Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 14 EKİM 2021 PERŞEMBE 2 olaylar ve görüşler Sel felaketleri kader değildir masını artıracak ölü ağaçlar içer- Prof. Dr. AlPer Hüseyin ÇolAk Sel, toprakların arazi yetenek sınıflarına aykırı kullanımı mesi, açılan menfezlere, kullanı- yanında, kendi sınıfında yapılan kötü-yanlış işlemlerden evfik Fikret’in “Sabah Olursa” lan iş makinelerine özen gösteril- Savaş, terör ve şiirindeki gibi “Bir gün sabah de kaynaklanır. İklim değişmese de ormanlar alanlarını mesi gereklidir. Tolursa...” başlıklı ve 1952 yı- korurken niteliklerini kaybediyorsa seller olur! Tokat’taki sel havzasına toprak cinayetler korkusu lına ait makalesini okuyunca yazı- nasıl katırların sırtında çıkarılmış- dağları kemer kemer çeviren çizik- kacıların “şimdiye kadar görülme- rtalıkta birdenbire “si- Doç. Orhan Yavuz, Erzu- ya Nadir Nadi ile başlamalıyım de- sa bizim de sel havzalarına kolla- yasal cinayetler” lafı rum, 15 Haziran 1977. miş şiddetteki yağış” bahanesine dim: “(...) Biliyorum, bana sinirle- leri, kuşatan fidanları görürsünüz. Odolaşmaya başladı... Doç. Dr. Bedrettin Cö- rımızla fidan taşımamız, çocukla- sığındığını izler, uzmanların “ara- nenler olacak, bunlar ‘Canım sen Bu yüzden Tokat’ta sel yok, dur- Çünkü iktidarın, kaybe- mert, Ankara, 11 Temmuz rımıza “tufanlı” günler bırakma- muş...” diye yazmış! Nesin’in çizik zi kullanım sınıfları dikkate alın- de fazla ileri gidiyorsun, tabiat afet- deceği bir seçime gidip 1978. mamız gereklidir. Tarım ve Orman sın, dere tabanlarına yerleşim, ya- lerine karşı elimizden ne gelir ki. dediği teraslara katır sırtında top- gitmeyeceği tartışılmaya Prof. Dr. Bedri Karafaki- başlandı. oğlu, İstanbul, 20 Ekim 1978. Bakanlığı’nın da “11.11.2019 tari- raklar taşınmış, konan toprağı tut- maçlarda tarım yapılmasın, ka- (...) İşte yurdun münasip yerlerine İktidarın kaybedeceği ar- Kahramanmaraş Katliamı, nallar iklim değişikliğini dikka- setler, barajlar yaptırmaya karar mak için kazıklar çakılmış, araları hinde, saat 11.11’de 11 milyon fidan tık iyice belirginleşen seçi- 19-26 Aralık 1978. te alacak şekilde olsun...” tekerle- verdik. (...) Birkaç yıla kadar hepsi dallarla örülmüş, yetmeyen yerde dikme” gibi medyatik kampanyala- me gidilirken: Abdi İpekçi, İstanbul, 1 Şu- tamamlanacak, o zaman da bu gi- taş duvarlar yapılmış. Fidanların melerini dinler olduk. Oysa seller 20 yıllık, haksızlık, hukuk- bat 1979. rı, “Guinness Rekorlar Kitabı’na gir- suzluk, adaletsizlik olaylarının Prof. Dr. Ümit Doğanay, yaptıklarımızın, özellikle orman- bi ziyanlara büyük ölçüde son ve- can suyu bile katır sırtında taşınmış! me” heveslerini acilen bırakıp “sa- birikimiyle... İstanbul, 20 Kasım 1979. larda yaptıklarımızın sonucudur! rilecek!’ diyeceklerdir. Bir vakit- dede” gelmesi gereklidir. 2021 yılı Kentsel ve doğal yağmanın Prof. Dr. Cavit Orhan Tü- Alın yazısı değil ler ben de böyle düşünürdüm... Or- Sel, toprakların arazi yetenek sı- sorumluluğuyla... tengil, İstanbul, 7 Aralık 1979. bitmeden yanan alanlara 252 mil- Aşk ile birlikte başlayan sel hav- nıflarına aykırı kullanımı yanın- man ve ormancılık konusu üzerine Ceplerin ve mutfaktaki ten- Ümit Kaftancıoğlu, İstan- yon fidan (yaklaşık 150 bin hektar) zalarındaki örnek çalışmalara rağ- cerelerin boşalmasının sonuç- bul, 11 Nisan 1980. az buçuk bir şeyler okumaya baş- da, kendi sınıfında yapılan kötü- dikebilecek kapasitesinin olduğunu larıyla... Sevinç Özgüner, İstanbul, men dere yatağını ıslah eden inşa- yanlış işlemlerden de kaynakla- ladığımdan beri fikrimi değiştir- Daha da önemlisi iki yüze 23 Mayıs 1980. ilan eden bakanlığın neden 2019 ve atlar sonu gelmez bir uğraş haline nır. İklim değişmese de ormanlar dim. (...) Artık bütün memleketi ba- yakın değişiklik yapılan ihale Gün Sazak, Eskişehir, 27 2020 yılında sadece 19 bin ve 29 gelmiş, ormanlaştırma çalışmalarıy- rajlarla kaplasanız, her yeri setler- alanlarını korurken niteliklerini kanununun yüküyle... Mayıs 1980. bin hektar ağaçlandırma yaptığının Neler yapacağı... Çorum Katliamı, Mayıs- la desteklenmediğinden bu inşaat- kaybediyorsa seller olur! le çevirseniz azgın kuvvetlerle ba- hesabını vermesi, Türkiye’de yıllık Bilinemiyor! Temmuz 1980 lardan eser kalmamıştır. Sonrasında şa çıkmaya imkân bulamayacaksı- HHH Kemal Türkler, İstanbul, Sadede gelelim artık 150 bin hektar ağaçlandırma yap- da ülkenin ağaçlandırma, erozyon nız. Aslında hayat ve bereket kay- Çünkü... 22 Temmuz 1980. Çıplak havzalardaki sellerin ön- ması için ormanların yanmasının nağı olan su, hayatın ve bereketin kontrolü ve sel yataklarının tahki- 1) 10 Ağustos 2014 Cum- 12 Eylül 1980 darbesiyle mi işlerinde uzmanlaşacak, yeni Ke- lenmesine yönelik deneyim, ku- mı gerektiğini açıklaması şarttır. hurbaşkanlığı seçiminde ta- bu cinayet dalgası son bu- en kuvvetli ifadesi bildiğimiz ağa- nık olunduğu üzere: luyor. mal Aşk’lar ve Akşehir efsanesinin rumsal istikrarsızlık yanında, ca rastlamadığı zaman korkunçtur, İster çıplak arazilerin ormanlaştı- Belediye Meclisi Üyeleri’nin HHH yaratıcısı Lütfi Bostanoğlu’lar yetiş- sanki tüm ağaçlandırmalar eko- yıkıcıdır ve mahvedicidir...” rılması, ister ormanların işlevlerini bile aday olabilmek için isti- Derken “Dinci katiller”, tirecek Ağaçlandırma Genel Müdür- sistemi bozarmış yanlış algısının faları gerekirken Başbakan’ın “Derin Devlet” ve/veya “Te- sürdürebilir bir halde yönetimi ol- Nereden nereye lüğü açıp açıp kapatılmış! tehdidi altındadır. Ormanlarda bütün ihtişamı ve korkutucu rör” kılığında 1990’larda ye- sun Tevfik Fikret’in “Bu mavi gök gücü ile görevinden istifa et- niden harekete geçiyor: Yıl 1960, Aziz Nesin “Günün bi- Oysa Kemal Aşk gibi uzmanla- kapalılığın bozulması gibi yanlış size bir gün acır; usanma sakın” di- meden seçime katılması ve Prof. Dr. Muammer Aksoy, rinde Tokat’a Kemal Aşk adında rın “(...) Bu bir DSİ eleştirisi de- işlemler “işlevsel olarak tüken- zelerindeki sabırla yapılabilecek iş- barajı ancak yüzde 51.79 gibi Ankara, 31 Ocak 1990. bir yüksek orman mühendisi gel- ğildir. O üzerine düşeni yapmış- miş orman” yaratır. Sellerden ko- yüzde 2 puandan bile küçük Çetin Emeç, İstanbul, 7 lerdir. Nadir Nadi ile başladık yine miş. Tokat’ı çeviren dağlara çizik- tır. Asıl üzerinde durulacak husus ruma hizmeti verecek bir orman- bir farkla kazanmış olduğunun Mart 1990. onunla bitirelim: “Hâlâ güzelim or- açıklanması gibi... Turan Dursun, İstanbul, 4 orman teşkilatının bu husustaki da toprağın su emme kapasitesi- ler açmış. Bu çiziklere binlerce ağaç manlarımızı yakıp yıkmakta devam 2) 16 Nisan 2017 Anayasa Eylül 1990. diktirmiş. Otuz bin hektar araziyi davranışıdır” sözleriyle, sorunun nin yükseltilmesi, akışı gecikti- Halkoylaması’nda görüldü- Doç. Dr. Bahriye Üçok, ediyoruz. Yalan yanlış tartışmalar ağaçtan kemerlerle çevirmiş. Yağ- daha ileri aşamalarına yöneldikle- recek kapalılığın sürdürülmesi, ğü üzere: Ankara, 6 Ekim 1990. arasında odun yarıcısının hınk de- mur yağdı mı aşağıya doğru akamı- ri, üstelik Nadir Nadi ve Aziz Ne- boşluksuz ve katlı bir orman ya- Tamamen baskı altında ge- Uğur Mumcu, Ankara, 24 yicisi gibi bir halimiz var.” Bu yak- Ocak 1993. çen bir propaganda dönemi yor, çiziklerden yana doğru akıyor, sin gibi aydınlara da çözümü gös- pısının kurulması, ağaçların da- ve oy verme işlemi sonrasın- Sivas Madımak Katliamı, ağaçları suluyor. Her çizik bir kanal terebildikleri görülmektedir. Peki laşımla yangınlar ve seller değil or- yanıklılığının yüksek olması, su- da, yasaların kesin hükümle- 2 Temmuz 1993. olmuş. Şehrin içinden baktınız mı, ya bugün! Her sel sonrası politi- yun toprağa sızmasını-depolan- manlar bitecek, sadede mi gelsek? Baro Başkanı Ali Gün- rine rağmen, mühürsüz oyla- rın ve mühürsüz zarfların da day, Gümüşhane, 25 Tem- sayılması ve bütün bunlara muz 1995. Gonca Kuriş, Konya, Tem- karşın ancak yüzde 51.41gi- bi yüzde 2 puandan bile kü- muz 1998?. çük bir farkla kazanıldığının, Şemsi Denizer, Zonguldak, Robottan evcil hayvan mı olurmuş? 6 Ağustos, 1999. “Atı alan Üsküdar’ı geçti” de- nilerek resmi sonuçlardan ön- Prof. Dr. Ahmet Taner Kış- gili. Astro’nun kısacık boyu, göz- Ayşe AcAr yılında yayımlanmış önemli bir ça- güven veriyor. Yani robotun bir de- ce ilan edilmesi ve parklarda lalı, Ankara, 21 Ekim 1999. lışma var. Bu çalışmanın sonuçları diği öbür dediğini tutuyor ve biz bu lerinin biçimi, şirin mimikleri gi- Necip Hablemitoğlu, An- ve açık alanlarda silahlı göste- zerimize dertleri yığa yı- bi detaylar özellikle gençleri çok “Evcil robotlar bakım evlerinde bu- “güven”den dolayı elimizde olmadan rilerin yapılması gibi... kara, 18 Aralık 2002. Üğa biriktirdiler, “Bu olanlar Yollara başvurup vurma- Rahip Andrea Santoro, lunan yaşlıların sağlığını son dere- sevgi inşa ediyoruz. Birine güvene- etkiliyor. Trabzon, 5 Şubat 2006. yacağı kestirilemiyor. doğru değil!” demekten başka İnsana benzeyen sevimli, sıcak, ce olumlu yönde etkiliyor” diyor. bilmeye ne kadar hasret kaldıysak HHH Danıştay Yargıcı Musta- bir şey yapamıyoruz. Durumu- Yaşlılar, başlarını okşadıkları karşımıza çıkan ilk akıllı süpürge- şirin tasarımlar yalnızca gençle- Üstelik Türkiye’nin çok fa Yücel Özbilgin, Ankara, 17 muz biraz şöyle: Sivas’ta kardan ri etkilemiyor, her yaş grubundan şeyin robot olduğunun gayet far- ye “Nasılsın abicim?” diye sarılası- yakın siyasal tarihi, ya- Mayıs 2006. ev kapanmış, adam diyor ki bu kındalar. Buna rağmen şunu söy- mız geliyor. insan bu robotlarla biraz zaman ni dünü: Hrant Dink, İstanbul, 19 1) Seçim kaybedeceği- Ocak 2007. kadar kar yağması doğru değil. geçirince onları bir canlının yeri- lüyorlar: Robot olması önemli de- Bir de “ev robotları” (household ni anlayınca 28 Nisan 1960’ta Tahir Elçi, Diyarbakır, 28 O kadar büyük ölçekli dertlerle ğil, onu seviyorum. robot) diye bir kavram var, sü- ne rahatlıkla koyabiliyor. Ayrıca Menderes’in yaptığı “Tahkikat Kasım 2015. uğraşıyoruz ki önümüze “Robot- konu sadece tasarımların sevimli pürgenin bir tık üstü. Buna örnek Encümeni” darbesine tanıktır. Suruç katliamı, Şanlıurfa, tan evcil hayvan yapıldı” diye Konu tasarım değil olarak Amazon’un geçen ay tanıt- olması değil. İnsanı, hayvanı yada 20 Temmuz 2015. 2) 7 Haziran 2015’te seçimi bir haber düşüyor ve biz habe- kaybettiğinde hükümet kurma Gar Katliamı, Ankara, 10 Yaşlıların yalnızlaştırılması, de- bitkiyi yani bir canlıyı anımsatan tığı ev robotu Astro’yu söyleyebi- görevini muhalefete vermeyip Ekim 2015. ri magazin zannediyoruz. Genel ğerler meselesinin allak bullak liriz. Astro, evdeki evcil hayvanı- her şeyi kendimize yakın buluyo- HHH beş ay sonra onu 1 Kasım’da olarak dertlerden kafamızı kal- edilmesi gibi derin sorunları bu ruz ve seviyoruz. nızı besliyor (doğal hayvan tabii), tekrarlatan ve bu arada ge- Sevgili okurlarım, siz bu dırıp şu robot meselesine sakin yazının gündemine taşımayaca- evde yabancı birini tespit eder- çen sürede kitlesel terör olay- listeye ve buraya kadar an- bir kafayla bakamıyoruz. Soru çok, yanıt yok lattıklarıma: ğım. Daha yüzeysel soruyorum: larından dolayı, oylarını, kendi se sizi bilgilendiriyor, acil durum- içinde yüzde 25, genelde yüz- Menderes’i, Zorlu’yu ve Robot evcil hayvanlarla ilgili si- Bu nasıl oluyor? Neden seviyoruz İş o kadar ciddi boyutlara ulaştı larda yardım çağrısı yapıyor (di- de 10 puan artıran bir yönetim Polatkan’ı... zi hızlıca bilgilendireyim. robotları? Bozulan köpek robot ki şu tarz sorular soruluyor artık: yelim baygınlık geçirdiniz) ve ki- Talat Aydemir’i ve Fethi deneyimi yaşamıştır. Robopets kelimesi artık sıkça kul- Aibo’ya cenaze töreni düzenlen- Robotunuzla derin bir ilişki geliş- şisel asistan gibi davranıyor, si- 3) 15 Temmuz 2016 darbe Gürcan’ı... lanılıyor. Bu robot evcil hayvanlar mesi tarihi bir vaka. tirdiniz fakat o size bazen üretici- girişiminden sonra o darbeye Deniz Gezmiş’i, Yusuf ze hatırlatmalar yapıyor, isterse- Aslan’ı ve Hüseyin İnan’ı... arasında Justocat (robot kedi), Ai- “Bu bize Allah’ın lütfudur. Si- Mesele sadece robot evcil hay- sinden aldığı talimatlarla bir şey- niz görüntülü arama yapıyor, ev- lahlı kuvvetlerimizin temizlen- Erdal Eren’i... bo (robot köpek), Cuddler (robot vanlar da değil. Raporlar akıllı ro- de siz gezerken peşinizden gelip ler satmaya çalışıyor. Robotunu- mesine vesile olacaktır” diyen Metin Göktepe’yi... ayı), Paro (robot fok) en bilinenle- botları da evin bir bireyi gibi gör- zun bu davranışı etik midir? size müzikler ya da podcastler se- Suruç ve Ankara Gar kat- bir anlayışla 20 Temmuz’da, ri. “Robottan evcil hayvan mı olur- düğümüzü söylüyor hatta akıllı çip dinletiyor. Başımızdaki dertler kalabalı- “Sivil Darbe” denilen OHAL liamlarını... muş, normal hayvan bulamamışlar ilanını görmüştür. Eklerseniz... süpürgeleri bile. ğından robot meselesine “Bunlar MIT Technology Review’dan Toplumun ve muhalefetin HHH mı?” demeyin çünkü bu tarz robot- “Neden böyle?” sorusuna çeşitli Tanya Basu, “Astro’nun dev gi- dünyayı ele geçirecekler mi?” di- Biraz daha geriye, evvelki neden bu kadar korktuğunu lar daha çok yaşlı bakım evlerinde yanıtlar veriliyor. Bu yanıtlardan ye bakmaktan öte bir adım atamı- bi kameraları var. Amazon her ne güne gidildiğinde: çok iyi anlarsınız! yaşayan insanlar için tasarlanıyor. biri Mark Edmonds’a ait. Robotlar yapıyorsak kayıt altına alıyor ama yoruz. “Bize aşı diye nano çipleri Çünkü herkes seçimlerin “Milliyetçi Cephe I ve Yaşlıların bir canlıyla yakın temasa hangi konuda programlandılarsa o yüklediler, bizi yönetecekler” di- Milliyetçi Cephe II Hükü- ertelenmesine gerekçe ola- buna rağmen kullanıcı Astro’yu metleri” Rejim değiştiren rak kullanılabilecek olan bir ihtiyacı var, robotlar bakım gerek- programı hayata geçiriyorlar ve ara- hemen sevdi, neden?” diye sorgu- yecek kadar konuyu kavrayamı- savaştan veya büyük bir te- siyasal cinayetlerin başla- tirmediği için bu konuda doğal hay- da bir değil bunu sürekli yapıyor- yor ve komplo teorilerine savrulu- luyor. Uzmanlardan aldığı yanıt- dığını görüyoruz: rör saldırısından korkuyor! vanlar yerine tercih ediliyor. 2019 lar. Robot bize sürekliliği olan bir lardan biri tasarım meselesiyle il- yoruz. Sorulacak çok soru var!