklanan bilançosuna göre, tı: “Yüksek sermayesi, güçlü likidi- kalıcı olacağına ilişkin açıklamaları bu- işlemi l Ekonomi Servisi bankanın ekonomiye sağladığı tesi ve nitelikli çalışanları ile Ak- lunuyor. Üstelik, Türkiye’de enflasyo- yapılan nun dinamikleri incelendiğinde, kur üze- kredi desteği 330 milyar li- bank yüksek büyüme potansiyeline çek tutarı. rinden gelen fiyat artışı etkisinin güçlü rası nakdi olmak üzere 400 sahip bir banka. Geçtiğimiz çeyrek, KISA... KISA... ve yüksek olduğu anlaşılıyor. Bu sonuç, milyar TL’ye çıktı. Mevdu- her zaman yüksek olan büyüme işta- iç talebin canlandırılması halinde tüke- atı 350 milyar TL, aktifleri hımızın arttığı, ülkemiz ekonomisi- l Fitch Ratings, arz kısıtları ne- tim üzerinden de fiyatlara baskı geleceği ‘Arkası yazılan’ deniyle küresel ekonomik bü- 590 milyar TL olan banka- ne destek olmak için özellikle hare- gerçeği ile birlikte değerlendirilmelidir. yümenin bu yılın üçüncü çey- nın ilk dokuz aylık net kârı kete geçtiğimiz ve önemli başarılara Enflasyon beklentileri yönetilemez- reğinde beklenenden zayıf ol- çek ödenmiyor ise 7.3 milyar lira. imza attığımız bir dönem oldu.” Ban- se eğer faizlerin düşürülmesi sonrasın- duğunu bildirdi. da para, gayrimenkul, döviz, altın, hisse Sonuçlarla ilgi- ka, sürdürülebilirlik kapsamında bu ürkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk l Cumhurbaşkanlığı’nın 2022 senedi gibi alanlara gidebilir. Yatırımla- li açıklama yapan yıl ayrıca “BM Sorumlu Bankacılık yılı programına göre, sabit ser- TMerkezi’nin geçen eylül ayıyla il- rın finansmanı bir kez daha zor hale ge- Akbank Genel Mü- Prensipleri”nin resmi imzacısı oldu. Hakan Binbaşgil gili “Bankalara İbraz Edilen ve Kar- maye yatırımları bu yıl 1 tril- lir. Açıklanan politika setinde yatırımların yon 960 milyar lira olacak. Bu şılıksız İşlemi Yapılan Çek Bilgileri - finansmanının daha çok iç tasarruflarla 2021” raporu, bu konuda sorunun sağlanacağı öne çıkarılıyor. Düşük faiz tutar 2022’de 2.3 trilyon liraya ortamında bunu gerçekleştirmek zordur. çıkarken bunun 2.1 trilyon lira- büyüdüğünü gösterdi. ‘Bankacılık deneyimini iyileştirdik’ Bir kez daha yabancı kaynağa mahkûm Rapora göre, 2021 yılı eylül ayında sını özel kesim sağlayacak. olduğumuzda ise ilk aşamada yüksek l Kamu Denetçiliği Kurumu, aranti BBVA’nın 30 Eylül tarihli rimiz sayesinde sermaye yaratarak Eylül 2020’ye kıyasla bankalara ibraz faiz ve sıcak para kısırdöngüsü yeniden edilen çek sayısı yüzde 21.9 artışla “paralı poşet”e dikkat çekerek Gbilançosuna göre aktif büyüklük büyümeye devam ediyoruz. başlayacaktır. uzaktan satışlarda tüketicilere 1 milyon 310 bin 703 adet, bunların 630.8 milyar TL, ekonomiye sağlanan Müşterilerimizin yaşadığı Merkez Bankası Başkanı’nın açıkladığı tutarı yüzde 53.1 artışla 125 milyar alternatif taşıma ekipmanı kul- destek 499.8 milyar TL ve mevduat bankacılık deneyimini iyi- politika seti ile kurda istikrar, bütçe den- lanım seçeneği sunulmasının lira oldu. Karşılıksız işlemi yapılan 428.2 milyar TL’yi aştı. İlk dokuz ay- leştiriyor, sorumlu banka- gesi ve uzun vadede fiyatların kontrol çek sayısı ise yüzde 22.2 artışla 13 zorunlu hale getirilmesini Çev- lık net kâr da 9.1 milyar TL oldu. cılık alanında attığımız so- edilebilmesi rasyonel görünmüyor. Ay- re Bakanlığı’na tavsiye etti. bin 546 adet, bunların tutarı yüzde rıca bahsedilen, “...ihracat artışına bağ- Sonuçları yorumlayan Garanti mut adımlarla yarattığımız 42 artışla 1.3 milyar lirayı aştı. Ayrı- l Goldman Sachs ekonomist- lı olarak yeni bir yatırım iklimi oluşturup BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, etkinin kapsamını genişleti- leri, Fed’in 2022 yılı temmuz ca eylülde, karşılıksız işlemi yapıldık- düşük faizler ile bunu desteklemek ve “Pandeminin etkilerini yaşamaya de- yoruz” dedi. Baştuğ’un ver- tan sonra ödenen çek sayısı da yüz- ayında faizi artıracağını tahmin üretimi artırmak istiyoruz...” söyleminin vam ettiğimiz 2021 yılının ilk dokuz diği bilgiye göre, ay- etti. TL’yi de yakından ilgilen- de 68.3 düşüşle 1052 adet, bunların gerçekleşmesinin de bir kez daha belir- ayını başarılı sonuçlarla kapattık. Ye- rıca Garanti BBVA tutarı yüzde 70.5 düşüşle 97 milyon diren tahmin dönemi daha ön- sizlik ve yüksek risk ortamına takılaca- ce 2023’tü. TL’de kaldı. l Ekonomi Servisi ni gelişmeler ışığında sürekli iyileş- Mobil’in kullanıcı sa- ğı anlaşılıyor. Recep Baştuğ tirdiğimiz iş süreçlerimiz ve ürünle- yısı 10 milyonu aştı.