Katalog

? [email protected] 2 EKİM 2021 CUMARTESİ 2 olaylar ve görüşler Yok ediciler Erken seçim mi A. CELAL BİNZET Görünen o ki yaratıcı olamayan düşünceler, aratıcı düşünce ile don- kendi varlık nedenlerini Ymuş kalıplar arasında bin karşısındakini yok yıllardan beri süregelen ça- tışma vardır. Birincisi uygar- Baskın seçim mi etmekte buluyor. lık yolunda ne denli ilerle- Öldürme ve parçalama meyi hedeflerse öteki geçmi- odaklı bir topluluğun 2019 yerel seçimlerinde şin ölü söylemlerinde debele- insanlık dünyasında nir. Bu anlamda sanatı bir çe- fiziki oy pusulaları bu kez iyi şit turnusol kâğıdı gibi görme- nereye konulacağı ise takip edildi. Seçim torbaları mizde sakınca yok. Kişi ya da belli aslında. Düşünsel üzerinde yatıldı ve iktidar, toplulukların asıl rengini bir anlamda kendilerini büyük yenilgiye uğradı. güzel açığa çıkarır. Günümüz- binlerce yıl öncesinin “Büyükşehirleri kaybedersek de toplumumuzun içine yu- donmuş kalıpları varlandığı politik karmaşala- ülkeyi kaybederiz” beyanları rı anlayabilmenin en kestir- içinde sayan bu grubun gerçeğe yaklaştı. me yolunu sanata karşı duruş- sanata karşı gösterdiği larında aramak olduğunu be- davranış, onların hangi lirtelim. Öncelikle bir nokta- AV. HÜSEYİN KARATAŞ kafada olduğunun açık nın altını çizelim. Uygarlığın ugünlerde, seçim tartışmaları kanıtı. temelinde sanat yatar. Tekno- var. Erken mi? Baskın mı? Par- lojik ve ekonomik yapılanma nin hiç değişmediği belli. Ben- Btili Cumhurbaşkanı, partisine önemli elbette. Ancak onları zer bir eyleme 2017 yılında “2023 seçimlerine kadar gece gün- sarıp sarmalayarak büyük in- Suriye’nin Palmira antik ken- düz sahada olmalıyız” diyerek tali- sanlık ailesi içinde saygın bir tinde tanık olmuştuk. Dönemi- mat verdi. Ama 2023 tarihi inandırı- tarım arazilerini de açtık yabancıla- hür vurmayı? yere koyma görevi sanata düş- nin en görkemli yapıtları IŞİD cı gelmedi çevreye. ra. Bir yabancıya satılabilecek gayri- Seçim sandık görevlileri de “Na- mektedir. Tarih böyle söylü- tarafından buldozerlerle par- Yıllar önce bir yazı yazmıştım “Se- menkul 30 dönüm ile sınırlıyken biz sıl olsa mühürsüzler de geçerli” di- yor bizlere. çalanıp yok edilmişti. Günde- çimler umutlara mı, korkulara mı hi- 300 dönüme çıkardık. Ülkeye evvel- yerek, sandıklar açıldığında pusu- me yansıyan son olaylardan Sanata düşmanlık tap edilerek kazanılır” diye. “Umut- den 1 milyon dolar getiren vatandaş laların sayımında mühürsüz oy pu- biri, Afgan halk müziği sanat- lara” diye bitirmiştim yazımı. Şöy- olabiliyorken 250 bin dolar veya 300 sulalarını mühürleyerek denetim Şu günlerde sorunlarımızın çısı Favad Andarabi’nin öldü- le bir bakın her seçim öncesi bulu- gram altın getirenler vatandaş olabi- imkânını tümüyle ortadan kaldırdı ilk sırasında Afganistan var. rülmesi oldu. Çünkü onlara nan petroller, doğalgazlar, maden- liyor. Bu değerlerde konut alanlar da ve itiraz olanağı dahi kalmadı. Atlantik ötesinin büyük bir se- göre müzik de yasak etkinlik- 2019 yerel seçimlerinde fiziki oy ler ve çılgınca arttığı söylenen mil- vatandaş olabiliyor. Bu kişiler de se- naryoyla bizi de içine çeken lerin başında geliyor. li gelire. Ama korkuları da unutma- çimlerde oy kullanabilecek. pusulaları bu kez iyi takip edildi. Se- oyunu ister istemez başka so- çim torbaları üzerinde yatıldı ve ikti- yın. Sansasyonel terör olaylarına, şu runları gündeme getiriyor. İlk Karanlık düşünce Kanunda değişiklik kadar şehit verildi, şu kadar terörist dar büyük yenilgiye uğradı. “Büyük- akla gelen toplumsal dokumu- Bölgemizde yaşanan bazı Seçim kanunlarında bir değişik- şehirleri kaybedersek ülkeyi kaybe- etkisiz hale getirildi haberlerine ba- zun parçalanarak geleceğe yö- lik öngörülüyor. Seçim barajı, yüzde olaylar böyle. Görünen o ki ya- kın. Ancak sonunda hep aynı terane: deriz” beyanları gerçeğe yaklaştı. nelik sinsi bir planın uygula- ratıcı olamayan düşünceler 10’dan yüzde 7’ye indirilecek. Seçim “Biz gelince bu terör bitecek.” Yani maya konulması. Kanımca asıl Tarih bellidir kanununda sadece bu değişikliğin kendi varlık nedenlerini kar- seçimler umutlara hitap edilerek ka- önemlisi Taliban örgütünün şısındakini yok etmekte bu- yapılacağına inanan muhalefet kay- Dediğim gibi seçim kanununda zanılıyor. ideolojik uygulamaları. Katı beder. Kanun teklifine son anda ba- mektupla ve internet üzerinden oy luyor. Öldürme ve parçalama dinsel kurallarla hareket eden- Yabancılara vatandaşlık zı eklemeler olacak. “Tüm seçmenler kullanma yolunda değişiklik yapı- odaklı bir topluluğun insan- lerin uygarlık ve sanata bakış- Peki, seçim nedir? Anayasamıza mektupla ve internet üzerinden oy lırsa, muhalefet bu değişikliğe kar- lık dünyasında nereye konu- ları hangi düzeyde? Taliban’ın göre vatandaşlar oy kullanır, vatan- kullanabilir” diye bir maddenin geçi- şı Anayasa Mahkemesi’ne başvursa, lacağı ise belli aslında. Düşün- 2001 yılında Afganistan’ın an- daş olmayan kullanamaz. Ama Türk rileceğini düşünün! ışık hızıyla üye değişimi yapılan Ana- sel anlamda kendilerini bin- tik Bamyan kentindeki Buda vatandaşlığı ve vatan topraklarının Evet bu değişiklik bir yıl içinde yasa Mahkemesi bir karar verir mi lerce yıl öncesinin donmuş ka- heykelini dinamitleyerek yok yabancılara satışı o kadar kolaylaştı- yapılacak seçimlerde uygulanmaz. bir yıl içinde? Bu arada seçim yapıl- lıpları içinde sayan bu grubun etmesi unutulmadı henüz. Oy- rıldı ki sormayın. Anayasa Mahkemesi, yurtdışı seç- dığında internet üzerinden veya mek- sanata karşı gösterdiği davra- sa Bamyan, Unesco Dünya Mi- Uluslararası hukukta karşılıklılık menlerin mektupla oy kullanmasını tupla oy kullanılabilir mi? Kullanılır. nış onların hangi kafada oldu- ras Listesi’nde tescilli bir yer. denen bir ilke vardır. “Sen benim va- iptal etti; ama internet üzerinden oy Seçim kanunu değişikliğiyle pek ğunun açık kanıtı. İnsan hak- Ama inançlarına aykırı olduğu tandaşımdan vize istersen ben de se- kullanma hakkı var; ancak bugüne gereği yok ama bir de pandemi nede- ları ve hele de kadın konusu gerekçesiyle bir kültür ve sa- nin vatandaşından isterim”, “Sen be- kadar uygulanmadı. niyle olağanüstü hal ilan edilip soka- üzerindeki karanlık düşünce- nat yapıtını yok edebilmek için nim vatandaşıma gayrimenkul satar- Fiziksel olarak var olan seçmen pu- ğa çıkma yasağı konur ve oylar ev- lerinin sayısız örneği ise her Taliban olmak yetiyor galiba. san ben de senin vatandaşına sata- sulalarının bile denetimi yapılamadı lerden toplanırsa gel de denetle ba- gün izlenebilmekte. Yaşam bi- Örgütün bu yeni iktidar dö- rım” denir. referandumda. YSK denen anayasa kalım fiziki oy pusulalarını, mektup- çimleri ile dünyaya bakışları- neminde yaptığı ilk eylemler- Vatandaşlık vermede ise daha da üstü denetim birimi, kanunda “Mü- la veya internet üzerinden verilen nın ana odağı öldürme, yok et- den biri bu kez de yine Bam- titiz davranılır. Biz önce bu karşılık- hürsüz oy pusulaları geçersizdir” oyları. yan’daki Abdül Ali Mazari’nin me olunca bu insanlardan ya- lılık ilkelerini kaldırdık. Yabancı ül- denmesine rağmen geçerli olacağını O halde seçim tarihi bellidir. Se- ratıcılık ve uygar bir dünya heykelini patlatarak ortadan ke bizim vatandaşımıza gayrimen- ilan etti. Ne zaman? Oy kullanma de- çim, kanunda yapılacak değişikliğin kaldırmak oldu. Hazara Şiile- kurmalarını beklemek boşuna kul satmasa bile biz o ülke vatanda- vam ederken. Nereden biliyordunuz Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihi olacak gibi. Ancak kültür ve rinin dinsel önderi olan Ma- şına satma düzenlemesi yaptık. Yet- mühürsüz oy pusulaları olduğunu? izleyen bir yıl sonraki ilk pazar gü- zari 1996 yılında Taliban ta- sanata saygı göstermeyen top- mezmiş gibi, kanunda yabancılara Bazıları, “EVET” mührü basılmışları nüdür. Kanun değişikliği öngörümde rafından öldürülmüştü. Yirmi lumların çağdaş dünyada yeri- ancak imarlı alanlar satılabilirken seçmene dağıtırken unuttu mu mü- -umarım- yanılırım. yıl arayla yaptıklarına bakı- nin olmayacağını geçmiş biz- lırsa sanata düşmanlık niyeti- lere çok güzel gösteriyor. ‘Kanal İstanbul’ olamaz! mi “İstanbul Boğazı” derken ilk sözcük Sözgelimi “İstanbul Boğazı” tamlayan, ikincisi tamlanandır. Bun- derken ilk sözcük tamlayan, lar birbirinin yerine kullanılamaz, “Bo- ikincisi tamlanandır. Bunlar ğaz İstanbul” diyemeyiz kısacası, “İs- birbirinin yerine kullanılamaz, tanbul Boğazı” deriz. Örnekleri artı- ralım: Gazi Mustafa Kemal Bulvarı, “Boğaz İstanbul” diyemeyiz Halaskârgazi Caddesi, İnönü Müzesi, kısacası, “İstanbul Boğazı” deriz. Ankara Caddesi, Cumhuriyet Apartma- nı yerine Bulvar Gazi Mustafa Kemal, ADİL İZCİ Cadde Halaskârgazi, Müze İnönü, Cad- YAZAR de Ankara, Apartman Cumhuriyet gi- bi gülünesi sözler edebilir miyiz, edi- anal İstanbul” aşağı, “Kanal İs- yor muyuz? Peki neden “İstanbul Ka- “Ktanbul” yukarı... nalı” yerine “Kanal İstanbul” diyoruz? Ta ilk günlerden beri has bilim in- Bu “ucube”yi kim ya da kimler icat etti? sanları bu hayalin olası bütün sakın- (Ah tek “ucube” bu olsa! Örneğin bir de ca ve tehlikelerini somut kanıt ve ör- “Borsa İstanbul” var. Kısaltması da ba- neklerle uzun uzun anlatıyor, irdeli- zı yerlerde “Bist” ya da “bist” olarak ya- yor, uyarı görevini yerine getiriyor ya, zılıyor. Oysa ne “Borsa İstanbul” doğru gereğince kulak veren mi var? Hırs, bu ne de bu kısaltmalar!) son derece önemli konuda da bilim mi- lim tanımıyor. Anadilimizin kuralı Konunun o yönü bir yana, “Kanal İs- Devlet katında anadilimizin bu asal tanbul” olmaz, olamaz aslında. Neden kuralını bilen birileri vardır mutlaka. O olmaz, olamaz, anlatalım. halde neden birisi olsun ses etmez, söz- gelimi Panama Kanalı gibi bir örneği de ‘Boğaz İstanbul!’ mi anımsamaz? Bilindiği üzere, anadilimizdeki tamla- Onlarla birlikte, televizyon kanalla- maları önce ilkokul sıralarında öğreti- rında, gazete sütunlarında hemen her lir, ortaokul ve lise sıralarında da döne gün, ta “dekolte”ye kadar ilgili ilgisiz döne yinelenir. Hepsi hem de: ad tam- lamaları, önad (sıfat) tamlamaları, adıl her konuda “ahkâm kesen” “allame-i (zamir) tamlamaları... cihan”lar, biraz da bu gibi önemli ko- Bütün bu tamlama türlerinde birinci nularda kafa yorsalar, bu ve benze- ri “ucube”leri kullananları mümkün- sırada “tamlayan”, ikinci sırada “tam- se bir zahmet aydınlatsalar, uyarsa- lanan” bulunur. (Kimi dilbilimciler, bu terimler yerine “belirten” ve “belir- lar, kötü mü olur? Hem bu bir ülke gö- tilen” terimlerini de yeğler.) Sözgeli- revidir de...