Katalog

21 EKİM 2021 PERŞEMBE EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 9.2500 10.7700 12.7890 18.54 1433 3564.78 528.23 6 kuruş 7 kuruş 9.5 kuruş Sabit 2.92 puan 2689 lira 3.89 lira Merkez Bankası’nın faiz kararı öncesi dolar/TL 9.2260- 9.3610 arasında hareket etti y ş Pi asalar ba döndürdü Weimar ali piyasaların beklediği gün gel- ğer kaybı yönünde kuvvetli olduğunu gö- Bankacılara göre, bu hare- NOT BASKI ALTINDA di, çattı. Merkez Bankası Para Po- rüyoruz ancak bir indirim gelmez ihtima- Amerika - II ketlilikte “indirim olmazsa” Mlitikası Kurulu’nun (PPK) ekim ayı lini de göz önüne alanların pozisyonları- itch, çoğu büyük Türk bankasının eimar Amerika” diyenlerin kâr realizasyon- toplantısında politika faiziyle ilgili karar nın bir bölümünü kâr realizasyonu ile ka- Fkredi notunun zorlu faaliyet ortamı (03/12/2020) başlıklı ya- bugün saat 14.00’da açıklanacak. padığını görüyoruz” dedi. Bir başka ban- ları da etkili oldu. nedeniyle baskı altında kalmaya de- “Wzımda, seçim sonuçlarına Bu açıklama öncesi ise mali piyasa- ka işlemcisi de hareketi PPK kararı ön- vam ettiğini belirtti ve sektörün faali- karşın faşizm tehlikesinin ortadan kalk- iz indirimi beklentisi ile bir süredir be- lar dün fırtınalı bir gün geçirdi. Örne- cesi “TL kısa pozisyonlardan risk azalt- yet ortamı notunu “b+” olarak belirledi. madığına işaret ediyordum. Bu hafta, lirgin değer kaybediyordu. Bankacılar ğin güne 9.3074’te başlayan dolar/ TL, ma” olarak yorumladı. Bu not, Türkiye’nin makroekono- Financial Times’da Gideon Rachman, TCMB’nin faizleri düşüreceğine yönelik ilk saatlerde 9.3610’u, hatta anlık iş- Enflasyondaki yukarı yönlü risklere mik ve politik oynaklığından, TL’nin “Washington’da şu sıralarda, ‘Biz Wei- son dönemde TL’de değer kaybı olacağı zayıflığından, enflasyon baskılarından lemde 9.3720’yi gördü. Gün içinde ise rağmen TCMB’nin indirime devam edebi- mar mıyız’ sorusu çok moda” diyordu. yönünde alınan pozisyonların bir kısmı- ve özellikle yüksek dış borç ve mev- 9.2260’a kadar, hatta yine anlık işlem- leceği endişesi, indirime karşı çıktığı be- duat dolarizasyonu göze alındığında nın yarınki karardan önce kapatıldığını, de 9.2180’e kadar çekildi. Günü ise 9.27 lirtilen PPK üyelerinin değiştirilmesi ve Derin kutuplaşma yatırımcı iştahına maruz kalınmasın- bu nedenle dolar/ TL’te geri çekilme ol- lira seviyesinde kapattı. Avro/ TL de dolardaki küresel güçlü seyir TL’deki eri- “Weimar Amerika” yazımın kalkış dan kaynaklanan riskleri yansıtıyor. duğunu söylediler. 10.7398- 10.8754 arasında hareket et- menin ana nedeni olarak görülüyor. Re- Fitch’e göre 2023’teki seçimle ilgili noktası, “ABD’de, artık, ortak bir kül- Bir bankanın döviz masası işlemci- ti. Öte yandan geçen ayki PPK toplantısı uters anketine göre indirim beklentile- riskler orta vadede daha fazla zorla- türel zeminde tercih yapan seçmenler si, “TCMB’nin kararı yaklaştıkça volati- öncesi dolar/ TL 8.64 seviyesindeydi. ri 50-100 baz puan arasında eşit şekil- yabilecek. l Reuters değil, birbirlerini ‘demokrasi düşmanı lite de arttı. Pozisyonlanmanın hâlâ de- Reuters’in ilgili haberine göre, TL fa- de dağıldı. faşistler’ ve ‘vatan haini, komünistler, globalistler’ olarak tanımlayan, iki fark- lı seçmen var” saptamasıydı. Trump, YD-ÜFE YÜZDE 1.55 ARTTI “Aslında seçimleri ben kazandım, Demokratlar seçimleri... çaldılar” di- İhracatçıların işi yor, büyük finansı, medya sermaye- sini, “Soros gibi spekülatörleri” (Yahu- daha zorlaşıyor diler demek istiyor), komünistleri, FBI ve diğer güvenlik bürokrasisini kendi- ÜİK’in “Yurtdışı Üretici Fiyat En- sini “sırtından bıçaklamakla” suçlu- Tdeksi, Eylül 2021” raporuna gö- yordu. re, YD-ÜFE eylülde önceki aya (ay- Almanya’da I. Dünya Savaşı’nın ar- lık) kıyasla yüzde 1.55, Aralık dından, yenilgiyi kabullenemeyen mil- 2020’ye kıyasla yüzde 21.67, Eylül liyetçiler, “süreç olarak faşizm” için- 2020’ye kıyasla (yıllık) yüzde 28.87 de, “Aslında biz cephede yenilme- ve 12 aylık ortalamalara kıyasla dik, Yahudiler ve komünistler sırtı- yüzde 35.78 arttı. Yıllık artış geçen mızdan bıçakladılar” iddialarını ade- ağustosta yüzde 30.8 idi. ta bir dogma düzeyine yükseltmemişler Bu kapsamda aylık bazda ara ma- miydi? Trump taraftarlarının, “ihanete lında yüzde 1.73 artış, dayanıksız uğramış olmanın” inancıyla öfkelerinin, tüketim malında yüzde1.12, enerji- eylemliliklerinin giderek güçleneceğini de yüzde 4.96 ve sermaye malında söylemek bir kehanet olmaz diyor, da- yüzde 1.53 artış olurken, dayanık- AKP iktidarı akaryakıt zamları için ‘mini mini’ diyor ama gerçek başka! ha şimdiden “silahlı direniş çağrıları” lı tüketim malında yüzde 0.93 azalış yaptıklarına dikkat çekiyor, “süreç ola- görüldü. l Ekonomi Servisi rak faşizmin” ilerlemeye devam etmesi- ni bekliyordum. Kongre’yi hedef alan 6 Ocak 2021 ayaklanması, yeni dönemin, 700 MİLYON DOLAR Depo ‘yarım asgari’ yuttu bu beklentimi haklı çıkaran açılış salvo- suydu. Yazım, “Trump 2024 seçimleri- Sürdürülebilirlik ne hazırlanıyor... Bu hazırlığın momen- ERDEM SEVGİ ce motorinli bir aracın yalnızca akar- tumu kırılamazsa, önümüzdeki yıllarda, temalı kredi aldı yakıt maliyeti yıllık 1398 lira arttı. ‘Weimar’ benzetmesini daha çok kulla- HP Genel Başkan Yardımcısı Ah- n LPG: Son bir yılda, yine pom- kbank, yenilediği sendikasyon nırız” saptamasıyla bitiyordu. Cmet Akın, son bir yıllık veriler paya yansıyacak şekilde altı kez Akredisi ile Türkiye ekonomisi- üzerinden hazırladığı bir çalışmayla zam yapıldı. Toplam zam oranı ne 700 milyon dolar destek sağla- Biden’ın momentumu iktidar sözcülerinin “mini mini” ola- yüzde 16.9 oldu. Böylece LGP oto- dığı açıklandı. 367 gün vadeli kredi- kırıldı rak tanımladığı akaryakıt zamlarıyla nin maliyeti “Libor+%2.15” ve “Euri- gaz kullanan bir aracın akaryakıt Biden, solun beklemediği ölçüde ça- ilgili gerçek durumu ortaya koydu. bor+%1.75” oldu. maliyeti yıllık 516 lira arttı. Ayrıca lışanlardan, kadın haklarından, LGBTİ+ Sürdürülebilirlik performansı kri- n Benzin: 1 Ekim 2020’den 20 bugün itibarıyla LPG’ye 22 kuruş haklarından yana, ırkçılığa karşı bir terlerini ekleyerek gerçekleştirdik- Ekim 2021’e son bir yılda pompa daha zam geldi. programla başladı. Covid-19 salgınıy- Döviz, çimentoda leri krediyle ilgili konuşan ve bu fiyatına yansıyacak şekilde 9 kez la yakından ilgilendi. Ancak, Temsilci- Bu zamların son bir yılda yurt- alanda sektöre öncülük ettikleri- ler Meclisi ve Senato’da çoğunluğu- zam yapıldı. Buna göre benzin son taşın bütçesinde büyük gediklerin maliyeti artıracak ni belirten Akbank Genel Müdürü nu yeterince değerlendiremedi, Cum- bir yılda yüzde 16.15 zamlandı. açılmasına neden olduğuna işaret Hakan Binbaşgil, ayrıca şu vurgu- huriyetçilerin basıncı Biden’ın mo- imento Endüstrisi İşverenleri Böylece bir ailenin her ay 50 litre- eden Akın şöyle devam etti: “Moto- yu yaptı: Uluslararası pi- Ç mentumunu kırdı. Biden’ın başarılı ol- Sendikası (ÇEİS), sosyal sorum- lik bir depo için ve ayda bir kez al- rindeki masraf artışı neredeyse ya- yasalardaki dalgalan- duğunu düşünenlerin oranı da yüzde luluk projesi “#BenimleGelecek”i dığı benzine harcadığı para yıllık rım asgari ücret. Vatandaş zam ön- malara rağmen sendi- 60’tan ekim ayında yüzde 43’e gerile- dün tanıttı. ThinkNeuro ile hazırla- olarak 666 lira arttı. kasyon maliyetlerimizi cesi kuyruğa giriyor; iktidar sözcü- di. Kamuoyu yoklamaları Biden’a veri- nan “Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet n Motorin: Benzin gibi son bir yıl- Ekim 2020 işlemimi- len desteğin bağımsızlar ve Latin Ame- leri ise zamlar mini mini diye mil- Kalıplarına Bakış Araştırması”nın ze kıyasla dolar kıs- da pompa fiyatına yansıyacak şekil- rika kökenliler arasında hızla düşme- letle adeta dalga geçiyor. İktidar sonuçları açıklanırken Anne Çocuk mında 35 bps ve Av- ye başladığını gösteriyor. İklim krizine de yapılan zam sayısı 9 oldu. Artış zaman kaybetmeden karakış fonu- Eğitim Vakfı tarafından bu konuda karşı gündeme gelmeye başlayan söy- ro kısmında 50 bps ise yüzde yüzde 39.4’e ulaştı. Böyle- eğitim verileceği belirtildi. nu derhal kurmalı.” l ANKARA lem petrol, kömür, otomotiv gibi sek- indirmeyi ba- Toplantıda konuşan ÇEİS Baş- törlerin işçilerini yabancılaştırıyor. Yo- şardık.” l kanı Suat Çalbıyık Paris İklim rumcular, Biden’ın bu kesimleri, derin- Ekonomi Anlaşması’na atıfla “Doğayla uyum- leşmeye devam eden kutuplaşma orta- Servisi ‘Sulama’ çiftçiyi çıkmaza soktu lu üretim önemli” derken sorula- mında geri kazanmasının çok zor oldu- Hakan Binbaşgil rı yanıtlayan genel sekreter Serdar HP Niğde Milletvekili Ömer Fet- rik fiyatlarına ise sadeçe 2019’dan ğunu düşünüyorlar. Şardan, dövizin maliyetleri artıra- Chi Gürer de tarımsal sulamada- günümüze yüzde 71 zam yapıldı. Bu Trump’ın parti üzerindeki kontrolü ar- TOPLAM ÖDÜL 300 BİN TL cağını belirterek şöyle devam etti: ki fiyat sorununa dikkat çekerek çiftçileri büyük bir çıkmazın içine sü- tıyor. Taraftarları “Bunlar ülkeyi yıka- “Çimento fiyatını belirleyen maliyet “2017’den 2020 yılına geçen süreçte rükledi. Girdi maliyetlerindeki artış caklar” savı üzerinden radikalleşmeye Üniversiteliye yeni kalemlerinin yüzde 80’i enerjidir.” tarımsal sulamada kullanılan elektrik üreticiyi borçlandırıyor” dedi devam ediyor. Cumhuriyetçileri destek- enerji miktarı yüzde 65 arttı. Elekt- l İSTANBUL l Ekonomi Servisi leyen Fox News gibi sağcı TV kanalları- ‘İnovaTİM’ çağrısı nın, radyo istasyonlarının dili de giderek ürkiye İhracatçılar Meclisi daha fazla saldırgan, ırkçı, otoriter bir T(TİM) tarafından üniversitelile- ton kazanıyor. Cumhuriyetçiler, gelecek re yönelik, “Türkiye’nin Makineci- seçimlerde demokrat seçmenin oylarını ÇİP KRİZİ UZUN SÜRECEK leri” desteğiyle düzenlenen İnova- bastırmaya yönelik türlü yöntemleri da- ha şimdiden hayata geçirmeye başladı- TİM İnovasyon Yarışması’na baş- Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri bir gerçeği olduğunu, tüm bilgiler doğrul- vurular başladı. Toplam 300 bin lar. Yüksek Mahkeme de muhafazakâr Derneği’ne (TÜRKBESD) göre ilk 9 ayda tusunda 2022’nin son çeyreğine kadar bu hâkimlerle dolu. TL para ödüllü yarışmada, bu yıl altı ana ürün grubunda iç satışlar yüzde durumun içerisinde olmaya devam ede- Demokratlar, bu olumsuz gelişmelere “Doğanın Korunması”, “Yapay 12 artışla 6.7 milyon, ihracat yüzde 28 ceklerini, tüm sektörlerin de bu sürece uyum sağlamakta zorlanır, kendi içle- Zekâ” ve “Gelecek Tahminleme”, artışla 19 milyon adet oldu. Eylülde ise iç bir an önce adaptasyon sağlamasının çok rinde ayrışmaya devam ederken Cum- “Sürdürülebilirlik” ana kategorile- satışlar yüzde 12 artışla 772 bin, ihracat önemli olduğunu vurguladı. huriyetçiler Trump etrafında toparla- rinde projeler bekleniyor. yüzde beş artışla 2 milyon 340 adet oldu. nıyor; 2022 ara seçimlerini, 2024 baş- TİM Başkanı İsmail Gülle, Dün basın toplantısı düzenleyen TÜRK- ‘Gümrük’ sıfırlansın kanlık seçimlerini ne pahasına olur- “Türkiye’de bir ilke imza attık. BESD Başkanı Can Dinçer ise “Artan gir- Toplantıya katılan TÜRKBESD Yönetim sa olsun kazanmaya kararlı görünüyor. Özel algoritma ile yarışmacıla- di ve hammadde fiyatlarının uluslarara- Kurulu üyelerinden Mehmet Yavuz, teda- Trump momentumu koruyor! rı birlikte verimli çalışabileceği ta- sı rekabet gücümüzü olumsuz etkileme- rik sorununa atıfla birkaç çelik ürününde Toplantıda verilen Bu kadarı bile Demokratların bu se- kım arkadaşlarıyla bir araya getir- mesi adına hammadde ithalatında uygu- bilgiye göre, metal geçici bir süre gümrük vergilerinin kaldı- çimlerde çok zorlanacağını düşündü- dik” dedi. l Ekonomi Servisi lanan ek vergilerde düzenlemeye gidilme- fiyat endeksi geçen rılmasını isterken bir diğer yönetim kuru- rüyor. Üstelik, Covid-19 etkisine, teda- yıla kıyasla yüzde si üreticileri rahatlatacaktır” dedi. Ayrı- lu üyesi Fatih Özkadı ise Türkiye’de “yeşil rik zincirlerindeki aksamalara, mikroçip 75, kimyasal fiyat ca tedarik sorunlarına dikkati çeken Din- vergi” sisteminin kurulmasına ihtiyaç ol- sıkıntısına ek, emek piyasasına katılım, SOVOS’TAN SATIN ALMA endeksi yüzde çer, çip krizinin mevcut süreçte hayatın duğunu ifade etti. l Ekonomi Servisi düşük ücretler ve kötü çalışma koşul- 78 arttı. larından dolayı özellikle kadınlar ve dü- Can Dinçer İstanbul’daki ürün şük eğitimli işçiler arasında düşmeye devam ediyor. Bu gelişmeler, ekonomi- merkezi gelişecek FT’ye göre Mali Eylem Görev Gücü ‘gri liste’ye alabilir KISA... KISA.. yi hem arz hem de talep üzerinden zor- luslararası vergi uyumlulu- luyor, enflasyon artışı kalıcı bir trende Uğu ve vergi yazılımları şirke- l The Verge’nin haberine göre Fa- dönüşüyor. Bloomberg, Atlanta Fed’in ti Sovos, dün sürekli işlem dene- cebook, düzenleyici kurul ve senatör- Türkiye’ye karapara uyarısı bir raporuna dayanarak ABD ekonomi- timi alanında e-Fatura, e-Defter, lerin ticari faaliyetler konusunda bas- sinin hız kestiğini aktarıyor. Prof. D. G. e-Arşiv Fatura, e-irsaliye çözüm- kı yaptığı ve şirketin “metaverse”nin Blanchflower, Prof. A. Bryson da ça- ürkiye’nin, Mali Eylem Görev Gü- risinde Arnavutluk, Fas, Suriye, Gü- leri için bulut tabanlı teknoloji- inşasına odaklandığı bir dönemde is- lışmalarında (7/10/21), ABD ekonomisi- Tcü (FATF) tarafından karaparanın ney Sudan ve Yemen gibi ülkeler bulu- ler sunan İstanbul merkezli Digital mini değiştirmeyi planlıyor. nin resesyona girmeye başladığını gös- aklanması ve terörizmin finansmanı- nuyor. Yine habere göre, bu tür bir ka- Planet’i satın almak için bir anlaş- l Morgan Stanley analistleri, teriyorlar. nı engellemede başarılı olamadığı için rar çıkarsa Türkiye’nin halihazırda ül- ma yaptığını duyurdu. ABD’li iş insanı Elon Musk’ı Tesla’nın Weimar dönemi, “İspanyol gribi” ile “gri liste”ye alınması değerlendiriliyor. keye çekmekte zorlandığı dış serma- 2019’da Foriba’yı satın alarak değil SpaceX’in trilyoner yapacağını demokratik umutlarla başlamıştı. Bu Financial Times’ın dünkü haberine gö- ye yatırımlarının daha da azalabileceği Türkiye’ye giren şirketten yapı- öngördü. SpaceX, Musk’ın 241.4 mil- umutları, “süreç olarak faşizmin” “bü- re, FATF bugün Paris’teki toplantıda belirtiliyor. Öte yandan Cumhuriyet’in lan açıklamada “İstanbul temel- yar dolarlık servetinin henüz yüzde yük yalanı” ile zehirlendi, ekonomik bu karar onaylayacak. sorularını yanıtlayan uzmanlar ise 13 krizle yıkıldı, sosyal demokratların ve li ürün geliştirme mükemmellik 17’sinden azını oluşturuyor. Edinilen bilgilere göre, FATF Temmuz’da yayımlanan bir tebliğ ile komünistlerin pasifizmi, liberallerin iş- merkezi“nin genişletileceği belir- l Borz krizindeki Evergrande şir- Türkiye’nin “Uluslararası İşbirliği İnce- “gerçek faydalanıcı bildirimleri”nin zo- birliği, toplumu faşist hareketin kuca- tildi. Şirket, yeni satın almayla il- ketinin Hong Kong piyasalarına ver- leme Grubu” tarafından özel izleme- runlu hale getirildiğini, bunun FT’deki ğına itti. “ABD Weimar mı” sorusunun gili fiyatı ise açıklamadı. diği hasarın son verilere göre 61 mil- ye alınması tavsiyesinde bulundu. Gri konu hakkında önemli bir açılım oldu- cevabı bu denklemde yatıyor. l Ekonomi Servisi yar dolar olduğu hesaplandı. liste olarak da bilinen bu grubun içe- ğunu belirtti. l Ekonomi Servisi