Katalog

Salı 15 Aralık 2015 haber EDİTÖR: ELİF TOKBAY 6 Dünya çözüm süreçleri mimarlarından Vicenç Fisas’tan Türkiye’ye: Terörizm deyip işin içinden çıkamazsınız Fisas, Ayşe Yıldırım’a konuştu. Ülkede esen Sancar rüzgârı ne sonuç verir? ine yollara düştüm, ama bu kez Ankara’ya, Bilkent Üniversitesi’nin Aziz Sancar için düzenlediği resepsiyon için uçaktayım. Sancar, orada ağırlıklı olarak, ülkemiz bilim insanları dünyasına takdim edilecek! Ankara dışından kimler katılır bilmiyorum, ama Ankara’da da yeterince nitelikli bilim insanımız var. Herhalde bilimle ilgili devlet kurumlarının temsilcileri de olacak. Biliyorsunuz, dün akşam ülkemize gelen Sancar, bugün öğle öncesi Cumhurbaşkanı ile görüşecek. CHP ve MHP’den de görüşme talepleri var, ama zamanı uygun olur mu bilmiyorum. Şüphesiz görüşmesini ve böylece tüm ülkeyi temsilen kucaklamasını dilerim. Ülkede bir Sancar rüzgârı esiyor. Bu çok iyi ve olumlu bir şey. Bir Nobel ödülü bilimi, araştırmayı ülke çapında öne çıkardı. Sancar bir farkındalık yarattı. Bu yeterli mi? Bence hayır. Aslında madem Türkiye’ye geldi, iki üç gün daha kalabilir ve yoğun taleplerde bulunan televizyonların ekranlarına çıkabilir, bu hafta bilim farkındalığının daha yoğun yaşanmasına yol açabilirdi. Türkiye ve Türkiye insanı böyle bir yer: Dünya çapında başarı kazanmış, mükemmel bir törenle madalyasını almış “kendinden” bir insanı bağrına basmak istiyor. Madalya, hediye, onur plaketi vermek, kürsüye çıkarıp konuşmasını dinlemek, birlikte fotoğraf çektirmek, yan yana durmak, elini sıkmak, hatta kucaklamak istiyor. KOLOMBİYA’DA KOLUMA İDDİAYA GİRDİM, TÜRKİYE’DE BIYIĞIMIN TELİNE GİRMEM ürkiye’de herkesin merak ettiği şey “hükümetin bu süreci nereye götüreceği”. Fisas’a deneyim ve izlenimleriyle bu soruya nasıl yanıt verebileceğini soruyorum. Manidar bir giriş yapıyor: “Başkanla konuşma imkânım olmadı.” Deneyimlerinden yola çıkarak devam ediyor: “Kolombiya’da hem televizyon hem de gazetecilerle iddiaya girdim. Dedim ki önümüzdeki yılın sonuna doğru barış anlaşması imzalanmazsa kolumu keserim. Ama Türkiye’de bıyığımın bir teline bile böyle bir iddiaya giremem.” O nedenle diyor ki, ilk adım çok basit o da elini uzatmak ve buyurun konuşalım demek. Bu olduktan sonra sıra metodolojiye gelecek. Ve tekrarlıyor, “Şu anda PKK’nin silahsızlandırılmasını konuşmak çok da anlamlı olmuyor, başlangıcı yapamadığımız için. Bütün dünyadaki örneklerde silahsızlanma son aşamadır.” Bir başka örnek anlatıyor.1976’da Endonezya’nın Açe bölgesindeki silahlı muhalif grup GAM (Özgür Açe Hareketi) bağımsızlığını talep etti. Anlaşmazlık 15 bin kişinin ölümüne yol açtı. 2004’ün Aralık ayında Açe’de tsunami 170 bin kişinin ölümüne yol açtı: “Bu tsunami sorunun yedi ayda bitmesini sağladı. Taraflar bu kadar ölüm üzerine biz ne yapıyoruz dedi ve yedi ay içinde bir çözüme ulaştılar. Türkiye’de sivil, politik tsunaminin gerçekleşmesi için bu kadar ölüye gerek yok. Yapılması gereken çok basit bir tanımayı gerçekleştirmek. Ve bunu zenginlik olarak görmek.” Y T Barış süreçleri müzakereleri danışmanı, Barselona Otonom Üniversitesi’nde Barış Kültürü Okulu kurucusu ve direktörü Vicenç Fisas, Türkiye’de kritik üç görüşme gerçekleştirdi. Kamu Güvenliği Müsteşarlığı, HDP ve CHP heyetleriyle buluşan Fisas, önerilerini sıraladı: Taraflar sorunu kabul edip tanımalı. Gözlemci heyeti olmazsa olmaz. AYŞE YILDIRIM yük değil. Bu olmadığı için de, siyasetçinin ucuz mu ucuz “başarı”larına önemli bir nüfusumuz “meftun” kalıyor. Bu açıdan bakıldığında Atatürk’ün neden aşılamadığını ve neden milletin gönlünde yattığını rahatça anlayabiliriz. Atatürk, savaş kazanmış bir kahraman, ülke ve devlet kurucu olmanın ötesinde, taa o zamanlar ülkeyi en gelişmiş bir ülke yapacak olan hemen her şeyin temellerini de atmış birisi. Ne yazık ki attığı temeller sökülüp çöpe gitti. VİCENÇ FİSAS Ah şu laboratuvar... ıl 1987. Güney Sudan’da silahlı muhalif grup SPLA ile Sudan Silahlı Kuvvetleri arasındaki savaş başlayalı 3 yıl olmuştu. Bağımsızlık isteyen Güney’de şehirler güvenlik güçleri tarafından kuşatılmıştı. Şehirlere giriş ve çıkışlara izin verilmediği gibi gıda yardımı da yapılmıyordu. Ölü sayısı 1.5 milyonu bulmuştu. O tarihte Güney Sudan’ı ziyaret eden heyetin içinde yer alan dünya çözüm süreçleri mimarlarından Vicenç Fisas da vardı. “Asla iki yıl içerisinde bir barışın olabileceğini düşünmemiştim. Ama iki yıl sonra barış masasına oturuldu” diyor Fisas, Türkiye’de bugün yaşanan benzer durumu hatırlattığımızda. Vicenç Fisas, Türkiye Barış Meclisi’nin davetlisi olarak üç gün boyunca Türkiye’de deneyimlerini aktardı. Bir de üç kritik görüşme yaptı. Türkiye Barış Meclisi Sözcüsü Hakan Tahmaz ile önce bugün sürecin tek muhatabı olan Kamu Güvenliği Müsteşarlığı ile ardından HDP ve CHP temsilcileri ile görüştü. Hem onların sorularını yanıtladı hem de önerilerini sıraladı. Barış Meclisi’nin haftasonu düzenlediği konferansta vurguladığı “dili silahsızlandırma” önerisi Türkiye’de birçok kişinin başının belaya girmesine yol açmıştı. Oysa Fisas’a göre “Çatışmayı sonlandırmak istiyorsanız ‘terörist’ kelimesini kullanmayacaksınız”. Tüm dünyada ‘terör örgütü’ listesindeki örgütlerle müzakereler yapılmıştı, yapılıyor. Buna dayanarak müzakereleri sonlandırmak yanlış. Y 4 Barselona Otonom Üniversitesi’nde Barış Kültürü Okullu kurucusu (1999) ve direktörü. Barış Kültürü Okulu’nda Barış Süreci Programı Koordinatörü. 4 2006 yılından beri Barış Süreci Yıllığı’nın yazarı. 4 Barış süreçleri müzakereleri danışmanı. 4 Nikaragua, Somali, Ruanda, Kolombiya, Gürcistan, Sudan, Batı Sahra, Meksika ve Filipinler’e giden araştırma heyetlerinde yer aldı. 4 Barselona Otonom Üniversitesi’ndeki UNESCO Barış ve İnsan Hakları Kürsüsü’nün başkanlığını yaptı (19972015). 4 UNESCO Genel Direktörü’ne silahsızlanma, barış kültürü ve çatışmaların önlenmesi konularında danışmanlık yaptı (19871999). 4 Militarizm, silahsızlanma, savunulmaya alternatif, silah ticareti, barış araştırmaları, silahlı çatışmalarda ve barış süreçlerinde çatışma müzakereleri konularında 40’ı aşkın kitabın yazarı. 4 Bradford Üniversitesi, Barış Çalışmaları alanında doktora derecesi (1987) var. Biz başarıya susamış bir milletiz öneriler PKK’YE SİVİLLERİ ÇATIŞMALARDAN UZAK TUTUN PKK’ye iki mesajım 4 olacak. Birincisi sivilleri çatışmalardan uzak tutun. İkincisi, uluslararası insancıl hukuka saygı duyun. Tek taraflı ilan etmiş olduğu ateşkesler çok önemliydi, değerliydi. Gelecekte bunu yapmaktan çekinmeyin. Şu an zor gibi görünse de yakın bir zamanda bunu yapmak lazım. HÜKÜMET E KÜRT TOPLUMUNU KABUL EDİN cisi, şimdiye kadar hep tekrarladığım şekilde bir problemin varlığını, bir çatışmanın varlığını kabul etmek ve bu ülkede bir Kürt toplumunun yaşadığını kabul etmektir. Ve herkese yönelik çağrım bu çatışmayı silahlardan arındırmak. Öyle kolay, ucuz başarılar değil, ağır, büyük, bedeli ödenmiş, ter dökülmüş ve dünya çapında başarılar. Bize gurur verecek, ben de biz de başarabiliriz duygusunu oradan ödünç alıp yüreğimize nakşedeceğimiz, peşinden biz koşamazsak bile çocuklarımızı koşturacağımız başarılar. Türkiye’deki “dev eksik halka”dır bu. Yok mu başarılarımız, şüphesiz ki var. Ama az, Aziz’inki kadar önemli ve bü Türkiye’nin kendisine gösterdiği bu yoğun ilgi ve sevgiyi en iyi anlayabilecek insanlardan biridir Sancar. Ama, yüreği laboratuvarda sonuçlandırılmayı bekleyen araştırmalarda atıyor: “Nobel ödülü şamatası çalışmalarımızı çok aksattı, arkadaşlar iş, yönlendirme bekliyor; deneyler tartışmayı, doğrulanmayı bekliyor, makaleler yazılmayı bekliyor...” Aziz Sancar bilimsel çalışmalarıyla meydan okuyan bir insan. Bilimsel toplantılarda fazla boy göstermez, yayımladığı araştırma makaleleriyle kendisinden bahsettirir. Şunu da belirteyim: Aziz Sancar, Kuzey Karolayn Üniversitesi’ne ilk Nobel ödülünü getiren insan. Bir ilk de orada gerçekleşmiş oldu. Gerçi üniversitede Nobel ödülü kazanmış bir bilim insanı var. Ama, kendisine Nobel getiren araştırmalarını burada yapmadı, başka bir üniversitede yaptı. Bu bakımdan Sancar’ın itibarı çok yükseldi üniversitede. Üniversitenin kredisi yükseldi, artık daha iyi öğrenciler tercih edebilecekler orayı... Eyalet meclisinde Sancar’a bir konuşturma yaptırdılar. Eyalet üniversitesi olduğu için, bütçeden üniversiteye daha çok pay ayrılması ve bilimsel araştırmaların teşvik edilmesini istedi Sancar. Rektörün keyfi yerinde! Ama biz soruyu henüz yanıtlamadık: Türkiye’de esen Sancar rüzgârı ne sonuç verir? Şimdi resepsiyona girmek zorundayım... Bir ateşkes varsa on4 dan faydalanmak gerekir. Bu diyalog yollarının açıl ması için iyi bir köprüdür. İkin BARIŞ SÜRECİ YOK Yaptığı görüşmeler, izlenimler ve konuşmaların ardından mevcut duruma baktığı zaman umutsuz konuşuyor Fisas: “Maalesef bir barış süreci şu anda yok Türkiye’de.” Fisas’a göre barış sürecinin olması için gereken üç şart var ve bunların hiçbiri de bugün Türkiye’de yok: “İlk şart sorunun varlığını kabul etmek. İkincisi sorunun tanımıyla ilgili aşağı yukarı paylaşılır şeylerin olması. Yani ‘bu sorunun doğma nedenleri, tanıları nelerdir’. Üçüncü koşul ise sürecin aktörleri olan kişilerin sürece dair inançlarının olması, tamamen iyi niyetli olmaları, başlarken bu işi çözmeye yönelik iyi niyetli yaklaşım ve güven duygusuna sahip olmaları gerekir. Bu üç koşul oluştuğunda başarı kaçınılmazdır, gerisi sadece metodolojidir.” Türkiye’de kısa bir süre önce bu koşulların oluştuğunu ve sürecin başladığını ancak ‘Kürt sorunu benim sorunumdur’ diyen Erdoğan “Ne Kürt sorunu ya’ noktasına gelince çözümün de sekteye uğradığını anımsatıyorum Fisas’a. Ve soruyorum “Erdoğan nasıl ikna edilebilir ya da o ikna olmadan bir süreç başlayamaz mı?” “Sayın Erdoğan’a önerim eski durumuna dönmesi yani zamanında bir sorunun varlığının kabul etti ve hatta bu konuda bazı jestlerde bulundu. Doğrusu yine o yaklaşımına dönmesi” diyor ve kritik bir analizde bulunuyor: “Barış inşa isas, Türkiye’de kaldığı üç gün boyunca taraflarla da özel birer görüşme gerçekleştirdi. Türkiye Barış Meclisi Sözcüsü Hakan Tahmaz’ın verdiği bilgiye göre Fisas’ın talebiyle gerçekleşen görüşmelerden ilki Kamu Güvenliği Müsteşarlığı ile oldu, ardından HDP ve CHP yetkilileriyle. Tahmaz, Fisas’ın Kamu Güvenliği Müsteşarı’nın onayıyla görüştüğü bir müsteşar yardımcısı ve iki daire başkanına önce bir sunum yaptığını söylüyor. Kamu güvenliği müsteşarlığı yetkilileri ise Fisas’a kritik iki soru yöneltti. “Süreci nasıl değerlendiriyorsunuz? İlk yapılması gereken ne”, “PKK terör örgütü listesinde. Devlet, terör örgütü listesindeki Müsteşarlıkta kritik görüşme F bir örgütle nasıl görüşür?” Fisas’ın verdiği yanıt ise net: “Tarafların önce sorunu ortak ve net olarak tanıması gerekir. Sizin en büyük hatanız ise ön müzakere denilen yani tanıma sürecinin kamuya açık yapılması. Masa kurulana kadar bu sürecin kamuya açık yapılmaması gerekirdi. Ama müzakere süreci başlayıp masa kurulduktan sonra ise her şey kamuoyu önünde yapılmalı. Ve üçüncü tarafın olması lazım. Gözlemci heyeti olmazsa olmaz.” “Tüm dünyada devletler terör örgütü listesindeki örgütlerle görüşmüştür. Müzakere başladıktan sonra terör örgütü listesinden çıkarılır.” Genel Başkan Yardımcısı Nazmi Gür, milletvekilleri İdris Baluken, Ayhan Bilgen’in de aralarında yer aldığı 78 kişilik HDP heyeti ile yaptığı görüşmede ise Fisas, HDP’lilere “Müzakere masası kurulmadan sık sık basın açıklaması yapmalarının hatalı” olduğunu söyledi ve deneyimlerini aktardı. CHP’den ise Sezgin Tanrıkulu ile görüşen Fisas, CHP’nin konuya yaklaşımını dinledi. Tanrıkulu, CHP’nin son beş yılda çözümü kolaylaştırıcı pozisyonda yer aldığını hatta “hükümete kredi açtığını ancak hükümetin kendilerini kabul etmediğini” anlattı. Tanrıkulu’nun “90 yıllık bir parti olarak kimi zaman süreci kolaylaştırmak için görüş bile açıklamadıklarını” söylemesi dikkat çekti. Sancar: Türkiye’deki kavgayı düşünürsem araştıramam OZAN ÇEPNİ ERDOĞAN’A ÖNERİ süreci hiçbir zaman politik kaygılarla ele alınmamalı. Çok tutarlı olmak gerekir. İyi niyetin, bir iradenin olması gerekir. Politik gelgitlere kurban etmemek ve onlara bağlamamak gerekir. Erdoğan’a hatırlatmak isterim ki son 30 yılda çözümlenen sorunların dörtte üçü masada çözümlendi.” SİVİL TOPLUM KURAR ‘Terör’ konusunun altını çizme ihtiyacı duyuyor Fisas: “Türkiye’deki gibi bir Kürt sorununun varlığını tanıma gibi bir sorun varsa sadece ‘terörizm’ sorunu var deyip de işin içinden çıkamayız. Bütün çatışmaların olduğu yerlerde aktörlerden bazıları tarafından uygulanan terörist eylemler, aktiviteler olmuştur, olur. Zaten barış süreçlerinin amacı da bunları ortaya çıkaran ortamı sona erdirmektir.” Peki, yapılması gereken ne? Fisas’a göre, tarafların bu konu daki düşüncelerini, durumlarını açıklamaları gerekiyor. Bunun için de parlamento zemini kullanılmalı. “Konuşulmalı” diyor Fisas, genel kurul salonunda, grup odalarında çay içilirken bile konuşulmalı. Bütün parlamento binası bunun için kullanılmalı ve parlamento binası üzerinde bir barış inşa edilmeli. Üstelik hiçbir sandalye boş kalmadan. Çünkü , “Tanrı hiçbir çatışmayı sonsuza dek sürsün diye planlamadı.” Politik aktörler barış düşüne sahip değillerse bunu toplumun diğer kesimleriyle inşa etmeye başlamak lazım. “Sivil toplum örgütleri, dini kurumlar, işinsanları, sanatçılar. Nihayetinde hepsi Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ve buradan başlayabiliriz” diyor. Türkiye’deki durumun dünyadaki birçok olay ile benzemediğine dikkat çekiyor Fisas: “Bu tür çatışmaların hemen hepsinde or tak olan bir şey var. Talepte bulunan gruplar en üst aşamada bağımsızlık isterler. Hükümet ve devletler de onlara en azını vermeye uğraşır. İkinci durumda bu çatışmalarda taraflardan biri gücü ele geçirmeye çalışır. İşin pozitif tarafı Türkiye’deki durum esas itibarıyla bu ikisine de denk gelmiyor.” Fisas, Türkiye kamuoyundan ve siyasilerinden daha gerçekçi bir okumayla devam ediyor: “Çünkü Türkiye’de ne gücü ele geçirmek gibi bir amaç var ne de bağımsız olmak gibi bir hedef. Aksine en temel düzlemde bir talep var; o da tanıma ve bu tanımaya bağlı birlikte yaşam alanı. PKK’nin varlığı problemin bir nedeni değil, bir sonucu. Bu anlamda da işin özüne dönmemiz gerek. Ve esas itibarıyla bu sorun çok daha basit bir şekilde çözümlenebilir. Küçük jestlerle başlanabilir.” obel Ödüllü bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın davetiyle geldiği Ankara’da, çok sayıda bilim insanı ve bürokrat ile birlikte Bilkent Otel’de onuruna düzenlenen resepsiyona katıldı. Gazetecilerin yayımladıkları haberler nedeniyle tutuklandığı Türkiye’de, “İfade özgürlüğünün olmadığı yerde bilim gelişebilir mi” sorusuna “Bunlar siyasi konular” cevabı veren Sancar, doğup büyüdüğü Mardin’deki sokağa çıkma yasağı ve beraberinde yaşananlar hakkında da “Türkiye’deki bu kavga ve gürültüler beni çok rahatsız ediyor. Bunları oturup düşünsem, ben araştırma yapamam. Ne milletime ne kendime faydam dokunabilir” dedi. Sancar, bugün Cumhurbaşka N Aziz Sancar, büyük ilgi gördü. nı Tayyip Erdoğan, Başbakan Ahmet Davutoğlu ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar ile görüşecek. Çok sayıda bilim insanı ve bürokratın katıldığı gecede Sancar, Türkiye’de gördüğü ilgiye dair “Milletimin bana kıymet verdiğini öğrendim, çok dokundu bana. Gerçekten duygularımı nasıl ifade edeceğimi bilmiyorum” dedi. l ANKARA ‘Abiler soru ezberletip Kuran’a el bastırdı’ larının cemaat evlerinde ‘abiler’ tarafından sınava gireceklere ezberletildiği, gizlilik konusunda PSS’de 2010 yılı sorularıise Kuran’a el basıldığı anlatıldı. nın sızdırılmasına ilişkin ‘Cemaat evlerinde’ çocukların hazırlanan iddianameden, bütün “sizin yeriniz Polis Akadepolis sınavlarının da şaibeli misi, Harp Okulları, buraolduğu ortaya çıktı. İdKPSS lara kâfirler mi yerleşsin, dianamede “Emniyet amesi siz oralara yerleşin ki İsTeşkilatı’na girebilmek iddian lama hizmet edin” şekveya yükselebilmek için linde telkin edildiği iddia edildi. Polis Akademisi, Polis Koleji, Polis Meslek Yüksekokul İddianamede, 20052013 yılları arasında yapılan komiser yarları ve Komiser Yardımcılığı sınavlarında usulsüzlük yaptıkları dımcılığı sınavlarının, 2009’da “Polis Koleji Sınavı” sorularının halihazırda yürütülen soruşturmalara konu edilmiştir” denildi. da FETÖ tarafından ele geçirildiİddianamede, polislik sınav soru ği iddia edildi. l ANKARA ALİCAN ULUDAĞ K C M Y B