Katalog

Perşembe 24 Aralık 2015 KULTUR EDİTÖR: CEREN ÇIPLAK TASARIM: ŞÜKRAN İŞCAN Beatles da Spotify’lı oldu Spotify, bugünden itibaren tüm dünyada The Beatles kataloğunu sunmaya başladı. Müzikseverler, topluluğun 13 stüdyo albümünün yanı sıra dört derleme albümüne Spotify üzerinden erişebilecek. kultur@cumhuriyet.com.tr ‘Kâğıt kokusu Yerli ekitap okuma cihazı Calibro ve online kitap satış mağazası babil.com gibi markaları bünyesinde bulunduran Libronet’in kurucusu Mehmed Ali Çalışkan’la ekitap piyasası üzerine söyleştik. n Twitter’da “Bugün de çevremdeki en az 10 kişi matbu kitapla arasındaki duygusal bağdan bahsederek entelektüel olduğunu ispatladı, süpersiniz, ne diyim” yazmışsınız... Ekitabı yadırgayarak entelektüel göründüğünü sananlar mı var? Evet oluyor. Ekitap konusu açılınca ilk tepki, “ama ben kitabı açıp koklamayı çok severim”. Bir kısım insan samimi. Bir kısmının da oradaki psikolojik mesajı, “ben entelektüel duruşu olan biriEZGİ yim” demek. Bazen böyATABİLEN le diyene en son hangi kitabı okudunuz diye sorduğumda, hatırlayamıyor. Çevremde böyle çok arkadaşım var. Sen ikisinden de okumuyorsun, konuşma sus, diyorum. n Siz daha çok nereden okuyorsunuz? Kağıttan. Çünkü kâğıtta milyonlarca kitap var. Türkçede 150 bin kitap matbu. Ama elektronik ortamda sadece 10 bin kitap var. O yüzden çoğunlukla kâğıttan okumak zorunda kalıyoruz. Öte yandan biz zaten kitapların içine doğduk. Sadece okumuyor, beraber yaşıyoruz, onlar evimizin fertleri. Elektronik kitabın önemini kavrayıp, onunla ilgili bir dünyanın mensubu olmaktan gurur duymakla birlikte, matbu kitapları yabana atabilecek bir konumum yok. Çok iyi bir kitapsa ben hem elektroniğini hem matbu olanını alıyorum. Çünkü bir gün matbu kitaplar çok çok pahalı olacak. Bir anlamda yatırım yapıyorum. ‘Kafamda Bir Tuhaflık’ın ilk baskısını alacaksın yani. İleride çok değerli bir kitap olacak. cekte ekitap konusundaki bu ön alma Sadece maddi anlamda değil. Ama sayesinde benim öngörüm 2020’li yılonun ekitabı olsa onu okumayı terlarda elektronik kitap piyasasında cidcih ederim. Şehir içinde yolculuk yadi bir ciro doğduğu zaman en büyük parken, arabada, metroda mesela veya pay Can’ın olacak. uçaklarda ekitabı tercih ediyorum. n Calibro için yayınevlerinden ye ‘Taşralı düşünce’ terli desteği gördüğünüzü düşünün Calibro’da hangi yayınevlerinin yor musunuz? kitapları var? Artık Türkiye’de devlet ve belediCan Yayınları, Doğan Kitap, Timaş yeler de elektronik kitapta alıcı olmavar. Yapı Kredi çok yakında gelecek. ya başladılar. Kamu alımları sayesinYayınevleri kitaplarını elektronik orde 2016’da yayıncıların reddedemeditama verirken seği cirolar elde etçiyorlar. Bu da onmiş olacağız. Doların en büyük halayısıyla yayıntası. Bazıları yazacıların da elektrıyla telif anlaşmaronik kitaba ilsında ekitap madgisi artacak didesi olmadığı için. ye düşünüyorum. Ama çoğunlukTürk yayıncısı bila “Aman bu berazcık ciro odaklı. nim çok satanım, Ona ne kadar gezarar vermeyelecekten bahsetseyim” gibi taşi rl ye e’nin ilk niz de, o geleceğin ralı bir düşünCalibro Türkiy ma cihazı. değil şimdinin öneekitap oku ceyle. Elektromine inanıyor. Tanik ortama verip de matbu sabii ki kurumsal ve büyük yayıtışına zarar vermeyeyim diye düşününevleri daha stratejik davranabiliyoryorlar. Birincisi ekitaptan da para kalar. Can Öz’ün (Can Yayınları) büyük zanıyorsun, bedava değil. İkincisi, biratağı olacak yakında. Yayınevinin şu çok insan ikisini birden alacak, bilmian elektronik ortamda 300 kitabı var. yorsun. Üçüncüsü de, sadece ekitabı 1000’e çıkarmayı düşünüyorlar. Gele alacak bir kitle var, kaçırıyorsun. 17 çok pahalı olacak’ Çalışkan, ekitabın giderek ucuzlayacağını, gelecekte matbu kitapların numunelik basılıp koleksiyonculara satılacağını, o koklamayı çok sevdiğimiz kâğıt kokusunun çok pahalı olacağını söylüyor. Sergide, Bozcalı’nın reklam tasarımları ve özel kimlikleri var. ‘Entel yazar abilere cevabım...’ “Ekitap giderek ucuzluyor. Sürüm arttıkça daha da ucuzlayacak. Türkiye’de sırf alacak parası olmadığı için kitap okuyamayan çocuklar var. Bazı entel yazar abiler ben kitabımı elektronik ortamda görmek istemem diyor. Ben de onlara diyorum ki, ben senin kitabını Urfa’daki çocuğa okutmak istiyorum, buna direnme. Elektronik okumada biz çocuğun evine sponsorlu kitap sokabiliyoruz. Kitabın bedelini gücü olana ödetiyor, çocuğa kitap okutuyoruz. Böyle projelerimiz var. Elektronik kitabın daha ucuz olması okuma oranını artıracak.” m a s s e R Adına tango bestelenmiş ressam Sabiha Rüştü Bozcalı’nın sergisi, 28 Şubat’a dek görülebilecek EVRİM ALTUĞ Sabiha Hanım’ın Türkiye Cumhuriyeti B İstanbul Ansiklopedisi’ne bıraktığı imgelerle de tanınıyor. Global Yatırım Holding’in katkılarıyla varolan ve Bozcalı’nın emek verdiği yayınları da orijinal örnekleri ile kapsayan sergi için ayrıca, İstanbul Şehir Üniversitesi’nin yakın zaman önce toplumsal hafıza adına sahip çıktığı Taha Toros Arşivi Sabiha Bozcalı bölümünden de faydalanılmış. Sergiyle ilgili olarak konuşan SALT Araştırma ve Programlar Direktörü Vasıf Kortun için bu çaba, Türkiye’de “Bildiğimiz ama hatırlayamadığımız” şeylerin araştırılıp görselleştirilmesine, bireysel ve ailevi arşivler üzerinden okunan mikro tarihlerin kıymetine de atıfta bulunuyor. Sergi bu anlamda, gerek fiziksel, gerekse saltonline.org veya Google Kültür Enstitüsü gibi dijital platformlar üzerinden kamusallaştırılma gayesiyle de önemli bir misyon üstleniyor. Bilgi: saltonline.org u yıl Beyoğlu ve Galata yapılarında 500 bine ulaşan ziyaretçiye kapısını açan ve 2 milyonun üzerinde bilgi ve imge dökümünü dijital platformda korumaya ve paylaşıma sokan SALT, dün itibarıyla Cumhuriyet tarihinin kendisi ‘mikro’, etkisi ‘makro’ fotoğraflarından birini daha çekmeye başladı: Eğitimini De Chirico ve NeoEkspresyonist imza Paul Signac gibi ustalardan alıp, onlarla içli dışlı bir dostluk içinde neredeyse ömrü boyunca resmederek düşünen ve üreten, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kadın illüstratörlerinden, ‘Ressam Sabiha Rüştü Bozcalı’nın sergisi, 28 Şubat’a dek SALT Galata’nın birinci katında izlenebilecek. Arşivi iki yıl önce SALT’a aktarılan Bozcalı’ya ait otobiyografik unsurların kendisine ait tuvaller, emek verdiği periyodik ve kültürel yayınlarla harmanlandığı sergi, 1904 ve 1998 arasında yaşamış bu modern ‘imge emekçisi’nin mizahtan gerçekçiliğe, izlenimden reklamcılığa uzanan bilinmeyen tanıklığını, nezih bir sergilemeyle kamuya mal ediyor. Adına (sergide de yeni bir yorumu işitilebilen) bir tango bestelenmiş olan, akordeon çalma yeteneği bulunan ve CHP’nin 193843 arasında tertip ettiği ‘Yurt Gezileri’ne iştirak eden Bozcalı, bilindiği üzere Zonguldak’a giderek buradaki fabrikaları ‘Türkiye’nin çağdaşlığı’ adına betimlemişti. Özellikle Yapı ve Kredi Bankası ile eski adı ‘İnhisarlar İdaresi’ olan ve bugün özelleştirilen TEKEL için yaptığı içki ve sigara ambalaj şişe görseli tasarımlarıyla bilinen Bozcalı’nın pratik algı tasarımıyla da ilgi uyandıran sergisinde dikkat çeken bir unsur da, kendisinin Yassıada Duruşmaları’nda basın amacıyla ortaya koyduğu siyasi portre desenleri. ‘Babı Âli ressamı olarak 1953’ten itibaren Milliyet, Yeni Sabah, Hergün, Havadis, Cumhuriyet ve Tercüman için de resmeden Bozcalı, Reşad Ekrem Koçu’nun meşhur Mikro tarihler İmge emekçisi Mehmed Ali Çalışkan, Libronet şirketini 2013’te kurdu. n Kaç kişi ikisini birden alıyor? Ekitap alanların 4’te 1’i diyebilirim. İleride bu oran korunursa çok büyük bir kârlılık demektir. n Gerçekten de ileride ekitap çok daha ucuz, kitap kokusu çok daha pahalı mı olacak? Evet, gün gelecek ‘kitap kokusuna’ paramız yetmeyecek. Ekonomik olarak öyle bir noktaya geleceğiz. Ekitap dağıtım maliyetlerini çok düşürüyor. Bu çok büyük bir devrimdir. Öte yandan sürümü artırıyor. Dolayısıyla elektronik ortamdaki kitap ucuzlayabiliyor. Bir kitap zaten son baskıya gelene kadar dijital bir üründür. Dijital ortam kitabı yaratır. Kâğıt kokusuna düşkünlüğünüzden onu basarız. Geleceğin yayıncısı dijital ortamda kitabı çok rahat satıyorum, okurla daha rahat iletişim kurabiliyorum, kime sattığımı, ne kadar okuduğunu, hangi sayfada koptuğunu biliyorum, dolayısıyla ben neden bunu basıp zorluklara, maliyetlere, stok yönetimlerine gireyim diyecek. Ama ileride şöyle de bir sektör olacak. 250300 tane numunelik basayım, yazara da imzalatayım, koleksiyonculara satayım denecek. Veyahut isteyen için, kişiye özel basayım diyecekler. Eski tarz okumak isteyen belirli bir kesim için. O yüzden ileride kâğıt kokusu pahalı bir koku olacak. Siyasi portreler ‘Bâbı Âli Ressamı’ Bozcalı’nın kalemi, Adnan Menderes’i böyle resmetmişti. Roma Büyükelçiliği, Türk turistleri uyardı ürkiye’nin Roma Büyükelçiliği, İtalya’ya turistik amaçla gelen vatandaşlara yönelik bir duyuru yayımlayarak, tarihi eserlere zarar vermemeleri uyarısında bulundu. İtalya’ya Erasmus öğrenci değişim programı ile Türkiye’den giden Aziz adlı bir öğrencinin tarihi sütuna ismini kazıması İtalya’da T büyük tepki çekmişti. İtalyan basını Aziz adlı öğrenciyi ‘vandal’ ilan etmişti. Temsilciliğin Facebook’taki hesabından dün paylaştığı iletide, “Vatandaşlarımızın, ören yerleri ve müzelerdeki kurallara riayet etmeleri, fotoğraf çekmek için tarihi yapıların üzerine çıkmamaları büyük önem arz etmektedir” denildi. Edebiyatın çizgi hali: OTlak Tlak dergisinin ocak sayısı çıktı. Orhan Pamuk, Hakan Günday, Hakan Bıçakçı’nın da aralarında bulunduğu pek çok edebiyat dünyasından ismin hikâyelerinin çizgi hali OTlak’ta okunabilecek. Orhan Pamuk’un son romanı “Kafamda Bir Tuhaflık”ı Rewhat, Hakan Günday’ın “Kimin Umurunda!” hikâyesini Emre Orhun, Hakan Bıçakçı’nın “Dönüşümlü” hikâyesini Cem Özüduru resimledi. O C M Y B